عید و جشن غدیر

عید و جشن غدیر

اهميت عيد غدير

درباره اهميت عيد غدير از جهت اعتقادى احاديث زير وارد شده است:

۱ . شخصى يهودى كه در مجلس عمر حاضر بود گفت:

اگر آيه «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم ...» (كه در روز غدير نازل شده) در امت ما نازل شده بود ما روز نزول آن را عيد مى‏ گرفتيم !

۲ . امام صادق‏ عليه السلام مى‏ فرمايند:

پيامبران بنى‏ اسرائيل روزى را كه جانشينِ بعد از خود را تعيين مى‏ كردند عيد قرار مى‏ دادند.

«عيد غدير» هم روزى است كه پيامبرصلى الله عليه وآله على‏ عليه السلام را براى مردم منصوب فرمودند.

۳ . پيامبرصلى الله عليه وآله فرمودند:

روز غدير خم بالاترين عيد امت من است.

۴ . پيامبرصلى الله عليه وآله به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وصيت فرمودند كه اين روز را عيد بگيرد؛ و فرمودند:

انبياء هم چنين مى ‏كردند و به جانشينان خود وصيت مى‏ كردند كه اين روز را عيد بگيرند.

۵ . امام صادق ‏عليه السلام فرمودند:

عيد غدير «عيد اللَّه اكبر» است. از عيد فطر و قربان و روز جمعه و روز عرفه افضل است.

۶ . امام صادق ‏عليه السلام فرمودند:

روز غدير خم روزى است كه خداوند آن را براى شيعيان و محبين ما عيد قرار داده است.

۷ . امام صادق ‏عليه السلام فرمودند:

روز قيامت چهار روز را مانند عروس به پيشگاه الهى مى‏ برند: عيد فطر، عيد قربان، روز جمعه، عيد غدير.

«روز غدير خم» در مقابل عيد قربان و فطر مانند ماه بين ستارگان است.

خداوند تعالى جبرئيل و پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهم السلام و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار را بر غدير موكل مى‏ كند.

اينان «غدير» را همراهى مى ‏كنند تا آن را وارد بهشت نمايند.

جشن غدير در آسمان‏ها

اهل آسمان‏ها در طول سال فقط يك جشن و عيد دارند و آن روز غدير است كه بسيار با عظمت برگزار مى ‏شود.

در اين باره احاديث زير وارد شده است:

۱ . امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

روز غدير نزد اهل آسمان مشهورتر از اهل زمين است.

۲ . امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

نام عيد غدير در آسمان‏ها روز «عهد معهود» است.

۳ . امام رضاعليه السلام فرمودند:

خداوند در مثل روز غدير ولايت را بر اهل آسمان‏ها عرضه كرد، و اهل آسمان هفتم در قبول آن از ديگران سبقت گرفتند.

به همين جهت خداوند آسمان هفتم را به عرش خود مزين فرمود.

سپس اهل آسمان چهارم بر ديگران سبقت گرفتند، و خداوند آن را به بيت المعمور(برابر كعبه در آسمان) مزين فرمود.

سپس اهل آسمان اول سبقت گرفتند، و  خداوند آن را به ستارگان مزين فرمود.

۴ . امام رضاعليه السلام فرمودند:

روز غدير روزى است كه خداوند به جبرئيل امر مى‏كند تا تختى از كرامت خود در مقابل بيت المعمور قرار دهد.

سپس جبرئيل بر فراز آن قرار مى ‏گيرد و ملائكه از همه آسمان‏ها جمع مى ‏شوند و بر پيامبرصلى الله عليه وآله ثنا مى‏ فرستند و براى شيعيان و محبين اميرالمؤمنين و ائمه‏ عليهم السلام استغفار مى ‏كنند.

۵ . امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

خداوند تعالى در بهشت قصرى خلق فرموده كه در آن صد هزار اتاق سرخ رنگ و صد هزار خيمه سبز رنگ وجود دارد و خاك آن از مشك و عنبر است . . . روز غدير كه فرا مى ‏رسد اهل آسمان‏ها وارد اين قصر مى ‏شوند و تسبيح مى ‏گويند.

