۲۱٬۸۲۰
ویرایش
←آیه «وَ أَنَّ هذا صِراطِی مُسْتَقِیماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ...»[1]
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۱۵۳ سوره انعام و آيه ۱۸۱ سوره اعراف است: | اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۱۵۳ سوره انعام و آيه ۱۸۱ سوره اعراف است: | ||
{{قرآن|وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ}} | |||
«اين راه مستقيم من است، از آن پيروى كنيد و از راه هاى ديگر پيروى نكنيد كه از راه خدا شما را متفرق كند. شما را به اين مطلب وصيت مى كند تا شايد تقوى پيشه كنيد». | «اين راه مستقيم من است، از آن پيروى كنيد و از راه هاى ديگر پيروى نكنيد كه از راه خدا شما را متفرق كند. شما را به اين مطلب وصيت مى كند تا شايد تقوى پيشه كنيد». | ||
{{قرآن|وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}}<ref>اعراف/۱۸۱.</ref>: «از كسانى كه خلق كرديم امتى هستند كه به حق هدايت مى كنند و طبق آن به عدالت رفتار مى كنند». | |||
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | ||
===متن خطبه غدير=== | ===متن خطبه غدير=== | ||
مَعاشِرَ النّاسِ، انَّ اللَّه قَدْ امَرَنى وَ نَهانى، وَ قَدْ امَرْتُ عَلِيّاً وَ نَهَيْتُهُ بِامْرِهِ. فَعِلْمُ الامْرِ وَ النَّهْىِ لَدَيْهِ، فَاسْمَعُوا لامْرِهِ تَسْلِمُوا وَ اطيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ انْتَهُوا لِنَهْيِهِ تَرْشُدُوا، وَ صيرُوا الى مُرادِهِ وَ لا تَتَفَرَّقْ بِكُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبيلِهِ. مَعاشِرَ النّاسِ، انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمُ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ ائِمَّةُ الْهُدى يَهْدُونَ الَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ | {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَّ اللَّه قَدْ امَرَنى وَ نَهانى، وَ قَدْ امَرْتُ عَلِيّاً وَ نَهَيْتُهُ بِامْرِهِ. فَعِلْمُ الامْرِ وَ النَّهْىِ لَدَيْهِ، فَاسْمَعُوا لامْرِهِ تَسْلِمُوا وَ اطيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ انْتَهُوا لِنَهْيِهِ تَرْشُدُوا، وَ صيرُوا الى مُرادِهِ وَ لا تَتَفَرَّقْ بِكُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبيلِهِ. مَعاشِرَ النّاسِ، انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمُ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ ائِمَّةُ الْهُدى يَهْدُونَ الَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}} | ||
اى مردم، خدا مرا امر و نهى فرموده، و من به دستور خداوند على را امر و نهى كرده ام، پس علم امر و نهى نزد على است. به امر على گوش فرا دهيد تا سالم بمانيد و از او اطاعت كنيد تا هدايت شويد، و نهى او را بپذيريد تا هدايت شويد و به سوى هدف او حركت كنيد، و راه هاى مختلف شما را از راه او متفرق نكند. اى مردم، من صراط مستقيم خداوند هستم كه به شما دستور پيروى از آن را داده است، و بعد از من على و سپس فرزندانم از صلب او كه امامان هدايتند، به سوى حق هدايت مى كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى كنند.<ref>اسرار غدیر: ص ۱۵۰ - ۱۵۱ بخش ۶، ۷.</ref> | اى مردم، خدا مرا امر و نهى فرموده، و من به دستور خداوند على را امر و نهى كرده ام، پس علم امر و نهى نزد على است. به امر على گوش فرا دهيد تا سالم بمانيد و از او اطاعت كنيد تا هدايت شويد، و نهى او را بپذيريد تا هدايت شويد و به سوى هدف او حركت كنيد، و راه هاى مختلف شما را از راه او متفرق نكند. اى مردم، من صراط مستقيم خداوند هستم كه به شما دستور پيروى از آن را داده است، و بعد از من على و سپس فرزندانم از صلب او كه امامان هدايتند، به سوى حق هدايت مى كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى كنند.<ref>اسرار غدیر: ص ۱۵۰ - ۱۵۱ بخش ۶، ۷.</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
