جزءٌ فیه خطبة النبی یوم الغدیر (کتاب)
«جزءٌ فیه خطبة النبی یوم الغدیر» اثر عالم بزرگ ادبیات عرب، ابوعبدالرحمان خلیل بن احمد فراهیدی، نخستین اثر مستقل در موضوع غدیر است که خطبه مفصل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را درباره غدیر در بر دارد. این کتاب اکنون گم شده اما نام و صفات آن در تاریخ ثبت شده است. پس از آن، آثار متعددی با همین موضوع به تألیف درآمدهاند.
نقل متن كامل خطبه غدير[۱]
در تاريخچه كتاب هاى اسلامى، اولين بار در نقل خطبه غدیر به صورت مستقل، به كتابى كه عالم شيعى استاد بزرگ علم نحو شیخ خلیل بن احمد فراهیدی (م ۱۷۵ ق) تألیف كرده بر مى خوريم، كه تحت عنوان «جزءٌ فيه خطبة النبى صلى الله عليه و آله يوم الغدير»[۲] عرفى شده است، و بعد از او كتاب هاى بسيارى در اين زمينه تأليف گرديده است.[۳]
نویسنده
ابوعبدالرحمان خلیل بن احمد بن عَمرو بن تَمیم فَراهیدی یا فرهودی لغوی و بنیانگذار علم عروض از اصلی ایرانی در عمان بهدنیا آمد. در جوانی به بصره رفت و آموختن ادب عربی مشغول شد و در همان شهر در سال ۱۷۵ق درگذشت. خلیل بن احمد را ایجادکننده علم عروض است. ابداع علم عروض توسط او مانند تدوین منطق توسط ارسطو دانسته شده است.[۴]
در منابع شیعه، مذهب خلیل بن احمد تشیع برشمرده شده است. در این منابع، او از اصحاب امام جعفر صادق علیه السلام بهشمار رفته است. به او کتابهایی چون کتاب الامامة و کتاب العین در لغت نسبت داده شده است.[۵]