۲۱٬۸۲۰
ویرایش
تألیف: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
ابن مَغازلى شافعى: در مناقب خود. | ابن مَغازلى شافعى: در مناقب خود. | ||
ابن عقده: كتاب «الموالاة» .<ref>الاقبال: ص ۴۵۳.</ref> | ابن عقده: كتاب «الموالاة».<ref>الاقبال: ص ۴۵۳.</ref> | ||
طبرى: «كتاب الولاية» يا «الردّ على الحُرقوصيّة» .<ref>العمدة. الاقبال: ص ۴۵۷،۴۵۳. الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف: ص ۳۸.</ref> | طبرى: «كتاب الولاية» يا «الردّ على الحُرقوصيّة».<ref>العمدة. الاقبال: ص ۴۵۷،۴۵۳. الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف: ص ۳۸.</ref> | ||
عبيداللَّه بن عبداللَّه حَسكانى: كتاب «الهداة إلى أداء حقّ الموالاة» در دوازده جزوه.<ref>الاقبال: ص ۴۵۳. الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف.</ref> | عبيداللَّه بن عبداللَّه حَسكانى: كتاب «الهداة إلى أداء حقّ الموالاة» در دوازده جزوه.<ref>الاقبال: ص ۴۵۳. الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف.</ref> | ||
مسعود بن ناصر سِجِستانى: «كتاب دراية حديث الولاية» .<ref>الاقبال: ص ۴۵۳. الطرائف فى معرفة المذاهب: ص ۳۸.</ref> | مسعود بن ناصر سِجِستانى: «كتاب دراية حديث الولاية».<ref>الاقبال: ص ۴۵۳. الطرائف فى معرفة المذاهب: ص ۳۸.</ref> | ||
شمس الدين ذهبى.<ref>مفتاح كنز الدرايه من درر المجلّد المسموع: ص ۱۰۷. </ref> | شمس الدين ذهبى.<ref>مفتاح كنز الدرايه من درر المجلّد المسموع: ص ۱۰۷. </ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
در اواسط قرن دوم اولين تأليف مستقل درباره [[غدیر]] را مى بينيم كه از فراهيدى است. در ادامه اين راه كتاب هاى مختلفى به صورت مستقل يا ضمنى در موضوع غدير تدوين شد. | در اواسط قرن دوم اولين تأليف مستقل درباره [[غدیر]] را مى بينيم كه از فراهيدى است. در ادامه اين راه كتاب هاى مختلفى به صورت مستقل يا ضمنى در موضوع غدير تدوين شد. | ||
ابوالمعالى | ابوالمعالى جوینى از قرن پنجم مى گويد: در بغداد در دست صحافى كتابى ديدم كه بر جلد آن نوشته بود: «جلد بيست و هشتم از اسناد حديث من كنت مولاه فعلى مولاه، و بعد از اين جلد بيست و نهم خواهد بود» !! | ||
همچنين [[ابن کثیر دمشقی]] مى گويد: «كتابى در دو جلد ضخيم ديدم كه محمد بن | همچنين [[ابن کثیر دمشقی]] مى گويد: «كتابى در دو جلد ضخيم ديدم كه [[محمد بن جریر طبری (ابوجعفر)|محمد بن جریر طبرى]] احاديث غدير خم را در آن جمع آورى كرده بود»!<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۳۵. احقاق الحق: ج ۲ ص ۴۸۶.</ref> | ||
