عید غدیر از دیدگاه علامه جعفر مرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار، اصلاح نویسه‌های عربی
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار، اصلاح نویسه‌های عربی)
 
خط ۱: خط ۱:
عید غدیر، یک عید اصیل اسلامى است. چرا که روز هجدهم ذى الحجه را مسلمانان در سه قرن اول، به این عنوان جشن مى‏ گرفته ‏اند.<ref>بزرگداشت ‏ها در اسلام (المواسم و المراسم)، علامه جعفر مرتضى عاملى، ترجمه: محمد سپهرى.</ref>  
عید غدیر، یک عید اصیل اسلامی است. چرا که روز هجدهم ذی الحجه را مسلمانان در سه قرن اول، به این عنوان جشن می‌گرفته‌اند.<ref>بزرگداشت‌ها در اسلام (المواسم و المراسم)، علامه جعفر مرتضی عاملی، ترجمه: محمد سپهری.</ref>


گفتار مقریزى که مى‏ گوید: «اولین بارى که این عید در اسلام معروف شد، در زمان فرمانروایى معز دوله على بن‏ بویه، در عراق بود، وى آن را به سال سیصد و پنجاه و دو هجرى، بوجود آورد و از آن پس، شیعیان این روز را عید قرار دادند، <ref>الخطط مقریزى، ج ۱، ص ۲۸۸.</ref> غیر صحیح و قابل قبول نیست.  
گفتار مقریزی که می‌گوید: «اولین باری که این عید در اسلام معروف شد، در زمان فرمانروایی معز دوله علی بن بویه، در عراق بود، وی آن را به سال سیصد و پنجاه و دو هجری، بوجود آورد و از آن پس، شیعیان این روز را عید قرار دادند،<ref>الخطط مقریزی، ج ۱، ص ۲۸۸.</ref> غیر صحیح و قابل قبول نیست.


زیرا مسعودى گفته است: «فرزندان و شیعیان على رضى الله عنه، این روز را گرامى مى ‏داشتند.» <ref>التنبیه و الاشراف، ص ۲۲۱ و ۲۲۲.</ref> و این در حالى است که مسعودى شش سال قبل از تاریخى که مقریزى مى‏ گوید، یعنى به سال سیصد و چهل و شش هجرى، فوت کرده است.  
زیرا مسعودی گفته است: «فرزندان و شیعیان علی رضی الله عنه، این روز را گرامی می‌داشتند.»<ref>التنبیه و الاشراف، ص ۲۲۱ و ۲۲۲.</ref> و این در حالی است که مسعودی شش سال قبل از تاریخی که مقریزی می‌گوید، یعنی به سال سیصد و چهل و شش هجری، فوت کرده است.


فرات بن‏ ابراهیم از دانشمندان قرن سوم، حدیثى را از امام صادق علیه السلام روایت مى‏ کند که حضرت در آن از آباء طاهرینش - علیهم السلام - نقل مى ‏کند: رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
فرات بن ابراهیم از دانشمندان قرن سوم، حدیثی را از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که حضرت در آن از آباء طاهرینش - علیهم السلام - نقل می‌کند: رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:


«یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی...»(روز غدیر از بهترین اعیاد امت من است...)<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۳.</ref>
«یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی…» (روز غدیر از بهترین اعیاد امت من است…)<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۳.</ref>


امام على علیه السلام در سالى که روز جمعه و روز غدیر با هم مصادف شده بود، براى مردم خطبه خواند و در آن فرمود:
امام علی علیه السلام در سالی که روز جمعه و روز غدیر با هم مصادف شده بود، برای مردم خطبه خواند و در آن فرمود:


«ان الله عز و جل جمع لکم معشر المؤمنین فى هذا الیوم عیدین عظیمین کبیرین...»
«ان الله عز و جل جمع لکم معشر المؤمنین فی هذا الیوم عیدین عظیمین کبیرین…»


