پرش به محتوا

ارتباط غدیر با مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹۰: خط ۱۹۰:
۱۰. آگاه باشيد كه او برگزيده خداست.
۱۰. آگاه باشيد كه او برگزيده خداست.


۱۱. آگاه باشيد كه او وارث همه علوم و محيط به همه بينش‏هاست.
۱۱. آگاه باشيد كه او وارث همه علوم و محيط به همه بينش‏ هاست.


۱۲. آگاه باشيد كه او از پروردگارش خبر مى‏ دهد و به آيات او هشدار مى‏ دهد.
۱۲. آگاه باشيد كه او از پروردگارش خبر مى‏ دهد و به آيات او هشدار مى‏ دهد.
خط ۲۰۶: خط ۲۰۶:
۱۸. آگاه باشيد كه او ولىّ خدا در روى زمين، داور خدا در ميان مردمان و امين خدا در آشكار و نهان است.
۱۸. آگاه باشيد كه او ولىّ خدا در روى زمين، داور خدا در ميان مردمان و امين خدا در آشكار و نهان است.


۱۹. هان اى مردمان! نور خدا با من، سپس با حضرت امیر عليه السلام، سپس در تبار او تا حضرت قائم مهدى‏ عليه السلام است. همان قائم كه همه حقوق خدا و حقوق ما را باز مى‏ ستاند.
۱۹. هان اى مردمان! نور خدا با من، سپس با حضرت امیر عليه السلام، سپس در تبار او تا [[امام زمان علیه السلام|حضرت قائم مهدی‏ علیه السلام]] است. همان قائم كه همه حقوق خدا و حقوق ما را باز مى‏ ستاند.


۲۰. من مأمور هستم كه از شما بيعت بگيرم، در مورد آنچه از خداوند درباره على اميرالمؤمنين و امامان پس از اوعليهم السلام بگيرم، كه مهدى قائم‏ عليه السلام از آنهاست، تا روز قيامت كه او داورى به حق مى‏ كند.
۲۰. من مأمور هستم كه از شما بيعت بگيرم، در مورد آنچه از خداوند درباره على اميرالمؤمنين و امامان پس از اوعليهم السلام بگيرم، كه مهدى قائم‏ عليه السلام از آنهاست، تا روز قيامت كه او داورى به حق مى‏ كند.


==== ج) سيماى امير در خطبه غدير ====
==== ج) سيماى امير در خطبه غدير ====
بيشترين پيام خطبه غدير در مورد اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، كه پنجاه بار از ولايتش سخن رفته، چهل بار نامش بر زبان پيامبر صلى الله عليه و آله جارى شده، بيست مورد از فضائل بيكرانش سخن به ميان آمده است.
بيشترين پيام [[خطبه غدیر]] در مورد [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] است، كه پنجاه بار از ولايتش سخن رفته، چهل بار نامش بر زبان پيامبر صلى الله عليه و آله جارى شده، بيست مورد از فضائل بيكرانش سخن به ميان آمده است.


پيامبر رحمت‏ صلى الله عليه و آله در نخستين پيام غدير مى‏ فرمايد: سه بار [[جبرئیل|جبرئیل امین]] بر من نازل شده، و از سوى خداوند جليل فرمان آورده كه من در اين جايگاه بايستم و به سياه و سفيد اعلام كنم كه حضرت امیر عليه السلام برادر من، وصى من، جانشين من و امام پس از من است.
[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر رحمت‏ صلی الله علیه و آله]] در نخستين پيام غدير مى‏ فرمايد:


جايگاه او نسبت به من همانند جايگاه هارون نسبت به موسى است، جز اينكه پس از من پيامبرى نخواهد بود. او پس از خدا و رسول‏خدا، ولىّ شماست.
سه بار [[جبرئیل|جبرئیل امین]] بر من نازل شده، و از سوى خداوند جليل فرمان آورده كه من در اين جايگاه بايستم و به سياه و سفيد اعلام كنم كه حضرت امیر عليه السلام برادر من، وصى من، جانشين من و امام پس از من است.


