۲۶٬۳۸۳
ویرایش
غدیر از زبان حضرت زهرا سلام الله علیها (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
غدیر از زبان حضرت زهرا سلام الله علیها (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۹
، ۹ آوریل ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هفتاد روز از حادثه بسیار مهم و تاریخی غدیر خم گذشته بود که رسول مکرّم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دیده از جهان خاکی فروبست و روح مطهرش به عالم ملکوت عروج کرد. ارتحال پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم موجی از غم و اندوه در فضای جامعه نوپای اسلامی ایجاد کرد. بار مصیبت چنان سنگین شد که بسیاری در حیرت فرورفته و از خود بیخود گشتند و از تصمیم‌گیری مناسب و شایسته بازماندند. جمعی نیز که از قبل خود را آماده چنین روزی کرده بودند، حال و هوای جامعه را برای ایجاد گرد و غبار، مناسب یافتند و با گِل آلودن نمودن آب، به دنبال گرفتن ماهی مراد خود رفتند. ستاره امیدی که در غدیر خم طلوع کرده و آرام‌بخش دل‌های مؤمنان گشته بود، در لابلای گرد و غبار فتنه، از دیدگان کم فروغ، محو شد. در میان ظلمت ارتحال آفتاب، شب‌پره‌ها به تکاپو افتادند و با هجوم به خانه وحی، تلاش مذبوحانه‌ای را برای فرونشاندن نور خدا آغاز کردند؛ غافل از آنکه نور خدا با آن دسیسه‌ها خاموش شدنی نیست. | |||
گرچه در این حمله و هجوم، آتش به کاشانه تنها یادگار رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم افتاد، و گل محمّدی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مظلومانه در پشت در، پرپرگشت، سینه دریایی‌اش شکافت و پهلویش بشکست؛ اما در عین حال، او، قدِ خمیده از ظلم و ستم را برافراشت و با دست الهی خود به دامن ولایت آویخت و با تمسک به حبل اللّه المتین و با صلابت و شهامتی بی‌نظیر از حقانیت امیرمؤمنان علیه‌السلام سخن‌ها گفت، و از غربت او نشان‌ها داد. | هفتاد روز از حادثه بسیار مهم و تاریخی غدیر خم گذشته بود که رسول مکرّم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دیده از جهان خاکی فروبست و روح مطهرش به عالم ملکوت عروج کرد. ارتحال پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم موجی از غم و اندوه در فضای جامعه نوپای اسلامی ایجاد کرد. بار مصیبت چنان سنگین شد که بسیاری در حیرت فرورفته و از خود بیخود گشتند و از تصمیم‌گیری مناسب و شایسته بازماندند. جمعی نیز که از قبل خود را آماده چنین روزی کرده بودند، حال و هوای جامعه را برای ایجاد گرد و غبار، مناسب یافتند و با گِل آلودن نمودن آب، به دنبال گرفتن ماهی مراد خود رفتند. | ||
ستاره امیدی که در غدیر خم طلوع کرده و آرام‌بخش دل‌های مؤمنان گشته بود، در لابلای گرد و غبار فتنه، از دیدگان کم فروغ، محو شد. در میان ظلمت ارتحال آفتاب، شب‌پره‌ها به تکاپو افتادند و با هجوم به خانه وحی، تلاش مذبوحانه‌ای را برای فرونشاندن نور خدا آغاز کردند؛ غافل از آنکه نور خدا با آن دسیسه‌ها خاموش شدنی نیست. | |||
گرچه در این حمله و هجوم، آتش به کاشانه تنها یادگار رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم افتاد، و گل محمّدی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مظلومانه در پشت در، پرپرگشت، سینه دریایی‌اش شکافت و پهلویش بشکست؛ اما در عین حال، او، قدِ خمیده از ظلم و ستم را برافراشت و با دست الهی خود به دامن ولایت آویخت و با تمسک به حبل اللّه المتین و با صلابت و شهامتی بی‌نظیر از حقانیت امیرمؤمنان علیه‌السلام سخن‌ها گفت، و از غربت او نشان‌ها داد. | |||
