طرق حدیث من کنت مولاه (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | شمس الدین محمدبن احمد بن عثمان ذهبی |
| زبان | عربی |
| تحقیق یا تدوین | سید عبدالعزیزطباطبائی |
| موضوع | راویان حدیث من کنت مولاه |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دلیل ما |
| محل نشر | قم |
| سال نشر | ۱۳۷۹ |
| تعداد صفحه | ۱۶۰ص |
«رسالة طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه» نوشته شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، عالم سنی قرن هشتم هجری است که توسط سید عبدالعزیز طباطبائی تحقیق شده است. این کتاب شامل حدود ۵۰ طریق و سلسله سند درباره حدیث غدیر و جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه» است که ذهبی از منابع مختلف، از جمله خود یا از دیگران مانند طبری، جمع‌آوری کرده است.
نویسنده
شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبی (۶۷۳–۷۴۸ هجری قمری)، محدث، تاریخ‌نگار و سیره‌نویس برجسته اهل سنت در قرن هشتم هجری بود.
او از هجده سالگی به فراگیری علوم قرآن و حدیث به شهرهای مختلف شام از جمله بعلبک، حلب، حمص، حماة، طرابلس و همچنین مکه، مصر، اسکندریه و بلبیس سفر کرد و از حدود ۱۲۰۰ نفر از علما و محدثین آن زمان درس گرفت. ذهبی در فقه پیرو شافعی و در کلام، متمایل به اهل حدیث بود ودر علم رجال بسیار سخت‌گیر و متعصب در مذهب و دارای تعصب نسبت به راویان مناقب اهل بیت علیهم السلام بوده است.
برخی از اساتید او عبارتند از
- جمال الدین ابوالحجاج یوسف بن عبدالرحمان مزی شافعی
- تقی الدین ابوالعباس احمد بن عبدالحلیم، معروف به ابن تیمیه حرانی
- ابومحمد قاسم بن محمد برزالی
- تقی الدین ابوالفتح محمد بن علی معروف به ابن دقیق العید قشیری
- بدرالدین ابن جماعه
- ابوالعباس احمد بن محمد بن عبدالله حلبی معروف به ابن الظاهری
برخی از شاگردان مشهور او عبارتند از:
- حافظ احمد بن محمد بن ابراهیم مقدسی
- امام احمد بن محمد علائی حرانی
- ابراهیم بن عبدالرحیم بن بدرالدین محمد معروف به ابن جماعه
تألیفات
ذهبی نویسنده ده‌ها کتاب رجالی و تاریخی است. برخی از آثار او عبارتند از:
- سیر اعلام النبلاء (در علم رجال)
- تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام
- میزان الاعتدال
- المغنی فی الضعفا
- رسالة طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه
محقق
سید عبدالعزیز بن جواد طباطبایی یزدی، نوهٔ سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، نویسنده کتاب مشهور «العروة الوثقی». مشهور به محقق طباطبایی و آقا عزیز، محقق، کتابشناس و نسخه‌شناس برجسته ایرانی بود. او در سال ۱۳۰۸ شمسی (۲۳ جمادی الاول ۱۳۴۸ قمری) در نجف اشرف متولد شد و تحصیلات خود را در حوزه علمیه نجف تا مراحل عالی ادامه داد و در سال ۱۳۷۴ شمسی (۱۴۱۶ قمری) درگذشت.
بیشتر فعالیت او همکاری با علامه امینی در تدوین کتاب الغدیر و تأسیس و گسترش کتابخانه امیرالمؤمنین و همکاری با آقابزرگ تهرانی در گردآوری منابع کتابشناسی کتاب الذریعة بود. ایشان سفرهای متعددی به کتابخانه‌های جهان در آسیا، اروپا و آمریکا داشت و نسخه‌های خطی بسیاری را شناسایی نمود. در سال ۱۳۵۶ شمسی به ایران مهاجرت کرد و در قم ساکن شد و به فعالیت‌های علمی خود ادامه داد.
تألیفات
آثار ایشان فراوان است که بخشی از آن‌ها را در تکمیل تألیفات دو استادش آقا بزرگ و علامه امینی تألیف نمود مانند:
- مستدرک الذریعه
- اضواء علی الذریعه
- معجم اعلام الشیعه
- تعلیقات علی طبقات اعلام الشیعه
- تنظیم و تصحیح نقباء البشر
- علی ضفاف الغدیر
- انباء السماء برزیة کربلا
- اهل البیت فی المکتبة العربیة
- الغدیر فی التراث الاسلامی
- نهج البلاغه عبر القرون
- مخطوطات اللغة العربیة
- فهرست تصانیف کراجکی
- الحسین علیه السلام و السنة
- المهدی علیه السلام فی السنة النبویة
- حیاة الشیخ یوسف بحرانی
- شخصیت علمی و مشایخ شیخ طوسی
محتوای کتاب
در این کتاب حدود پنجاه طریق از خود ذهبی یا از دیگران به نقل ذهبی امثال طبری برای حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه» و در بعضی قضیه غدیر و در اکثر موارد
هر دو آمده، که پس از نقل هر کدام مؤلف تحلیل و بحث فنی رجالی کوتاهی نموده است.
محقق ابتدا مقدمه ای کوتاه دارد و در پایان فهارس و عکس نسخه خطی کتاب تماماً آورده شده است.
نسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در ضمن مجموعه ای از ورقه ۲۱۱–۲۲۴ است که جمعاً ۱۲/۵ ورق و ۲۵ صفحه است.
لازم است ذکر شود علامه طباطبایی در تراثنا، ش ۴، ص ۷۰، ش ۱۵۴ و نیز در تراثنا، ش ۲۸ (عبدالجبار رفاعی)، ص ۱۲۸، ش ۱۶۵۹، از این کتاب با نام «حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه» و در تحقیق سیر أعلام النبلاء (بشّار عوّاد معروف) با نام «طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه» یاد نموده‌اند، و نام «رسالة فی حدیث الغدیر» نیز آمده است.
منابع
دانشنامه غدیر، جلد ۱۴، صفحه ۳۹۷.
غدیر در آئینه کتاب.