آنچه در اين مرحله مشهود است اينكه اكثر كتب، مربوط به اسناد و رجال خطبه است و هدف اول مؤلفين استحكام اصل مطلب بوده است. آنان كه جو خاص فرهنگى را به خوبى لمس مى كردند در مرحله اول دست به كار محكم كارى در اسناد و حفظ متون شدند تا نسل هاى آينده مدارک لازم براى تحقيق و موشكافى و بحث و بررسى داشته باشند. | آنچه در اين مرحله مشهود است اينكه اكثر كتب، مربوط به اسناد و رجال خطبه است و هدف اول مؤلفين استحكام اصل مطلب بوده است. آنان كه جو خاص فرهنگى را به خوبى لمس مى كردند در مرحله اول دست به كار محكم كارى در اسناد و حفظ متون شدند تا نسل هاى آينده مدارک لازم براى تحقيق و موشكافى و بحث و بررسى داشته باشند. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
از اوایل قرن يازدهم هجرى تا امروز با ايجاد ميدان باز علمى، محققين و انديشمندان [[اسلام]] تأليفات بسيار مهمى درباره غدير تأليف كرده و به خوبى از زحمات هزار ساله نتيجه گيرى نموده اند. در اين دوران تمام جوانب غدير مورد جمع و بررسى و تحقيق قرار گرفت. | از اوایل قرن يازدهم هجرى تا امروز با ايجاد ميدان باز علمى، محققين و انديشمندان [[اسلام]] تأليفات بسيار مهمى درباره غدير تأليف كرده و به خوبى از زحمات هزار ساله نتيجه گيرى نموده اند. در اين دوران تمام جوانب غدير مورد جمع و بررسى و تحقيق قرار گرفت. | ||
ارتباط | ارتباط [[غدیر]] با [[قرآن]] ، بحث هاى مفصل در اسناد غدير، بررسى هاى عميق در متن [[حدیث غدیر]]، جمع آورى و تدوين اشعار مربوط به غدير و جوانب ديگر آن مورد توجه خاص واقع شد و در هر مورد كتاب هايى تدوين گرديد. | ||
تحقيقات بزرگانى همچون قاضى شوشترى، علامه | تحقيقات بزرگانى همچون قاضى شوشترى، [[علامه مجلسی]]، شيخ حر عاملى، سيد هاشم بحرانى، [[علامه میر حامد حسین هندی|میرحامدحسین هندی]] ، [[علامه امینی]] و بسيارى ديگر از علما، بهترين شاهد اين مدعاست. | ||
علامه مجلسى نيمى از يک جلد از «بحارالانوار» را به مسئله غدير اختصاص داده است. | علامه مجلسى نيمى از يک جلد از «بحارالانوار» را به مسئله غدير اختصاص داده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
اين تاريخچه تأليف و غدير را به گونه اى ديگر نيز مى توان گفت: | اين تاريخچه تأليف و غدير را به گونه اى ديگر نيز مى توان گفت: | ||
پس از دوران ننگين و تاريک خلفاى سه گانه و منع از تدوين حديث و تفسير و نيز تأليف كتاب، از اوايل قرن دوم هجرى كه تدوين معارف دينى رسماً آزاد اعلام شد، | پس از دوران ننگين و تاريک خلفاى سه گانه و منع از تدوين حديث و تفسير و نيز تأليف كتاب، از اوايل قرن دوم هجرى كه تدوين معارف دينى رسماً آزاد اعلام شد، تبلیغ غدیر نيز شكلى تازه بخود گرفت و كم كم از شكل روايت به صورت تأليف در آمد. اين مسير را در سه مرحله مى توان يافت: | ||
'''از روايت به تأليف''' | '''از روايت به تأليف''' | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
اين مسير ادامه يافت و كتاب هاى مختلفى به صورت مستقل يا ضمنى در موضوع غدير تدوين شد، به طورى كه ابوالمعالى جوينى از قرن پنجم مى گويد: در بغداد در دست صحافى كتابى ديدم كه بر جلد آن نوشته بود: «جلد بيست و هشتم از اسناد حديث من كنت مولاه فعلى مولاه، و بعد از اين جلد بيست و نهم خواهد بود»!! | اين مسير ادامه يافت و كتاب هاى مختلفى به صورت مستقل يا ضمنى در موضوع غدير تدوين شد، به طورى كه ابوالمعالى جوينى از قرن پنجم مى گويد: در بغداد در دست صحافى كتابى ديدم كه بر جلد آن نوشته بود: «جلد بيست و هشتم از اسناد حديث من كنت مولاه فعلى مولاه، و بعد از اين جلد بيست و نهم خواهد بود»!! | ||
