۲۱٬۹۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
<big>با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، عقد اخوت در روز غدير جلوه ديگرى به خود مى گيرد. مرحوم محدث قمى در كتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره آداب عيد غدير شمرده مى نويسد:</big> | <big>با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، عقد اخوت در روز غدير جلوه ديگرى به خود مى گيرد. مرحوم محدث قمى در كتاب شريف مفاتيح الجنان، عقد اخوت را در زمره آداب عيد غدير شمرده مى نويسد:</big> | ||
<big>شايسته است در اين روز عقد اخوت با اخوان مؤمنين. كيفيت آن به نحوى كه شيخ ما در مستدرك وسائل<ref>مستدرك الوسائل: ج | <big>شايسته است در اين روز عقد اخوت با اخوان مؤمنين. كيفيت آن به نحوى كه شيخ ما در مستدرك وسائل<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸ ح ۶۸۴۳ .</ref>از كتاب «زاد الفردوس» نقل فرموده چنين است كه بگذارد دست راست خود را بر دست راست بردار مؤمن خود و بگويد:</big> | ||
<big>واخيتك فى اللَّه و صافيتك فى اللَّه و صافحتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين عليهم السلام على انى ان كنت من اصحاب الجنة و الشفاعة و اذن لى بان ادخل الجنة، لا ادخلها الا و انت معى: در راه خدا با تو برادر شدم و در راه خدا با تو صافى شدم و در راه خدا با تو دست دادم، و با خدا و فرشتگان و كتابهاى آسمانى و رسولان و پيامبرانش و ائمه معصومين - كه سلام خدا بر ايشان باد - عهد كردم كه اگر من از اهل بهشت و شفاعت بودم و اجازه يافتم وارد بهشت شوم، جز با تو وارد نشوم.</big> | <big>واخيتك فى اللَّه و صافيتك فى اللَّه و صافحتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين عليهم السلام على انى ان كنت من اصحاب الجنة و الشفاعة و اذن لى بان ادخل الجنة، لا ادخلها الا و انت معى: در راه خدا با تو برادر شدم و در راه خدا با تو صافى شدم و در راه خدا با تو دست دادم، و با خدا و فرشتگان و كتابهاى آسمانى و رسولان و پيامبرانش و ائمه معصومين - كه سلام خدا بر ايشان باد - عهد كردم كه اگر من از اهل بهشت و شفاعت بودم و اجازه يافتم وارد بهشت شوم، جز با تو وارد نشوم.</big> | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
=== <big>آثار عقد اخوت</big> === | === <big>آثار عقد اخوت</big> === | ||
<big>بدون شک، اين عقد از جهت اجتماعى موجب تأليف قلوب و جلب محبت و احياى روحيه همكارى است. از نظر معنوى نيز ثمره اى بس ارزنده دارد؛ كه همان تعهد شفاعت است. شفاعت اصلى است كه ما بر مبناى تعاليم قرآن آن را پذيرفته و بدان معتقديم، و مى دانيم كه خداوند متعال به هر كس بخواهد اذن شفاعت مى دهد.<ref>طه/ | <big>بدون شک، اين عقد از جهت اجتماعى موجب تأليف قلوب و جلب محبت و احياى روحيه همكارى است. از نظر معنوى نيز ثمره اى بس ارزنده دارد؛ كه همان تعهد شفاعت است. شفاعت اصلى است كه ما بر مبناى تعاليم قرآن آن را پذيرفته و بدان معتقديم، و مى دانيم كه خداوند متعال به هر كس بخواهد اذن شفاعت مى دهد.<ref>طه/۱۰۹.</ref></big> | ||
<big>يک دسته از شفاعت كنندگان در قيامت همان مؤمنان هستند، البته به اذن پروردگار.</big> | <big>يک دسته از شفاعت كنندگان در قيامت همان مؤمنان هستند، البته به اذن پروردگار.</big> | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
