معرفی قرآنی دشمنان غدیر
معرفى قرآنىِ دشمنان غدير××× 1 غدير در قرآن: ج 3 ص 313 - 307. ×××
در موراد متعدد از اين عنوان )منافقين( معرفى قرآنىِ منافقين آمده است. ولى در اينجا عصاره همه آنها و نشان دادن جهات قرآنىِ غدير و اشاره مستقيم به آنها را مىآوريم.
اين روش بر گرفته از كلام پيامبر و اميرالمؤمنين و ائمهعليهم السلام است، كه غدير را اين گونه معرفى فرمودهاند، و استناد غدير به قرآن را در موارد غير صريح با ارجاع به آيات نشان دادهاند.
با قرار دادن عنوانى براى هر فراز و جملهاى در اشاره به آن، آيه مربوطه را ذكر مىنماييم، و سپس به ترجمهگونهاى از آن مىپردازيم. آدرس آيات را در پاورقى ذكر مىكنيم تا با مراجعه به موارد آن در كتاب حاضر تفصيل روايات وارده مطالعه گردد.
قبل از بيان موارد مورد نظر، به يك مورد كه از كلمات صريح معصومينعليهم السلام در معرفى قرآنى دشمنان غدير غدير وارد شده مىپردازيم:
امام رضاعليه السلام در معرفى قرآنىِ غدير با اشاره به آيه »وَ قَدِمْنا إِلى ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً«××× 1 فرقان / 23. ××× كه منظور از آن نابودى اعمال دشمنان غدير است، مىفرمايد: وَ انَّهُ لَيَوْمُ الْكَمالِ وَ يَوْمٌ مُرْغِمَةُ الشَّيْطانِ وَ يَوْمُ تَقَبُّلِ اعْمالِ الشّيعَةِ وَ مُحِبّى آلِ مُحَمَّدٍ، وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذى يَعْمُدُ اللَّهُ فيهِ الى ما عَمِلَهُ الْمُخالِفُونَ فَيَجْعَلُهُ هَباءً مَنْثُوراً، وَ ذلِكَ قَوْلُهُ تَعالى »فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً« :
غدير روز كمال است، و روز به خاك ماليده شدن بينى شيطان است، و روز قبولى اعمال شيعيان و محبين آل محمد است، و آن روزى است كه خداوند سراغ اعمالى كه مخالفان انجام دادهاند مىرود و آنها را غبار منتشر شده مىنمايد، و اين همان قول خداوند تعالى است كه مىفرمايد: »آن را غبار منتشر شده قرار مىدهيم« .××× 2 الاقبال: ص 464. عوالم العلوم: ج 3 / 15 ص 222 ح 305. ×××
اكنون نوبت آن است كه با الهام از آيات غدير به معرفى قرآنىِ روز غدير بپردازيم:
دشمنان غدير به طور جدى در آيات قرآن مطرح شدهاند، و پيامبرصلى الله عليه وآله به صراحت آياتى از قرآن را به آنان تفسير كرده است. 21 عنوان در اين باره از آيات غدير استخراج شده كه به ترتيب از كلى تا جزئيات ذكر مىگردد.
عناوين بر گرفته از آيات غدير است كه به ترتيب از كليات آغاز مىشود و با در نظر گرفتن مراحل وقوع ماجراى غدير به دنبال يكديگر ذكر مىگردد:
1. روز امتحان نهايى مردم
غدير روز سختترين امتحان مردمان بود، كه با عبور از باب حطه و سوار شدن بر كشتى نجات بايد فكر رسيدن به بهشت را به نتيجه مىرساندند. دو ضربه هشدار دهنده مراحلِ غدير براى بيدار باش مردم كافى بود، كه در متن قرآن براى بيدارى نسلها باقى ماند:
از يك سو با »أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ«××× 1 عنكبوت / 4 - 1. ××× شروع امتحان اعلام شد؛ و از سوى ديگر با »أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً«××× 2 توبه / 16. ××× جهتگيرى اين امتحان و كارنامهاى كه به قبول شدگان آن اعطا خواهد شد، تبيين گرديد.
2. روز شناخت ناراضيان از خدا
غدير روز شناسايى كسانى است كه با اطلاع از »رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً«××× 3 مائده / 3. ×××، آگاهانه به دنبال سخط خدا رفتند و رضايت الهى را زير پا گذاشتند. خداوند هم با آيه »ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللَّهَ وَ كَرِهُوا رِضْوانَهُ«××× 4 محمدصلى الله عليه وآله / 28. ××× آنان را معرفى كرد تا غديريان گول نخورند.
