روزه عید غدیر
يكى از اعمال مستحب در اين روز شريف روزه گرفتن است، كه در روايات فراوان به اين عمل تأكيد شده و ثواب بسيارى به آن اختصاص يافته است. در اينجا به چند روايت در فضيلت روزه روز غدير اشاره مى كنيم:
۱.«سمعت اباعبداللَّه الصادق عليه السلام يقول: صيام يوم غدير خم يعدل صيام عمر الدنيا؛ لو عاش انسان ثم صام ما عمرت الدنيا، لكان له ثواب ذلك. و صيامه يعدل عند اللَّه عزوجل فى كل عام مائة حجة، و مائة عمرة مبررات متقبّلات. و هو عيد اللَّه الاكبر» التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۳ ح ۳۱۷.</ref> از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمود:)ثوابروزه روز غدير خم با)ثواب)روزه عمر دنيا برابر است؛ اگر انسان به اندازه عمر دنيا زندگى كند و روزه بگيرد،(ثواب آن)معادل (ثواب)روزه غدير است. روزه روز غدير نزد خداى عزوجل برابر است با ثواب يكصد حج و يكصد عمره مقبول. و آن بزرگترين عيد خداست... .
2. حضرت اميرالمؤمنين علىعليه السلام در خطبهاى طولانى در وصف روزه غدير فرمود: ... و صوم هذا اليوم ممّا ندب اللَّه تعالى اليه، و جعل الجزاء العظيم كفاءاً له عنه. حتى لو تعبّد له عبد من العبيد فى الشبيبة من ابتداء الدنيا الى تقضّيها؛ صائماً نهارهاً، قائماً ليلها. اذا اخلص المخلص فى صومه لقصرت اليه ايام الدنيا عن كفائه... ××× 2 وسائل الشيعة: ج 7 ص 326 ح 11، به نقل از »مصباح المتهجد« . ×××:
و روزه اين روز از امورى است كه خداى تعالى به سوى آن فرا خوانده و پاداش بزرگى - كه در خور آن باشد - برايش قرار داده است، تا جايى كه اگر بندهاى از بندگان از آغاز تا پايان عمر دنيا خدا را عبادت كند؛ به طورى كه روزها را روزه بدارد و شبها را به نماز بايستد، روزهاى تمام دنيا از همسنگ بودن با روزه غدير ناتوان هستند. اگر روزهدار خالصانه روزه بگيرد.
3. حضرت امام صادقعليه السلام فرمود: و صوم يوم غدير خم كفارة ستين سنة××× 1 من لا يحضره الفقيه: ج 2 ص 90 ح 1817. ×××: روزه روز غدير خم كفاره گناه شصت سال است.
4. مفضّل از حضرت امام صادقعليه السلام درباره آداب روز غدير پرسيد: ... ما يجب علينا فى ذلك اليوم؟ قال: يحب عليكم صيامه شكراً للَّه و حمداً له، مع انه اهل ان يشكر كل ساعة. و كذلك امرت الانبياءعليهم السلام اوصيائها ان يصوموا اليوم الذى يقام فيه الوصى يتّخذونه عيداً. و من صامه كان افضل من عمل ستين سنة××× 2 وسائل الشيعة: ج 2 ص 325 ح 7، به نقل از: الخصال. ×××:
در آن روز چه وظيفهاى داريم؟ فرمود: شما براى شكر و ستايش خداوند اين روز را روزه بگيريد، با اينكه شايسته است خداوند هر لحظه سپاسگزارى شود. و همين گونه پيامبرانعليهم السلام به جانشينان خود فرمان دادهاند تا روزه بدارند؛ روزى را كه وصى )خاتم پيامبرانصلى الله عليه وآله( به جانشينى معرفى مىشود، و آن را عيد مىگيرند. و هر كس اين روز را روزه بدارد، ثوابش برتر از عبادت شصت سال است.
5 . عمّار بن حريز عبدى نقل مىكند: دخلت على ابىعبداللَّهعليه السلام فى اليوم الثامنعشر من ذىالحجة فوجدته صائماً. فقال لى: هذا يوم عظيم عظّم اللَّه حرمته - الى ان قال : - فقيل له: ما ثواب صوم هذا اليوم؟ قال: انه يوم عيد و فرح و سرور، و يوم صوم شكراً للَّه، و ان صومه يعدل ستين شهراً من اشهر الحرم××× 3 وسائل الشيعة: ج 7 ص 326 ح 10، به نقل از: مصباح المتهجد. ×××:
روز هجدهم ذىالحجه بر امام صادقعليه السلام وارد شدم، ايشان روزهدار بود. به من فرمود: اين روز روز بزرگى است. خدا حرمت آن را بزرگ داشته است. به آن حضرت عرض شد: روزه اين روز چه ثوابى دارد؟ فرمود: غدير روز عيد و شادى و شادمانى است، و روز روزه گرفتن جهت سپاسگزارى از خداوند است، و ثواب روزهاش برابر است با عبادت شصت ماه از ماههاى حرام... .××× 4 ماههايى كه از احترام خاصى برخوردارند، ماههاى: محرم، رجب، ذىالقعده و ذىالحجه. ×××
الف. استحباب روزه غدير
روزه اين روز با سندهاى مختلف ذكر شده××× 1 الاقبال: ص 472 466 463. وسائل: ج 7 ب 14، از ابواب بقية الصوم المندوب. من لا يحضره الفقيه. لوامع صاحبقرانى. جواهر الكلام. بحار الانوار: ج 97 ص 112 و ج 98، اعمال يوم غدير. مصباح المتهجد: اعمال يوم غدير. بشارة المصطفىصلى الله عليه وآله: ص 323. مرآة الكمال: ج 1 ص 525 ، از مصباح المتهجد. الفقيه: ج 2 ص 55 ب 25. ×××، و علماى شيعه فتوا به آن دادهاند.