زهرای اطهر علیهاالسلام دفاع جانانه‌ای از ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام نمود و در این راه، مشتاقانه جام پرافتخار شهادت را سر کشید و افتخار اولین شهید راه ولایت را تا ابد به نام خود ثبت کرد؛ ولی این دفاع نیز همانند خود آن بانوی بزرگوار، در هاله‌ای از غربت و مظلومیت قرار گرفت و آن گونه که سزاوار بود به شیعیان وی نیز منتقل نشد. | زهرای اطهر علیهاالسلام دفاع جانانه‌ای از ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام نمود و در این راه، مشتاقانه جام پرافتخار شهادت را سر کشید و افتخار اولین شهید راه ولایت را تا ابد به نام خود ثبت کرد؛ ولی این دفاع نیز همانند خود آن بانوی بزرگوار، در هاله‌ای از غربت و مظلومیت قرار گرفت و آن گونه که سزاوار بود به شیعیان وی نیز منتقل نشد. | ||
به رغم عمر بسیار کوتاه حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام، پس از ارتحال پدر بزرگوارشان، آثار به یادگار مانده از ایشان در آن دوران بحرانی و پرتنش، بیانگر عزم راسخ و صلابت و شجاعت فوق‌العاده حضرت در دفاع از ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام است. جدیت ایشان در این راه، که منجر به شهادت مظلومانه‌اش شد، نشان از توجه ویژه و اهتمام خاص حضرت به مسئله امامت امت و زمامداری جامعه مسلمانان دارد. | به رغم عمر بسیار کوتاه حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام، پس از ارتحال پدر بزرگوارشان، آثار به یادگار مانده از ایشان در آن دوران بحرانی و پرتنش، بیانگر عزم راسخ و صلابت و شجاعت فوق‌العاده حضرت در دفاع از ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام است. جدیت ایشان در این راه، که منجر به شهادت مظلومانه‌اش شد، نشان از توجه ویژه و اهتمام خاص حضرت به مسئله امامت امت و زمامداری جامعه مسلمانان دارد. | ||
از جمله محورهایی که در احتجاجات و سخنان حضرت زهرا علیهاالسلام | |||
از جمله محورهایی که در احتجاجات و سخنان حضرت زهرا علیهاالسلام جلب توجه می‌کند، نقل «حدیث غدیر» است که موضوع نوشتار حاضر نیز همین مطلب است. در این نوشتار تلاش شده است استنادات حضرت به حدیث غدیر، در حدّ امکان از منابع کهن و معتبر حدیثی و تاریخی جمع‌آوری و تقدیم علاقمندان به غدیر گردد؛ اما قبل از پرداختن به این موضوع، پاسخ به دو سؤال ضروری به نظر می‌رسد: | |||
# چرا حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام محور بحث قرار گرفته است؟ | # چرا حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام محور بحث قرار گرفته است؟ | ||
# چرا در میان سخنان ایشان، فقط به حدیث غدیر پرداخته شده است؟ | # چرا در میان سخنان ایشان، فقط به حدیث غدیر پرداخته شده است؟ | ||
چرا حضرت زهرا | چرا حضرت زهرا علیهاالسلام؟چه ویژگی‌هایی در شخصیت حضرت زهرا علیهاالسلام هست که موجب شده ایشان به عنوان محور اصلی بحث، انتخاب و استناد آن حضرت به حدیث غدیر، از اهمیت خاصّی برخوردار گردد و حتی بر اعتبار آن حدیث بیافزاید؟دلایل فراوانی برای انتخاب حضرت زهرا علیهاالسلام وجود دارد از جمله: | ||
# حضرت زهرا علیهاالسلام نزدیک‌ترین نسبت را با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم داشت. او یگانه دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بود که نسل پاک نبوی از طریق او ادامه می‌یافت و امامان از فرزندان ایشان بودند. احترام فوق‌العاده پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نسبت به این دختر، حاکی از شخصیت ممتاز او بود و سفارش‌های مکرّر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به مؤمنان درباره حفظ حرمت او، منزلت بس عالی او را برای همگان روشن ساخته بود. حضرت زهرا علیهاالسلام بیش از همه، متوجه این موقعیت عالی بود و سنگینی بار مسؤولیت را نسبت به این جایگاه، بر دوش خود احساس می‌کرد و به همین علت بیشترین تلاش خود را جهت استفاده کامل و مفید از این موقعیت، برای یاری دین خدا و امام حق به عمل آورد. | # حضرت زهرا علیهاالسلام نزدیک‌ترین نسبت را با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم داشت. او یگانه دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بود که نسل پاک نبوی از طریق او ادامه می‌یافت و امامان از فرزندان ایشان بودند. احترام فوق‌العاده پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نسبت به این دختر، حاکی از شخصیت ممتاز او بود و سفارش‌های مکرّر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به مؤمنان درباره حفظ حرمت او، منزلت بس عالی او را برای همگان روشن ساخته بود. حضرت زهرا علیهاالسلام بیش از همه، متوجه این موقعیت عالی بود و سنگینی بار مسؤولیت را نسبت به این جایگاه، بر دوش خود احساس می‌کرد و به همین علت بیشترین تلاش خود را جهت استفاده کامل و مفید از این موقعیت، برای یاری دین خدا و امام حق به عمل آورد. | ||
# قرآن منزلتی رفیع و عظمتی خاصی برای حضرت فاطمه علیهاالسلام تعریف کرده است. در آیه مباهله با تعبیر «نسائنا» از ایشان یاد شده و در آیه تطهیر، خداوند بر پاک و مطهر بودنشان شهادت داده است. در سوره «الانسان» با یادآوری داستان اطعام یتیم و مسکین و اسیر و اخلاص وصف ناشدنی ایشان، از برترین پاداش‌های الهی در حقّ آنان یاد شده است. و در کوچک‌ترین سوره قرآن یکی از بزرگ‌ترین عطایای الهی به حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، وجود نازنین زهرای اطهر، که حقیقت کوثر است، معرفی شده و در آیه مودّت، محبت ایشان اجر رسالت نبوی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به‌شمار آمده است. | # قرآن منزلتی رفیع و عظمتی خاصی برای حضرت فاطمه علیهاالسلام تعریف کرده است. در آیه مباهله با تعبیر «نسائنا» از ایشان یاد شده و در آیه تطهیر، خداوند بر پاک و مطهر بودنشان شهادت داده است. در سوره «الانسان» با یادآوری داستان اطعام یتیم و مسکین و اسیر و اخلاص وصف ناشدنی ایشان، از برترین پاداش‌های الهی در حقّ آنان یاد شده است. و در کوچک‌ترین سوره قرآن یکی از بزرگ‌ترین عطایای الهی به حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، وجود نازنین زهرای اطهر، که حقیقت کوثر است، معرفی شده و در آیه مودّت، محبت ایشان اجر رسالت نبوی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به‌شمار آمده است. | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
# حضرت زهرا علیهاالسلام همسری امیرمؤمنان علیه‌السلام را بر عهده‌داشت که دومین شخصیت ممتاز جهان اسلام؛ بلکه جهان بشریت بود. پیوند این دو نور الهی از نوع پیوندهای عادی زمینی نبود؛ بلکه بنا به تصریح رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این ازدواج یک «پیوند آسمانی» بود و اگر علی علیه‌السلام نبود، برای زهرای اطهر علیهاالسلام همسری شایسته پیدا نمی‌شد. شناخت حضرت از شخصیت امیرمؤمنان علیه‌السلام عمیق‌ترین شناخت‌ها بود. آنچه راکه دیگران فقط شعاعی از علی علیه‌السلام دیده بودند، ایشان با تمام وجود خود لمس کرده بود و از اخلاص و صفای علوی و از سوز دل و خیر خواهی وی آگاه بود. او از جان گذشتگی‌های فراوان علی علیه‌السلام و شهادت‌طلبی‌های او را هماره تجربه کرده بود. فاطمه علیهاالسلام پیکر پرجراحت علی علیه‌السلام را بارها و بارها مداوا نموده بود و شاهد بود چگونه زخم‌های گذشته التیام نیافته، زخم‌های جدیدی بر همان‌جا می‌نشیند؛ اما علی علیه‌السلام خم به ابرو نمی‌آورد و همیشه در پیشاپیش صف مجاهدان در راه خدا قرار داشت. | # حضرت زهرا علیهاالسلام همسری امیرمؤمنان علیه‌السلام را بر عهده‌داشت که دومین شخصیت ممتاز جهان اسلام؛ بلکه جهان بشریت بود. پیوند این دو نور الهی از نوع پیوندهای عادی زمینی نبود؛ بلکه بنا به تصریح رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این ازدواج یک «پیوند آسمانی» بود و اگر علی علیه‌السلام نبود، برای زهرای اطهر علیهاالسلام همسری شایسته پیدا نمی‌شد. شناخت حضرت از شخصیت امیرمؤمنان علیه‌السلام عمیق‌ترین شناخت‌ها بود. آنچه