دقيقاً هفتاد روز پس از ايراد اين خطبه پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله به شهادت رسيد، و غاصبان فدک همه فضايل مولا را انكار كردند و حق او را غصب نمودند. پس از ۲۵ سال كه حق به حق‏دار رسيد، تلاش فراوان براى تضعيف حقوق آن حضرت از هر سو به عمل آمد، و جنگ ‏هاى جمل و صفين و نهروان به وقوع پيوست؛ و آن جايگاه رفيع اعلام شده هرگز براى آن حضرت فراهم نشد. در عصر ظهور، مولاى متقيان رجعت مى‏ كند و به مدت ۴۴۰۰۰ سال بر سراسر جهان فرمانروايى مى‏ كند <ref>مختصر البصائر: ص ۸۶ ح ۹۲.</ref>
جايگاه او نسبت به من همانند جايگاه [[هارون علیه السلام|هارون]] نسبت به [[موسی علیه السلام|موسی]] است، جز اينكه پس از من پيامبرى نخواهد بود. او پس از خدا و رسول ‏خدا، ولىّ شماست.
 
دقيقاً هفتاد روز پس از ايراد اين خطبه پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله به شهادت رسيد، و غاصبان فدک همه فضايل مولا را انكار كردند و حق او را غصب نمودند.
 
پس از ۲۵ سال كه حق به حق‏دار رسيد، تلاش فراوان براى تضعيف حقوق آن حضرت از هر سو به عمل آمد، و جنگ ‏هاى [[جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] به وقوع پيوست؛ و آن جايگاه رفيع اعلام شده هرگز براى آن حضرت فراهم نشد. در عصر ظهور، مولاى متقيان [[رجعت]] مى‏ كند و به مدت ۴۴۰۰۰ سال بر سراسر جهان فرمانروايى مى‏ كند.<ref>مختصر البصائر: ص ۸۶ ح ۹۲.</ref>


==== د) جايگاه رفيع مولا در خطبه غدير ====
==== د) جايگاه رفيع مولا در خطبه غدير ====
پيامبر عظيم ‏الشأن‏ صلى الله عليه وآله در فرازهايى از خطبه غدير به جايگاه رفيع حضرت امير عليه السلام اشاره كرده مى‏ فرمايد: هان اى مردمان! حضرت امیر عليه السلام را مقدم بداريد، كه خداوند او را برترى داده است.
پيامبر عظيم ‏الشأن‏ صلى الله عليه و آله در فرازهايى از خطبه غدير به جايگاه رفيع حضرت امير عليه السلام اشاره كرده مى‏ فرمايد:
 
هان اى مردمان! حضرت امیر عليه السلام را مقدم بداريد، كه خداوند او را برترى داده است.


در ادامه مى‏ فرمايد: هان اى مردمان! حضرت امیر عليه السلام را مقدم بداريد، كه او پس از من از هر مرد و زنى برتر است. خداوند به وسيله ما بر مردمان روزى نازل مى‏ كند، و مردمان به وسيله ما زنده‏ اند. هر كس اين سخن مرا ردّ كند از رحمت خدا به دور است و مورد غضب خداست.
در ادامه مى‏ فرمايد: هان اى مردمان! حضرت امیر عليه السلام را مقدم بداريد، كه او پس از من از هر مرد و زنى برتر است.
 
خداوند به وسيله ما بر مردمان روزى نازل مى‏ كند، و مردمان به وسيله ما زنده‏ اند. هر كس اين سخن مرا ردّ كند از رحمت خدا به دور است و مورد غضب خداست.