3. روز تبيين بىارزشى اكثريت
غدير روزى است كه با انتخاب الهى، براى مردم اختيارى نماند تا چه رسد به اكثريت كه ارزشى داشته باشد. اعلام بىارزشى اكثريت آنگاه به اوج خود رسيد كه با استناد به آيه »وَ لَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ«××× 5 صافات / 71. ××× بىارزشى اكثريت تا گذشتههاى بسيار دور نيز به اثبات رسيد.
4. روز شناسايى امامان آتش!
غدير آن روزى است كه در كنار معرفى امامان جنّت، سوق دهندگان مردم به سوى دوزخ نيز به مردم معرفى شدند؛ تا با چشمانى باز به آينده خود بنگرند، و از كنار حوادث دينشان بىتفاوت نگذرند. در غدير با تفسير آيه »وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ«××× 1 قصص / 41. ××× اين حقيقت تلخ براى همه تبيين گرديد.
5 . روز هشدار از عقبگرد امت
غدير روز بيدارباش امت از آيندهاى پرحادثه و ظلمانى بود كه در آن فتنه مردم تا دَرّه »أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ« سقوط مىكنند، اما بايد بدانند كه »وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئاً«××× 2 آل عمران / 144. ×××، و اين ناهوشيارانند كه خسارت مىكنند، و راه طى شده را باز مىگردند.
6 . روز عذاب بر دشمنان غدير
غدير روزى بود كه دشمنان غدير نشان دادند حاضرند ولايت را نپذيرند، اگر چه عذاب بر آنان نازل شود. همانطور كه شيطان حاضر شد آتش را بپذيرد ولى سخن خدا را نپذيرد. خداوند اين جلوه غدير را با »اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيمٍ«××× 3 انفال / 33. ××× از قول آنان در قرآن ثبت كرد، و با »سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ«××× 4 معارج / 3 - 1. ××× نشان داد كه خدا براى دشمن ولايت تخفيفى قائل نمىشود.
7. روز شناخت شياطينِ انس
غدير آن روزى است كه شياطين در پوست انسان خود را نشان دادند، در حالى كه سعى در مخفى كارى حال خود داشتند و خود را به پيامبرصلى الله عليه وآله بسيار نزديك نشان مىدادند. آن روز با نزول آيه »وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِىٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِى بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً«××× 5 انعام / 112. ××× بر همه معلوم شد كه چه آتشى زير خاكستر براى اسلام تدارك فتنه مىبيند.
8 . روز افتضاح مكّاران
غدير روز آبروريزى دشمنان اسلام بود كه غدير را بزرگترين سد راه خود به حساب آوردند. خدا هم آنان را آماج حملات قرآنى قرار داد و گاهى با »وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً«××× 1 نمل / 50 . ×××، و گاهى ديگر با »يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلا أَنْفُسَهُمْ«××× 2 بقره / 9. ×××، و گاهى ديگر با »أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ«××× 3 زخرف / 80 . ××× به معرفى آنان پرداخت.
9. روز شناخت كينهتوزان
غدير آن روزى بود كه دلهاى پر از كينه نسبت به اسلام و مبلّغ اعظم آن پيامبرصلى الله عليه وآله عداوت خود را با علىعليه السلام ظاهر ساختند، و قرآن اعلام كرد كه هنوز كينههاى بسيارى در سينه دارند، آنجا كه فرمود: »قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفِى صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ«××× 4 آل عمران / 115. ××× و آن كينهها بود كه بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله آتش بر در خانه على و زهراعليهما السلام زد.
10. روز معرفى آزار دهندگان رسولصلى الله عليه وآله
غدير روز شناسايى اذيت كنندگان مقام رسالت بود كه پيامبرصلى الله عليه وآله با آنان به ديده اغماض مىنگريست، اما متن قرآن با »وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِىَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ«××× 5 توبه / 61 . ××× آنان را با صفتشان معرفى كرد.
11. روز معرفى افشاگران اسرار
غدير روزى بود كه امانتداران وحى از يك سو و افشاكنندگان اسرار رسول از سوى ديگر شناخته شدند، و با آيه »وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِىُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً«××× 6 تحريم / 3. ××× معلوم گرديد كه آتش بسيارى از فتنهها زير سر دو تن از همسران پيامبرصلى الله عليه وآله يعنى عايشه و حفصه است، و گردانندگان سقيفه از اين موقعيت حد اكثر استفاده را بردهاند.
