۲۱٬۹۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
يكى از مسائل [[تاریخ]] اسلام اين است كه | يكى از مسائل [[تاریخ]] اسلام اين است كه [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] هر دو نفر از مسلمانان را - كه با يكديگر سنخيت داشتند - با هم برادر اعلام كرد. اين حركت را عقد اخوت مى نامند. | ||
== اخوّت اسلامى<ref>غدير از ديدگاه اهل سنت (جبّاران): ص۱۵۰-۱۵۸.</ref> == | == اخوّت اسلامى<ref>غدير از ديدگاه اهل سنت (جبّاران): ص۱۵۰-۱۵۸.</ref> == | ||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
=== اخوت و برادرى === | === اخوت و برادرى === | ||
يكى از ابتكارات | يكى از ابتكارات [[اسلام]]، ايجاد استوارترين ارتباطات بين كسانى است كه بر حسب ظاهر هيچ گونه ارتباطى با هم ندارند. برادرى نزديک ترين ارتباطى است كه بين دو نفر وجود دارد. | ||
علقه برادرى در بين تمام ملل علاقه اى متقن و محكم است، ولى در ميان اعراب - خصوصاً در دوران هاى گذشته - از اعتبار بيشترى برخوردار است؛ به طورى كه ملاک تمييز حق و باطل و درست و خطا قرار مى گرفت. | علقه برادرى در بين تمام ملل علاقه اى متقن و محكم است، ولى در ميان [[اعراب]] - خصوصاً در دوران هاى گذشته - از اعتبار بيشترى برخوردار است؛ به طورى كه ملاک تمييز حق و باطل و درست و خطا قرار مى گرفت. | ||
در اين عرف، برادر ذى حق است و بايد تأييد شود و بايد به يارى اش برخاست، اگر چه در حقيقت ظالم و متجاوز باشد، و كسى كه در مقابل او است بايد مغلوب گردد، اگر چه بر حق باشد. در چنين محيطى، اسلام با چنين تعريفى جديد از مفهوم اخوت و برادرى اين باور نادرست را هدف گرفته و چنين تعريفى از برادرى و اخوت ارائه | در اين عرف، برادر ذى حق است و بايد تأييد شود و بايد به يارى اش برخاست، اگر چه در حقيقت ظالم و متجاوز باشد، و كسى كه در مقابل او است بايد مغلوب گردد، اگر چه بر حق باشد. | ||
در چنين محيطى، اسلام با چنين تعريفى جديد از مفهوم اخوت و برادرى اين باور نادرست را هدف گرفته و چنين تعريفى از برادرى و اخوت ارائه می دهد: «انما المؤمنون اخوة»<ref>حجرات/۱۰.</ref>: فقط مؤمنان با هم برادر اند. | |||
پس غير از مؤمن در اين خانواده بيگانه است، اگر چه در همين خانواده زاده و بالنده شده باشد. اين اصلى است كه قرآن شريف بنا نهاده، و بر اساس اين اصل همه مؤمنان در اين خانواده بزرگ با هم برادر اند. | پس غير از مؤمن در اين خانواده بيگانه است، اگر چه در همين خانواده زاده و بالنده شده باشد. اين اصلى است كه قرآن شريف بنا نهاده، و بر اساس اين اصل همه مؤمنان در اين خانواده بزرگ با هم برادر اند. | ||
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه | پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در دو مقطع خاص زمانى - قبل و بعد از هجرت - به منظور حفظ انسجام مسلمانان و مقابله با مشكلات خاصى كه حكومت نوپا و جامعه اسلامى را تهديد مى كرد، | ||
اين اصل عمومى دينى را عينيت بخشيد و به ايجاد علقه خاص برادرى بين مسلمانان اقدام نمود و همه مسلمانان را دو به دو با هم برادر كرد. | |||