در چنين موقعيتى با آوردن دو آيه از قرآن به معرفى امامان و علت لزومِ اطاعت آنان مى پردازد، كه آيه دوم در آخر كلام است و نيمه دومِ آيه اول به صورت تضمين در قسمت اول كلام حضرت آمده، و نيمه اولِ آيه اول در قسمت دوم كلام حضرت به طور كامل تفسير شده و مصداق «صراط مستقيم» دقيقاً تعيين گرديده است. | در چنين موقعيتى با آوردن دو آيه از قرآن به معرفى امامان و علت لزومِ اطاعت آنان مى پردازد، كه آيه دوم در آخر كلام است و نيمه دومِ آيه اول به صورت تضمين در قسمت اول كلام حضرت آمده، و نيمه اولِ آيه اول در قسمت دوم كلام حضرت به طور كامل تفسير شده و مصداق «صراط مستقيم» دقيقاً تعيين گرديده است. | ||
===موقعيت قرآنى=== | ===موقعيت قرآنى=== | ||
از نظر موقعيت قرآنى آيه سوره انعام از آيه ۱۵۱ آغاز مى شود كه خداوند دعوت مى كند تا حرام و حلال را براى مردم بيان كند: | از نظر موقعيت قرآنى آيه سوره انعام از آيه ۱۵۱ آغاز مى شود كه خداوند دعوت مى كند تا حرام و حلال را براى مردم بيان كند: {{قرآن|قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ ...}} | ||
آنگاه شرک و قتل اولاد و ارتكاب فواحش و قتل نفس و اكل مال يتيم را نمونه هاى بارزى از محرمات معرفى مى كند، و در مقابل آن احسان به والدين، دقيق بودن در ترازو، عدالت در گفتار و وفاى به عهد را به عنوان نمونه هايى از اوامر واجب الهى ذكر مى نمايد. | آنگاه شرک و قتل اولاد و ارتكاب فواحش و قتل نفس و اكل مال يتيم را نمونه هاى بارزى از محرمات معرفى مى كند، و در مقابل آن احسان به والدين، دقيق بودن در ترازو، عدالت در گفتار و وفاى به عهد را به عنوان نمونه هايى از اوامر واجب الهى ذكر مى نمايد. | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
سپس به اين آيه مى رسد كه به عنوان دستورى از دستورات بنيادى خداوند است: «وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ». | سپس به اين آيه مى رسد كه به عنوان دستورى از دستورات بنيادى خداوند است: «وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ». | ||
آيه سوره اعراف يک بار ديگر در آيه ۱۵۹ همين سوره با تعبير | آيه سوره اعراف يک بار ديگر در آيه ۱۵۹ همين سوره با تعبير {{قرآن|وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}} آمده است. | ||
اين دو مورد در سياق معرفى اهل هدايت در برابر كوردلانى است كه | اين دو مورد در سياق معرفى اهل هدايت در برابر كوردلانى است كه {{قرآن|لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا يَسْمَعُونَ بِهَا ۚ}}هستند، و آنگاه به طور كلى عده اى را هدايت يافته به حق معرفى مى فرمايد. | ||
===تحلیل اعتقادی=== | ===تحلیل اعتقادی=== | ||
تحليل تفسيرگونه حضرت درباره اين دو آيه را بايد از سه جهت زير ذره بين قرار داد: | تحليل تفسيرگونه حضرت درباره اين دو آيه را بايد از سه جهت زير ذره بين قرار داد: | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
در نظر بگيريد كه پيامبر صلى الله عليه و آله و دوازده امام عليهم السلام در برابر ذات ذوالجلال كنار هم ايستاده اند و خداى تعالى به اين سيزده نور پاک اشاره کرده و مى فرمايد: | در نظر بگيريد كه پيامبر صلى الله عليه و آله و دوازده امام عليهم السلام در برابر ذات ذوالجلال كنار هم ايستاده اند و خداى تعالى به اين سيزده نور پاک اشاره کرده و مى فرمايد: | ||
«هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ». | «هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ». | ||
انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمِ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ | اين همان چيزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه مى فرمايد: | ||
{{متن عربی|انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمِ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ}} | |||
====جهت سوم: حق يكى بيشتر نيست كه همان صراط مستقيم است==== | ====جهت سوم: حق يكى بيشتر نيست كه همان صراط مستقيم است==== | ||