راکه دیگران فقط شعاعی از علی علیه‌السلام دیده بودند، ایشان با تمام وجود خود لمس کرده بود و از اخلاص و صفای علوی و از سوز دل و خیر خواهی وی آگاه بود. او از جان گذشتگی‌های فراوان علی علیه‌السلام و شهادت‌طلبی‌های او را هماره تجربه کرده بود. فاطمه علیهاالسلام پیکر پرجراحت علی علیه‌السلام را بارها و بارها مداوا نموده بود و شاهد بود چگونه زخم‌های گذشته التیام نیافته، زخم‌های جدیدی بر همان‌جا می‌نشیند؛ اما علی علیه‌السلام خم به ابرو نمی‌آورد و همیشه در پیشاپیش صف مجاهدان در راه خدا قرار داشت. | ||
# حضرت‌زهرا علیهاالسلام در بیت نبوّت بزرگ شده بود و در دوران ده ساله حکومت اسلامی در کانون اصلی حوادث مهمّ سیاسی و اجتماعی قرار داشت و با تیزبینی و هوشیاری فوق‌العاده خود، تمامی جریانات آشکار و پنهان را می‌شناخت و از ویژگی‌های افراد مؤثر نیز آگاهی کامل داشت. او از یک سو، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را دیده بود که برای تداوم صحیح حکومت اسلامی و بالندگی و رشد آن، تدابیر مختلفی می‌اندیشید و زمینه‌سازی‌های لازم را برای امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام فراهم می‌آورد و از سوی دیگر، شاهد نگرانی‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و یاران نزدیک وی از وجود جریانات مخفی و مرموز در بطن جامعه بود که در صدد بودند با دستیابی به قدرت، مسیر حکومت اسلامی را تغییر دهند. | # حضرت‌زهرا علیهاالسلام در بیت نبوّت بزرگ شده بود و در دوران ده ساله حکومت اسلامی در کانون اصلی حوادث مهمّ سیاسی و اجتماعی قرار داشت و با تیزبینی و هوشیاری فوق‌العاده خود، تمامی جریانات آشکار و پنهان را می‌شناخت و از ویژگی‌های افراد مؤثر نیز آگاهی کامل داشت. او از یک سو، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را دیده بود که برای تداوم صحیح حکومت اسلامی و بالندگی و رشد آن، تدابیر مختلفی می‌اندیشید و زمینه‌سازی‌های لازم را برای امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام فراهم می‌آورد و از سوی دیگر، شاهد نگرانی‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و یاران نزدیک وی از وجود جریانات مخفی و مرموز در بطن جامعه بود که در صدد بودند با دستیابی به قدرت، مسیر حکومت اسلامی را تغییر دهند. | ||
با وفات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نگرانی‌ها جدّی‌تر شد و جریانات پنهان سر برون آوردند و از بحران به وجود آمده بیشترین استفاده را کرده و بر اوضاع مسلط شدند. زهرای اطهر علیهاالسلام با آگاهی کامل از تدابیر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم جهت امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام و با شناختی که از شخصیت علی علیه‌السلام داشت، که یگانه فرد شایسته برای زمامداری مسلمانان بود و با اطلاع از اوضاع سیاسی جامعه نوپای اسلامی که با صدها خطر مواجه بود، وظیفه خود می‌دانست که از حقّ الهی امیرمؤمنان علیه‌السلام دفاع نماید و در این راه، هیچ کوتاه نیاید. به همین دلیل بیشترین حمله نیز به ایشان شد و خشن‌ترین برخوردها با او صورت گرفت و آن حضرت نیز با کمال شجاعت و شهامت تا پای جان ایستاد. | با وفات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نگرانی‌ها جدّی‌تر شد و جریانات پنهان سر برون آوردند و از بحران به وجود آمده بیشترین استفاده را کرده و بر اوضاع مسلط شدند. | ||
