پرش به محتوا

احتجاج امام باقر علیه السلام با غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== متن كامل خطابه غدير<ref>احتجاج: ج ۱ ص ۶۶؛ بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۲۰۱ ج ۸۶. </ref> ==
== متن كامل خطابه غدير<ref>احتجاج: ج ۱ ص ۶۶؛ بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۲۰۱ ج ۸۶. </ref> ==
امام باقر علیه‌السلام در شرایط خفقان سخت بنی‌امیه، كه غدیر می‌رفت تا به صفحات تاریخ سپرده شود و از آن واقعه‌ عظیم فقط گاه گاهی جمله‌ی «{{متن عربی|من كنت مولاه فعلی مولاه}}» سینه به سینه می‌گشت، با پیدا شدن شرایط اجتماعی خاص در انقراض بنی‌امیه، برای اولین بار شرح مفصلی از ماجرای غدیر را با متن خطبه‌ی آن بیان فرمودند.
امام باقر علیه‌السلام در شرایط خفقان سخت بنی‌امیه، كه غدیر می‌رفت تا به صفحات تاریخ سپرده شود و از آن واقعه‌ عظیم فقط گاه گاهی جمله‌ی «من كنت مولاه فعلی مولاه» سینه به سینه می‌گشت، با پیدا شدن شرایط اجتماعی خاص در انقراض بنی‌امیه، برای اولین بار شرح مفصلی از ماجرای غدیر را با متن خطبه‌ی آن بیان فرمودند.


{{متن عربی|حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ مِنَ الْمَدِينَةِ وَ قَدْ بَلَّغَ جَمِيعَ الشَّرَائِعِ قَوْمَهُ غَيْرَ الْحَجِّ وَ الْوَلَايَةِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِيلُ  فَقَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ إِنِّي لَمْ أَقْبَضْ نَبِيّاً مِنْ أَنْبِيَائِي وَ لَا رَسُولًا مِنْ رُسُلِي إِلَّا بَعْدَ إِكْمَالِ دِينِي وَ تَأْكِيدِ حُجَّتِي وَ قَدْ بَقِيَ عَلَيْكَ مِنْ ذَلِكَ فَرِيضَتَانِ مِمَّا يَحْتَاجُ أَنْ تُبَلِّغَهُمَا قَوْمَكَ فَرِيضَةُ الْحَجِّ وَ فَرِيضَةُ الْوَلَايَةِ وَ الْخِلَافَةِ مِنْ بَعْدِك‏}}
{{متن عربی|حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ مِنَ الْمَدِينَةِ وَ قَدْ بَلَّغَ جَمِيعَ الشَّرَائِعِ قَوْمَهُ غَيْرَ الْحَجِّ وَ الْوَلَايَةِ فَأَتَاهُ جَبْرَئِيلُ  فَقَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ إِنِّي لَمْ أَقْبَضْ نَبِيّاً مِنْ أَنْبِيَائِي وَ لَا رَسُولًا مِنْ رُسُلِي إِلَّا بَعْدَ إِكْمَالِ دِينِي وَ تَأْكِيدِ حُجَّتِي وَ قَدْ بَقِيَ عَلَيْكَ مِنْ ذَلِكَ فَرِيضَتَانِ مِمَّا يَحْتَاجُ أَنْ تُبَلِّغَهُمَا قَوْمَكَ فَرِيضَةُ الْحَجِّ وَ فَرِيضَةُ الْوَلَايَةِ وَ الْخِلَافَةِ مِنْ بَعْدِك‏}}


== در پاسخ به حسن بصری<ref>بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۰ ح ۳۴.</ref> ==
== در پاسخ به حسن بصری<ref>بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۰ ح ۳۴.</ref> ==
امام باقر علیه‌السلام برای مردم صحبت می‌كردند كه مردی از اهل بصره به نام عثمان اعشی بپاخاست و عرض كرد: یابن رسول‌اللَّه، حسن بصری آیه‌ی «یا أیها الرسول بلغ ما أنزل إلیك …» را می‌خواند و می‌گوید درباره‌ی مردی نازل شده و نام او را نمی‌گوید!
امام باقر علیه‌السلام برای مردم صحبت می‌كردند كه مردی از اهل بصره به نام عثمان اعشی بپاخاست و عرض كرد: یابن رسول‌اللَّه، حسن بصری آیه‌ی {{قرآن|«یا أیها الرسول بلغ ما أنزل إلیك …»}} را می‌خواند و می‌گوید درباره‌ی مردی نازل شده و نام او را نمی‌گوید!


