پرش به محتوا

نگاهی به غدیر خم: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷: خط ۷:
حال آنکه واقعه «غدیر» از برجسته‌ترین وقایع تاریخ اسلام، خلاصه مکتب وحی و عصاره ادیان الهی، ثمره نبوت و میوه رسالت است. «غدیر» عنوان و نشانه دین و اساس ایمان و عقیده به اسلام است. غدیر تابلوی تمام نمای شیعه و قانون نامه اسلام و تعیین شاهراه سیر مسلمین تا روز قیامت است.
حال آنکه واقعه «غدیر» از برجسته‌ترین وقایع تاریخ اسلام، خلاصه مکتب وحی و عصاره ادیان الهی، ثمره نبوت و میوه رسالت است. «غدیر» عنوان و نشانه دین و اساس ایمان و عقیده به اسلام است. غدیر تابلوی تمام نمای شیعه و قانون نامه اسلام و تعیین شاهراه سیر مسلمین تا روز قیامت است.


پرسش اساسی در واقعه غدیر اینجاست که مگر از آغاز بعثت و از همان «یوم الإنذار» و بعد از آن، ولایت علی-بن ابی طالب توسط شخص پیامبر اسلامصلی الله علیه و آله و سلمبارها و بارها بر منبر و غیرمنبر، اعلام نشده بود. مگر «آیه ولایت» و «آیه مباهله» و آیات دیگر قبل از روز غدیر در مورد علیّ نازل نشده بود؟ مگر پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله و سلمخود مکرراً در شان و جایگاه علیّ بن ابی طالب روایات متعددی را مانند «حدیث منزلت» و… انشاء نکرده بود؟
پرسش اساسی در واقعه غدیر اینجاست که مگر از آغاز بعثت و از همان {{متن عربی|يوم الإنذار}} و بعد از آن، ولایت علی بن ابی طالب عليه السلام توسط شخص پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم بارها و بارها بر منبر و غیرمنبر، اعلام نشده بود. مگر «آیه ولایت» و «آیه مباهله» و آیات دیگر قبل از روز غدیر در مورد علیّ نازل نشده بود؟ مگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم خود مکرراً در شان و جایگاه علیّ بن ابی طالب روایات متعددی را مانند «حدیث منزلت» و… انشاء نکرده بود؟


به شهادت تاریخ، پر واضح و مسلم است که ابلاغ و اعلام ولایت علیّ بن ابی طالب قبل از غدیر بارها انجام شده بود؛ پس غدیر دیگر برای چه؟ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلمدر غدیر چه وظیفه مهمی را باید انجام بدهد که قبلاً انجام نداده است؟ و در غدیر چه گذشت که خشم و کینه درونی دشمنان علیّ را شعله‌ور کرد؟ اگر ابلاغ و اعلام ولایت علیّ بود، مردم در مکه و مدینه بارها آن را شنیده و در ظاهر اعتراضی هم نکرده بودند.
به شهادت تاریخ، پر واضح و مسلم است که ابلاغ و اعلام ولایت علیّ بن ابی طالب قبل از غدیر بارها انجام شده بود؛ پس غدیر دیگر برای چه؟ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در غدیر چه وظیفه مهمی را باید انجام بدهد که قبلاً انجام نداده است؟ و در غدیر چه گذشت که خشم و کینه درونی دشمنان علیّ را شعله‌ور کرد؟ اگر ابلاغ و اعلام ولایت علیّ بود، مردم در مکه و مدینه بارها آن را شنیده و در ظاهر اعتراضی هم نکرده بودند.


در پاسخ باید گفت که غدیر فقط روز اعلام ولایت علیّ بن ابی طالب نبود؛ بلکه غدیر روز تحقق، تثبیت و عینیت یافتن ولایت دوازده امام معصوم از علیّ علیه السلا تا مهدی(عج) بود. در روز غدیر ولایت علیّ و اولاد معصومش عینیت جاودانه یافت؛ و با بیعت عمومی یکصد و بیست هزار نفری در تاریخ ثبت گردید.
در پاسخ باید گفت که غدیر فقط روز اعلام ولایت علیّ بن ابی طالب نبود؛ بلکه غدیر روز تحقق، تثبیت و عینیت یافتن ولایت دوازده امام معصوم از علیّ علیه السلام تا مهدی(عج) بود. در روز غدیر ولایت علیّ و اولاد معصومش عینیت جاودانه یافت؛ و با بیعت عمومی یکصد و بیست هزار نفری در تاریخ ثبت گردید.