۶. همان گونه که با آغاز رسالت پیامبراسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم شخصیت ممتازی چون خدیجه در کنار ایشان قرار گرفت و در دوران غربت اسلام، با تمام توان و استعداد به یاری حضرتش پرداخت، با آغاز امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام نیز، شخصیت بی‌نظیری همانند فاطمه زهرا علیهاالسلام به حمایت از ایشان شتافت و همه سرمایه‌های خود را در دفاع از مولای متّقیان نثار کرد. او با سعی و تلاش شبانه‌روزی خود غبار غربت را از رخسار امیرمؤمنان علیه‌السلام زدود و تحمل بارسنگین مظلومیت را برای ایشان آسان نمود و به حق، لقب «اوّلین شهید راه ولایت» را به خود اختصاص داد. اولین شهید راه ولایت یعنی کسی که در آن فضای پر شبهه، و آکنده از فتنه‌های گوناگون که در لابلای غبار برخاسته از آشوب و بلوا همه را گرفتار کرده بود، بتواند با حفظ بصیرتِ خود، لحظه‌ای در تشخیص حق خطا نکند و در دفاع از حق کم‌ترین تردیدی به خود راه ندهد. چنین انتظاری در آن شرایط، فقط از حضرت زهرا علیهاالسلام انتظار می‌رفت و بس. الحق که ایشان این رسالت را به نحو احسن و اکمل به انجام رساند. به راستی آن حضرت با کلام و عمل خود نشان داد که «ولایت»، قلب تپنده مکتب و روح دین است و بر کسانی که دغدغه حفظ مکتب دارند، جان فشانی در راه ولایت و گذشتن از همه تعلّقات برای پاسداری از امامت، مهم‌ترین وظیفه است. به همین دلیل است که تک تک کلمات ایشان سندی زنده و گویا و در کمال اعتبار برای همه دلسوزان دین و امت است. سندی که با خون پاک حضرت زهرا علیهاالسلام به امضا رسیده است و همچون امانتی گرانبها در دستان شیعیانش قرارگرفته، تا با اقتدا به آن بزرگوار، راه پر فراز و نشیب دفاع از دین و ولایت را با قدم‌های استوار و پر صلابت بپیمایند. | |||
چرا غدیر؟ | زهرای اطهر علیهاالسلام با آگاهی کامل از تدابیر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم جهت امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام و با شناختی که از شخصیت علی علیه‌السلام داشت، که یگانه فرد شایسته برای زمامداری مسلمانان بود و با اطلاع از اوضاع سیاسی جامعه نوپای اسلامی که با صدها خطر مواجه بود، وظیفه خود می‌دانست که از حقّ الهی امیرمؤمنان علیه‌السلام دفاع نماید و در این راه، هیچ کوتاه نیاید. | ||
با اینکه سخنان زیادی در موضوعات مختلف از حضرت زهرا علیهاالسلام نقل شده است، چرا در مقاله حاضر فقط حدیث غدیر، مورد توجه قرار گرفته است؟ چه خصوصیاتی در حدیث غدیر هست که محور اصلی بحث گشته است؟ | |||
به همین دلیل بیشترین حمله نیز به ایشان شد و خشن‌ترین برخوردها با او صورت گرفت و آن حضرت نیز با کمال شجاعت و شهامت تا پای جان ایستاد. | |||
۶. همان گونه که با آغاز رسالت پیامبراسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم شخصیت ممتازی چون خدیجه در کنار ایشان قرار گرفت و در دوران غربت اسلام، با تمام توان و استعداد به یاری حضرتش پرداخت، با آغاز امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام نیز، شخصیت بی‌نظیری همانند فاطمه زهرا علیهاالسلام به حمایت از ایشان شتافت و همه سرمایه‌های خود را در دفاع از مولای متّقیان نثار کرد. او با سعی و تلاش شبانه‌روزی خود غبار غربت را از رخسار امیرمؤمنان علیه‌السلام زدود و تحمل بارسنگین مظلومیت را برای ایشان آسان نمود و به حق، لقب «اوّلین شهید راه ولایت» را به خود اختصاص داد. | |||
اولین شهید راه ولایت یعنی کسی که در آن فضای پر شبهه، و آکنده از فتنه‌های گوناگون که در لابلای غبار برخاسته از آشوب و بلوا همه را گرفتار کرده بود، بتواند با حفظ بصیرتِ خود، لحظه‌ای در تشخیص حق خطا نکند و در دفاع از حق کم‌ترین تردیدی به خود راه ندهد. چنین انتظاری در آن شرایط، فقط از حضرت زهرا علیهاالسلام انتظار می‌رفت و بس. الحق که ایشان این رسالت را به نحو احسن و اکمل به انجام رساند. به راستی آن حضرت با کلام و عمل خود نشان داد که «ولایت»، قلب تپنده مکتب و روح دین است و بر کسانی که دغدغه حفظ مکتب دارند، جان فشانی در راه ولایت و گذشتن از همه تعلّقات برای پاسداری از امامت، مهم‌ترین وظیفه است. به همین دلیل است که تک تک کلمات ایشان سندی زنده و گویا و در کمال اعتبار برای همه دلسوزان دین و امت است. سندی که با خون پاک حضرت زهرا علیهاالسلام به امضا رسیده است و همچون امانتی گرانبها در دستان شیعیانش قرارگرفته، تا با اقتدا به آن بزرگوار، راه پر فراز و نشیب دفاع از دین و ولایت را با قدم‌های استوار و پر صلابت بپیمایند. | |||