همچنين ابن كثير دمشقى مى گويد: «كتابى در دو جلد ضخيم ديدم كه محمد بن | همچنين ابن كثير دمشقى مى گويد: «كتابى در دو جلد ضخيم ديدم كه [[محمد بن جریر طبری (ابوجعفر)|محمد بن جریر طبری]] احاديث غدير خم را در آن جمع آورى كرده بود»! <ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۳۵. احقاق الحق: ج ۲ ص ۴۸۶. </ref> | ||
آنچه در اين مرحله مشهود است اينكه اكثر كتاب ها، مربوط به اسناد و رجال خطبه است و هدف اول مؤلفين استحكام اصل مطلب بوده است. آنان كه جو خاص فرهنگى را به خوبى لمس مى كردند، در مرحله اول دست به كار محكم كارى در اسناد و حفظ متون شدند؛ تا نسل هاى آينده مدارک لازم را براى تحقيق و موشكافى و بحث و بررسى داشته باشند. | آنچه در اين مرحله مشهود است اينكه اكثر كتاب ها، مربوط به اسناد و رجال خطبه است و هدف اول مؤلفين استحكام اصل مطلب بوده است. آنان كه جو خاص فرهنگى را به خوبى لمس مى كردند، در مرحله اول دست به كار محكم كارى در اسناد و حفظ متون شدند؛ تا نسل هاى آينده مدارک لازم را براى تحقيق و موشكافى و بحث و بررسى داشته باشند. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
'''تحقيق در سند و متن''' | '''تحقيق در سند و متن''' | ||
از قرن چهارم تحقيق و بحث در متن و سند حديث غدير آغاز شده، و قطعه اصلى خطبه غدير - كه جمله «من كنت مولاه فهذا على مولاه» است - در مناظرات مطرح شده و رجال اسناد و ناقلين حديث غدير به دقت مورد بررسى قرار گرفته است. كتب شيخ صدوق و | از قرن چهارم تحقيق و بحث در متن و سند حديث غدير آغاز شده، و قطعه اصلى خطبه غدير - كه جمله «من كنت مولاه فهذا على مولاه» است - در مناظرات مطرح شده و رجال اسناد و ناقلين حديث غدير به دقت مورد بررسى قرار گرفته است. كتب شيخ صدوق و سید مرتضی و شيخ مفيد بهترين شاهد بر اين مدعا هستند. | ||
اين تحقيقات در قرنهاى چهارم و پنجم و ششم اوج داشته و تا سال هزار همچنان پيش رفته، به طورى كه آثار برجسته اى از اين قرون در دست است. | اين تحقيقات در قرنهاى چهارم و پنجم و ششم اوج داشته و تا سال هزار همچنان پيش رفته، به طورى كه آثار برجسته اى از اين قرون در دست است. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
از اوایل قرن يازدهم هجرى تا امروز با ايجاد ميدان باز علمى، محققين و انديشمندان اسلام تأليفات بسيار مهمى درباره غدير تأليف كرده اند و به خوبى از زحمات هزار ساله نتيجه گيرى نمودند. در اين دوران تمام جوانب غدير مورد جمع و بررسى و تحقيق قرار گرفت و در هر جنبه اى به طور جداگانه كتابى نوشته شد. | از اوایل قرن يازدهم هجرى تا امروز با ايجاد ميدان باز علمى، محققين و انديشمندان اسلام تأليفات بسيار مهمى درباره غدير تأليف كرده اند و به خوبى از زحمات هزار ساله نتيجه گيرى نمودند. در اين دوران تمام جوانب غدير مورد جمع و بررسى و تحقيق قرار گرفت و در هر جنبه اى به طور جداگانه كتابى نوشته شد. | ||