(خداى عزوجل در این روز، دو عید عظیم بزرگ را براى شما گروه مؤمنان جمع کرده است.)در این خطبه طولانى امام مردم را به انجام کارهایى که شایسته است در اعیاد انجام گردد و اظهار شادى و سرور در این گونه ایام - بطور تفصیل - امر مى‏ کند. طالبین به این خطبه مراجعه کنند. <ref>مصباح المتهجد، ص ۶۹۸.</ref>
(خدای عزوجل در این روز، دو عید عظیم بزرگ را برای شما گروه مؤمنان جمع کرده است)در این خطبه طولانی امام مردم را به انجام کارهایی که شایسته است در اعیاد انجام گردد و اظهار شادی و سرور در این گونه ایام - به‌طور تفصیل - امر می‌کند. طالبین به این خطبه مراجعه کنند.<ref>مصباح المتهجد، ص ۶۹۸.</ref>


فرات به سند خود از فرات بن‏ احنف و او از امام صادق علیه السلام روایت مى‏ کند که: به امام عرض کردم: فدایت ‏شوم، آیا عیدى بهتر از عید فطر، و عید قربان، و روز جمعه، و روز عرفه براى مسلمین وجود دارد؟  
فرات به سند خود از فرات بن احنف و او از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که: به امام عرض کردم: فدایت شوم، آیا عیدی بهتر از عید فطر، و عید قربان، و روز جمعه، و روز عرفه برای مسلمین وجود دارد؟


حضرت به من فرمود:
حضرت به من فرمود:


«نعم، افضلها و اعظمها و اشرفها عندالله منزلة، هو الیوم الذى اکمل الله فیه الدین، و انزل على نبیه محمد: الیوم اکملت لکم دینکم الخ...» <ref>الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۴ و ۲۸۵ و تفسیر فرات، ص‏۱۲.</ref>
«نعم، افضلها و اعظمها و اشرفها عندالله منزلة، هو الیوم الذی اکمل الله فیه الدین، و انزل علی نبیه محمد: الیوم اکملت لکم دینکم الخ..»<ref>الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۴ و ۲۸۵ و تفسیر فرات، ص‏۱۲.</ref>


(بلى، افضل و اعظم و اشرف اعیاد از نظر قدر و منزلت در نزد خدا، روزى است که در آن خدا دینش را کامل کرد و آیه شریفه: الیوم اکملت لکم دینکم... را بر پیامبرش نازل کرد.)در کتاب شریف کافى آمده است: حسن بن ‏راشد از امام صادق علیه السلام نقل مى‏ کند که حضرت روز غدیر را عید خواند و در آخر کلام خود فرمود:
(بلی، افضل و اعظم و اشرف اعیاد از نظر قدر و منزلت در نزد خدا، روزی است که در آن خدا دینش را کامل کرد و آیه شریفه: الیوم اکملت لکم دینکم… را بر پیامبرش نازل کرد)در کتاب شریف کافی آمده است: حسن بن راشد از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که حضرت روز غدیر را عید خواند و در آخر کلام خود فرمود:


«فان الانبیاء صلوات الله علیهم کانت تامر الاوصیاء بالیوم الذى کان یقام فیه الوصى ان یتخذ عیدا»
«فان الانبیاء صلوات الله علیهم کانت تامر الاوصیاء بالیوم الذی کان یقام فیه الوصی ان یتخذ عیدا»


(انبیاء الهى صلوات الله علیهم به جانشینان خود دستور مى ‏دادند که روز انتخاب و برگزیدن وصى را جشن بگیرند)
(انبیاء الهی صلوات الله علیهم به جانشینان خود دستور می‌دادند که روز انتخاب و برگزیدن وصی را جشن بگیرند)


حسن مى ‏گوید: عرض کردم: اگر کسى آن را روزه بگیرد چه وضعى دارد؟
حسن می‌گوید: عرض کردم: اگر کسی آن را روزه بگیرد چه وضعی دارد؟