گروه بسيارى از علماى بزرگ تاريخ و حديث نوشته اند<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۲ ح ۸۰ و ص ۱۱۸ ح ۸۳ .</ref>كه ملاک پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله در تعيين برادر براى هر يک از مسلمانان، تناسب خصلت ها و قرب مراتب ايمانى ايشان بود. | گروه بسيارى از علماى بزرگ تاريخ و حديث نوشته اند<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۲ ح ۸۰ و ص ۱۱۸ ح ۸۳ .</ref>كه ملاک پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله در تعيين برادر براى هر يک از مسلمانان، تناسب خصلت ها و قرب مراتب ايمانى ايشان بود. | ||
آن حضرت كسانى را كه مشابه و مماثل يكديگر تشخيص مى داد با هم برادر مى كرد؛ مثلا عمر را با [[ابوبكر بن ابى قحافه|ابوبكر]]، [[طلحة بن عبیدالله تمیمی|طلحه]] را با [[زبیر بن عوام قرشی|زبیر]]، [[عثمان بن عفّان|عثمان]] را با [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن بن عوف]]، ابوذر را با [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]]، و دخترش فاطمه زهرا عليها السلام را با همسرش امّ سلمه پيوند داد. | آن حضرت كسانى را كه مشابه و مماثل يكديگر تشخيص مى داد با هم برادر مى كرد؛ مثلا [[عمر بن خطاب|عمر]] را با [[ابوبكر بن ابى قحافه|ابوبكر]]، [[طلحة بن عبیدالله تمیمی|طلحه]] را با [[زبیر بن عوام قرشی|زبیر]]، [[عثمان بن عفّان|عثمان]] را با [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن بن عوف]]، [[ابوذر غفاری|ابوذر]] را با [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]]، و دخترش [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا عليها السلام]] را با همسرش امّ سلمه پيوند داد. | ||
به همين دليل، [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام]] را با هيچ يک از مسلمانان برادر نكرده و او را براى خود ذخيره نمود<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۶ ح ۸۰ . </ref>، براى خود نيز برادرى انتخاب نكرد تا اينكه اميرالمؤمنين عليه السلام آمد و عرض كرد: | |||
مى بينم اصحابت را با هم برادر مى كنى، ولى براى من برادرى انتخاب نكرده اى!؟ روحم از كالبد خارج شده و كمرم شكسته است. اگر بر من خشمگينى حق سرزنش دارى. حضرت در جواب فرمود: | |||
قسم به خدايى كه مرا به حق برانگيخت، من اين كار را به تأخير انداختم تا تو را براى خود انتخاب كنم.<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۲ ح ۸۰ و ص ۱۱۸ ح ۸۳ .</ref> | |||
=== آثار اخوّت اسلامى === | === آثار اخوّت اسلامى === | ||
اصلى كه در اسلام با عنوان اخوت و برادرى تأسيس شده است، تنها يک امر اعتبارى محض و بر اساس برنامه ظاهرى نيست، بلكه حقيقتى است كه آثارى واقعى و حقيقى در پى دارد. | اصلى كه در اسلام با عنوان اخوت و برادرى تأسيس شده است، تنها يک امر اعتبارى محض و بر اساس برنامه ظاهرى نيست، بلكه حقيقتى است كه آثارى واقعى و حقيقى در پى دارد. | ||
امت راستين اسلام و خانواده بزرگ اهل | امت راستين اسلام و خانواده بزرگ اهل [[ایمان]] تابع نظم خاصى است. هر عضو اين خانواده در قبال اعضاى ديگر وظايفى دارد، و متقابلاً از حقوقى برخوردار است. | ||
احاديث زيادى از [[معصومین علیهم السلام|ائمه معصومین علیهم السلام]] به دست ما رسيده كه وظايف و حقوق برادران ايمانى را تعيين مى كند. | |||
جامع ترين دستورالعمل در اين زمينه حديثى است كه از رسول مكرم اسلام صلى الله عليه و آله رسيده است، و ما آن را از كتاب مكاسب محرمه شيخ انصارى نقل مى كنيم: | |||