== چرا غدیر؟ == | |||
با اینکه سخنان زیادی در موضوعات مختلف از حضرت زهرا علیهاالسلام نقل شده است، چرا در مقاله حاضر فقط حدیث غدیر، مورد توجه قرار گرفته است؟ چه خصوصیاتی در حدیث غدیر هست که محور اصلی بحث گشته است؟ | |||
در جواب باید گفت: گرچه شیعه برای اثبات ادعای خود ـ مبنی بر امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام و جانشینی ایشان نسبت به پیامبر ـ دلایل فراوانی دارد؛ اما در این میان، حدیث غدیر از ویژگی‌ها و امتیازاتی برخوردار است که آن را نسبت به دلایل دیگر، برتر و شاخص‌تر کرده است؛ از جمله: | در جواب باید گفت: گرچه شیعه برای اثبات ادعای خود ـ مبنی بر امامت امیرمؤمنان علیه‌السلام و جانشینی ایشان نسبت به پیامبر ـ دلایل فراوانی دارد؛ اما در این میان، حدیث غدیر از ویژگی‌ها و امتیازاتی برخوردار است که آن را نسبت به دلایل دیگر، برتر و شاخص‌تر کرده است؛ از جمله: | ||
# علاوه بر محدّثان شیعه که همگی حدیث غدیر را نقل کرده‌اند، اغلب محدّثان بزرگ اهل سنّت و مورّخان جهان اسلام حدیث غدیر را نقل و صحّت آن را تأیید نموده‌اند؛ تا آنجا که اگر کسی در صحّت این حدیث تردید داشته باشد، باید به همه احادیث دیگر و حتّی مسائل بدیهی اسلام نیز با دیده تردید بنگرد. | # علاوه بر محدّثان شیعه که همگی حدیث غدیر را نقل کرده‌اند، اغلب محدّثان بزرگ اهل سنّت و مورّخان جهان اسلام حدیث غدیر را نقل و صحّت آن را تأیید نموده‌اند؛ تا آنجا که اگر کسی در صحّت این حدیث تردید داشته باشد، باید به همه احادیث دیگر و حتّی مسائل بدیهی اسلام نیز با دیده تردید بنگرد. | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۹: | ||
# آماده کردن فضا برای اعلام این خبر مهم و سرنوشت ساز، تأثیر به سزایی در ماندگار شدن حادثه غدیرخم داشت. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این اجتماع را در محلّی تشکیل داد که در آنجا راه‌های مختلف از هم جدا می‌شد؛ بنابراین به جمعی که از آن محل گذشته بودند، خبر دادند که جهت استماع سخنان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بازگردند و به جمع حاضر گفتند: مقداری صبر کنند تا بقیه نیز به این محل برسند. سپس منبری فراهم کردند و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در اجتماع عظیم مردم به سخنرانی پرداخت. | # آماده کردن فضا برای اعلام این خبر مهم و سرنوشت ساز، تأثیر به سزایی در ماندگار شدن حادثه غدیرخم داشت. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این اجتماع را در محلّی تشکیل داد که در آنجا راه‌های مختلف از هم جدا می‌شد؛ بنابراین به جمعی که از آن محل گذشته بودند، خبر دادند که جهت استماع سخنان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بازگردند و به جمع حاضر گفتند: مقداری صبر کنند تا بقیه نیز به این محل برسند. سپس منبری فراهم کردند و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در اجتماع عظیم مردم به سخنرانی پرداخت. | ||
مقدمه چینی‌های حضرت در سخنانش و سؤالاتی که از مردم کردند و سپس صراحت کلام حضرت در معرّفی امیرمؤمنان علیه‌السلام و بلندکردن دست وی و نشان دادن به مردم و اعلام رسمی خلافت وی، راه را برای هر نوع توجیه و تأویلی بست و «غدیرخم» را در تاریخ اسلام به‌طور قطعی و روشن به ثبت رساند. | مقدمه چینی‌های حضرت در سخنانش و سؤالاتی که از مردم کردند و سپس صراحت کلام حضرت در معرّفی امیرمؤمنان علیه‌السلام و بلندکردن دست وی و نشان دادن به مردم و اعلام رسمی خلافت وی، راه را برای هر نوع توجیه و تأویلی بست و «غدیرخم» را در تاریخ اسلام به‌طور قطعی و روشن به ثبت رساند. | ||
