ابراهیم بن عبدالصّمد هاشمی (ابواسحاق)

ابراهیم بن عبدالصمد بن موسی هاشمی، معروف به ابو اسحاق، متوفای سال ۳۲۵ هجری قمری، از محدثان و راویان حدیث بود. خطیب بغدادی در جلد ۶ تاریخ بغداد (صفحه ۱۳۷) شرح حال او را ثبت کرده است. او حدیث غدیر را از طریق مناشده مردی عراقی با جابر انصاری روایت کرده است.

ابراهیم بن عبدالصمد بن موسی هاشمی

اطلاعات فردی
نام کامل	ابواسحاق ابراهیم بن عبدالصمد بن موسی هاشمی عباسی بغدادی
سرشناسی	محدث، راوی حدیث
تولد	حدود ۲۳۵ هجری قمری، بغداد
وفات	۳۲۵ هجری قمری، سامرا
نحوه درگذشت	در سن بیش از نود سال (بنابر قول ذهبی)
محل دفن	سامرا
خویشان سرشناس	-
اطلاعات علمی
استادان	عبدالصمد بن موسی هاشمی (پدر)، ابو مصعب زهری، دیگران
شاگردان	دارقطنی، ابن شاهین و دیگران
تحصیلات	علوم حدیث در بغداد و سامرا
مذهب	اهل سنت
اطلاعات فرهنگی
زمینه فعالیت	روایت و نقل حدیث، تاریخ‌نگاری
علت شهرت	نقل حدیث غدیر و حدیث مناشده جابر بن عبدالله انصاری

وثاقت راوی

ابو اسحاق هاشمی در سامرا سکونت داشت و در آنجا و بغداد به نقل حدیث می‌پرداخت. او از محدثان مشهوری چون ابو مصعب زهری و دیگران روایت کرده و افرادی مانند دارقطنی و ابن شاهین از او نقل حدیث کرده‌اند.

درباره اعتبار روایات او اختلاف نظر وجود دارد. برخی مانند ابن لؤلؤ وراق در صحت نسخه موطأ او تردید کرده‌اند، اما افرادی چون قاضی محمد بن علی هاشمی صحت سماع او از ابو مصعب را تأیید کرده‌اند.

ابن قانع تاریخ وفات او را سال ۳۲۵ هجری در سامرا ذکر کرده است.

روایت حدیث غدیر

یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده ابراهیم بن عبدالصمد بن موسی هاشمی، ابواسحاق (م ۳۲۵ ق) است.

ابراهیم بن عبد الصمد هاشمی به ما خبر داد، ابو سعید اشج به ما خبر داد، مطلب بن زیاد از عبدالله بن محمد بن عقیل به ما خبر داد که گفت: من نزد جابر بن عبدالله در خانه‌اش بودم و علی بن الحسین و محمد بن حنفیه و ابو جعفر نیز حضور داشتند. مردی از اهل عراق وارد شد و گفت: تو را به خدا سوگند می‌دهم که آنچه را از رسول خدا صلی الله علیه وآله دیده و شنیده‌ای برایم بازگو کنی. جابر گفت: ما در جحفه در غدیر خم بودیم و جمعیت زیادی از قبایل جهینه و مزینه و غفار حضور داشتند. رسول خدا صلی الله علیه وآله از خیمه یا سراپرده‌ای بیرون آمد و با دستش اشاره کرد و دست علی علیه السلام را گرفت و فرمود: «هر کس من مولای اویم، پس علی مولای اوست»

حموینی در «فرائد السمطین» حدیث غدیر را از ابراهیم عبدالصمد هاشمی نقل کرده است.

چنانچه پیشتر گذشت، این حدیث را حافظ گنجی شافعی نیز روایت کرده است. خطیب بغدادی و ابن جوزی و ذهبی:

ابوالحسین بن بوّاب مُقری، ابوالحسن دارقطنی، ابوحفص بن شاهین، یوسف بن عمر قوّاس، ابوحفص کتّانی و جماعت دیگری که آخرین ایشان احمد بن محمد بن صلت مجبّر است از او روایت کرده‌اند.

وی آخرین کسی است که «المؤطأ» مالک را از ابومُصعَب روایت کرده است.