شيخ انصارى از كتاب [[وسائل الشیعه]]، از كنز الفوائد شيخ کراجکی، از امیرالمؤمنین علی علیه السلام | شيخ انصارى از كتاب [[وسائل الشیعه (کتاب)|وسائل الشیعه]]، از كنز الفوائد شيخ کراجکی، از امیرالمؤمنین علی علیه السلام [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] كرده است كه رسول مكرم اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: | ||
هر مسلمانى بر برادر خود سى حق دارد، كه ذمّه او برئ نمى شود مگر اينكه آن را ادا كند يا صاحب حق بر او ببخشد: | هر مسلمانى بر برادر خود سى حق دارد، كه ذمّه او برئ نمى شود مگر اينكه آن را ادا كند يا صاحب حق بر او ببخشد: | ||
| خط ۶۵: | خط ۷۳: | ||
# و يحبّ له من الخير ما يحبّ لنفسه، و يكره له من الشرّ ما يكره لنفسه: خوبى هايى را كه براى خود مى پسندد براى او بپسندد، و بدى هايى را كه براى خود نمى پسندد بر او هم نپسندد. | # و يحبّ له من الخير ما يحبّ لنفسه، و يكره له من الشرّ ما يكره لنفسه: خوبى هايى را كه براى خود مى پسندد براى او بپسندد، و بدى هايى را كه براى خود نمى پسندد بر او هم نپسندد. | ||
آنگاه حضرت على عليه السلام فرمود: شنيدم رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمود: ان احدكم ليدع من حقوق اخيه شيئاً، فيطالبه به يوم القيامة فيقضى له عليه: گاهى يكى از شما بعضى از حقوق برادر خويش را ادا نمى كند، و او در روز قيامت حقوق ضايع شده خود را مطالبه مى كند و او (ضايع كننده حق برادرش) در محضر عدل الهى محكوم مى شود.<ref>مكاسب محرمه: ص ۴۷. وسائل الشيعة: ج ۱۲ ص ۲۱۲ ب ۱۶۱۱۴. </ref> | آنگاه حضرت على عليه السلام فرمود: شنيدم رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمود: | ||
ان احدكم ليدع من حقوق اخيه شيئاً، فيطالبه به يوم القيامة فيقضى له عليه: | |||
گاهى يكى از شما بعضى از حقوق برادر خويش را ادا نمى كند، و او در روز قيامت حقوق ضايع شده خود را مطالبه مى كند و او (ضايع كننده حق برادرش) در محضر عدل الهى محكوم مى شود.<ref>مكاسب محرمه: ص ۴۷. وسائل الشيعة: ج ۱۲ ص ۲۱۲ ب ۱۶۱۱۴. </ref> | |||
=== عقد اخوت در روز غدير === | === عقد اخوت در روز غدير === | ||
با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، عقد اخوت در روز غدير جلوه ديگرى به خود مى گيرد. مرحوم محدث قمى در كتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره آداب | با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، عقد اخوت در روز غدير جلوه ديگرى به خود مى گيرد. مرحوم محدث قمى در كتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره [[آداب برپایی جشن و عید غدیر|آداب عید غدیر]] شمرده مى نويسد: | ||
شايسته است در اين روز عقد اخوت با اخوان مؤمنين. كيفيت آن به نحوى كه شيخ ما در مستدرک وسائل<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸ ح ۶۸۴۳ .</ref> از كتاب «زاد الفردوس» نقل فرموده چنين است كه بگذارد دست راست خود را بر دست راست بردار مؤمن خود و بگويد: | شايسته است در اين روز عقد اخوت با اخوان مؤمنين. كيفيت آن به نحوى كه شيخ ما در مستدرک وسائل<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸ ح ۶۸۴۳ .</ref> از كتاب «زاد الفردوس» نقل فرموده چنين است كه بگذارد دست راست خود را بر دست راست بردار مؤمن خود و بگويد: | ||