آمار آیات غدیر
آمار آیات غدیر به‌معنای آمارهاى مربوط به مطرح‌شدن آيات قرآن در موضوعات متفاوت مرتبط با غدیر نشانگر تاريخچه قرآنى آن در چهارده قرن دانسته شده است.
اين آمارها درباره آيات نازل‌شده يا تفسيرشده در واقعه غدير، كتابهاى تأليف شده درباره بحثهاى قرآنى غدير، احتجاجات قرآنى غدير، ادعيه و زيارات قرآنى غدير، شعرهاى قرآنى غدير و معرفى قرآنى غدير است.
آیات نازل شده در واقعه غدیر
به‌گفته برخی محققان، تعداد ۱۵۳ آیه در جریان رخداد غدیر نازل شده است؛ این آیات از نظر موضوعی چنین دسته‌بندی شده است:
- آیات مربوط به اقدامات پیامبر صلی الله علیه و آله (۴۹ آیه):
نساء/۵۹، مائده/۳، ۵۵، ۶۷، توبه/۱۶، هود/۱۲-۲۴، حجر/۹۲-۹۵، کهف/۶، مریم/۹۶، ۹۷، مؤمنون/۹۳، ۹۴، عنکبوت/۱-۴، احزاب/۶، سبأ/۴۶، زخرف/۴۱-۴۴، زخرف/۶۱، نجم/۱-۴، انشراح/۷.
- آیات مربوط به اقدامات دشمنان (۱۰۴ آیه):
بقره/۸-۱۵، بقره/۱۶۷، مائده/۳، انفال/۳۳-۳۴، توبه/۷۴، یونس/۱۲، یونس/۱۵، ابراهیم/۱۹-۲۱، حجر/۴۲، نحل/۹۱-۹۴، اسراء/۷۱، ۷۲، حج/۲۵، شعراء/۲۰۲-۲۰۵، نمل/۵۰، ۵۱، سبأ/۲۰، زمر/۶۵، ۶۶، زخرف/۱۹، ۲۸، ۳۹، ۵۸-۶۱، ۷۴-۸۰، محمّد صلی الله علیه و آله/۲۲-۲۶، مجادله-۷، ۱۰، تحریم/۳، ۴، ۸، قلم/۱-۸، ۵۱، ۵۲، حاقه/۴۳-۵۲، معارج/۱-۳، قیامت/۱۶.
آیات تفسیر شده در مراحل واقعه غدیر
تعداد ۱۳۲ آیه که در جریان رخداد غدیر تفسیر شده چنین صورت‌بندی و ارائه شده است:
الف) مواردی که یک موضوع قرآنی به صورت کلّی تفسیر شده است (۵ آیه):
- آیات ولایت
- آیات رضای خدا
- آیات مدح
- آیات دارای الّذینَ آمَنُوا
- آیات معرفی‌کننده دوست و دشمن خدا
ب) مواردی که یک سوره به طور کامل تفسیر شده است (۳ سوره):
- حمد
- عصر
- انسان
ج) مواردی که یک آیه به‌صراحت تفسیر شده است (۱۸ آیه):
نساء/۴۷، مائده/۵۵، انعام/۸۲، اعراف/۳۸، توبه/۶۱، یس/۱۲، زمر/۵۶، غافر/۴۰، زخرف/۲۸، مجادله/۲۲، ملک/۸-۱۱، مرسلات/۱۶-۱۹.
د) مواردی که یک آیه به صورت اقتباس یا استشهاد تفسیر شده است (۹۲ آیه):
- آیات مربوط به مناسبت‌های خاصی از غدیر (۲۱ آیه): آل عمران/۱۹، ۸۵، ۱۲۳-۱۲۴، نساء/۱۴۵، توبه/۲۵، ۲۶، ۷۲، اعراف/۴۹، رعد/۲۳، ۲۴، نحل/۲۹، نور/۱۵، ۵۴، قصص/۴۱، عنکبوت/۱۸، احزاب/۶، زمر/۳۰، زخرف/۷۱، فتح/۱۱، ق/۲۹.
- آیات مربوط به معرفی مقام ولایت و امامت (۶ آیه): مائده/۵۶، انعام/۱۵۳، اعراف/۱۸۱، ۱۸۸، یونس/۶۲، رعد/۷.
- آیات مربوط به دستورات الهی درباره ولایت (۱۰ آیه): بقره/۲۸۵، آل عمران/۱۴۴، اعراف/۱۴۳، ۱۵۷، ابراهیم/۸، اسراء/۱۵، احزاب/۸۱، زخرف/۲۸، فتح/۱۰، تغابن/۸.
- آیات مربوط به مقابله با دشمنان غدیر (۱۲ آیه): بقره/۲۴، آل عمران/۱۴۴، ۱۷۹، اسراء/۵۸، حج/۴۵، صافات/۷۱، محمّد صلی الله علیه و آله/۲۸، حجرات/۱۷، الرحمن/۳۵، طلاق/۸، فجر/۱۳، ۱۴.
- آیات مربوط به دوستان غدیر (۸ آیه): توبه/۲۰، ۲۱، اعراف/۱۳۷، حجر/۴۵، ۴۶، زمر/۷۳، حجرات/۱۵، ملک/۱۲.
- آیات مربوط به دشمنان غدیر (۲۸ آیه): بقره/۷۹، ۱۴۰، ۲۱۷، آل عمران/۸۶-۸۸، نساء/۱۰۸، انعام/۱۱۲، نحل/۹۴، فرقان/۱۲، لقمان/۲۴، حشر/۱۸، الرحمن/۳۱، ۳۵، ملک/۶، ۷، انشقاق/۱۰-۱۲، فجر/۱۴، ناس/۴، ۵.
- آیات مربوط به موضوعات غیر ولایت (۷ آیه): بقره/۴۳، ۱۵۸، آل عمران/۷، ۱۰۲، نساء/۸۲، حج/۱، ۴۱.
هـ) مواردی که یک آیه به‌صورت اشاره آمده است (۱۴ آیه):
بقره/۲۴، آل عمران/۲۲، نساء/۴۷، مائده/۱۹، انعام/۸۲، توبه/۱۰۰، ۱۲۰، یونس/۳۵، هود/۱۰۶، کهف/۸۷، انبیاء/۱۰۳، نور/۵۲، لقمان/۸، منافقون/۶.
آیات مورد استناد در کتاب‌های تألیف‌شده درباره بحث‌های قرآنی غدیر
به‌گفته برخی محققان، درباره واقعه غدیر کتاب‌های فراوانی (حدود ۵۵ عنوان) تألیف شده که در برخی مستقلاً به رخداد غدیر پرداخته شده و در برخی به‌صورت ضمنی به رخداد غدیر پرداخته شده است. بیشترین آیاتی که در کتاب‌های قرآنی غدیر مطرح شده به ترتیب کثرت چنین برشمرده شده است:
- مائده/۶۷: آیه «تبلیغ»
- مائده/۳: آیه «اکمال»
- معارج/۱-۳: آیه «سأل سائل»
- نحل/۸۳: آیه «یَعرِفُونَ نِعمَتَ اللهِ ثُمَّ یُنکِرُونَهَا»
- احزاب/۶: آیه «النَّبِیُّ أولَی بِالمُؤمِنِینَ مِن أنفُسِهِم».
منبع
دانشنامه غدیر،جلد ۱، صفحه ۲۷