سوالات منافقین درباره ولایت
سؤالات منافقين درباره ولايت
پس از آنكه خطبه غدير پايان يافت، گذشته از جلوه دادن عملى مفاهيم خطبه غدير توسط پيامبرصلى الله عليه وآله، حضرت برنامههاى ويژهاى در نظر داشت كه هدف آن تكميل مفاهيم مطرح شده در خطبه بود.
اين طرح در سه قسمت به اجرا در آمد و نشان داد كه براى يك سخنرانى در غدير تا كجا فكر شده و چقدر دقيق برنامهريزى شده است. يكى نشان دادن حساسترين و مهمترين پيام خطبه با تكرار »مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ ...« ، و ديگرى پاسخ به سؤالاتى در زمينه مسائل مطرح شده در خطابه به خصوص شبهات منافقين، و سومى اعلان رسمى شكست توطئهگران بود.
به همين خاطر در كنار تكرار حديث غدير توسط منادى پيامبرصلى الله عليه وآله در فضاى غدير، برنامه پاسخگويى به سؤالات بود.
بايد در نظر داشت سؤال زاييده توجه كامل مخاطب به خطاب است، چه اين سؤال از سوى دوستان باشد چه منافقان. گاهى هم سؤال كننده مىپرسد تا ديگران بدانند، و يا با اشاره خودِ پيامبرصلى الله عليه وآله سؤال مىكنند تا توضيحى لازم براى مردم ارائه شود و شبههاى بر طرف گردد. در هر صورت نتيجه اين پرسش و پاسخها جز تكميل مفاهيم غدير در اذهان مردم نخواهد بود.
از جمله سؤالى از سوى منافقين مطرح شد كه نشان مىداد هدف آن قرار دادن آياتى از قرآن در برابر آيات غدير است! آنان سه آيه »اَطيعُوا اللَّهَ وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اُولِى الأَمْرِ مِنْكُمْ« )نساء / 59) و »اِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ« )مائده / 55) و »اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْيَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لا الْمُؤْمِنينَ وَليجَةً« )توبه16) را مطرح كردند.
هر سه آيه ظاهرى كلى داشت و سه كلمه »اولى الامر« در آيه اول و »زكات در حال ركوع« در آيه دوم و »مؤمنين« در آيه سوم قابليت انطباق بر مصاديق مختلفى داشت. اما پيامبرصلى الله عليه وآله درباره هر سه آيه بارها فرموده بود كه منظور از اين موارد فقط على بن ابىطالبعليه السلام است.
اكنون منافقين با پيش كشيدن اين سه آيه، تفسير هميشگى پيامبرصلى الله عليه وآله را درباره آنها زير سؤال بردند و گفتند: »آيا اين سه آيه مخصوص علىعليه السلام است«؟
پيامبرصلى الله عليه وآله فرصت را بسيار مناسب براى بستن راه هر شبههاى ديد و با سؤال كنندگان وارد گفتگو شد تا با ذكر تفصيلى درباره آيات مزبور به تكميل مفاهيم خطبه غدير بپردازد. آن حضرت ابتدا در پاسخ آنان يازده امام را به علىعليه السلام اضافه كرد و فرمود: »آرى، اين آيات درباره على و جانشينان من تا روز قيامت است« .
منافقين گفتند: يا رسولاللَّه، آنان را براى ما بيان فرما. حضرت كه منتظر چنين سؤالى بود پاسخ داد: على برادرم و وزيرم و وارثم و وصيم و خليفهام در امتم و صاحب اختيار هر مؤمنى بعد از من، سپس پسرم حسن، و سپس حسين، و بعد از او نُه نفر از فرزندان پسرم حسين، يكى پس از ديگرى كه قرآن با آنان است و آنان با قرآن اند. از آن جدا نمىشوند و قرآن از آنان جدا نمىشود تا بر سر حوض كوثر بر من وارد شوند.
با معرفى دوازده امامعليهم السلام اكنون جاى آن بود كه دست و پاى نفاق بسته شود و با نشان دادن گستره ولايتِ امامان، همسان بودن و صاحب اختيارى آنان با صاحب اختيارى خود اعلام گردد.
براى اين منظور پيامبرصلى الله عليه وآله در پيشگاه مردم رو به علىعليه السلام كرد و فرمود: »هر كس تو را اطاعت كند مرا اطاعت كرده، و هر كس مرا اطاعت كند خدا را اطاعت كرده است؛ و هر كس از تو سرپيچى كند از خداى تعالى سرپيچى كرده است« .××× 1 سخنرانى استثنائى غدير: ص 81 . عوالم العلوم: ج 3 / 15 ص 234 133. ×××