از جمله ارتباط | از جمله ارتباط غدیر با قرآن، بحث هاى مفصل در اسناد غدير، بررسى هاى عميق در متن حديث غدير، جمع آورى و تدوين اشعار مربوط به غدير و جوانب ديگر آن مورد توجه خاص واقع شد و در هر مورد كتبى تدوين گرديد. | ||
تحقيقات بزرگانى همچون قاضى شوشترى، علامه مجلسى، شيخ حر عاملى، شيخ عبداللَّه بحرانى، سيد هاشم بحرانى، ميرحامدحسين هندى، علامه امينى و بسيارى ديگر از علما، بهترين شاهد اين مدعاست. | تحقيقات بزرگانى همچون قاضى شوشترى، علامه مجلسى، شيخ حر عاملى، شيخ عبداللَّه بحرانى، سيد هاشم بحرانى، ميرحامدحسين هندى، علامه امينى و بسيارى ديگر از علما، بهترين شاهد اين مدعاست. | ||
علامه | علامه مجلسی در كتاب «بحارالأنوار» به طور مفصل درباره غدير سخن گفته كه در چاپ فعلى نيمى از جلد ۳۷ «بحارالأنوار» است. | ||
شيخ عبداللَّه بحرانى نيز در كتاب عظيم خود «عوالم العلوم» مفصلاً غدير را بيان داشته كه در چاپ هاى فعلى همراه با مستدركات يک جلد جداگانه را در بر مى گيرد. | شيخ عبداللَّه بحرانى نيز در كتاب عظيم خود «عوالم العلوم» مفصلاً غدير را بيان داشته كه در چاپ هاى فعلى همراه با مستدركات يک جلد جداگانه را در بر مى گيرد. | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
علامه امينى طى ۱۱ جلد كتاب «الغدير فى الكتاب و السنة و الأدب» جوانبى از غدير و نيز شعراى عرب زبان غدير و شعرهاى آنان را جمع آورى نموده و مطالب مهمى درباره آن آورده است. | علامه امينى طى ۱۱ جلد كتاب «الغدير فى الكتاب و السنة و الأدب» جوانبى از غدير و نيز شعراى عرب زبان غدير و شعرهاى آنان را جمع آورى نموده و مطالب مهمى درباره آن آورده است. | ||
كتابهايى از قبيل «التكميل» از سيد مرتضى | كتابهايى از قبيل «التكميل» از سيد مرتضى حسين ، و «الغدير فى الإسلام» از شيخ محمدرضا فرج اللَّه نمونه هاى ديگرى از اين تحقيقات علمى هستند. | ||
در همين راستا، سلطان حسين صفوى در زمان حكومت خود امر كرد كتاب ها و رساله هايى مخصوص عيد غدير و قضيه غدير بنويسند.<ref>الغدير فى التراث الإسلامى (طباطبايى) : ص ۱۲۹.</ref> | در همين راستا، سلطان حسين صفوى در زمان حكومت خود امر كرد كتاب ها و رساله هايى مخصوص عيد غدير و قضيه غدير بنويسند.<ref>الغدير فى التراث الإسلامى (طباطبايى) : ص ۱۲۹.</ref> | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
== مؤلفين مشهور غدير در چهارده قرن<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲. </ref> == | == مؤلفين مشهور غدير در چهارده قرن<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲. </ref> == | ||
از مؤلفين مشهور غدير در چهارده | از مؤلفين مشهور غدير در چهارده قرن مى توان به نام هاى زير اشاره كرد: | ||
خليل بن احمد فراهيدى (م ۱۷۵ ق) | خليل بن احمد فراهيدى (م ۱۷۵ ق) | ||
على بن حسن طاطرى (م حدود ۲۰۰ ق) | |||
ابوجعفر بغدادى (م حدود ۳۰۰ ق) | |||
محمد بن جرير طبرى (م ۳۱۰ ق) | |||
شيخ كلينى (م ۳۲۸ ق) | |||
ابوالعباس ابن عقده كوفى (م ۳۳۳ ق) | |||
حسن بن ابراهيم علوى نصيبى (م حدود ۳۵۰ ق) | |||
على بن هلال مهلّبى (م ۳۵۰ ق) | |||
ابوبكر جعابى (م ۳۵۵ ق) | |||
ابوطالب انبارى (م ۳۵۶ ق) | |||
ابوجعفر محمد بن على بن دحيم شيبانى (م حدود ۴۰۰ ق) | |||
ابوالحسن دارقطنى (م ۳۸۵ ق) | |||
ابوالمفضل شيبانى (م ۳۸۷ ق) | |||
حاكم نيشابورى (م ۴۰۵ ق) | |||
ابوعبداللَّه غضائرى (م ۴۱۱ ق) | |||
شيخ مفيد (م ۴۱۳ ق) | |||
ابوالحسن على القنانى (م ۴۱۳ ق) | |||
منصور لائى رازى (م قرن ۵ ق) | |||
سيد مرتضى علم الهدى (م ۴۳۶ ق) | |||
محسن خزاعى نيشابورى (م قرن ۵ ق) | |||
ابوالفتح كراجكى (م ۴۴۹ ق) | |||
هبةاللَّه بن موسى شيرازى (م ۴۷۰ ق) | |||
حافظ سعيد بن ناصر سجستانى (م ۴۷۷ ق) | |||
حاكم حسكانى (م قرن ۵ ق) | |||
ابوطالب فارسى (م قرن ۶ ق) | |||
شمس الدين ذهبى (م ۷۴۸ ق) | |||
زين الدين كردى رازيانى (م ۷۲۵ ق) | |||
مولى عبداللَّه قزوينى (م قرن ۱۰ ق) | |||
ابن طولون دمشقى (م ۹۵۳ ق) | |||
سيد على خان مدنى (م ۱۰۸۸ ق) | |||
سيد هاشم بحرانى (م ۱۱۰۷ ق) | |||
ملا مسيحا فسوى (م ۱۱۲۷ ق) | |||
مير حامدحسين هندى (م ۱۳۰۶ ق) | |||
حاج شيخ عباس قمى (م ۱۳۵۹ ق) | |||
سيد مرتضى حسين (م ۱۴۰۰ ق) | |||
شيخ عبدالحسين امينى. | |||
== مؤلفينِ غدير<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۶،۲۵.</ref>== | == مؤلفينِ غدير<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۶،۲۵.</ref>== | ||
تأليفات مربوط به | تأليفات مربوط به [[غدیر]] اكثراً به صورت فردى انجام شده، و گاهى به صورت گروهى و يا با نام هيئت تحريريه به چشم مى خورد. | ||
در ميان اين خدمتگزاران غدير كه به نام [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین علیه السلام]] و اظهار محبت به ساحت اقدسش قلم زده اند، علماى بزرگ و محدثين طراز اول ديده مى شوند. | |||
همچنين خطباى مشهورى ديده مى شوند كه مستقلاً درباره غدير تأليف داشته اند و يا متن خطابه هاى پرمحتواى آنان به صورت كتاب عرضه شده است. | |||
دامنه اين محبت تا آنجا كشيده شده كه حتى جوانانى را مى بينيم كه با سن كم خود مشتاقانه و آگاهانه قلم به دست گرفته اند و شعاعى از نور علوى را به نمايش گذاشته اند. | |||
اكثر مؤلفين كتاب ها مربوط به غدير از شيعه اثنی اعشرى هستند و بايد هم چنين باشد. در اين ميان چند مؤلف از اسماعيليه و چند نفر از عامه نيز ديده مى شوند. | اكثر مؤلفين كتاب ها مربوط به غدير از شيعه اثنی اعشرى هستند و بايد هم چنين باشد. در اين ميان چند مؤلف از اسماعيليه و چند نفر از عامه نيز ديده مى شوند. | ||