<big>بنابراين اخوت، خواهرى را نيز شامل مى شود. به همين دليل معادل عربى خواهر يعنى «اخت» مؤنث «اخ» به حساب مى آيد. از اين رو، تمام دستوراتى كه درباره اخوت مؤمنان وارد شده به طور يكسان شامل زنان و مردان مى شود.</big> | <big>بنابراين اخوت، خواهرى را نيز شامل مى شود. به همين دليل معادل عربى خواهر يعنى «اخت» مؤنث «اخ» به حساب مى آيد. از اين رو، تمام دستوراتى كه درباره اخوت مؤمنان وارد شده به طور يكسان شامل زنان و مردان مى شود.</big> | ||
<big>و لذا رسول مكرم اسلام صلى الله عليه وآله نيز به هنگام ايجاد اخوت بين مؤمنان در مدينه، دخترش فاطمه زهرا عليها السلام را با همسرش امّ سلمه خواهر قرار داد.<ref>الغدير: ج | <big>و لذا رسول مكرم اسلام صلى الله عليه وآله نيز به هنگام ايجاد اخوت بين مؤمنان در مدينه، دخترش فاطمه زهرا عليها السلام را با همسرش امّ سلمه خواهر قرار داد.<ref>الغدير: ج ۳ ص ۱۱۳. </ref></big> | ||
<big>بنابراين، عقد اخوت در روز غدير اختصاصى به مردان نداشته و زنان نيز مى توانند با هم عقد خواهرى بخوانند.</big> | <big>بنابراين، عقد اخوت در روز غدير اختصاصى به مردان نداشته و زنان نيز مى توانند با هم عقد خواهرى بخوانند.</big> | ||
== <big>برادرى اميرالمؤمنين عليه السلام با پيامبرصلى الله عليه وآله در زيارت غديريه</big><ref>اسرار غدير: | == <big>برادرى اميرالمؤمنين عليه السلام با پيامبرصلى الله عليه وآله در زيارت غديريه</big><ref>اسرار غدير: ص۲۵۲، ۲۵۳، ۳۵۳-۳۶۳.</ref> == | ||
<big>يكى از مضامينى كه در زيارت غديريه آمده<ref>بحار الانوار: ج | <big>يكى از مضامينى كه در زيارت غديريه آمده<ref>بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۳۶۰.</ref> عقد اخوّت است:</big> | ||
<big>أَشْهَدُ أَنَّكَ أَخُو رَسُولِ اللَّه صلى اللَّه عليه و آله... :</big> | <big>أَشْهَدُ أَنَّكَ أَخُو رَسُولِ اللَّه صلى اللَّه عليه و آله... :</big> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
<big>شهادت مى دهم كه تو برادر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هستى... .</big> | <big>شهادت مى دهم كه تو برادر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هستى... .</big> | ||
== <big>تبليغ غدير با عقد اخوّت</big><ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: | == <big>تبليغ غدير با عقد اخوّت</big><ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص۱۰۰، ۱۰۱. اسرار غدير: ص۲۵۰، ۲۵۱. چهارده قرن با غدیر: ص۲۳۴، ۲۳۵.</ref> == | ||
<big>يكى از مراسمى كه براى عيد غدير ذكر شده برنامه «عقد اُخُوّت» است، به اين معنى كه برادران دينى - طى يك سنت اسلامى - برادرى خود را مستحكم مى نمايند و با يكديگر پيمان مى بندند كه در آخرت نيز به ياد يكديگر باشند. در ضمن درباره حقوق برادرى اسلام كه بسيار زياد است و مراعات آن ها احتياج به مواظبت دارد از يكديگر حليت مى گيرند، و با همين حلاليت بار ديگر خود را متوجه لزوم مراعات آن ها مى نمايند.</big> | <big>يكى از مراسمى كه براى عيد غدير ذكر شده برنامه «عقد اُخُوّت» است، به اين معنى كه برادران دينى - طى يك سنت اسلامى - برادرى خود را مستحكم مى نمايند و با يكديگر پيمان مى بندند كه در آخرت نيز به ياد يكديگر باشند. در ضمن درباره حقوق برادرى اسلام كه بسيار زياد است و مراعات آن ها احتياج به مواظبت دارد از يكديگر حليت مى گيرند، و با همين حلاليت بار ديگر خود را متوجه لزوم مراعات آن ها مى نمايند.</big> | ||