حضرت فرمود: «صیام ستین شهرا» <ref>کافى، ج ۴، ص‏۱۴۹ - ۱۴۸; الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵ به نقل از کافى و مصباح المتهجد، ص ۶۸۰.</ref>
حضرت فرمود: «صیام ستین شهرا»<ref>کافی، ج ۴، ص‏۱۴۹–۱۴۸; الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵ به نقل از کافی و مصباح المتهجد، ص ۶۸۰.</ref>


مؤید این مطلب روایتى است که خطیب بغدادى از ابوهریره، با سندى که راویان آن همگى از ثقات مى‏ باشند، نقل مى‏ کند.  
مؤید این مطلب روایتی است که خطیب بغدادی از ابوهریره، با سندی که راویان آن همگی از ثقات می‌باشند، نقل می‌کند.


در این روایت ابوهریره نقل مى‏ کند:
در این روایت ابوهریره نقل می‌کند:


هر کس روز هجدهم ذى ‏الحجه را روزه بگیرد، ثواب روزه شصت ماه برایش نوشته مى‏ شود. <ref>تاریخ بغداد، ج ۸، ص ۲۹۰؛ تذکرة الخواص، ص ۳۰، مناقب خوارزمى، ص ۹۴ به جاى شصت ماه، شصت ‏سال آورده، مناقب الامام على از ابن‏ مغازلى، ص‏۱۹؛ فرائد السمطین، باب‏۱۳، ج ۱، ص‏۷۷ مانند مناقب خوارزمى، الغدیر، ج ۱، ص ۴۰۱و۴۰۲</ref> و این روز، روز غدیر خم است. و در روایت دیگرى آمده است که: رسول اکرم صلی الله علیه وآله به حضرت على علیه السلام سفارش کرد که مسلمین این روز را عید بگیرند. <ref>کافى، ج ۴، ص‏۱۴۹، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵ و۲۸۶.</ref> در این باره به روایات ذیل مراجعه کنید:
هر کس روز هجدهم ذی الحجه را روزه بگیرد، ثواب روزه شصت ماه برایش نوشته می‌شود.<ref>تاریخ بغداد، ج ۸، ص ۲۹۰؛ تذکرة الخواص، ص ۳۰، مناقب خوارزمی، ص ۹۴ به جای شصت ماه، شصت سال آورده، مناقب الامام علی از ابن مغازلی، ص‏۱۹؛ فرائد السمطین، باب‏۱۳، ج ۱، ص‏۷۷ مانند مناقب خوارزمی، الغدیر، ج ۱، ص ۴۰۱و۴۰۲</ref> و این روز، روز غدیر خم است. و در روایت دیگری آمده است که: رسول اکرم صلی الله علیه وآله به حضرت علی علیه السلام سفارش کرد که مسلمین این روز را عید بگیرند.<ref>کافی، ج ۴، ص‏۱۴۹، الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۵ و۲۸۶.</ref> در این باره به روایات ذیل مراجعه کنید:


روایت مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام ، <ref>خصال صدوق، ج ۱، ص‏۲۴۶، الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۶.</ref> روایت عمار بن‏ حریز عبدى از امام صادق علیه السلام <ref>مصباح المتهجد، ص ۶۸۰، الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۶.</ref> و روایت ابوالحسن لیثى از امام صادق علیه السلام<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷ به نقل از حمیرى</ref> و نیز روایت زیاد بن‏ محمد از آن حضرت علیه السلام . <ref>مصباح المتهجد، ص‏۶۷۹.</ref> «فیاض بن‏ عمر محمد بن ‏طوسى در سال دویست و پنجاه و نه، در حالى که بیش از نود سال از عمرش مى‏ گذشت گفت: ابوالحسن على بن ‏موسى ‏الرضا - علیه السلام - را در روز غدیر خم دیدم که گروهى از خواصش، در حضور آن بزرگوار نشسته بودند. حضرت علیه السلام آنان را براى صرف افطار دعوت کرده بود و طعام و خیرات و عطایابى از قبیل پوشاک و حتى انگشتر و کفش به منازل آنان فرستاد و وضع آنان و حواشى خود را تغییر داد و در آن روز وسائلى را دیدم بکار گرفتند که سابقه نداشت. و در این حال حضرت علیه السلام فضایل این روز بزرگ را براى آنان ذکر مى‏ کرد. الخ...» <ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷، مصباح المتهجد، ص‏۶۹۶</ref>
روایت مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام،<ref>خصال صدوق، ج ۱، ص‏۲۴۶، الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۶.</ref> روایت عمار بن حریز عبدی از امام صادق علیه السلام<ref>مصباح المتهجد، ص ۶۸۰، الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۶.</ref> و روایت ابوالحسن لیثی از امام صادق علیه السلام<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷ به نقل از حمیری</ref> و نیز روایت زیاد بن محمد از آن حضرت علیه السلام.<ref>مصباح المتهجد، ص‏۶۷۹.</ref> «فیاض بن عمر محمد بن طوسی در سال دویست و پنجاه و نه، در حالی که بیش از نود سال از عمرش می‌گذشت گفت: ابوالحسن علی بن موسی الرضا - علیه السلام - را در روز غدیر خم دیدم که گروهی از خواصش، در حضور آن بزرگوار نشسته بودند. حضرت علیه السلام آنان را برای صرف افطار دعوت کرده بود و طعام و خیرات و عطایابی از قبیل پوشاک و حتی انگشتر و کفش به منازل آنان فرستاد و وضع آنان و حواشی خود را تغییر داد و در آن روز وسائلی را دیدم بکار گرفتند که سابقه نداشت. و در این حال حضرت علیه السلام فضایل این روز بزرگ را برای آنان ذکر می‌کرد. الخ..»<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷، مصباح المتهجد، ص‏۶۹۶</ref>


در کتاب مختصر بصائر الدرجات، به اسناد از محمد بن ‏علاء همدانى واسطى و یجبى بن‏ جریح بغدادى آمده است که گفتند: «با هم، به قصد دیدار احمد بن ‏اسحاق قمى، از اصحاب امام حسن عسکرى علیه السلام (متوفاى ۲۶۰) عازم شهر قم شدیم.  
در کتاب مختصر بصائر الدرجات، به اسناد از محمد بن علاء همدانی واسطی و یجبی بن جریح بغدادی آمده است که گفتند: «با هم، به قصد دیدار احمد بن اسحاق قمی، از اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام (متوفای ۲۶۰) عازم شهر قم شدیم.


هنگامى که رسیدیم، در منزل او را کوبیدیم، دخترکى عراقى در را باز کرد. حال احمد را از او پرسیدیم. گفت: مشغول برگزارى عید خود است، زیرا امروز عید است. گفتیم: سبحان الله، اعیاد شیعه چهارتاست: عید قربان، عید فطر، عید غدیر و روز جمعه الخ...» <ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷.</ref>
هنگامی که رسیدیم، در منزل او را کوبیدیم، دخترکی عراقی در را باز کرد. حال احمد را از او پرسیدیم. گفت: مشغول برگزاری عید خود است، زیرا امروز عید است. گفتیم: سبحان الله، اعیاد شیعه چهارتاست: عید قربان، عید فطر، عید غدیر و روز جمعه الخ..»<ref>الغدیر، ج ۱، ص‏۲۸۷.</ref>