حضرت فرمودند: {{متن عربی|مَا لَهُ لَا قَضَى اللَّهُ دِينَهُ يَعْنِي صَلَاتَه‏ ُ أَمَا أَنْ لَوْ شَاءَ أَنْ يُخْبِرَ بِهِ خَبَّرَ بِه‏ ِ إِنَّ جَبْرَئِيلَ هَبَطَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ لَهُ إِنَّ رَبَّكَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَأْمُرُك‏...َ أَنْ تَدُلَّ أُمَّتَكَ مِنْ وَلِيِّهِم‏}}
حضرت فرمودند: {{متن عربی|مَا لَهُ لَا قَضَى اللَّهُ دِينَهُ يَعْنِي صَلَاتَه‏ ُ أَمَا أَنْ لَوْ شَاءَ أَنْ يُخْبِرَ بِهِ خَبَّرَ بِه‏ ِ إِنَّ جَبْرَئِيلَ هَبَطَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ لَهُ إِنَّ رَبَّكَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَأْمُرُك‏...َ أَنْ تَدُلَّ أُمَّتَكَ مِنْ وَلِيِّهِم‏}}
خط ۱۵: خط ۱۵:
پیامبر صلی اللَّه علیه و آله هم قیام كردند و دست (امیرالمؤمنین)علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را گرفتند و بلند كردند و فرمودند: «من كنت مولاه فهذا علی مولاه، اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله».
پیامبر صلی اللَّه علیه و آله هم قیام كردند و دست (امیرالمؤمنین)علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را گرفتند و بلند كردند و فرمودند: «من كنت مولاه فهذا علی مولاه، اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله».


== در پاسخ به ذكر نام اهل بيت در قرآن<ref>                      بحارالانوار، ج ۳۵، ص ۳۱۱.</ref> ==
== در پاسخ به ذكر نام اهل بيت در قرآن<ref>بحارالانوار، ج ۳۵، ص ۲۱۱.</ref> ==
امام باقر علیه‌السلام به ابوبصیر فرمودند: آیه‌ی «اطیعواللَّه و اطیعوا الرسول و اولی الامر منكم» درباره‌ی علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام نازل شده است. ابوبصیر عرض كرد: مردم به ما می‌گویند: چرا خداوند نام علی و اهل‌بیتش را در كتابش ذكر نكرده است؟
امام باقر علیه‌السلام به ابوبصیر فرمودند: آیه‌ی {{قرآن|أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم‏}} درباره‌ی علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام نازل شده است.  


حضرت فرمود: به مردم بگویید: خداوند نماز را بر پیامبرش نازل كرده و سه و چهار ركعت بودن آن را ذكر نكرده تا آنكه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آن را برای مردم تفسیر نموده است. (و همچنین زكات و حج را)، و نیز نازل كرده «اطیعوا اللَّه و اطیعوا الرسول و اولی الامر منكم» كه درباره‌ی علی و حسن و حسین علیهم‌السلام است. (دربیان كلمه‌ی «اولی الامر») پیامبر صلی اللَّه علیه و آله درباره‌ی علی علیه‌السلام فرموده: «من كنت مولاه فعلی مولاه»، و نیز فرموده: «شمارا به كتاب خدا و اهل بیتم وصیت می‌كنم … ».
{{متن عربی|إِنَّ النَّاسَ يَقُولُونَ لَنَا فَمَا مَنَعَهُ أَنْ يُسَمِّيَ عَلِيّاً عليه السلام‏ وَ أَهْلَ بَيْتِهِ عليهم السلام ‏فِي كِتَابِهِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عليه السلام‏: قُولُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ عَلَى رَسُولِهِ صلّى اللّه عليه و آله‏ الصَّلَاةَ وَ لَمْ يُسَمِّ ثَلَاثاً وَ لَا أَرْبَعاً حَتَّى كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه عليه و آله‏ هُوَ الَّذِي فَسَّرَ ذَلِكَ لَهُمْ وَ نَزَّلَ عَلَيْهِ الزَّكَاةَ وَ لَمْ يُسَمِّ لَهُمْ مِنْ كُلِّ أَرْبَعِينَ دِرْهَما؛}} ابوبصیر عرض كرد: مردم به ما می‌گویند: چرا خداوند نام امیرالمؤمنین علیه السلام و اهل‌بیتشان علیهم السلام را در كتابش ذكر نكرده است؟