<big>از سوى ديگر، يكى از شاخصه اى زندگى معصومين عليهم السلام تبليغ غدير به شكل هاى مختلف است. از جمله تبليغ غدير با مسئله عقد اُخوّت در غدير است كه ذيلاً به بيان آن مى پردازيم:</big> | <big>از سوى ديگر، يكى از شاخصه اى زندگى معصومين عليهم السلام تبليغ غدير به شكل هاى مختلف است. از جمله تبليغ غدير با مسئله عقد اُخوّت در غدير است كه ذيلاً به بيان آن مى پردازيم:</big> | ||
=== <big>دستور عقد اُخوّت در غدير<ref>مستدرك الوسائل (محدث نورى، چاپ قديم): ج | === <big>دستور عقد اُخوّت در غدير<ref>مستدرك الوسائل (محدث نورى، چاپ قديم): ج ۱ ص ۴۵۶ باب ۳، از كتاب «زاد الفردوس» نقل كرده است. همچنين از شيخ نعمةاللَّه بن خاتون عاملى نقل كرده كه بر اين مطلب از پيامبرصلى الله عليه وآله نصّ وارد شده است. همچنين فيض كاشانى در كتاب خلاصه الأذكار: باب دهم ص ۹۹، برنامه «عقد اُخُوّت» را ذكر نموده است.</ref></big> === | ||
<big>چرا برادرى دينى در غدير به صورت عقد اخوت تجديد مى شود؟ براى آنكه همه بدانند مسلمانى با راه ضد خدا نمى تواند همه را برادر كند. براى همين است كه خدا در قرآن نفرموده:</big> | <big>چرا برادرى دينى در غدير به صورت عقد اخوت تجديد مى شود؟ براى آنكه همه بدانند مسلمانى با راه ضد خدا نمى تواند همه را برادر كند. براى همين است كه خدا در قرآن نفرموده:</big> | ||
<big>«انما المسلمون اخوة»؛ بلكه فرموده: «اِنَّمَا المُؤمِنونَ اِخوَةٌ».<ref>حجرات/ | <big>«انما المسلمون اخوة»؛ بلكه فرموده: «اِنَّمَا المُؤمِنونَ اِخوَةٌ».<ref>حجرات/۱۰.</ref> ايمان واقعى بر اساس «اِهدِنَا الصِّراطَ المُستَقيم»<ref>حمد/۵.</ref>است، كه برادران مؤمن را دست در دست هم تا «جنّات النعيم» مى برد.</big> | ||
<big>«راه مستقيم» را پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه غدير «راه امامان غدير» معرفى كرده آنجا كه سوره حمد را قرائت كرده فرمود:</big> | <big>«راه مستقيم» را پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه غدير «راه امامان غدير» معرفى كرده آنجا كه سوره حمد را قرائت كرده فرمود:</big> | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
<big>اَسقَطتُ عَنكَ جَميعَ حُقوقِ الاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ و الدُّعاءَ وَ الزِّيارَةَ: همه حقوق برادرى جز شفاعت و دعا و زيارت را از تو ساقط كردم (و بر تو بخشيدم).</big> | <big>اَسقَطتُ عَنكَ جَميعَ حُقوقِ الاُخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ و الدُّعاءَ وَ الزِّيارَةَ: همه حقوق برادرى جز شفاعت و دعا و زيارت را از تو ساقط كردم (و بر تو بخشيدم).</big> | ||
== <big>عقد اخوّت در عيد غدير</big><ref>آداب عيد غدير (خانه كودک): | == <big>عقد اخوّت در عيد غدير</big><ref>آداب عيد غدير (خانه كودک): ص۵۶-۱۴۵. غدير دعا و محبت (نيشابورى): ص۳۷-۶۲. همراه با ذى الحجه (اوحدى): ج ۲ ص۱۰۵-۱۸۱. چهارده قرن با غدير: ص۲۳۳، ۲۳۴. قنوت خورشيد: ص ۲۹، به نقل از كتاب: غدير عيد برتر (صدرى). چهارده قرن با غدير: ص۷۷، ۱۵۳-۱۵۷، ۲۰۱-۲۰۹، ۲۳۳، ۲۳۴. غدیر در قرآن: ج۳ ص۳۳۸-۳۴۰. اسرار غدیر: ص۲۴۶، ۲۵۲، ۲۵۴-۲۵۶، ۲۸۱، ۳۵۳-۳۶۳.</ref> == | ||