در برنامه الهى، حق و واقعيت متعدد نيست و نمى توان همه گروه ها را به هر صورت شده تحت يک پرچم در آورد، يا به هر قيمت شده بر چسب «حق» را بر آن پرچم زد. | در برنامه الهى، حق و واقعيت متعدد نيست و نمى توان همه گروه ها را به هر صورت شده تحت يک پرچم در آورد، يا به هر قيمت شده بر چسب «حق» را بر آن پرچم زد. | ||
خداوند يک راه بيشتر به سوى بهشت ندارد چنان كه فرمود: الْيَمينُ وَ الشِّمالُ مَضَلَّةٌ وَ الطَّريقُ الْوُسْطى هِىَ الْجادَّةِ | خداوند يک راه بيشتر به سوى بهشت ندارد چنان كه فرمود: {{متن عربی|الْيَمينُ وَ الشِّمالُ مَضَلَّةٌ وَ الطَّريقُ الْوُسْطى هِىَ الْجادَّةِ}}<ref>بحارالانوار: ج۲۹ ص۵۸۵.</ref>و نام آن «صراط مستقيم» است و «حق» هم جز آن نيست. | ||
هر راه ديگرى به تناسب انحرافى كه از جاده مستقيم دارد از حق فاصله دارد. | هر راه ديگرى به تناسب انحرافى كه از جاده مستقيم دارد از حق فاصله دارد. | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۸: | ||
جمله «وَ بِهِ يَعْدِلُونَ» كه پيامبر صلى الله عليه و آله به اقتباس از آيه در كلام خويش فرموده همان سنگ ترازوست كه با آن عدالت برقرار مى شود. | جمله «وَ بِهِ يَعْدِلُونَ» كه پيامبر صلى الله عليه و آله به اقتباس از آيه در كلام خويش فرموده همان سنگ ترازوست كه با آن عدالت برقرار مى شود. | ||
امت هايى كه اصلاً گرانسنگ حق را ندارند اصالتاً از برقرارى عدالت عاجزند، و ما مفتخريم كه در سايه امامان متصل به حق و حقيقت هميشه دقيق ترين ضابطه عدالت را در دست داريم، و اگر موانعى بر سر راه نباشد مكتب اهل بيت عليهم السلام عدل را در بالاترين معناى خود در همه شئون زندگى مردم پياده خواهد كرد، و آن روزى است كه قائم آل محمد عجل اللَّه فرجه ظهور نمايد و | امت هايى كه اصلاً گرانسنگ حق را ندارند اصالتاً از برقرارى عدالت عاجزند، و ما مفتخريم كه در سايه امامان متصل به حق و حقيقت هميشه دقيق ترين ضابطه عدالت را در دست داريم، و اگر موانعى بر سر راه نباشد مكتب اهل بيت عليهم السلام عدل را در بالاترين معناى خود در همه شئون زندگى مردم پياده خواهد كرد، و آن روزى است كه قائم آل محمد عجل اللَّه فرجه ظهور نمايد و {{قرآن|يَمْلَأُ اللَّه بِهِ الارْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً كَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}}<ref>بحارالانوار: ج ۵۱ ص ۶۵ - ۱۶۶.</ref>: «خدا به وسيله او زمين را پر از عدل و داد نمايد همان گونه كه از ظلم و جور پر شده باشد». | ||
يكى از مفاهيم عميق در زيارت غديريه، رابطه آيات قرآن با ولايت و امامت و اميرالمؤمنين عليه السلام است. يكى از آياتى كه در زيارت غديريه به آن استشهاد شده آيه ۱۵۳ سوره انعام است: | يكى از مفاهيم عميق در زيارت غديريه، رابطه آيات قرآن با ولايت و امامت و اميرالمؤمنين عليه السلام است. يكى از آياتى كه در زيارت غديريه به آن استشهاد شده آيه ۱۵۳ سوره انعام است: | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۴: | ||
جواب اين سؤال در بيان [[امام صادق علیه السلام]] است كه فرمود: قرآن را ظاهرى است و باطنى. | جواب اين سؤال در بيان [[امام صادق علیه السلام]] است كه فرمود: قرآن را ظاهرى است و باطنى. | ||
تمام آنچه در قرآن حرام اعلام شده ظاهر، و باطن آن ائمه جور است | تمام آنچه در قرآن حرام اعلام شده ظاهر، و باطن آن ائمه جور است و تمام آنچه خداى تعالى در كتابش حلال دانسته ظاهرو مراد از آنها در باطن ائمه حق است.<ref>نور الثقلين: ج ۲ ص ۲۵ ح ۸۹ . بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۳۰۱، همين مضمون را با تفصيل بيشتر از امام كاظم عليه السلام روايت كرده است.</ref> | ||
روح دين و جهت دهنده به تمام معالم و معارف دينى، به ويژه توحيد و نبوت و معاد، امر امامت و ولايت و پيروى ائمه حق است. | روح دين و جهت دهنده به تمام معالم و معارف دينى، به ويژه توحيد و نبوت و معاد، امر امامت و ولايت و پيروى ائمه حق است. | ||