عقيده قطعى ما اين است كه مولاى متقيان از همه انبياى پيشين برتر است.<ref>در اين رابطه كتاب‏ هاى مستقلى نيز تأليف شده است. شيخ مفيد، ابوالفتح كراجكى، ابوطالب انبارى، ابن ‏ماهويه قزوينى، علامه مجلسى و سيد هاشم بحرانى، التفضيل، تفضيل اميرالمؤمنين و تفضيل على‏ عليه السلام.</ref> ولى غاصبان فدک همه اوصاف آن حضرت را غصب كردند، و پيروان مكتب خلافت ديگران را بر آن حضرت مقدم داشتند، اما جايگاه واقعى آن حضرت در عصر ظهور بر همگان روشن خواهد شد.
عقيده قطعى ما اين است كه مولاى متقيان از همه انبياى پيشين برتر است.<ref>در اين رابطه كتاب‏ هاى مستقلى نيز تأليف شده است. شيخ مفيد، ابوالفتح كراجكى، ابوطالب انبارى، ابن ‏ماهويه قزوينى، علامه مجلسى و سيد هاشم بحرانى، التفضيل، تفضيل اميرالمؤمنين و تفضيل على‏ عليه السلام.</ref> ولى غاصبان فدک همه اوصاف آن حضرت را غصب كردند، و پيروان مكتب خلافت ديگران را بر آن حضرت مقدم داشتند، اما جايگاه واقعى آن حضرت در عصر ظهور بر همگان روشن خواهد شد.


==== هـ) سپاه سفيانى در خطبه غدير ====
==== هـ) سپاه سفيانى در خطبه غدير ====
پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در ضمن فرازى از خطبه غدير اين آيه كريمه را تلاوت فرمودند: معاشر الناس، «آمنوا باللَّه و رسوله»<ref>نساء /  ۱۳۶.</ref> و «النور الذى اُنزل معه» <ref>اعراف /  ۱۵۷.</ref> «من قبل ان نَطمِس وجوهاً فنردّها على ادبارها» <ref>نساء /  ۴۷.</ref>: هان اى مردمان، به خدا و رسول‏خدا و نورى كه همراه او نازل شده ايمان بياوريد، پيش از آنكه بر چهره ‏ها بزنيم و آنها را به پشت سرشان برگردانيم.
پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در ضمن فرازى از خطبه غدير اين آيه كريمه را تلاوت فرمودند:
 
معاشر الناس، «آمنوا باللَّه و رسوله»<ref>نساء /  ۱۳۶.</ref> و «النور الذى اُنزل معه»<ref>اعراف /  ۱۵۷.</ref> «من قبل ان نَطمِس وجوهاً فنردّها على ادبارها»<ref>نساء /  ۴۷.</ref>:
 
هان اى مردمان، به خدا و رسول‏ خدا و نورى كه همراه او نازل شده ايمان بياوريد، پيش از آنكه بر چهره ‏ها بزنيم و آنها را به پشت سرشان برگردانيم.
 
اين آيات در مورد سپاه سفيانى و خسف سرزمين بيداء است، كه از علائم حتمى است. هنگامى كه سپاه سفيانى به سرزمين بيداء مى‏ رسند، [[جبرئیل|جبرئیل امین]] با پاى خود بر زمين مى‏ كوبد و زمين دهان باز مى ‏كند و همه آنها را در كام خود فرو مى‏ برد.
 
به جز دو تن گزارشگر: يكى به نام بشير و ديگرى به نام نذير، كه هر دو از قبيله جهينه هستند <ref>جامع البيان (طبرى) : ج ۲۲ ص ۷۳. مجمع البيان: ج ۸ ص ۶۲۲ .</ref>، كه خداوند صورتشان را به پشت سرشان بر مى ‏گرداند.<ref>الاختصاص: ص ۲۵۶. تفسير العياشى: ج ۱ ص ۴۰۲.</ref>


اين آيات در مورد سپاه سفيانى و خسف سرزمين بيداء است، كه از علائم حتمى است. هنگامى كه سپاه سفيانى به سرزمين بيداء مى‏ رسند، جبريل امين با پاى خود بر زمين مى‏ كوبد و زمين دهان باز مى ‏كند و همه آنها را در كام خود فرو مى‏ برد. به جز دو تن گزارشگر: يكى به نام بشير و ديگرى به نام نذير، كه هر دو از قبيله جهينه هستند <ref>جامع البيان (طبرى) : ج ۲۲ ص ۷۳. مجمع البيان: ج ۸ ص ۶۲۲ .</ref>، كه خداوند صورتشان را به پشت سرشان بر مى ‏گرداند.<ref>الاختصاص: ص ۲۵۶. تفسير العياشى: ج ۱ ص ۴۰۲.</ref>طبق اين بيان، اين فراز از خطبه مربوط به عصر ظهور و خسف سرزمين بيداء است.
طبق اين بيان، اين فراز از خطبه مربوط به عصر ظهور و خسف سرزمين بيداء است.


