منصور لائی رازی
تأليف در غدير[۱]
از جمله مؤلفین مشهور چهارده قرن كه در مورد غدير تألیف داشته اند منصور لائى رازى (م قرن ۵ ق) است. کتابشناسی اين كتاب از اين قرار است:
حديث الغدير[۲]، منصور بن حسين آبى (ابوسعد، لائى، رازى، صاحب نثرالدرر، م قرن ۵ ق) . عربى، خطى. چنانچه در «مناقب آل ابى طالب (ابن شهرآشوب) «آمده در اين كتاب راويان حدیث غدیر بر حسب حروف الفبا شمارش شده است.
مؤلف كتاب چنانچه از كتب رجالى شیعه و عامه دانسته مى شود شیعه و حتى بعضى گفته اند از بزرگان شيعه و از شاگردان شيخ طوسى بوده است. براى مراجعه به شرح حال او به كتاب «الغدير فى التراث الإسلامى» : ص ۸۱ ، مراجعه شود؛ كه حدود سيزده مورد را آدرس داده است.
لقب مؤلف مورد اختلاف است. در «مناقب آل ابى طالب» و «بحار الانوار» از او با لقب «لاتى» ، و علامه سيد عبدالعزيز طباطبايى در «الغدير فى التراث الاسلامى» در پايان لقب «آبى» را انتخاب نموده و گفته مورد مناقب شايد اشتباه چاپى است. همچنين در بقيه مواردى كه علامه يادشده آورده لقب «آبى» را گفته اند. ولى علامه امينى در «الغدير» و همچنين استاد سيد عبدالعزيز طباطبايى در «الغدير فى التراث الإسلامى» در بيان نام مؤلف لقب «لائى» را آورده اند.
اين كتاب در «اثبات الهداة» مرحوم شيخ حرّ عاملى با نام «كتاب الرازى فى نص الغدير» ، و جزو مصادر عامى آن آمده است كه شيخ حرّ با واسطه از آنها نقل نموده است.
كتاب ديگرى به نام «رواة خبر غدير خم على حروف المعجم» از مؤلفى به نام «دارى» در كتاب «نهج الايمان» از حسين بن جبور - كه خطى است - آمده، و چون راويان غدير در آن كتاب به ترتيب حروف معجم است و مؤلف نيز «دارى» و شبيه كلمه «رازى» است، به احتمال قوى هر دو يک كتاب هستند.