علامه امینى در کتاب ارزشمند الغدیر، دهها روایت از دهها کتاب مورد وثوق اهل سنت دال بر عید بودن روز غدیر در قرون اول اسلام و اینکه این عید، شایع و معروف بود، جمع ‏آورى و نقل کرده است... کافى است‏ به فصلى از این کتاب مراجعه شود که در آن تبریک و تهنیت ‏شیخین (ابوبکر و عمر) به حضرت على علیه السلام را به مناسبت انتصاب او از طرف رسول خداصلی الله علیه وآله به ولایت، ذکر مى‏ کند.  
علامه امینی در کتاب ارزشمند الغدیر، ده‌ها روایت از ده‌ها کتاب مورد وثوق اهل سنت دال بر عید بودن روز غدیر در قرون اول اسلام و اینکه این عید، شایع و معروف بود، جمع‌آوری و نقل کرده است… کافی است به فصلی از این کتاب مراجعه شود که در آن تبریک و تهنیت شیخین (ابوبکر و عمر) به حضرت علی علیه السلام را به مناسبت انتصاب او از طرف رسول خداصلی الله علیه وآله به ولایت، ذکر می‌کند.


غیر از منابعى که تهنیت صحابه را بدین مناسبت ذکر کرده‏ اند و علاوه بر منابع بسیارى که بر عید بودن روز غدیر تصریح کرده ‏اند، علامه امینى تبریک شیخین را از شصت منبع معتبر ذکر کرده است.<ref>در این باره رجوع کنید به: الغدیر، ج ۱، از ص‏۲۶۷ تا ص‏۲۸۹.</ref>لذا از این مطالب معلوم مى‏ شود که: گفته ابن ‏تیمیه در مورد عید غدیر که: عید گرفتن این روز هیچگونه دلیلى ندارد و در بین سلف، چه از اهل بیت و چه از دیگران، کسى آن را جشن نگرفته، <ref>اقتضاء الصراط المستقیم، ص ۲۹۴.</ref> صحیح نیست و مستند به دلیل علمى یا تاریخى نمى‏ باشد و دلائل محکم خلاف آن را ثابت مى ‏کند.  
غیر از منابعی که تهنیت صحابه را بدین مناسبت ذکر کرده‌اند و علاوه بر منابع بسیاری که بر عید بودن روز غدیر تصریح کرده‌اند، علامه امینی تبریک شیخین را از شصت منبع معتبر ذکر کرده است.<ref>در این باره رجوع کنید به: الغدیر، ج ۱، از ص‏۲۶۷ تا ص‏۲۸۹.</ref>لذا از این مطالب معلوم می‌شود که: گفته ابن تیمیه در مورد عید غدیر که: عید گرفتن این روز هیچگونه دلیلی ندارد و در بین سلف، چه از اهل بیت و چه از دیگران، کسی آن را جشن نگرفته،<ref>اقتضاء الصراط المستقیم، ص ۲۹۴.</ref> صحیح نیست و مستند به دلیل علمی یا تاریخی نمی‌باشد و دلائل محکم خلاف آن را ثابت می‌کند.


== پانویس ==
== پانویس ==
[[رده:آداب غدیر]]
[[رده:آداب غدیر]]
<references />
{{پانویس|۲}}