پرندگان هم به پرواز در مى ‏آيند و خود را به آب مى ‏زنند، و سپس در مشك و عنبر مى‏ غلطند.

آنگاه كه ملائكه جمع شدند آن عطرها را بر آنان مى ‏افشانند.

ملائكه در روز غدير «نثار فاطمه‏ عليها السلام» را به يكديگر هديه مى‏ دهند؛ همان ميوه‏هاى درخت طوبى است كه در شب عروسى حضرت از آن درخت در آسمان ‏ها پخش شد و ملائكه آنها را به عنوان يادگار برداشتند.

وقتى آخرين ساعات روز غدير فرا مى‏ رسد ندا مى‏ آيد: «به مراتب و درجات خود برگرديد كه به احترام محمد و على تا سال آينده در چنين روزى از لغزش و خطا در امان خواهيد بود».

اعمال عيد غدير

اعمال عبادى و اجتماعى گوناگونى براى عيد غدير ذكر شده، تا از يك سو هر كس طبق حوصله و ذوق و امكانات خود هر كدام را مى‏ خواهد انتخاب كند، و از سوى ديگر دوستان غدير به صورت همه جانبه به استقبال آن روند.

اين آداب غديريه را در ۱۲  عنوان ذكر مى ‏كنيم:

اظهار سرور قلبى و زبانى

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ فرمايند:

در اين روز روى خوش با يكديگر داشته باشيد، و در ملاقات‏هايتان اظهار سرور و شادى نماييد.

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

روز غدير روزى است كه به عنوان اظهار سرور از نعمت ولايت كه خداوند بر شما منت گذارده، بايد شكر و حمد خدا نماييد.

تبريک و تهنيت گفتن

امام رضاعليه السلام فرمودند: در اين روز به يكديگر تهنيت و تبريك بگوييد، و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوييد:

«الحَمدُ ِللَّهِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِالمُؤمنينَ عَلَيهِ السَّلامُ»:

«سپاس خدا را كه ما را از تمسک كنندگان به ريسمان محكم ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام قرار داد».

جشن عمومى

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام روز غديرى را كه با جمعه مقارن شده بود در مسجد كوفه جشن گرفتند، و در خطبه‏ اى به همين مناسبت مطالب مفصلى درباره غدير و عيد گرفتن آن فرمودند.

آن حضرت پس از نماز به اتفاق مردم به منزل امام مجتبى‏ عليه السلام رفتند كه جشن عمومى غدير را برپا كرده بودند، و پذيرايى مفصلى انجام شد.

امام رضاعليه السلام در روز غديرى روزه گرفتند و براى افطار عده‏اى را دعوت كردند، و براى آنان سخنان مفصلى درباره غدير فرمودند.

زينت و لباس نو

امام رضاعليه السلام فرمودند: اين روز، روزِ زينت كردن است. هر كس خود را براى روز عيد غدير زينت كند خداوند گناهان او را مى‏آمرزد.

هديه دادن

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرمودند: در اين روز نعمت‏هاى خداوند را به يكديگر هديه دهيد همان طور كه خداوند بر شما منت نهاده است.

امام رضاعليه السلام در روز عيد غدير به منازل اصحاب خود هدايا و عيدى فرستادند.

توسعه بر خانواده و برادران

اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز عيد غدير فرمودند: وقتى از اين اجتماعتان برگشتيد بر عيال خود توسعه دهيد و با برادران خود نيكى كنيد.

امام رضاعليه السلام فرمودند: هر كس در اين روز بر عيالش و بر خودش وسعت دهد خداوند مالش را زياد مى ‏كند.

عقد برادرى

يكى از مراسم خاص روز غدير «عقد اُخُوّت» بين مؤمنين به ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام است.