اگر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله سكوت می‌كرد و اهل آیه‌ی «اولی الامر» را معرفی نمی‌كرد آل‌عباس و آل‌عقیل و دیگران آن را ادعا می‌كردند!! … وقتی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از دنیا رفت علی علیه‌السلام صاحب اختیار مردم بود … چون پیامبر صلی اللَّه علیه و آله ولایت او را به مردم ابلاغ فرموده و او را منصوب نموده بود.
حضرت فرمودند: به مردم بگویید: خداوند نماز را بر پیامبرش نازل كرده و سه و چهار ركعت بودن آن را ذكر نكرده تا آنكه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آن را برای مردم تفسیر نموده اند. (و همچنین زكات و حج را)، و نیز نازل كرده {{قرآن|أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم‏}} كه دربارۀ حضرت امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام است. (دربیان كلمه‌ی «اولی الامر») پیامبر صلی اللَّه علیه و آله دربارۀ امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده اند: «من كنت مولاه فعلی مولاه»، و نیز فرموده اند: «شمارا به كتاب خدا و اهل بیتم وصیت می‌كنم …».


== بی انصافی مردم با غدير ==
اگر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله سكوت می‌كردند و اهل آیۀ «اولی الامر» را معرفی نمی‌كردند آل‌عباس و آل‌عقیل و دیگران آن را ادعا می‌كردند!! … وقتی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از دنیا رفت امیرالمؤمنین علیه‌السلام صاحب اختیار مردم بودند … چون پیامبر صلی اللَّه علیه و آله ولایت ایشان را به مردم ابلاغ فرموده و ایشان را منصوب نموده بود.
بحارالانوار: ج 21 ص 239.


امام باقر علیه‌السلام بعنوان بیان مفهوم و حدود ولایت و برائت با استناد به حدیث غدیر فرمودند: چقدر این امت نسبت به علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام ظلم و بی‌انصافی كرده‌اند! سپس حضرت بعنوان نمونه فرمودند:
== بی انصافی مردم با غدير<ref>بحارالانوار: ج ۲۱ ص ۲۳۹.</ref> ==
امام باقر علیه‌السلام بعنوان بیان مفهوم و حدود ولایت و برائت با استناد به حدیث غدیر فرمودند:  


شما مخالفین، دوستانِ ابوبكر را دوست دارید و از دشمنان او- هركس كه باشد- بیزاری می‌جویید، و دوستان عمر را دوست دارید و از دشمنان او- هركس كه باشد- بیزاری می‌جویید، و دوستان عثمان را دوست دارید و از دشمنان او- هر كس كه باشد- بیزاری می‌جویید. ولی وقتی نوبت به علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام می‌رسد می‌گویند: دوستانش را دوست داریم ولی از دشمنانش بیزاری نمی‌جوییم بلكه آنان را هم دوست داریم! چگونه چنین ادعایی برایشان صحیح است در حالیكه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله می‌فرماید: «اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله»، ولی می‌بینی كه با دشمنان او دشمنی نمی‌كنند و خواركنندگان او را خوار نمی‌كنند. این انصاف نیست.
{{متن عربی|يَا عِبَادَ اللَّهِ مَا أَكْثَرَ ظُلْمَ كَثِيرٍ مِنْ‏ هَذِهِ الْأُمَّةِ لِِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِين‏ عليه السلام‏ وَ أَقَلَّ إِنْصَافَهُمْ لَهُ يَمْنَعُونَ هَذَا  مَا يُعْطُونَهُ سَائِرَ الصَّحَابَةِ وَ ِ أَمِير الْمُؤْمِنِين‏ عليه السلام‏ أَفْضَلُهُمْ فَكَيْفَ يُمْنَعُ‏ مَنْزِلَةً يُعْطُونَهَا غَيْرَه‏؛}} چقدر این امت نسبت به حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام ظلم و بی‌انصافی كرده‌اند! سپس حضرت بعنوان نمونه فرمودند:  