== '''فهرست منابع''' ==
== فهرست منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* اقتضاء الصراط المستقیم؛ احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، تصحیح و تنظیم: ناصر عبدالکریم عقل، ریاض: مکتبة الرشد، بی تا.
* اقتضاء الصراط المستقیم؛ احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، تصحیح و تنظیم: ناصر عبدالکریم عقل، ریاض: مکتبة الرشد، بی تا.
*  
** بزرگداشت‌ها در اسلام (المواسم و المراسم)، علامه جفعر مرتضی عاملی، ترجمه: محمد سپهری، قم: بوستان کتاب، چهارم، ۱۳۸۸ش.
* بزرگداشت‏ها در اسلام (المواسم و المراسم)، علامه جفعر مرتضى عاملى، ترجمه: محمد سپهرى، قم: بوستان کتاب، چهارم، ۱۳۸۸ش.
** الخطط مقریزی؛ احمد بن علی مقریزی، م۸۴۵ق، لندن: مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی، ۱۴۲۲ق.
*  
** التنبیه و الاشراف؛ علی بن حسین مسعودی، م۳۴۶ق، قاهره: دارالصاوی، بی تا.
* الخطط مقریزى؛ احمد بن علی مقریزی، م۸۴۵ق، لندن: مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی، ۱۴۲۲ق.  
** تفسیر فرات؛ ابوالقاسم فرات بن ابراهیم الکوفی، م۳۰۷ق، تهران: مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
*  
** تذکرة الخواص؛ سبط بن جوزی، م۶۵۴ق، قم: شریف رضی، اول، ۱۴۱۸ق.
* التنبیه و الاشراف؛ علی بن حسین مسعودی، م۳۴۶ق، قاهره: دارالصاوی، بی تا.
** الخصال؛ ابن بابویه قمی، م۳۸۱ق، قم: جامعه مدرسین، اول، ۱۳۶۲ش.
*  
** فرائد السمطین؛ ابراهیم بن محمد جوینی، م۷۳۰ق، بیروت: مؤسسة المحمودی، ۱۴۰۰ق.
* تفسیر فرات؛ ابوالقاسم فرات بن ابراهیم الکوفی، م۳۰۷ق، تهران: مؤسسة الطبع و النشر في وزارة الإرشاد الإسلامي‌، ۱۴۱۰ق.
** الغدیر؛ عبدالحسین امینی، م ۱۳۹۰ق، بیروت: دارالکتاب العربی، سوم، ۱۳۸۷ ق.
*  
** مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد؛ محمد بن الحسن طوسی، م۴۶۰ق، بیروت‏: مؤسسة فقه الشیعة، اول، ۱۴۱۱ ق‏.
* تذکرة الخواص؛ سبط بن جوزی، م۶۵۴ق، قم: شریف رضی، اول، ۱۴۱۸ق.
** الکافی؛ محمد بن یعقوب کلینی، م۳۲۸ق، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، ۱۴۰۷ق.
*  
** تاریخ بغداد؛ أحمد بن علی أبو بکر الخطیب البغدادی، م۴۶۳ق، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی تا.
* الخصال؛ ابن بابویه قمی، م۳۸۱ق، قم: جامعه مدرسین، اول، ۱۳۶۲ش.
** مناقب الامام علی بن ابی طالب؛ ابن مغازلی، م۴۸۳ق، صنعاء: دارالآثار، ۱۴۲۴ق.
*  
** المناقب؛ موفق بن احمد خوارزمی، م۵۶۸ق، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، ۱۴۱۱ق.
* فرائد السمطین؛ ابراهیم بن محمد جوینی، م۷۳۰ق، بیروت: مؤسسة المحمودی، ۱۴۰۰ق.  
*  
* الغدیر؛ عبدالحسین امینی،م ۱۳۹۰ق، بیروت: دارالکتاب العربی، سوم، ۱۳۸۷ ق.
*  
* مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد؛ محمد بن الحسن طوسی، م۴۶۰ق، بيروت‏: مؤسسة فقه الشيعة، اول، ۱۴۱۱ ق‏.  
*  
* الکافی؛ محمد بن یعقوب کلینی، م۳۲۸ق، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، ۱۴۰۷ق.
*  
* تاريخ بغداد؛أحمد بن علي أبو بكر الخطيب البغدادي، م۴۶۳ق، بیروت: دار الكتب العلمية، بی تا.
*  
* مناقب الامام على بن ابی طالب؛ ابن مغازلی، م۴۸۳ق، صنعاء: دارالآثار، ۱۴۲۴ق.
*  
* المناقب؛ موفق بن احمد خوارزمی، م۵۶۸ق،  قم: مؤسسة النشر الإسلامی،  دوم، ۱۴۱۱ق.
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}