در روايتى حضرت آدم، حضرت ابراهيم، حضرت موسى، حضرت عيسىعليهم السلام و حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله در اين روز روزه بودهاند. حتى در روايتى در همان كتاب وارد شده است كه دلالت بر روزه بودن معصومينعليهم السلام در روز عيد غدير مىكند.××× 2 وسائل: ج 7 ب 14 ح 1. ×××
مثلاً راوى مىگويد: در روز هيجدهم ذىحجه خدمت امام صادقعليه السلام وارد شدم و آن حضرت را روزهدار يافتم. حضرت به من فرمود: امروز روز عظيمى است.××× 3 وسائل: ج 7 ب 14 ح 1. ×××
ب. نيت روزه غدير
در غالب روايات به نيت روزه شكر و سپاس بر نعمت ولايت آمده است.
ج. ثواب روزه عيد غدير
روزه روز غدير ثوابش برابر با روزه عمر دنياست، اگر زنده باشد تا زمانى كه دنيا باشد.××× 4 العدد القوية: ص 166. بحار الانوار: ج 98 ص 321 302. وسائل: ج 7 ب 14 ح 4. ××× همچنين روزه اين روز نزد خداوند متعال با صد حج و صد عمره مقبول و مبرور برابر است.××× 5 العدد القوية: ص 166. بحار الانوار: ج 98 ص 321 302. وسائل: ج 7 ب 14 ح 4. ××× در روايتى ديگر آمده كه روزه اين روز برابر با روزه 60 ماه است.××× 6 بحار الانوار: ج 98 ص 322 321 298. وسائل: ج 7 ب 14 ح 10. الفقيه: ج 2 ص 55 ب 25. الاقبال: ص 466 465. بحار الانوار: ج 97 ص 112. ×××
دوم: افطارى دادن
يكى از اعمال نيك در شرع مقدس اسلام افطار دادن به مؤمنين روزهدار است، كه در كتب فريقين ثوابهاى زيادى براى آن ذكر شده است، و معصومينعليهم السلام ما را امر به آن كرده و خود به آن عمل نمودهاند، و بزرگان و خيرين و مؤمنين اين عمل صالح را ارج نهاده و مداومت نمودهاند. به خصوص در ايام ماه مبارك رمضان و ليالى متبركه ديگر به اين سنت حسنه جامه عمل پوشاندهاند.
از كارهاى مستحب در روز عيد غدير افطارى دادن به مؤمنان روزهدار است. همان طورى كه بسيارى از اعمال مستحب در روز غدير ثواب بيشترى دارند، طبعاً افطارى دادن در اين روز نيز از ثواب فزونترى برخوردار است. چنانكه در برخى از روايات، اين روز را »يوم تفطير الصائمين« يعنى روزى افطارى دادن به روزه داران، نام نهادهاند.
حضرت امام صادقعليه السلام فرموده است: من فطّر فيه مؤمناً كان كمن اطعم فئاماً و فئاماً؛ فلم يزل يعد الى ان عقد بيده عشراً. ثم قال: اتدرى كم الفئام؟ قلت: لا. قال: مائة الف كل فئام. كان له ثواب من اطعم بعددها من النبيينعليهم السلام و الصديقين و الشهداء فى حرم اللَّه عزوجل و سقاهم فى يوم ذى مسغبة... ××× 1 التهذيب: ج 3 ص 144 ح 317. ×××:
كسى كه در آن شب مؤمنى را افطار دهد مانند كسى است كه اطعام كرده فئام و فئامى را، تا اينكه ده فئام را شمردند. سپس حضرت از راوى پرسيدند: آيا مىدانى »فئام« چيست؟ عرض كرد: خير. حضرت فرمود: صد هزار××× 2 در بحار: ج 97 ص 118، از امام رضاعليه السلام حديثى نقل كرده كه مىفرمايد: بعد از آنكه اميرالمؤمنينعليه السلام در خطبه روز غدير در كوفه ثواب افطار دادن را فرمودند و كلمه »فئام« ذكر شد، حضرت 10 بار فئام را تكرار كردند. شخصى از آن حضرت سؤال كرد: يا اميرالمؤمنين، فئام چيست؟ فرمودند: 200 هزار پيامبر و صديق و شهيد. چه كسى مىتواند اين عدد را كفالت كند از مؤمنين و مومنات؟ من ضامن هستم او را نزد خداوند متعال كه در امان باشد از كفر و فقر، و اگر بميرد در آن شب يا روز بميرد بدون اينكه مرتكب كبيرهاى شود اجر او بر خداست. ×××، و براى شخص اطعام كننده ثواب كسى است كه به همان عدد از انبياعليهم السلام و صديقين و شهدا را در حرم خداوند متعال اطعام كند و سيراب نمايد.
حتى بعضى از معصومينعليهم السلام مانند حضرت رضاعليه السلام، در روز غدير مجلسى براى افطار دادن مى گرفتند.××× 1 الاقبال: ص 461. ××× آن حضرت فرمودند: كسى كه مؤمنى را در آن روز اطعام كند مانند كسى است كه جميع انبياءعليهم السلام و صديقين را اطعام كرده باشد.××× 2 الاقبال: ص 466 465. ×××