آیات ۸ تا ۱۱ ملک و غدیر

آیات ۸ تا ۱۱ ملک و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	ملک
شماره آیه	۸ تا ۱۱
جزء	۲۹
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
موضوع	کیفیت عذاب دشمنان اهل بیت علیهم السلام در جهنم

آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک آیاتی تفسیرشده در خطبه غدیر درباره دشمنان اهل بیت علیهم السلام که عذاب آنان در آتش جهنم را ترسیم کرده است.

درباره تحلیل آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک، که به‌صراحت درباره دشمنان آل محمد علیهم السلام تفسیر شده، چنین گفته شده است: دشمنان اهل بیت علیهم السلام که کافرند مستحق عذاب جهنم هستند و عاقبت بدی دارند. آنگاه که دشمنان آل محمد علیهم السلام در دوزخ انداخته می‌شوند، صدای هولناکی از آن می‌شنوند در حالی که می‌جوشد. نزدیک است جهنم از شدت خشم بر آن کافران قطعه‌قطعه شود. هرگاه که عده‌ای از مخالفان اهل بیت را در جهنم می‌اندازند، مأموران جهنم می‌پرسند: آیا درباره مخالفت با علی شما را بر حذر نداشتند و آیا امثال غدیر را به یاد ندارید؟ می‌گویند: بر حذر دارنده اتمام حجت نمود، ولی ما گفتیم: محمد همه اینها را از پیش خود می‌گوید و از سوی خدا در این باره چیزی نازل نشده است و شما دوستان اهل بیت گمراهید. ولی ای کاش، درست فکر می‌کردیم و این همه سفارش پیامبر را درباره علی و فرزندانش به‌گوش جان می‌شنیدیم.

آیاتی تفسیرشده در غدیر به‌طور صریح

آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک از جمله آیاتی برشمرده شده که در رخداد غدیر به صراحت تفسیر شده است. در غدیر ۱۸ آیه قرآن به‌صراحت تفسیر شده است؛ به این معنی که پیامبر صلی الله علیه و آله متن آیه را جداگانه در خطبه بیان فرموده و قبل یا بعد از آن به تفسیرش پرداخته است. این موارد در مقابل آیاتی است که به‌صورت تضمین در کلام و اقتباس در خطابه حضرت آمده است.

از جمله این آیات، آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک است: تَکَادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ ۖ کُلَّمَا أُلْقِیَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ۸قَالُوا بَلَیٰ قَدْ جَاءَنَا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلَالٍ کَبِیرٍ۹وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ۱۰فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقًا لِأَصْحَابِ السَّعِیرِ۱۱؛ نزدیک است که از شدت خشم متلاشی و پاره‌پاره شود. هرگاه گروهی در آن افکنده شوند، نگهبانانش از آنان می‌پرسند: آیا شما را بیم‌دهنده‌ای نیامد؟ می‌گویند: چرا، بیم‌دهنده آمد، ولی او را انکار کردیم و گفتیم: خدا هیچ چیز نازل نکرده است؛ شما بیم‌دهندگان جز در گمراهی بزرگی نیستید؛ و می‌گویند: اگر ما [دعوت سعادت‌بخش آنان را] شنیده بودیم، یا [در حقایقی که برای ما آوردند] تعقّل کرده بودیم، در میان [آتش] اهل آتش سوزان نبودیم. پس به گناه خود اعتراف می‌کنند. و مرگ و دوری از رحمت بر اهل آتش سوزان باد

آیات در متن خطبه

آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک در متن خطبه غدیر چنین گزارش شده است: «الا انَّ اعْداءَهُمُ الَّذينَ قالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ»: کُلَّما أُلْقِیَ فِیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ، قالُوا بَلی قَدْ جاءَنا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنا وَ قُلْنا ما نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ، إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلالٍ کَبِیرٍ، وَ قالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فِی أَصْحابِ السَّعِیرِ، فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِیرِ؛ بدانید که دشمنان اهل بیت کسانی هستند که خداوند عزوجل می‌فرماید: «هر بار که گروهی به جهنم انداخته می‌شوند خزانه‌دارانش از آنان می‌پرسند: آیا ترساننده‌ای نزد شما نیامد؟ آنان در پاسخ می‌گویند: بلی، ترساننده سراغ ما آمد ولی ما او را تکذیب کردیم و گفتیم: خدا چیزی نازل نکرده و شما در گمراهی بزرگ هستید. همچنین در پاسخ خزانه‌داران جهنم می‌گویند: اگر ما گوش فرا می‌دادیم یا درک می‌کردیم در اصحاب آتش شعله‌ور نبودیم. و این‌گونه به گناه خود اعتراف کردند، پس خواری باد بر اصحاب آتش .

موقعیت تاریخی تفسیر آیات

موقعیت تاریخی تفسیر آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک چنین ترسیم شده است: این قسمت از خطبه غدیر در ادامه معرفی قرآنی دوستان و دشمنان اهل بیت علیهم السلام است. دو کفه مقایسه نیز بر اساس متن قرآن قرار داده شده است؛ چنان‌که در قسمت بعدی می‌فرماید: «شَتّانَ ما بَيْنَ السَّعيرِ وَ الْاجْرِ الْكَبيرِ؛ چقدر فاصله است بين آتش شعله‌ور (كه براى دشمنان است) و اجر بزرگ (كه براى دوستان است)». آنچه پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله به تفسیر تطبیقی آن پرداخته از آیه ۶ آغاز می‌شود و تا آخر آیه ۱۱ ادامه آن است، و همه این آیات در شأن دشمنان خدا -که کفرشان به صریح قرآن ثابت شده- آمده است.

تحلیل اعتقادی آیات

درباره تحلیل آیات ۸ تا ۱۱ سوره ملک، که به‌صراحت درباره دشمنان آل محمد علیهم السلام تفسیر شده، چنین معنی شده‌اند: دشمنان اهل بیت علیهم السلام که کافرند مستحق عذاب جهنم هستند و عاقبت بدی دارند. آنگاه که دشمنان آل محمد علیهم السلام در دوزخ انداخته می‌شوند، صدای هولناکی از آن می‌شنوند در حالی که می‌جوشد. نزدیک است جهنم از شدت خشم بر آن کافران قطعه‌قطعه شود.

هرگاه که عده‌ای از مخالفان اهل بیت را در جهنم می‌اندازند، مأموران جهنم می‌پرسند: آیا درباره مخالفت با علی شما را بر حذر نداشتند و آیا امثال غدیر را به یاد ندارید؟ می‌گویند: بر حذر دارنده اتمام حجت نمود، ولی ما گفتیم: محمد همه اینها را از پیش خود می‌گوید و از سوی خدا در این باره چیزی نازل نشده است و شما دوستان اهل بیت گمراهید. ولی ای کاش، درست فکر می‌کردیم و این همه سفارش پیامبر را درباره علی و فرزندانش به‌گوش جان می‌شنیدیم. این اقرار را زمانی می‌نمایند که کار از کار گذشته و روز سزای اعمال است، و ننگ بر این اعتراف که در کنار آتش جهنم باشد. و این چنین روزهایی در انتظار مخالفان و دشمنان آل رسول علیهم السلام است و گریزی از آن نخواهند داشت؛ در حالی دوستان اهل بیت علیهم السلام در انتظار پاداش بزرگ خواهند بود.

منابع

• اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
• غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.