== تعجب از سؤال درباره معنای غدير ==
شما مخالفین، دوستانِ ابوبكر را دوست دارید و از دشمنان او- هركس كه باشد- بیزاری می‌جویید، و دوستان عمر را دوست دارید و از دشمنان او- هركس كه باشد- بیزاری می‌جویید، و دوستان عثمان را دوست دارید و از دشمنان او- هر كس كه باشد- بیزاری می‌جویید. ولی وقتی نوبت به حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌رسد می‌گویید: دوستانش را دوست داریم ولی از دشمنانش بیزاری نمی‌جوییم بلكه آنان را هم دوست داریم! چگونه چنین ادعایی برایشان صحیح است در حالی كه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله می‌فرمایند: «اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله»، ولی می‌بینی كه با دشمنان ایشان دشمنی نمی‌كنند و خواركنندگان ایشان را خوار نمی‌كنند. این انصاف نیست.
اثبات الهداة: ج 2 ص 34 ح 140.


ابان بن تغلب از امام باقر علیه‌السلام پرسید: معنای كلام پیامبر صلی اللَّه علیه و آله چیست كه فرمود: «من كنت مولاه فعلی مولاه»؟ حضرت فرمود: آیا مثل این مطلب جای سؤال دارد؟! به آنان فهمانید كه جانشین او خواهد بود.
== تعجب از سؤال درباره معنای غدير<ref>اثبات الهداة: ج ۳، ص ۳۷ ح ۱۴۰.</ref> ==
ابان بن تغلب از امام باقر علیه‌السلام پرسید: معنای كلام پیامبر صلی اللَّه علیه و آله چیست كه فرمودند: «من كنت مولاه فعلی مولاه»؟ حضرت فرمودند:  


== انكار حقيقت بزرگ غدير ==
{{متن عربی|يا أبا سعيد تسأل عن مثل هذا! أعلمهم أنه يقوم فيهم مقامه‏}}؛ آیا مثل این مطلب جای سؤال دارد؟! به آنان فهمانیدند كه جانشین ایشان خواهد بود.
اثبات الهداة: ج 2 ص 134 ح 584.


امام باقر علیه‌السلام درباره‌ی انكار عمومی امت نسبت به حقیقت بزرگ ولایت در غدیر می‌فرماید:
== انكار حقيقت بزرگ غدير<ref>اثبات الهداة: ج ۳، ص ۱۴۰، ح ۵۸۴.</ref> ==
امام باقر علیه‌السلام درباره‌ی انكار عمومی امت نسبت به حقیقت بزرگ ولایت در غدیر می‌فرمایند:


این امت انكار كردند پیمانی را كه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از ایشان برای علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام گرفت در روزی كه او را برای مردم منصوب فرمود و آنان را در زمان حیاتش به ولایت و اطاعت او فراخواند و خود آنان را بر این مطلب شاهد گرفت.
{{متن عربی|و لقد جحدت هذه الأمة ما أخذ عليها رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم من الميثاق لأَمِيرِ الْمُؤْمِنِين عليه السلام‏ يوم أقامه للناس و نصبه لهم، و دعاهم إلى ولايته و طاعته في حياته، و أشهدهم بذلك على أنفسهم‏؛}} این امت انكار كردند پیمانی را كه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از ایشان برای امیرالمؤمنین علیه‌السلام گرفتند در روزی كه ایشان را برای مردم منصوب فرمودند و آنان را در زمان حیاتشان به ولایت و اطاعت ایشان فراخواند و خود آنان را بر این مطلب شاهد گرفتند.


== پانویس ==
== پانویس ==
[[رده: احتجاج به غدیر]]
[[رده: احتجاج به غدیر]]
[[رده:احتجاج معصومین علیهم السلام با غدیر‏ ]]
[[رده:احتجاج معصومین علیهم السلام با غدیر‏ ]]
۲۵۴

ویرایش