<big>از موارد بسيار مهم در مورد روز و عيد غدير، اعمال و آداب عيد غدير است. به علت اهميت اين روز، اعمال و آدابى ذكر شده كه با هيچ روزى برابرى نمى كند و مختص به قشر خاص و سن معينى نيست، و داراى ابعاد اعتقادى و عبادى مختلفى است.</big> | <big>از موارد بسيار مهم در مورد روز و عيد غدير، اعمال و آداب عيد غدير است. به علت اهميت اين روز، اعمال و آدابى ذكر شده كه با هيچ روزى برابرى نمى كند و مختص به قشر خاص و سن معينى نيست، و داراى ابعاد اعتقادى و عبادى مختلفى است.</big> | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
<big>در راه رضاى خدا با تو برادرى مى كنم، و در راه رضاى خدا با تو رو راست و يكرنگ مى شوم، و در راه رضاى خدا با تو دست مى دهم، و با خدا و فرشتگان و كتاب ها و فرستادگان و پيامبرانش و امامان معصوم عليهم السلام پيمان مى بندم كه اگر من اهل بهشت و اهل شفاعت گردم و به من اجازه دهند كه به بهشت بروم، داخل بهشت نشوم مگر اينكه تو همراه من باشى.</big> | <big>در راه رضاى خدا با تو برادرى مى كنم، و در راه رضاى خدا با تو رو راست و يكرنگ مى شوم، و در راه رضاى خدا با تو دست مى دهم، و با خدا و فرشتگان و كتاب ها و فرستادگان و پيامبرانش و امامان معصوم عليهم السلام پيمان مى بندم كه اگر من اهل بهشت و اهل شفاعت گردم و به من اجازه دهند كه به بهشت بروم، داخل بهشت نشوم مگر اينكه تو همراه من باشى.</big> | ||
<big>و برادر مؤمن - كه مخاطب او است - به عنوان طرف قبول مى گويد: قبلت: اين برادرى را پذيرفتم. سپس طرف ايجاب مى تواند به ملاحظه برادر خود - كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد - بگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوّة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة<ref>مستدرك الوسائل: ج | <big>و برادر مؤمن - كه مخاطب او است - به عنوان طرف قبول مى گويد: قبلت: اين برادرى را پذيرفتم. سپس طرف ايجاب مى تواند به ملاحظه برادر خود - كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد - بگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوّة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۹ ح ۶۸۴۳ . </ref>: من همه حقوق برادرى را از عهده تو ساقط كردم. بجز شفاعت و دعا و زيارت.</big> | ||
<big>محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين ذكر نموده، و آنگاه فرموده است: پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد. پس از يكديگر جميع حقوق اخوت به جز دعا و زيارت را ساقط كنند.<ref>مستدرك الوسائل: ج | <big>محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين ذكر نموده، و آنگاه فرموده است: پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد. پس از يكديگر جميع حقوق اخوت به جز دعا و زيارت را ساقط كنند.<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸. </ref></big> | ||
