تحلیل خطبه غدیر به شیوه تحلیل خطابه ادبی

چکیده:

خطابه از دیرباز از مهم ترین وسایل ارتباط میان افراد جامعه بوده تا آنجا که یکی از فنون گفتاری به شمار آمده که می کوشد در مخاطبان اثر گذارد، آنها را [نسبت به موضوع مورد نظر] قانع سازد و به فهم آنچه مقصود خطیب است، تحریک نماید.

بنابراین، نقش زیبایی های ادبی در موفقیت خطیب و ایجاد تاثیر شگرف در شنوندگان و متقاعد نمودن ایشان، غیر قابل انکار است. در خطبه غدیر که به واسطه فصیح ترین سخنگو به زبان عربی (پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله و سلم-) ایراد شده و آخرین خطابه و بلندترین (طولانی ترین) خطابه آن حضرت هم هست، زیبایی ها و ویژگی های ادبی خاصی انتظار می رود؛ و چون این خطبه علی رغم داشتن شایستگی های قابل توجه ، که آن را در زمرۀ نثر فنی والای ادبی جای می دهد، در ادبیات عربی، گمنام مانده و مورد بررسی شایسته قرار نگرفته، این مقاله در پی آنست که پس از معرفی مختصر خطبه، آن را با استفاده از روش تحلیل گفتمان ادبی، تحلیل کند؛ دستاورد این پژوهش آنست که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) جهت رسیدن به هدف مورد نظر که همان جذب مخاطب؛ تاثیر گذاری در او و متقاعد نمودن وی درباره موضوع خطابه است، ابزار مختلفی بکار می برند؛ بنابراین به الفاظ، آوا، سبک و محتوا اهتمام می ورزند؛ همین امر باعث شده خطبه غدیر با تمام شایستگی های ادبی موجود در آن و ویژگی های زیبای هنری (فنی) در بلندترین جایگاه نثر فنی جای گیرد.

منبع

کاوش نامه ادبیات تطبیقی، پیاپی ۴ (زمستان ۱۳۹۰).