ما نزل من القرآن فی علی علیه السلام (کتاب)
«ما نزل من القرآن في على علیه السلام» تأليف حافظ ابونعيم اصفهانى، محدث و رجالى قرن چهارم و پنجم هجرى، به زبان عربی است. ابو نعیم یکی از کسانی است که نزول آيه 
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ 
را در غدير ذكر كرده است.[۱] اصل این کتاب از بین رفته است. اماآنجا كه ابن بطريق (متوفى ۶۰۰ق)، بيشتر احاديث ابونعيم در «مانزل» را در كتاب خود «خصائص الوحي المبين» نقل كرده است، محمدباقر محمودى با گردآوردن نقليات او، در كتابى با عنوان «النور المشتعل من كتاب ما نزل من القرآن في على علیه السلام» پاره‌هاى بازمانده آن را به چاپ رسانيده است.[۲]
نویسنده
ابونُعَیم اصفهانی (۳۳۶-۴۳۰ق) محدث و مؤلف نامدار اهل سنت بود. ابونعیم از کسانی است که در ایجاد تمایلات شیعی و علوی در میان اصحاب حدیث نقش به‌سزایی داشته است. برخی از آثار ایشان عبارتند از: «ما نزل من القرآن فی امیرالمؤمنین علیه السلام»؛ «الخصائص فی فضل علی علیه السلام»؛ «حلیة الاولیاء»؛ «اربعون حدیثاً فی المهدی علیه السلام»؛ «ذکر المهدی و نعوته و حقیقة مخرجه و ثبوته»؛ «منقبة المطهرین و مرتبة الطیبین»؛ «حدیث الطیر»؛ «اربعون حدیثاً علی مذهب اهل السنة و الجماعة».
محتوای کتاب
محقق اثر در مقدمه‌اش پس از ارائه شرح حالى از ابونعيم اصفهانى، به ارائه گزارشی از كتاب «ما نزل من القرآن في علی علیه السلام» و بيان اهميت آن در بين ميراث مكتوب اسلامى پرداخته است. وى همچنين از چگونگى مراجعه به كتاب «خصائص الوحي المبين»، تأليف ابن بطريق كه مشتمل بر بيشتر مطالب كتاب گم‌شده «ما نزل من القرآن في على علیه السلام» است ياد كرده است. ابن بطريق قريب به هشتاد حديث را با ذكر سندهاى آن از كتاب ابونعيم اصفهانى ذكر كرده است. اين احاديث از درخشان‌ترين خصائص امام على علیه السلام است و بيان‌كننده شأن نزول بسيارى از آيات قرآن كريم و فصل خطاب اختلافات بسيارى است كه درباره شأن نزول اين آيات واقع شده است.
منبع
غدیر در آیینه کتاب، تألیف: محمد انصاری.