كيفيت اجراى اين عقد چنين است:

دست راست خود را در دست راست برادر مؤمن مى‏ گذارى و مى‏ گويى:

«واخَيتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَيتُكَ فِى اللَّهِ وَ صافَحتُكَ فِى اللَّهِ، وَ عاهَدتُ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنبِيائَهُ وَ الاَئِمَّةَ المَعصُومينَ عَلَيهِمُ السَّلامُ عَلى أَنّى اِن كُنتُ مِن أَهلِ الجَنَّةِ وَ الشَّفاعَةِ وَ أُذِنَ لى بِأَن أَدخُلَ الجَنَّةَ لا أَدخُلُها اِلاّ وَ أَنتَ مَعى»:

«با تو در راه خدا برادرى و يک روئى (با صفائى) مى‏ نمايم و دست مى‏ دهم، و با خدا و ملائكه ‏اش و رسولان و انبيائش و امامان معصوم‏ عليهم السلام پيمان مى‏ بندم كه اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و به من اجازه ورود به بهشت داده شد، وارد آن نشوم مگر آنكه تو نيز همراه من باشى».

آنگاه برادر دينى در جواب او مى‏ گويد: «قَبِلتُ»: «قبول كردم».

سپس مى‏ گويد: «اَسقَطتُ عَنكَ جَميعَ حُقوقِ الاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ و الدُّعاءَ وَ الزِّيارَةَ»:

«همه حقوق برادرى را از تو ساقط كردم (و بر تو بخشيدم) مگر شفاعت و دعا و زيارت را».

صلوات و لعن

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند: در اين روز بر محمد و آل محمدعليهم السلام بسيار صلوات بفرست، و از ظالمين بر آنان برائت بجوى.

شكر و حمد الهى

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرمودند: در اين روز خداوند را بر اين نعمت (ولايت) كه بر شما ارزانى داشته شكر كنيد.

زيارت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام

امام رضاعليه السلام فرمودند:

هر جا كه باشى در روز غدير خود را كنار قبر اميرالمؤمنين‏ عليه السلام برسان، كه خداوند در اين روز گناهان شصت ساله را از مؤمنان مى‏ آمرزد، و دو برابر ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از آتش جهنم آزاد مى‏ كند.

امام هادى‏ عليه السلام زيارت مفصلى مخصوص روز غدير دستور داده ‏اند، كه ابعاد اعتقادى و تاريخى آن و نيز رفتار دشمنانش و مصائب دوستان غدير در برابر ظلم سقيفه و كيفيت صبر آنان را بيان مى ‏كند.

نماز و روزه

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

نيم ساعت قبل از ظهر روز غدير  -  به عنوان شكر خداوند  -  دو ركعت نماز بخوان.

در هر ركعت سوره حمد ده مرتبه، سوره توحيد ده مرتبه، سوره قدر ده مرتبه، آية الكرسى ده مرتبه. هر كس اين نماز را بخواند نزد خداوند معادل صد هزار حج و صد هزار عمره است، و هر حاجتى از حوائج دنيا و آخرت را از خدا بخواهد به آسانى و عافيت بر مى ‏آورد.

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

مستحب است نماز در مسجد غدير، چرا كه پيامبرصلى الله عليه وآله در آن مكان اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را منصوب فرموده و خداوند حق را در اين روز ظاهر كرده است.

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند:

«روزه اين روز معادل روزه شصت ماه است«، و در حديثى فرمودند: »كفاره شصت سال است«، و در حديثى فرمودند: »افضل از روزه شصت سال است«.××× 901 عوالم العلوم : ج 3/15 ص 213 211 . ×××

امام صادق‏ عليه السلام فرمودند: روزه گرفتن در روز غدير خم معادل روزه گرفتن به اندازه عمر دنياست.××× 011 عوالم العلوم : ج 3/15 ص 211. ×××

دعا (تجديد عهد و پيمان)

دعاهاى مختصر و مفصلى براى روز غدير وارد شده است، كه خواندن آنها نوعى تجديد عهد و پيمان با خدا و رسول و ائمه‏عليهم السلام به شمار مى‏آيد و مى‏توان آن را »تجديد بيعت« با صاحب غدير به حساب آورد.××× 111 الاقبال )سيد ابن طاووس(: ص 460 . عوالم العلوم : ج 3/15 ص 215 - 220 . ×××