زید بن یثیع همدانی
زید بن یثیع همدانی کوفی یکی از تابعین است که حدیث غدیر را از صحابه نقل کرده، زید بن یثیع ماجرای احتجاج امیرالمؤمنین علیه السلام به حدیث غدیر در رحبه کوفه را نقل کرده است.[۱]
روایت حدیث غدیر[۲]
عن أبی اسحاق، عن عمرو بن مرة، و سعید بن وهب، و زید بن یثیع، قالوا: سمعنا علیا علیه السلام یقول: نشدت اللَّه رجلا سمع رسول اللَّه صلی اللَّه علیه وآله و سلم یقول یوم غدیر خم ما قال لما قام؟ فقام ثلثة عشر رجلا، فشهدوا ان رسول اللَّه صلی اللَّه علیه وآله و سلم قال: «أ لست أولی بالمؤمنین من أنفسهم؟» قالوا: بلی یا رسول اللَّه فأخذ بید علی علیه السلام فقال: «من کنت مولاه، فعلی مولاه، اللَّهمّ وال من والاه، و عاد من عاداه، و أحب من أحبه، و أبغض من أبغضه، و انصر من نصره، و اخذل من خذله».[۳]
از ابو اسحاق، از عمرو بن مره، و سعید بن وهب، و زید بن یثیع نقل شده است که گفتند: شنیدیم علی علیهالسلام میفرمود: «شما را به خدا سوگند میدهم، هر کس از رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم شنیده است که در روز غدیر خم چه فرمود هنگامی که برخاست، به خاطر خدا شهادت دهد.» پس سیزده نفر برخاستند و شهادت دادند که رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «آیا من نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر نیستم؟» گفتند: آری، ای رسول خدا. پس دست علی علیهالسلام را گرفت و فرمود: «هر کس من مولای او هستم، علی مولای اوست. خدایا، دوست بدار هر که او را دوست دارد، و دشمن بدار هر که با او دشمنی کند، و دوست بدار هر که او را دوست دارد، و دشمن بدار هر که او را دشمن دارد، یاری کن هر که او را یاری کند، و خوار کن هر که او را خوار کند.»
ابلاغ سوره برائت
زَیْدِ بْنِ یُثَیْعٍ، عَنْ أَبِی بَکْرٍ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآله وسَلَّمَ" بَعَثَهُ بِسُورَةِ بَرَاءَةٍ یَقْرَؤُهَا عَلَی النَّاسِ بِالْمَوْسِمِ ثُمَّ أَحْدَثَ إِلَیْهِ مِنْ أَمْرِهِ مَا أَحْدَثَ، فَبَعَثَ عَلِیًّا علیه السلام فَقَالَ: أَدْرِکْ أَبَا بَکْرٍ فَخُذْ مِنْهُ سُورَةَ بَرَاءَةٍ فَاقْرَأْهَا عَلَی النَّاسِ، قَالاَ: فَأَخَذَهَا فَرَجَعَ أَبُو بَکْرٍ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللّٰهِ ما لی أُنْزِلَ فِیَّ شَیْءٌ؟ فَقَالَ: «لَا، أُمِرْتُ ألا یُؤَدِّیَهَا إِلَّا أَنَا، أَوْ رَجُلٌ مِنِّی».[۴]
زید بن یثیع از ابوبکر نقل میکند که پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم او را با سوره برائت فرستاد تا آن را در موسم حج بر مردم بخواند. سپس پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم او را فراخواند و دستور جدیدی به او داد و علی علیهالسلام را فرستاد و فرمود: «علی را دنبال ابوبکر بفرست تا سوره برائت را از او بگیرد و خودش آن را بر مردم بخواند.» زید و ابوبکر میگویند: علی علیهالسلام سوره را گرفت و ابوبکر بازگشت و گفت: ای رسول خدا، آیا درباره من چیزی نازل شده است؟ فرمود: «نه، جز این که مأمور شدم که جز خودم یا مردی از اهل بیتم، آن را ابلاغ نکند.»
جایگاه راوی
زید بن یثیع، همچنین گفته شده ابن اثیع و اثیل، همدانی و اهل کوفه است.[۵]در طبقه دوم راویان قرار دارد.[۶]ابن حجر او را ثقه و مخضرم دانسته است.[۷]ذهبی نیز او را مورد وثوق دانسته است.[۸]ابن حبان او را در کتاب «الثقات» آورده و ثقه دانسته است.[۹]ابن خلفون و عجلی نیز او را ثقه دانستهاند.[۱۰]
ابو اسحاق سبیعی تنها کسی است که از زید بن یثیع روایت نقل کرده است.[۱۱] برخی علمای رجال مانند برقی او را مجهول دانستهاند، اما به دلیل نقل ابو اسحاق روایت او پذیرفته شده است.[۱۲]ترمذی و نسائی در «خصائص علی» و «مسند» از او روایت نقل کردهاند.[۱۳]ابن سعد گفته است که زید بن یثیع کمروایت بوده است.[۱۴]شعبه او را اثیل نامیده که این اشتباه بوده و صحیح همان یثیع است.[۱۵]
پانویس
- ↑ دانشنامه غدیر، جلد ۱۱، صفحه ۲۵۳.
- ↑ چکیده عبقات الانوار (حدیث غدیر): صفحه ۱۶۸.
- ↑ عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار؛ جلد6؛ صفحه230
- ↑ مروزی احمد بن علی. مسند أبی بکر، المکتب الإسلامی، صفحه 166
- ↑ تهذیب الکمال، جلد10، صفحه116
- ↑ تقریب التهذیب، جلد1، صفحه356
- ↑ تقریب التهذیب، جلد1، صفحه356
- ↑ الکاشف، جلد2، صفحه449
- ↑ تهذیب الکمال، جلد10، صفحه115؛ تعجیل المنفعة، جلد1، صفحه561؛ تهذیب التهذیب، جلد1، صفحه672
- ↑ اکمال تهذیب الکمال، جلد5، صفحه174؛ تهذیب التهذیب، جلد1، صفحه672
- ↑ تهذیب الکمال، جلد10، صفحه115
- ↑ اکمال تهذیب الکمال، جلد5، صفحه174
- ↑ تعجیل المنفعة، جلد1، صفحه561
- ↑ تهذیب التهذیب، جلد1، صفحه672
- ↑ اکمال تهذیب الکمال، جلد5، صفحه174