<big>مرحوم ميرزا عبدالله افندى در كتاب «رياض العلماء» در بيان شرح حال سيد ابومكارم مدنى، اجازه شيخ نعمةاللَّه عاملى را براى آن بزرگوار نقل مى كند. در متن آن اجازه آمده است: نص از جانب رسول خداصلى الله عليه وآله در خصوص عقد اخوت در روز هجدهم ذى الحجه موجود است.<ref>مستدرك الوسائل: ج | <big>مرحوم ميرزا عبدالله افندى در كتاب «رياض العلماء» در بيان شرح حال سيد ابومكارم مدنى، اجازه شيخ نعمةاللَّه عاملى را براى آن بزرگوار نقل مى كند. در متن آن اجازه آمده است: نص از جانب رسول خداصلى الله عليه وآله در خصوص عقد اخوت در روز هجدهم ذى الحجه موجود است.<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸. </ref></big> | ||
<big>مرحوم محدث نورى در «مستدرك الوسائل» پس از نقل عبارت فوق از كتاب «رياض العلماء» مى نويسد: من نصى كه به عقد اخوت و كيفيت اين عقد در روز غدير اشاره كند نيافتم، مگر در كتاب «زاد الفردوس» كه در ضمن اعمال اين روز مبارک مى نويسد: شايسته است كه در اين روز عقد اخوت با برادران ايمانى انجام شود. براى اين امر بايد فرد دست راست خود را در دست راست برادر ايمانى خويش بگذارد و بگويد:</big> | <big>مرحوم محدث نورى در «مستدرك الوسائل» پس از نقل عبارت فوق از كتاب «رياض العلماء» مى نويسد: من نصى كه به عقد اخوت و كيفيت اين عقد در روز غدير اشاره كند نيافتم، مگر در كتاب «زاد الفردوس» كه در ضمن اعمال اين روز مبارک مى نويسد: شايسته است كه در اين روز عقد اخوت با برادران ايمانى انجام شود. براى اين امر بايد فرد دست راست خود را در دست راست برادر ايمانى خويش بگذارد و بگويد:</big> | ||
<big>واخيتك فى اللَّه و صافيتك فى اللَّه و صافحتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و الانبياء و الائمة المعصومين عليهم السلام، على انّى ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اُذن لى بان ادخل الجنة لا ادخلها الا و انت معى. پس برادر مؤمن وى بگويد: قبلتُ. سپس بگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة.<ref>مستدرك الوسائل: ج | <big>واخيتك فى اللَّه و صافيتك فى اللَّه و صافحتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و الانبياء و الائمة المعصومين عليهم السلام، على انّى ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اُذن لى بان ادخل الجنة لا ادخلها الا و انت معى. پس برادر مؤمن وى بگويد: قبلتُ. سپس بگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة.<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۹، به نقل از زاد الفردوس. </ref></big> | ||
<big>مرحوم محدث قمى در «مفاتيح الجنان» مى نويسد: محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين نحو ذكر نموده است.<ref>مفاتيح الجنان: اعمال روز غدير.</ref></big> | <big>مرحوم محدث قمى در «مفاتيح الجنان» مى نويسد: محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين نحو ذكر نموده است.<ref>مفاتيح الجنان: اعمال روز غدير.</ref></big> | ||
== <big>ماجراى اخوّت پس از حجةالوداع و پيش از غدير</big><ref>واقعه قرآنى غدير: | == <big>ماجراى اخوّت پس از حجةالوداع و پيش از غدير</big><ref>واقعه قرآنى غدير: ص۶۱-۶۳.</ref> == | ||
<big>در راه بازگشت از مكه و سفر [[حجةالوداع]] به سوى [[غدير خم]]، روز هفدهم ذى الحجة كاروان پيامبرصلى الله عليه وآله به وادى «قُدَيد» رسيد كه تا غدير كمتر از يک روز ديگر فاصله داشت.</big> | <big>در راه بازگشت از مكه و سفر [[حجةالوداع]] به سوى [[غدير خم]]، روز هفدهم ذى الحجة كاروان پيامبرصلى الله عليه وآله به وادى «قُدَيد» رسيد كه تا غدير كمتر از يک روز ديگر فاصله داشت.</big> | ||