12. روز شناخت ياوران ابليس
غدير روز شناسايى كسانى بود كه ابليس چشم اميد بدانان داشت و در آرزوى يارى آنان لحظهشمارى مىكرد، تا آنجا كه گمان خود را بر آنان عملى كرد و مصداق »وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ«××× 1 سبأ / 20. ××× شدند، در حالى كه گروه »إِنَّ عِبادِى لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ«××× 2 حجر / 42. ××× همچنان ستبر و استوار راه خود را ادامه دادند.
13. روز شناخت ملحدين در لباس اسلام
غدير روز شناسايى ملحدين بدتر از كفارى بود كه با امضاى صحيفه ملعونه در كنار كعبه بىشرمى را به حد اعلا رساندند، تا آنجا كه خداوند با آيه »وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ«××× 3 حج / 25. ××× پُتْك عذاب را بر سر آنان فرود آورد.
14. روز معرفى كفار بعد از اسلام
غدير روزى است پردهها برداشته شد و گروهى با تابلوى »وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ بَعْدَ إِسْلامِهِمْ«××× 4 توبه / 74. ××× شناخته شدند، و گروهى ديگر با علامت »إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا«××× 5 نساء / 137. ××× شناسايى گرديدند.
15. روز معرفى مفسدين
غدير آن روزى بود كه مفسدين فى الارض در اعلاترين مصداق آن شناسايى و معرفى شدند. آنان كه بزرگترين پيمان نامه را بر ضد خدا نوشتند، با نشان »أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ«××× 6 بقره / 12. ××× شهره عالم شدند، و با تابلوى »فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ«××× 7 محمدصلى الله عليه وآله / 22. ××× به همه معرفى گرديدند.
16. روز سقوط اعمال دشمن
غدير روزى بود كه دشمنان غدير به آن زن بنىاسرائيلى تشبيه شدند كه رشتههاى خود را پنبه مىكرد، و اينان با انكار ولايت همه پايههاى ساخته عمر خود را ويران كردند تا آنجا كه مصداق اين آيه شدند: »كَالَّتِى نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكاثاً« .××× 1 نحل / 92. ×××
17. روز بيزارى از دشمنان ولايت
غدير روز بيزارى از دشمنان آل محمدعليهم السلام است قبل از روزى كه حسرتِ اين بغض و برائت و لعن را نسبت به آنان بكشيم، و مصداق اين آيه غديرى شويم كه »وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا« .××× 2 بقره / 167. ×××
18. روز معرفى حسرتكشان
غدير آن روز حسرت بار براى دشمنان ولايت در قيامت است كه شرم زدگى و تأسفِ »كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ« شوند، و به دنبال آن »ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ«××× 3 بقره / 167. ××× نشانگر جايگاه ابدى آنان باشد.
19. روز تأسف بر منكرين
غدير روزى است كه پيامبرِ غدير تأسفِ بلندى همراه با دلسوزى درباره كسانى داشت كه به ولايت ايمان نياوردند و اين نعمت عظمى را از دست دادند، تا آنجا كه خداوند با آيه »فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِيثِ أَسَفاً«××× 4 كهف / 6. ××× پيامبرش را مورد خطاب قرار داد.
20. روز يأس كفار
غدير روز مأيوس شدن كفار از رخنه در اسلام است، چرا كه قافله سالار آن تا ابد تعيين شده و هيچ كس را جرئت نگاهِ ناروا به آخرين دينِ الهى نيست، و چه زيبا اين امضاى الهى در غدير آمد كه »الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ« .××× 1 مائده / 3. ×××
21. روز جداسازى حق و باطل
غدير روز جداسازى اصحاب يمين از كوردلان است، كه ثمرهاش در قيامت آنگاه ظاهر مىشود كه »يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ« ، پس گروهى خرسند مصداقِ »فَمَنْ أُوتِىَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولئِكَ يَقْرَؤُنَ كِتابَهُمْ وَ لا يُظْلَمُونَ فَتِيلاً«××× 2 اسراء / 71. ××× مىشوند، همان گونه كه گروهى ديگر ناخشنود مصداق »مَنْ كانَ فِى هذِهِ أَعْمى فَهُوَ فِى الْآخِرَةِ أَعْمى وَ أَضَلُّ سَبِيلاً«××× 3 اسراء / 72 71. ××× خواهند بود؛ و آن روزى است كه راههاى بازگشت بسته است.