اسماعیل بن عبدالله سمّویه
اسماعیل بن عبدالله سمّویه، مشهور به ابوبشیر سمویه اصفهانی، از محدثان و فقیهان اهل سنت، قرن سوم هجری قمری بود که در حدود سال ۱۹۰ قمری متولد شد و در سال ۲۶۷ قمری درگذشت. وی به عنوان امام، حافظ، ثبت، اهل سفر و فقیهی متقن شناخته میشد و در حفظ، نقل و بررسی حدیث تبحر و اهتمام بسیار داشت.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | اسماعیل بن عبدالله بن مسعود بن جبیر عبِدی اصفهانی |
| سرشناسی | فقیه، محدث و حافظ متقن حدیث قرن سوم هجری |
| تولد | حدود سال ۱۹۰ قمری |
| وفات | ۲۶۷ قمری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | حسین بن حفص، ابو نعیم ملائی، ابو مسهر غسّانی، و دیگران |
| شاگردان | محمد بن یحیی بن منده، محمد بن احمد بن ضریره، ابوبکر بن ابی داود، و دیگران |
| تحصیلات | علوم حدیث و فقه |
| مذهب | شافعی |
| اطلاعات فرهنگی | |
| زمینه فعالیت | حدیث، فقه |
| علت شهرت | تسلط علمی و حافظه قوی در حدیث و فقه |
جایگاه راوی
بزرگان علم حدیث چون ابن ابی حاتم و ابوالشیخ او را فردی ثقه، صادق، حافظ و متقن دانستهاند و ابو نعیم اصفهانی نیز از جایگاه او نزد فقیهان و حافظان قدردانی کرده است. ابن مردوبه او را ثقه و جلیل و صاحب احادیث فراوان معرفی کرده و ذهبی نیز دانش و دقت اسماعیل در حوزه روایت را ستوده است.
اسماعیل سمویه از اساتید برجستهای نظیر حسین بن حفص، ابو نعیم ملائی، ابو مسهر غسانی، علی بن عیاش، ابو الیمان، حمیدی، عبدالله بن یوسف، سعید بن ابی مریم و بسیاری دیگر روایت نقل کرده و در طبقه اصحاب امام احمد نیز از امام احمد بن حنبل حدیث دارد. از شاگردان او میتوان به محمد بن یحیی بن منده، محمد بن احمد بن یزید، ابوبکر بن ابی داود، عبدالله بن جعفر بن فارس و ابن ابی عاصم اشاره کرد.[۱]
قدرت حافظه، دقت علمی و تسلط اسماعیل بن عبدالله سمویه در حدیث و فقه موجب اعتبار و احترام او میان بزرگان علم اسلام بود. میراث علمی و روایی او شامل تألیفات متعدد و روایات مهم است که نقش مؤثری در حوزه حدیث و فقه اهل سنت ایفا نموده است.[۲]
روایت حدیث غدیر[۳]
یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده اسماعیل بن عبدالله سَمّویَه (م ۲۶۷ ق) است. بدخشانی در «مفتاح النجا» و متّقی هندی در «کنز العمّال» حدیث غدیر را از اسماعیل بن عبدالله نقل کردهاند.[۴] سمعانی و ذهبی و سیوطی:[۵] او را توثیق و در علم حدیث و تقوی تمجید کردهاند. ابن ابی حاتم و ابوالشیخ او را توثیق و تعریف بلیغ کردهاند.