==== و) اصحاب صحيفه در خطبه غدير ====
==== و) اصحاب صحيفه در خطبه غدير ====
روز عيد غدير پس از بيعت با اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، بشير بن سعيد و اسيد بن حضير و معاذ بن جبل با دو نفر ديگر از اصحاب سقيفه با يكديگر به رايزنى پرداختند و قرار گذاشتند كه پيش از ورود به مدينه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله را به قتل برسانند. <ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۴۹.</ref>
روز عيد غدير پس از [[بیعت]] با اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، [[بشیر بن سعید]] و [[اسید بن حضیر]] و [[معاذ بن جبل]] با دو نفر ديگر از اصحاب [[سقیفه]] با يكديگر به رايزنى پرداختند و قرار گذاشتند كه پيش از ورود به مدينه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله را به قتل برسانند. <ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۴۹.</ref>
 
اين عده در طول اقامت سه روزه در صحراى غدير خم، نُه تن ديگر را با خود همراز كرده و براى قتل پيامبر صلى الله عليه و آله پيمان بستند و صحيفه‏ اى را امضا كردند.
 
اسامى اين ۱۴ نفر كه در تاريخ به «اصحاب صحيفه» شهرت يافته ‏اند، در «بحار الانوار» آمده است. <ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۲۴،۱۱۷،۱۱۱،۱۰۰.</ref> اين گروه در مسير خود به مكه بر فراز كوهى به نام «[[عقبه هَرشی|هَرشی]]» كمين كردند، تا به هنگام عبور پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله شتر آن حضرت را رم دهند.


اين عده در طول اقامت سه روزه در صحراى غدير خم، نُه تن ديگر را با خود همراز كرده و براى قتل پيامبر صلى الله عليه و آله پيمان بستند و صحيفه‏ اى را امضا كردند. اسامى اين ۱۴ نفر كه در تاريخ به «اصحاب صحيفه» شهرت يافته ‏اند، در «بحار الانوار» آمده است. <ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۲۴،۱۱۷،۱۱۱،۱۰۰.</ref> اين گروه در مسير خود به مكه بر فراز كوهى به نام «هرشى» كمين كردند، تا به هنگام عبور پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله شتر آن حضرت را رم دهند. چون به پرتگاه رسيدند، يک لحظه برق زد و چهره توطئه ‏گران مشاهده گرديد و پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله آنها را با نامشان فرا خواندند. <ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۵۰.</ref> جالب توجه است كه پيش از وقوع اين حادثه، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله در خطبه غدير آنها را به عنوان «اصحاب صحيفه» ياد كردند.
چون به پرتگاه رسيدند، يک لحظه برق زد و چهره توطئه ‏گران مشاهده گرديد و پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله آنها را با نامشان فرا خواندند.<ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۵۰.</ref>
 
جالب توجه است كه پيش از وقوع اين حادثه، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله در خطبه غدير آنها را به عنوان «اصحاب صحيفه» ياد كردند.


==== ز) نور فراگير ====
==== ز) نور فراگير ====
در خطبه غدير از نور فراگير رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، ساير امامان ‏عليهم السلام، و سرانجام جان جانان حضرت صاحب الزمان ‏عليه السلام سخن رفته است.
در خطبه غدير از نور فراگير رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، ساير امامان ‏عليهم السلام، و سرانجام جان جانان حضرت صاحب الزمان ‏عليه السلام سخن رفته است.


حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در تفسير آيه: «يهدى اللَّه لنوره من يشاء»<ref>نور /  ۳۵.</ref>: «خداوند هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مى ‏كند» ، فرمود: منظور از آن نور حضرت مهدى قائم‏ عليه السلام است.<ref>البرهان: ج ۷ ص ۸۸ .</ref>
حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در تفسير آيه: «يهدى الله لنوره من يشاء»<ref>نور /  ۳۵.</ref>: «خداوند هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مى ‏كند»، فرمود: منظور از آن نور حضرت مهدى قائم‏ عليه السلام است.<ref>البرهان: ج ۷ ص ۸۸ .</ref>


حضرت امام موسى كاظم ‏عليه السلام در تفسير آيه: «و اللَّه متمّ نوره» <ref>صفّ /  ۸ .</ref>:
[[امام کاظم علیه السلام|حضرت امام موسی کاظم ‏علیه السلام]] در تفسير آيه: «و الله متمّ نوره»<ref>صفّ /  ۸ .</ref>:


خداوند، نور خود را به اتمام خواهد رسانيد، فرمود: خداوند با ولايت حضرت قائم ‏عليه السلام نور خود را به اتمام مى‏ رساند.<ref>الكافى: ج ۱ ص ۴۳۲ ح ۹۱.</ref>
خداوند، نور خود را به اتمام خواهد رسانيد، فرمود: خداوند با ولايت حضرت قائم ‏عليه السلام نور خود را به اتمام مى‏ رساند.<ref>الكافى: ج ۱ ص ۴۳۲ ح ۹۱.</ref>


حضرت امام صادق‏ عليه السلام در تفسير آيه:
[[امام صادق علیه السلام|حضرت امام صادق‏ علیه السلام]] در تفسير آيه:


«و اشرقت الارض بنور ربها»<ref>زمر /  ۶۹ .</ref>،" زمين با نور صاحبش منوّر گرديد " فرمود: چون قائم ما قيام كند زمين با نور صاحبش منور مى‏ گردد. مردم از نور خورشيد بى نياز مى شوند و تاريكى از بين مى رود.
«و اشرقت الارض بنور ربها»<ref>زمر /  ۶۹ .</ref>،" زمين با نور صاحبش منوّر گرديد " فرمود: چون قائم ما قيام كند زمين با نور صاحبش منور مى‏ گردد. مردم از نور خورشيد بى نياز مى شوند و تاريكى از بين مى رود.
خط ۲۵۲: خط ۲۷۴:


==== ح) ميراث پيامبر صلى الله عليه و آله ====
==== ح) ميراث پيامبر صلى الله عليه و آله ====
پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در ادامه مى‏ فرمايد: معاشر الناس، انى ادَعها امامة و وراثة فى عَقِبى الى يوم القيامة: هان اى مردمان! من آن (پيمان) را به عنوان امامت و وراثت در فرزندان خود تا روز رستاخيز وديعه مى ‏نهم.
پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در ادامه مى‏ فرمايد:
 
معاشر الناس، انى ادَعها امامة و وراثة فى عَقِبى الى يوم القيامة: هان اى مردمان! من آن (پيمان) را به عنوان امامت و وراثت در فرزندان خود تا روز رستاخيز وديعه مى ‏نهم.


خداوند منّان در اين رابطه مى‏ فرمايد: «و جعلها كلمة باقية فى عقبه» <ref>زخرف /  ۲۸.</ref>:
خداوند منّان در اين رابطه مى‏ فرمايد: «و جعلها كلمة باقية فى عقبه» <ref>زخرف /  ۲۸.</ref>:


خداوند آن را كلمه پايدار در نسل او قرار داد؛ يعنى خداوند امامت را عهدى پايدار در نسل حضرت ابراهيم ‏عليه السلام قرار داد. سُدى مى ‏گويد: منظور از نسل حضرت ابراهيم ‏عليه السلام آل محمدعليهم السلام است.<ref>المناقب (ابن‏ شهرآشوب) : ج ۱ ص ۳۰۷.</ref>
خداوند آن را كلمه پايدار در نسل او قرار داد؛ يعنى خداوند [[امامت]] را عهدى پايدار در نسل [[ابراهیم علیه السلام|حضرت ابراهیم ‏علیه السلام]] قرار داد.
 
