آیه ۱۲ سوره یس و غدیر
آيه »إِنَّا نَحْنُ نُحْىِ الْمَوْتى وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْناهُ فِى إِمامٍ مُبِينٍ«××× 1 يس / 12. غدير در قرآن: ج 2 ص 50 49 . ×××
در غدير 18 آيه قرآن به صراحت تفسير شده است؛ به اين معنى كه پيامبرصلى الله عليه وآله متن آيه را جداگانه در خطبه بيان فرموده و قبل يا بعد از آن به تفسيرش پرداخته است. اين موارد در مقابل آياتى است كه به صورت تضمين در كلام و اقتباس در خطابه حضرت آمده است.
يكى از اين آيات، آيه 12 سوره يس است:
»إِنَّا نَحْنُ نُحْىِ الْمَوْتى وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْناهُ فِى إِمامٍ مُبِينٍ« :
»ما مردگان را زنده مىكنيم و آنچه پيش فرستادهاند و بر جاى گذاشتهاند را مىنويسيم؛ و هر چيزى را در امام مبين جمع كردهايم« .
اين آيه از دو بُعد قابل بررسى است:
1- متن خطبه غدير
ما مِنْ عِلْمٍ الاّ وَ قَدْ احْصاهُ اللَّه فِىَّ، وَ كُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ احْصَيْتُهُ فى امامِ الْمُتَّقينَ، وَ ما مِنْ عِلْمٍ الاّ وَ قَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِيّاً، وَ هُوَ الامامُ الْمُبينُ الَّذى ذَكَرَهُ اللَّه فى سُورَةِ يس: »وَ كُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْناهُ فِى إِمامٍ مُبِينٍ« :
هيچ علمى نيست مگر آنكه خداوند آن را در من جمع كرده است و هر علمى كه آموختهام در امام المتقين جمع نمودهام، و هيچ علمى نيست مگر آنكه آن را به على آموختهام. اوست امام مبين كه خداوند در سوره يس ذكر كرده: »و هر چيزى را در امام مبين جمع كرديم« .××× 2 اسرار غدير: ص 141 بخش 3. ×××
2- موقعيت تاريخى
در اوائل خطبه و آنگاه كه سخن از معادن علم پيامبرصلى الله عليه وآله است تا مردم در آنچه نياز دارند به آنان مراجعه نمايند با قاطعيت مىفرمايد:
»حلالى نيست مگر آنچه خدا و رسولش و امامان حلال كرده باشند و حرامى نيست مگر آنچه خدا و رسولش و امامان بر شما حرام كرده باشند. خداوند عز و جل حلال و حرام را به من شناسانده، و آنچه پروردگارم از كتابش و حلال و حرامش به من آموخته به او سپردهام« .××× 1 اسرار غدير: ص 141 بخش 3. ×××
تا اينجا مقدمه زيبايى بر تفسير آيهاى است كه در قلب قرآن - يعنى سوره يسپس از بيان رسالت پيامبرصلى الله عليه وآله و اتمام حجت بر بندگان با نبوت آن حضرت مطرح شده است. براى آنكه معلوم شود طبق اين آيه عصاره علم اولين و آخرين على بن ابىطالبعليه السلام است، حضرت به بيان كامل جوانب آن مىپردازد.
ابتدا مىفرمايد: تمام علوم پروردگار نزد من است و عيناً كلمه »احصاء« را كه در آيه است درباره خود به كار مىبرد. آنگاه مىفرمايد: همه علومى كه نزد من است در امام متقين است و بار ديگر كلمه »احصاء« را به كار مىگيرد تا اذهان را متوجه آيه نمايد.
آنگاه يك باره لحن كلام را به صراحت مىكشاند و سخن خود را به عبارتى ديگر تكرار مىفرمايد كه »هر علمى را به على آموختهام« و به وضوح مىفرمايد: »منظور از امام مبين كه خداوند اعلان فرموده هر چيزى نزد او جمع است، كسى جز على نيست« .
سلام بر تواى امام مبين كه خداوند در قلب قرآن معدن علومت خوانده و ما قدر يادگارهاى كلامت را نمىدانيم. هيهات كه ديگران به چنين گنجى دست يابند و ما تماشاگر باشيم.