راوى غدير[۱]

شواهد موجود در كتب تاريخى گوياى اين حقيقت است كه پیامبر اکرم ‏صلی الله علیه و آله از آغاز رسالت با رويكرد عمده زنان به آیين توحيدى روبرو شد.

اولين پذيرنده اسلام حضرت خدیجه ‏علیها السلام و اولين شهيده جناب سميه و نيز بانوانى كه از سابقين و مهاجران شمرده می شدند، نمونه روشنى از ارزش زنان در دين اسلام را به نمايش می گذارند.

همچنين حضور زنان در حجةالوداع بارزترين و ماندگارترين نوع ارزش والاى بانوان است. اخبار فراوانى كه به وسيله راويان زن از اين مراسم عظيم نقل شده گوياى تلاش گسترده زنان در پاسدارى از اين ميراث مقدس است. از جمله اين بانوان حُسنيه است.

او در خانه امام صادق‏ علیه السلام پرورش يافته بود و از شاگردان مكتب وى شمرده شد.[۲]

حسنيه، با استعداد سرشارش در مناظرات مختلف -  كه توسط هارون الرشيد ترتيب داده می ‏شد -  شركت جسته، و از مقام ولايت دفاع می ‏كرد. در يكى از اين مناظره ‏ها از فردى -  كه ابراهيم خوانده می ‏شد -  پرسيد:

آيا در هيچ جاى تفاسير شما آمده است كه در حجةالوداع رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله به امر پروردگار در غدير خم فرود آمده و اين آيه را:

«يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» با بيمناكى براى مردم تلاوت كرد، و سپس آيه «وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» نازل شد؟

و آيا در تفاسير شما آمده است كه پس از نزول «وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» پيامبر صلى الله عليه و آله دست على بن ابیطالب ‏عليه السلام را گرفت، بر منبرى كه از جهاز شتر ساخته بودند بر آمد و فرمود:

مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِىٌّ ‏عليه السلام مَوْلَاهُ. أللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ، وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ، وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ، وَ الْعَنْ مَنْ ظَلَمَهُ. آنگاه اين آيه نازل شد: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً» .

ابراهيم سر به زير افكند. حسنيه علما را مخاطب ساخت و آنان را به جان هارون سوگند داد. حاضران -  كه خود را در مقابل هارون می ديدند -  لب به تأييد گشودند.

ابويوسف گفت: بيشتر صحابه و مفسران تصريح كرده‏ اند كه اين آيه درباره علی بن ابی طالب ‏علیه السلام نازل شده است، و حديث من كنت مولاه فعلى‏ عليه السلام مولاه نيز مشهود است.

حسنيه پرسيد: درباره «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» چه می گوييد؟

ابويوسف گفت: به اجماع امت درباره على بن ابی‏طالب‏ عليه السلام است.

آنگاه حسنيه با شگفتى پرسيد: ...احكام و نصوص الهى را وا می نهيد و بیعت روز غدير را ناديده می گيريد؟[۳]

پانویس

  1. ماهنامه كوثر (ويژه‏ نامه غدير، ش ۲، سال اول، ارديبهشت ۱۳۷۶) : ص ۸۰ _۸۵ .
  2. رياض العلماء: ج ۵ ص ۷۰۴.
  3. الذريعة: ج ۷ ص ۲۰۰ ش ۸۹ . اعلام النساء: ص ۳۰۰ _۳۰۱. در مورد حسنيه مراجعه شود به: تنقيح المقال: ج ۳ ص ۲۴۷. رياض العلماء: ج ۵ ص ۴۰۷. روضات الجنات: ج ۱ ص ۱۵۳. الذريعة: ج ۷ ص ۳۰۰ و ج ۴ ص ۹۷ و ج ۵ ص ۱۰۵ ،۱۴۵ ،۱۶۱ و ج ۲۵ ص ۲۹۶. من لا يحضره الفقيه: ج ۴ ص ۷۵. معجم رجال الحديث: ج ۲۳ ص ۱۸۷. اعلام النساء: ص ۳۰۰ ،۳۰۱.