سُدى مى ‏گويد: منظور از نسل حضرت ابراهيم ‏عليه السلام آل محمدعليهم السلام است.<ref>المناقب (ابن‏ شهرآشوب) : ج ۱ ص ۳۰۷.</ref>


امام صادق‏ عليه السلام در تفسير آيه فوق فرموده است: امامت تا روز قيامت در نسل حضرت ابراهيم‏ عليه السلام قرار دارد.<ref>المناقب (ابن ‏شهرآشوب) : ج ۱ ص ۳۰۷.</ref>
امام صادق‏ عليه السلام در تفسير آيه فوق فرموده است: امامت تا روز قيامت در نسل حضرت ابراهيم‏ عليه السلام قرار دارد.<ref>المناقب (ابن ‏شهرآشوب) : ج ۱ ص ۳۰۷.</ref>
خط ۲۶۵: خط ۲۹۱:
بسيار جالب توجه است كه مخاطب پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله فقط حاضران نبودند و فقط نسل موجود نبود، بلكه اين اطلاع رسانى تا روز قيامت و به طور طبيعى تا عصر ظهور ادامه دارد.
بسيار جالب توجه است كه مخاطب پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله فقط حاضران نبودند و فقط نسل موجود نبود، بلكه اين اطلاع رسانى تا روز قيامت و به طور طبيعى تا عصر ظهور ادامه دارد.


افراد ناآگاه يا سست عقيده خيال مى‏ كنند مسئله امامت و ولايت يک موضوع تاريخى است و در زمان ما نيازى به بازگو كردن ندارد! در حالى كه رسول مكرم اسلام‏ صلى الله عليه و آله به همه جهانيان امر به ابلاغ آن فرموده، و اينكه هر نسلى آن را به نسل بعدى ابلاغ نمايد.
افراد ناآگاه يا سست عقيده خيال مى‏ كنند مسئله [[امامت]] و [[ولایت]] يک موضوع تاريخى است و در زمان ما نيازى به بازگو كردن ندارد! در حالى كه رسول مكرم اسلام‏ صلى الله عليه و آله به همه جهانيان امر به ابلاغ آن فرموده، و اينكه هر نسلى آن را به نسل بعدى ابلاغ نمايد.


==== ى) بيعت با خدا ====
==== ى) بيعت با خدا ====
پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله سه روز تمام حاضران را در سرزمين غدير خم نگه داشت، تا همگان با اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بيعت كنند. در ضمن براى ديگر امامان ‏عليهم السلام نيز بيعت گرفتند.
[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم ‏صلی الله علیه و آله]] سه روز تمام حاضران را در سرزمين غدير خم نگه داشت، تا همگان با اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بيعت كنند. در ضمن براى ديگر امامان ‏عليهم السلام نيز [[بیعت]] گرفتند.


با شكوه ‏ترين بيعتِ جهانِ آفرينش نيز به هنگام ظهور حضرت بقية اللَّه ‏عليه السلام واقع خواهد شد.
با شكوه ‏ترين بيعتِ جهانِ آفرينش نيز به هنگام ظهور حضرت بقية اللَّه ‏عليه السلام واقع خواهد شد.


نخستين كسى كه با آن حضرت بيعت مى‏ كند جبرئيل امين است.
نخستين كسى كه با آن حضرت بيعت مى‏ كند [[جبرئیل|جبرئیل امین]] است.


سپس ياران حضرت بين ركن و مقام با آن حضرت بيعت مى ‏كنند.<ref>  البيان (گنجى) : ص ۲۱۰.</ref>
سپس ياران حضرت بين ركن و مقام با آن حضرت بيعت مى ‏كنند.<ref>  البيان (گنجى) : ص ۲۱۰.</ref>


==== ک) امام هدايتگر ====
==== ک) امام هدايتگر ====
رسول اكرم ‏صلى الله عليه و آله در اين خطبه از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به عنوان «تقى» و «نقى» و «هادى» و «مهدى» ياد كرده است. همه اين صفات از القاب حضرت بقية اللَّه‏ عليه السلام است. به ويژه لقب «مهدى» كه براى آن حضرت ، عَلَم بالغلبه شده است.
رسول اكرم ‏صلى الله عليه و آله در اين خطبه از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به عنوان «تقى» و «نقى» و «هادى» و «مهدی» ياد كرده است. همه اين صفات از القاب حضرت بقية الله‏ عليه السلام است.
 
به ويژه لقب «مهدى» كه براى آن حضرت ، عَلَم بالغلبه شده است.


== پانویس ==
== پانویس ==