زنان راوی غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

زنان راوی غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۳

۲٬۵۰۹ بایت اضافه‌شده ، ۲۴ فوریه

بدون خلاصۀ ویرایش

Modir

دیوان‌سالاران، developer، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۸۲۰

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-شواهد موجود در كتب تاريخى گوياى اين حقيقت است كه پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله از آغاز [[رسالت]] با رويكرد عمده زنان به آئين توحيدى روبرو شد.<ref>ماهنامه كوثر، ويژه ‏نامه غدير، ش ۲، سال اول، ارديبهشت ۱۳۷۶)، ص ۸۰-۸۵ .</ref>
+شواهد موجود در كتب تاريخى گوياى اين حقيقت است كه پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله از آغاز [[رسالت]] با رويكرد عمده زنان به آئين توحيدى روبرو شد.<ref>ماهنامه كوثر، ويژه ‏نامه غدير، ش ۲، سال اول، ارديبهشت ۱۳۷۶)، ص ۸۰-۸۵.</ref>
-اولين پذيرنده اسلام [[حضرت خدیجه سلام الله علیها|حضرت خدیجه‏ علیها السلام]] و اولين شهيده جناب سميه مادر عمّار و نيز بانوانى كه از سابقين و [[مهاجرین|مهاجران]] شمرده مى ‏شدند، نمونه روشنى از ارزش زنان در دين اسلام را به نمايش مى‏ گذارند.
+اولين پذيرنده اسلام [[حضرت خدیجه سلام الله علیها|حضرت خدیجه‏ علیها السلام]] و اولين شهيده (سميه)<ref>كانت سمية أم عمار بن ياسر وأبوه ياسر ممن عذب في الله تعالى فصبرا وأرادتهما قريش على أن يرجعا عن الاسلام إلى الكفر فأبيا فضرب أبو جهل سمية بحربة في قلبها فماتت... اعیان الشیعه، ج ۷، ص ۳۱۹.</ref> بانوانى كه از سابقين و [[مهاجرین|مهاجران]] شمرده مى ‏شدند،<ref>ریاحین الشریعه، ج ۲، ص ۳۰۵.</ref> نمونه روشنى از ارزش زنان در دين اسلام را به نمايش مى‏ گذارند.
-همچنين حضور زنان در [[حجةالوداع|حجة الوداع]] بارزترين و ماندگارترين نوع ارزش والاى بانوان است. اخبار فراوانى كه به وسيله راويان زن از اين مراسم عظيم نقل شده گوياى تلاش گسترده زنان در پاسدارى از اين ميراث مقدس است. دستاوردهاى بانوان در عرصه اخبار غدير به دو گروه عمده تقسيم مى‏ شود:
+حضور زنان در [[حجةالوداع|حجة الوداع]] بارزترين و ماندگارترين نوع شرکت در صحنه های اجتماعی است. اخبار فراوانى كه به وسيلۀ راويان زن از اين مراسم عظيم نقل شده گوياى تلاش گسترده زنان در پاسدارى از اين ميراث مقدس است. دستاوردهاى بانوان در عرصه اخبار غدير به دو گروه عمده تقسيم مى‏ شود:
-===اخبار زنان صحابى===
+== اخبار زنان صحابى ==
-يكى از نكات سفر [[حجةالوداع]]، حضور بانوان در اين سفر است. در اين سفر، همه زنان و اهل‏ بيت پيامبر عليهم السلام با وى همراه بودند.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۹.</ref>
+يكى از نكات سفر [[حجةالوداع]]، حضور بانوان در اين سفر است. در اين سفر، همه زنان و اهل‏ بيت پيامبر عليهم السلام با وى همراه بودند.<ref>الغدیر، ج ۱، ص ۹.</ref>
 گروهى از اين بانوان [[حدیث غدیر]] را نقل كرده ‏اند، كه نام و روايتشان چنين است:
-==== يک) حضرت زهرا عليها السلام ====
+== حضرت زهرا عليها السلام ==
 [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه زهرا علیها السلام]] يگانه يادگار رسول اكرم ‏صلى الله عليه و آله است، كه همچون ديگر [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بیت ‏علیهم السلام]] بارها به يادآورى واقعه غدير پرداخت.
 نگاهى به سخنان آن بزرگوار جايگاه وى در عرصه اخبار غدير را آشكار مى‏ سازد:
-الف) گروهى از انصار براى توجيه خطاى خويش در غصب خلافت به حضرت زهرا عليها السلام گفتند: اگر مطالب شما را قبل از بيعت با ديگران مى‏ شنيديم با غير على‏ عليه السلام بيعت نمى ‏كرديم.
+==== حدیث اول: ====
+گروهى از انصار براى توجيه خطاى خويش در غصب خلافت به حضرت زهرا عليها السلام گفتند: اگر مطالب شما را قبل از بيعت با ديگران مى‏ شنيديم با غير على‏ عليه السلام بيعت نمى ‏كرديم.
