عقد اخوّت: تفاوت میان نسخه‌ها

== اخوّت اسلامى<ref>غدير از ديدگاه اهل ‏سنت (جبّاران): ص۱۵۰-۱۵۸.</ref> ==

در مورد عقد اخوّت در روز غدير، نكاتى چند مى‏ توان بيان كرد:

يكى از ابتكارات اسلام، ايجاد استوارترين ارتباطات بين كسانى است كه بر حسب ظاهر هيچ گونه ارتباطى با هم ندارند. برادرى نزديک ‏ترين ارتباطى است كه بين دو نفر وجود دارد.

گروه بسيارى از علماى بزرگ تاريخ و حديث نوشته ‏اند<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۲ ح ۸۰ و ص ۱۱۸ ح ۸۳ .</ref>كه ملاک پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله در تعيين برادر براى هر يک از مسلمانان، تناسب خصلت ‏ها و قرب مراتب ايمانى ايشان بود.

به همين دليل، اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را با هيچ يک از مسلمانان برادر نكرده و او را براى خود ذخيره نمود<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۶ ح ۸۰ . </ref>، براى خود نيز برادرى انتخاب نكرد تا اينكه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام آمد و عرض كرد:

مى‏ بينم اصحابت را با هم برادر مى‏ كنى، ولى براى من برادرى انتخاب نكرده ‏اى!؟ روحم از كالبد خارج شده و كمرم شكسته است. اگر بر من خشمگينى حق سرزنش دارى. حضرت در جواب فرمود: قسم به خدايى كه مرا به حق برانگيخت، من اين كار را به تأخير انداختم تا تو را براى خود انتخاب كنم.<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۱۱۲ ح ۸۰ و ص ۱۱۸ ح ۸۳ .</ref>

# ينفر زلّته: لغزش او را ببخشد.

# و يحبّ له من الخير ما يحبّ لنفسه، و يكره له من الشرّ ما يكره لنفسه: خوبى‏ هايى را كه براى خود مى ‏پسندد براى او بپسندد، و بدى ‏هايى را كه براى خود نمى ‏پسندد بر او هم نپسندد.

با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، عقد اخوت در روز غدير جلوه ديگرى به خود مى ‏گيرد. مرحوم محدث قمى در كتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره آداب عيد غدير شمرده مى ‏نويسد:

واخيتك فى اللَّه و صافيتك فى اللَّه و صافحتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين عليهم السلام على انى ان كنت من اصحاب الجنة و الشفاعة و اذن لى بان ادخل الجنة، لا ادخلها الا و انت معى: در راه خدا با تو برادر شدم و در راه خدا با تو صافى شدم و در راه خدا با تو دست دادم، و با خدا و فرشتگان و كتاب‏هاى آسمانى و رسولان و پيامبرانش و ائمه معصومين -  كه سلام خدا بر ايشان باد -  عهد كردم كه اگر من از اهل بهشت و شفاعت بودم و اجازه يافتم وارد بهشت شوم، جز با تو وارد نشوم.

اما از آن جهت كه هر يک از اين حقوق از احكام شرع بوده و هر كس مأمور به امتثال آن هاست، ساقط شدنى نيستند.

يک دسته از شفاعت كنندگان در قيامت همان مؤمنان هستند، البته به اذن پروردگار.

بنابراين، دو نفر كه با هم عقد اخوت مى‏ خوانند، بايد از اختلاط با محارم يكديگر خوددارى كرده و بدانند كه اين عقد موجب نمى‏ شود هر يكکاز آن دو نسبت به خواهران، دختران و مادر ديگرى محرم شود.

و لذا رسول اسلام‏ صلى الله عليه وآله نيز به هنگام ايجاد اخوت بين مؤمنان در مدينه، دخترش فاطمه زهرا عليها السلام را با همسرش امّ ‏سلمه خواهر قرار داد.<ref>الغدير: ج ۳ ص ۱۱۳. </ref>

از جمله آداب عيد غدير عقد اخوّت است:

در روز غدير به اين عمل حسنه تأكيد به سزايى شده است. تا آنجا اگر كسى خواست با ديگرى پيمان اخوت ببندد و امكان حضور با برادر دينى ‏اش را پيدا نكرد، به كسى وكالت دهد كه آن عقد را بخواند.

و برادر مؤمن -  كه مخاطب او است -  به عنوان طرف قبول مى‏ گويد: قبلت: اين برادرى را پذيرفتم. سپس طرف ايجاب مى‏ تواند به ملاحظه برادر خود -  كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد -  بگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوّة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۹ ح ۶۸۴۳ . </ref>: من همه حقوق برادرى را از عهده تو ساقط كردم. بجز شفاعت و دعا و زيارت.

مرحوم محدث نورى در «مستدرک الوسائل» پس از نقل عبارت فوق از كتاب «رياض العلماء» مى ‏نويسد: من نصى كه به عقد اخوت و كيفيت اين عقد در روز غدير اشاره كند نيافتم، مگر در كتاب «زاد الفردوس» كه در ضمن اعمال اين روز مبارک مى ‏نويسد: شايسته است كه در اين روز عقد اخوت با برادران ايمانى انجام شود. براى اين امر بايد فرد دست راست خود را در دست راست برادر ايمانى خويش بگذارد و بگويد:

== ماجراى اخوّت پس از حجةالوداع و پيش از غدير<ref>واقعه قرآنى غدير: ص۶۱-۶۳.</ref>==

آبادى «قديد» در آغاز وادى قرار داشت و «غدير خم» در انتهاى همين وادى بود. با ورود به آبادى كاروان توقف كرد و مردم براى استراحت از راهى كه شبانه طى شده بود پياده شدند.

من از پروردگارم خواستم كه بين من و تو ولايت قرار دهد، و خدا پذيرفت؛ و از او خواستم بين من و تو برادرى قرار دهد، او پذيرفت؛ و از او خواستم تو را جانشين من قرار دهد، و او پذيرفت.

== ماجراى اخوّت در مِنى<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۳۳.</ref>==

«مؤمنين با يكديگر برادرند». براى هيچ مؤمنى اموال برادر مؤمنش جز با رضايت قلبى او حلال نيست. آيا ابلاغ كردم؟ خدايا شاهد باش.

اى مردم، سخن مرا بشنويد و درباره آن فكر كنيد؛ كه شايد بعد از اين سال شما را ملاقات نكنم. اى مردم، سخن مرا به خاطر بسپاريد تا بعد از من از آن استفاده كنيد و آن را بفهميد تا در زندگى بعد از من خوشبخت باشيد.

== هفته غدير و عقد اخوّت<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۳۱. </ref>==