۵. آیه‌ای که قبل از اعلام رسمی ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام نازل شد، بیانگر اهمیّت فوق‌العاده غدیر بود و از سویی، بیانگر نگرانی‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در این زمینه هست: | |||
۵. آیه‌ای که قبل از اعلام رسمی ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام نازل شد، بیانگر اهمیّت فوق‌العاده غدیر بود و از سویی، بیانگر نگرانی‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در این زمینه هست:{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚوَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>مائده / ۶۷.</ref> ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است کاملاً (به مردم) برسان، و اگر (این کار را) نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای. خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم نگه می‌دارد و خداوند جمعیت کافران را هدایت نمی‌کند. | |||
ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است کاملاً (به مردم) برسان، و اگر (این کار را) نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای. خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم نگه می‌دارد و خداوند جمعیت کافران را هدایت نمی‌کند. | |||
در قرآن چنین آیه تهدیدآمیزی خطاب به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم وجود ندارد و به صراحت اعلام نشدن ولایت علی علیه‌السلام را، مساوی با عدم تبلیغ رسالت الهی معرّفی می‌نماید و در مقابل نگرانی‌هایی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم داشت، وعده حفظ و حراست به ایشان داده می‌شود. | در قرآن چنین آیه تهدیدآمیزی خطاب به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم وجود ندارد و به صراحت اعلام نشدن ولایت علی علیه‌السلام را، مساوی با عدم تبلیغ رسالت الهی معرّفی می‌نماید و در مقابل نگرانی‌هایی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم داشت، وعده حفظ و حراست به ایشان داده می‌شود. | ||
اما آیه‌ای که بعد از اعلام ولایت علی علیه‌السلام در غدیر نازل شد، موجی از سرور و شادی را در دل‌های مؤمنان پدیدآورد و آرامش و اطمینان خاطری به آنان بخشید: | اما آیه‌ای که بعد از اعلام ولایت علی علیه‌السلام در غدیر نازل شد، موجی از سرور و شادی را در دل‌های مؤمنان پدیدآورد و آرامش و اطمینان خاطری به آنان بخشید: | ||
| خط ۸۸: | خط ۹۸: | ||
با این توضیح، سرّ اینکه حضرت زهرا علیهاالسلام فقط اشاره‌ای به غدیر می‌نمایند، و اغلب به حالت سؤال که آیا غدیر را فراموش کرده‌اید، یا اینکه آیا جای عذر و توجیهی بعد از غدیر باقی مانده است، روشن می‌گردد. | با این توضیح، سرّ اینکه حضرت زهرا علیهاالسلام فقط اشاره‌ای به غدیر می‌نمایند، و اغلب به حالت سؤال که آیا غدیر را فراموش کرده‌اید، یا اینکه آیا جای عذر و توجیهی بعد از غدیر باقی مانده است، روشن می‌گردد. | ||
البته توجه به این نکته که حضرت زهرا علیهاالسلام با فاصله بسیار کمی بعد از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به شهادت رسید، و تقریباً نصف این ایّام را نیز در بستر بیماری به سر برد، اهتمام خاصّ ایشان به یادآوری جریان «غدیر» در همین مدت کوتاه، روشن می‌گردد! | البته توجه به این نکته که حضرت زهرا علیهاالسلام با فاصله بسیار کمی بعد از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به شهادت رسید، و تقریباً نصف این ایّام را نیز در بستر بیماری به سر برد، اهتمام خاصّ ایشان به یادآوری جریان «غدیر» در همین مدت کوتاه، روشن می‌گردد! | ||
_______________________________________________ | _______________________________________________ | ||
پانویس | |||
۱. مائده / ۶۷. | ۱. مائده / ۶۷. | ||
۲. همان / ۳. | ۲. همان / ۳. | ||