دعاها و زیارت های قرآنی غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

يكى از جلوه ‏هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -  به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است -  ناگفته ‏هايى از مسئله غدير به چشم مى‏ خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى‏ شود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه‏ هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است.

از سوى ديگر، از مجموع دعاها و زيارات مربوط به غدير جهت گيرى‏هاى جالبى درباره ارتباط قرآنى غدير به دست مى‏آيد. گاهى يك موضوع -  مانند نعمت -  از چند ديدگاه قرآنى مورد توجه واقع شده، و گاهى يک آيه -  مانند آيه اكمال -  از چند جهت مورد تبيين قرار گرفته است. گاهى يک فراز از زيارت بيانگر تفسير چند آيه است.

شكى نيست كه اكثر مطالب اين بخش استخراج شده از ادعيه و زيارات مربوط به ايام غدير است، به خصوص زيارت مفصل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در روز غدير كه شامل مطالب بسيار مهم و متعددى در اين زمينه است. در نظر گرفتن اين نكته درباره زيارت غديريه ضرورى است كه اين زيارت را امام هادى‏ عليه السلام در روز غدير شخصاً در نجف در حرم اميرالمؤمنين‏ عليه السلام خطاب به جد بزرگوارشان انشا فرموده است و آنچه از آيات غدير ضمن كلام خود آورده در چنين شرايط ممزوج با غدير صادر شده است.

همچنين به خاطر آنكه در مواردى آيات به صراحت در متن دعا يا زيارت نيامده و به صورت اشاره و كنايه است، ذكر اصل آيه قبل از متن ضرورى مى‏نمايد، تا خواننده كاملاً متوجه مورد اشاره باشد. بر اين اساس ترتيب بيان مطالب در هر فراز چنين است:

اول: آيات مربوطه با ترجمه

دوم: متن دعا يا زيارت با ترجمه  

سوم: تبيين ارتباط دعا يا زيارت با قرآن و ارتباط آن به غدير

چهارم: آوردن مؤيدات از روايات ديگر درباره مورد استشهاد

پنجم: نتيجه ‏گيرى‏ هاى خاص از هر فراز ادعيه و زيارات

اشْهَدُ انَّكَ يا اميرَالْمُؤْمِنينَ الْحَقُّ الَّذى نَطَقَ بِوِلايَتِكَ التَّنْزيلُ وَ اخَذَ لَكَ الْعَهْدَ عَلَى الامَّةِ بِذلِكَ الرَّسُولُ: يا اميرالمؤمنين، شهادت مى‏ دهم كه تو آن حقى هستى كه قرآن به ولايت تو گوياست، و پيامبر صلى الله عليه و آله بر ولايت تو از امت خود پيمان گرفته است.<ref>بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۳۶۰ - ۳۶۸.</ref>

بر اساس همين كلام بلند امام هادى ‏عليه السلام، قرآن را بر ولايت على‏ عليه السلام گويا مى ‏داند، و كلمه «نَطَقَ» فراتر از نزول يک يا دو آيه است و بدان معناست كه قرآن به صور مختلف در صدد بيان جوانب مختلفى از ولايتِ اعلام شده در غدير است كه پيمان عظيمى در آن روز درباره ‏اش از مردم گرفته شد.

روزى يک نفر يهودى كه در مجلس عمر حاضر بود، گفت: اگر آيه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» (كه در روز غدير نازل شده) در امت ما نازل شده بود، روز نزول آن را عيد مى ‏گرفتيم.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۲۸۳. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۳۰۳،۱۱۵.</ref>

بنابراين آنچه از ادعيه و زيارات عيد غدير كه به تبيين جهات قرآنى آن پرداخته در راستاى جلوه‏گر ساختن اين عظمت است كه اهميت غدير تا آن بلنداست كه خداى جهان آن را در متن آخرين كتاب آسمانى خويش يعنى قرآن كريم جاى داده، و در جاى جاى آن يادِ ولايت غدير را به ميان آورده است.

'''۱. دعاهاى قرآنى غدير:'''

 

۲. سوره فاطر، آيه ۳۲ - ۳۵: »ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا، فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ. جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها يُحَلَّوْنَ فِيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فِيها حَرِيرٌ. وَ قالُوا الْحَمْدُ للَّهِ الَّذِى أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا غفور شَكُورٌ. الَّذِى  أَحَلَّنا دارَ الْمُقامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لا يَمَسُّنا فِيها نَصَبٌ وَ لا يَمَسُّنا فِيها لُغُوبٌ« ، در دعاى نمازى كه از امام صادق‏ عليه السلام در اعمال روز غدير وارد شده است.

۱۲. سوره نساء، آيه ۵۹: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ»، در دعاى بعد از نماز روز عيد غدير آمده است.

۳۷. سوره تكاثر، آيه ۸: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ»، در دعاى بعد از نماز روز عيد غدير از امام صادق ‏عليه السلام آمده است.

'''۲. زيارت ‏هاى قرآنى غدير:'''

 

۲. سوره احزاب، آيه ۶: «النَّبِىُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ»، در فرازى از زيارت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز غدير آمده است.

۳. سوره مائده، آيه ۶۷: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»، در فرازى از زيارت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز غدير آمده است.

۸. سوره مائده، آيه ۶۷: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»، در فرازى از زيارت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در غدير از امام هادى ‏عليه السلام چنين آمده است.