آيه ۶ کهف و غدیر
آیه ۶ سوره کهف آیهای نازلشده در غدیر برای تأکید بر دستور امیرالمؤمنین خواندن امام علی علیه السلام.
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | کهف |
| شماره آیه | ۶ |
| جزء | ۱۵ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | تأکید بر دستور امیرالمؤمنین خواندن امام علی علیه السلام |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
بستر نزول آیه ۶ سوره کهف در رخداد غدیر چنین ترسیم شده است:[۱] پس از اتمام مراسم حجةالوداع، در روزی که پیامبر صلی الله علیه وآله در مکه توقف داشت (روز چهاردهم ماه ذیالحجة) روز پرماجرایی بود. در کنار سپردن امانتهای امامت به امیرالمؤمنین علیه السلام، دستور خاصی درباره سلامکردن اصحاب به او بهعنوان «امیرالمؤمنین» نازل شد: 
فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً؛ گویی تو میخواهی در اثر اعمال آنان خود را از تأسف و غم و اندوه هلاک کنی، اگر به این گفتار ایمان نیاورند
.
در روایات آمده که نزول آیه ۶ سوره کهف قبل از آیه تبلیغ بوده است. جبرئیل نازل شد و لقب «امیرالمؤمنین» را بهعنوان اختصاص به علی بن ابیطالب آورد و خود نیز به آن حضرت با همین لقب سلام کرد. امیرالمؤمنین علیه السلام که متوجه سلام جبرئیل با این لقب بود درباره آن پرسید. حضرت پاسخ داد: این جبرئیل است که از سوی خداوند تحقق آنچه به من وعده داده را آورده است.
سپس، دستور الهی آمد که باید بزرگان اصحاب نزد علی بن ابیطالب علیه السلام حضور یابند و بهعنوان «امیرالمؤمنین» بر آن حضرت سلام کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله که از منصوبکردن امیرالمؤمنین علیه السلام در غدیر ترس آن داشت که او را تکذیب کنند، درباره سلامکردن آنان بهعنوان «امیرالمؤمنین» ترس بیشتری داشت. این اطمینان الهی بود که اجرای این دستور را با نزول آیه ۶ سوره کهف در چنین موقعیتی مؤکد نمود. این بدان معنی بود که پیامبر صلی الله علیه و آله وظیفه الهی خود را به انجام میرساند، اگر چه مردم سرپیچی کنند.
بهنقل از کتاب سلیم و برخی منابع دیگر، پیرو این دستور پیامبر صلی الله علیه و آله سرشناسان اصحاب خدمت علی علیه السلام آمدند و با عنوان «امیرالمؤمنین» به آن حضرت سلام کردند. در بین آنها فقط ابوبکر و عمر بهعنوان اعتراض به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: آیا این حقی از طرف خدا و رسولش است؟ حضرت غضبناک شده فرمود: آری، حقی از طرف خدا و رسولش است. خداوند این دستور را به من داده است.[۲]
پانویس
منابع
- بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- کتاب سلیم بن قیس الهلالی؛ سلیم بن قیس هلالی، تحقیق: علاءالدین موسوی، تهران: مؤسسة البعثة (قسم الدراسات الإسلامیة)، ۱۴۰۷ق.
- عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال؛ عبدالله بن نورالله بحرانی اصفهانی، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی، قم: مؤسسة الإمام المهدی علیه السلام، ۱۳۸۲ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
- مناقب آل ابیطالب؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
- واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یکماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.