-حضرت فرمود: آيا پدرم در روز غدير براى كسى جاى عذر باقى گذاشت؟!<ref>الخصال: ج ۱ ص ۱۷۳. عوالم العلوم: ج ۱۱ ص ۴۶۷.</ref>
+حضرت فرمود: آيا پدرم در روز غدير براى كسى جاى عذر باقى گذاشت؟!<ref>الخصال، ج ۱، ص ۱۷۳؛ عوالم العلوم، ج ۱۱، ص ۴۶۷.
-ب) حضرت در جواب محمود بن لبيد كه پرسيده بود: آيا از سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله دليلى بر [[امامت]] على‏ عليه السلام داريد؟
+«هل ترک ابى یوم غدیر خم لاخذ عذرا» تاکید مورخان بر این که اهل بیت پیامبرصلی الله علیه و آله از جمله حاضرین در غدیر بودند مبین این مطلب است که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نیز در بین آنان حضور داشته است. زیرا مورخان حضور زنان پیامبر را به طور مستقل بیان کرده و گفته ‏اند که امهات مؤمنین همراه پیامبر بودند بنابراین از طرفى فاطمه زهراسلام الله علیها  داراى چنان شخصیت‏ برترى است که در صورت عدم حضور وى در غدیر باید بتوان روایاتى دال بر آن یافت که ظاهرا وجود ندارد از این روى مى‏ توان گفت که ایشان نیز در بین جمع حاجیان در حجة‏الوداع حضور داشته است.</ref>
+==== حدیث دوم: ====
+حضرت در جواب محمود بن لبيد كه پرسيده بود: آيا از سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله دليلى بر [[امامت]] على‏ عليه السلام داريد؟
 فرمود: شگفتا! آيا روز غدير را فراموش كرديد؟ محمود بن لبيد گفت: آن روز چنان بود، ولى از آنچه به شخص شما اشاره شده بگوييد.
@@ خط ۲۸: / خط ۳۲: @@
 على ‏عليه السلام امام و جانشين بعد از من است، و دو فرزندم حسن و حسين و نه تن از فرزندان حسين‏ عليهم السلام امامان نيک هستند.
-اگر از آنان اطاعت كنيد شما را هدايت خواهند كرد، و اگر با آنان مخالفت ورزيد تا قيامت اختلاف در ميان شما حاكم خواهد بود.<ref>الخصال: ج ۱ ص ۱۷۳. عوالم العلوم: ج ۱۱ ص ۴۶۷. </ref>
+اگر از آنان اطاعت كنيد شما را هدايت خواهند كرد، و اگر با آنان مخالفت ورزيد تا قيامت اختلاف در ميان شما حاكم خواهد بود.<ref>بحارالانوار، ج‏۳۶، ص‏۳۵۳ و ۳۵۴؛ اسمى المناقب، ص ۳۲؛ نهج ‏الحیاة، ص ۳۸. </ref>
 روايتى با سند بسيار دقيق و مشهور بيان مى‏ دارد كه فاطمه‏ عليها السلام حديث غدير را چنين بيان فرمود:
-قال رسول‏ الله‏ صلى الله عليه و آله: مَنْ كُنْتُ وَلِيَّهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام وَلِيُّهُ، وَ مَنْ كُنْتُ إمَامَهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام إمَامهُ<ref>احقاق الحق: ج ۲ ص ۴۶۰. و در فيض القدير: ص ۳۹۱، چنين آمده است: من كنت وليه فعلى وليه و امامه. </ref>هر كس من سرپرست اويم على‏ عليه السلام سرپرست او است، و هر كس من امام او هستم على‏ عليه السلام امام او است.
+قال رسول‏ الله‏ صلى الله عليه و آله: <blockquote>مَنْ كُنْتُ وَلِيَّهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام وَلِيُّهُ، وَ مَنْ كُنْتُ إمَامَهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام إمَامهُ؛<ref>احقاق الحق، ج ۲، ص ۴۶۰. و در فيض القدير، ص ۳۹۱، به نقل از ینابیع الموده حدیث را چنین نقل کرده است «قالت: قال رسول الله(ص) من کنت ولیه فعلى ولیه و امامه‏ </ref>
-ج) احتجاجى از فاطمه زهرا عليها السلام به وسيله چند تن از زنان به اين صورت روايت شده است: قالت: أنَسِيتُمْ قَوْل رَسُول ‏اللهِ صلى الله عليه و آله يَوْمَ غَدِير خُمّ:
+هر كس من سرپرست اويم على‏ عليه السلام سرپرست او است، و هر كس من امام او هستم على‏ عليه السلام امام او است.</blockquote>
-مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام مَوْلَاهُ، وَ قَوْلُهُ: أنْتَ مِنِّى بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى‏ عليهما السلام<ref>الغدير: ج ۱ ص ۱۹۷. احقاق الحق: ج ۶ ص ۲۸۲. ارجح المطالب: ص ۵۷۱ . فيض القدير: ص ۳۹۰. </ref>آيا سخن رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله در روز غدير خم را فراموش كرده‏ ايد كه فرمود:
+==== حدیث سوم: ====
+احتجاجى از فاطمه زهرا عليها السلام به وسيله چند تن از زنان به اين صورت روايت شده است: <blockquote>قالت: أنَسِيتُمْ قَوْل رَسُول ‏اللهِ صلى الله عليه و آله يَوْمَ غَدِير خُمّ:
-هر كس من مولاى او هستم على‏ عليه السلام مولاى او است. و آيا سخنش را فراموش كرده ‏ايد كه فرمود: تو نسبت به من مانند [[هارون علیه السلام|هارون]] نسبت به [[موسی علیه السلام|موسی‏ علیهما السلام]] هستى.
+مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِىٌّ‏ عليه السلام مَوْلَاهُ، وَ قَوْلُهُ: أنْتَ مِنِّى بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى‏ عليهما السلام<ref>الغدير، ج ۱، ص ۱۹۷؛ احقاق الحق، ج ۶، ص ۲۸۲؛ ارجح المطالب، ص ۵۷۱ ؛ فيض القدير، ص ۳۹۰. </ref>
-د) اضافه بر اين ها و مهم ‏تر اينكه حضرت فاطمه زهرا عليها السلام عمر خويش را در راه اثبات ولايت اميرالمومنين‏ عليه السلام به انصار و مهاجرين صرف نمود.
+آيا سخن رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله در روز غدير خم را فراموش كرده‏ ايد كه فرمود:
-تا آنجا كه سرانجام در همين راه به شهادت رسيد و سيده شهيدان ولايت شد.
+هر كس من مولاى او هستم على‏ عليه السلام مولاى او است. و آيا سخنش را فراموش كرده ‏ايد كه فرمود: تو نسبت به من مانند [[هارون علیه السلام|هارون]] نسبت به [[موسی علیه السلام|موسی‏ علیهما السلام]] هستى.</blockquote>حضرت فاطمه زهرا عليها السلام عمر خويش را در راه اثبات ولايت اميرالمومنين‏ عليه السلام به انصار و مهاجرين صرف نمود. تا آنجا كه سرانجام در همين راه به شهادت رسيد و سيده شهيدان ولايت شد.
-==== دو) ام ‏سلمه ====
+== ام ‏سلمه ==
-حضور همسران پيامبر صلى الله عليه و آله از جمله [[امّ سلمه (همسر پیامبر صلی الله علیه و آله)|ام ‏سلمه]] در مراسم غدير در كتب مختلف مورد تأكيد قرار گرفته است.<ref>معارج النبوة: ج ۲ ص ۳۱۸. </ref>
+حضور همسران پيامبر صلى الله عليه و آله از جمله [[امّ سلمه (همسر پیامبر صلی الله علیه و آله)|ام ‏سلمه]]<ref>ام سلمه دختر ابى ‏امیه بن‏ المغیرة مخزومى است مادرش عاتکه دختر عبدالمطلب است او دختر عمه پیامبر و همسر وى بود و در سال ۶۵ هجرى وفات یافت. اعلام الخصال صدوق، ص ۳۰۱.</ref> در مراسم غدير در كتب مختلف مورد تأكيد قرار گرفته است.<ref>معارج النبوة، ج ۲، ص ۳۱۸. </ref>
 صاحب «روضة الصفا» مى‏ گويد: چون حضرت رسول ‏خدا صلى الله عليه و آله در [[غدیر|غدیر خم]] حديث «من كنت مولاه فعلى‏ عليه السلام مولاه» در شأن اميرالمؤمنين ‏عليه السلام فرمود.
-سپس از [[سخنرانی|منبر]] فرود آمد و در خيمه خاص خود نشست و فرمود كه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در خيمه ديگر بنشيند. بعد از آن طبقات خلائق را فرمود تا به خيمه على‏ عليه السلام رفتند و زبان به [[تبریک|تهنیت]] على‏ عليه السلام گشادند. چون مردم از اين امر فارغ شدند، امّهات مؤمنين به فرموده آن حضرت نزد على‏ عليه السلام رفتند و او را تهنيت دادند.<ref>فيض القدير: ص۳۸۸، ۳۸۹.</ref>
+سپس از [[سخنرانی|منبر]] فرود آمد و در خيمه خاص خود نشست و فرمود كه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در خيمه ديگر بنشيند. بعد از آن طبقات خلائق را فرمود تا به خيمه على‏ عليه السلام رفتند و زبان به [[تبریک|تهنیت]] على‏ عليه السلام گشادند. چون مردم از اين امر فارغ شدند، امّهات مؤمنين به فرموده آن حضرت نزد على‏ عليه السلام رفتند و او را تهنيت دادند.<ref>فیض الغدیر، ص ۳۸۸ -۳۸۹.</ref>
 ام‏ سلمه يكى از دو زن پيامبر صلى الله عليه و آله است كه حديث غدير را روايت كرده است. او ماجراى غدير را چنين باز مى‏ گويد:
@@ خط ۵۵: / خط ۶۰: @@
 اخذ رسول ‏الله‏ صلى الله عليه و آله بيد على‏ عليه السلام بغدير خم، فرفعها حتى رأينا بياض ابطيه. فقال: من كنت مولاه فعلى ‏عليه السلام مولاه.
-ثم قال: ايها الناس، انى مخلف فيكم الثقلين: كتاب الله و عترتى، و لن يفترقا حتى يردا علىّ الحوض<ref>الغدير: ج ۱ ص۱۷، ۱۸. ملحقات احقاق الحق: ص ۵۳ . معجم رجال الحديث: ج ۲۳ ص ۱۷۷.</ref>:
+ثم قال: ايها الناس، انى مخلف فيكم الثقلين: كتاب الله و عترتى، و لن يفترقا حتى يردا علىّ الحوض<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۱۷ و ۱۸؛ ملحقات احقاق الحق، ص‏۵۳؛ معجم رجال الحدیث، ج‏۲۳، ص‏۱۷۷.</ref>:
 در غدير خم رسول ‏خدا صلى الله عليه و آله دست على‏ عليه السلام را بالا برد، تا آنجا كه سفيدى زير بغلش را ديديم.
@@ خط ۶۵: / خط ۷۰: @@
 ام ‏سلمه از معدود كسانى است كه بعد از شهادت نبى اكرم‏ صلى الله عليه و آله در خط ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام باقى ماند.
-او به فرزندش چنين وصيت كرد: يا بنىّ، الزمه. فلا و اللَّه ما رأيت بعد نبيك ‏صلى الله عليه و آله اماماً غيره: پسركم، همراهش (على‏ عليه السلام) باش.
+او به فرزندش چنين وصيت كرد:
-به خدا قسم بعد از پيامبرت‏ صلى الله عليه و آله امامى غير او نديدم.<ref>اعلام النساء: ص ۶۵۱ . بصائر الدرجات: ص ۱۸۳ ح ۴. </ref>
+يا بنىّ، الزمه. فلا و اللَّه ما رأيت بعد نبيك ‏صلى الله عليه و آله اماماً غيره: پسركم، همراهش (على‏ عليه السلام) باش، به خدا قسم بعد از پيامبرت‏ صلى الله عليه و آله امامى غير او نديدم.<ref>اعلام النساء، ص ۶۵۱Y بصائر الدرجات، ص‏۱۸۳، ح ۴. </ref>
 همچنين ام ‏سلمه روايات ديگرى نيز درباره اميرالمؤمنين ‏عليه السلام از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله نقل كرده است.
-==== سه) اسماء بنت عميس ====
+== اسماء بنت عميس ==
-او به دليل تقرب به اهل ‏بيت ‏عليهم السلام روايات فراوانى نقل كرده است. تنها حدود شصت روايت از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله دارد، كه بسيارى از آنها در منزلت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.<ref>اعيان الشيعة: ج ۳ ص ۴۰۸. جامع الرواة: ج ۲ ص ۴۵۵. الخلاف (طوسى): ج ۱ ص ۵. </ref>
+او به دليل تقرب به اهل ‏بيت ‏عليهم السلام روايات فراوانى نقل كرده است. تنها حدود شصت روايت از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله دارد، كه بسيارى از آنها در منزلت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.<ref>مانند «من سب علیا فقد سبنى و من سبنى فقد سب الله تعالى‏» (المستدرك على الصحیحین، ج‏۳، ص ۱۲۱) و «قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) كانى دعیت فاجیب و انى تارك فیكم الثقلین احدهما اكبر من الاخر كتاب الله عز و جل حبل ممدود من السماء الى الارض و عترتى اهل بیتى فانظروا كیف تخلفونى فیهما». اعلام ‏النساء، ص ۶۳۴ نقل از امالى شیخ طوسى، ج ۲، ص ۹۲؛ كشف الغمه، ج‏۲، ص ۳۲، ارجح المطالب، ص ۳۳۸، از طریق ابن‏ عقده. </ref>
 اسماء از سابقين در اسلام است؛ او از جمله افرادى است كه قبل از آنكه مردم در خانه ارقم [[ایمان]] بياورند، به همراه همسرش جناب جعفر به خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و اسلام اختيار نمود، و نيز به همراه جعفر به [[حبشه]] مهاجرت كرد.