== '''حجة الوداع''' ==
== '''حجة الوداع''' ==
خط ۱۸: خط ۱۸:
سفر دوم پیامبر در سال هفتم هجری بود که برای انجام عمره وارد مکه شدند و طبق مفاد صلح نامه پس از انجام اعمال عمره فوراً از مکه خارج شدند. بار سوم نیز در سال نهم هجری برای فتح مکه وارد مکه شدند و پس از شکستن بت‌های مکه و پایان بخشیدن به بت‌پرستی، از مکه به طائف عزیمت کردند؛ سپس مجدداً به مکه برگشته و عمره به جا آوردند و پس از آن به شهر مدینه بازگشتند.
سفر دوم پیامبر در سال هفتم هجری بود که برای انجام عمره وارد مکه شدند و طبق مفاد صلح نامه پس از انجام اعمال عمره فوراً از مکه خارج شدند. بار سوم نیز در سال نهم هجری برای فتح مکه وارد مکه شدند و پس از شکستن بت‌های مکه و پایان بخشیدن به بت‌پرستی، از مکه به طائف عزیمت کردند؛ سپس مجدداً به مکه برگشته و عمره به جا آوردند و پس از آن به شهر مدینه بازگشتند.


آخرین سفر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به مکه، در سال دهم هجرت برای انجام حج بود. امام صادق علیه السلاممی‌فرماید: پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم ده سال را در مدینه سپری کرد و حج نگذارد تا هنگامی که این آیه نازل شد:<ref>الکافی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>حج/۲۷.</ref>؛ و در میان مردم برای حج بانگ برآور (اعلام عمومی کن) تا [مردم] با پای پیاده و بر پشت چهارپایان و شتران لاغر اندام تیزرو (سواره) از راه‌های دور به سوی تو جمع شوند.
آخرین سفر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به مکه، در سال دهم هجرت برای انجام حج بود. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم ده سال را در مدینه سپری کرد و حج نگذارد تا هنگامی که این آیه نازل شد:<ref>الکافی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>حج/۲۷.</ref>؛ و در میان مردم برای حج بانگ برآور (اعلام عمومی کن) تا [مردم] با پای پیاده و بر پشت چهارپایان و شتران لاغر اندام تیزرو (سواره) از راه‌های دور به سوی تو جمع شوند.


آن حضرت بر اساس این آیه از آغاز ماه ذی القعده آن سال به همه مناطق مسلمان نشین و ایل‌ها و قبیله‌های مسلمان حجاز برای سفر حج اعلان عمومی کرده و خبر دادند که در این ماه برای به جا آوردن حج به مکه معظمه عزیمت خواهند نمود. بدین ترتیب بزرگ‌ترین اجتماع مسلمانان برای شرکت در حج پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم شکل گرفت که در تاریخ اسلام به عنوان {{متن عربی|حجّة الوداع}} معروف است.
آن حضرت بر اساس این آیه از آغاز ماه ذی القعده آن سال به همه مناطق مسلمان نشین و ایل‌ها و قبیله‌های مسلمان حجاز برای سفر حج اعلان عمومی کرده و خبر دادند که در این ماه برای به جا آوردن حج به مکه معظمه عزیمت خواهند نمود. بدین ترتیب بزرگ‌ترین اجتماع مسلمانان برای شرکت در حج پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم شکل گرفت که در تاریخ اسلام به عنوان {{متن عربی|حجّة الوداع}} معروف است.
خط ۸۴: خط ۸۴:
پس از اتمام خطبه، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم از آن نقطة مرتفع پایین آمدند و به امیر مؤمنان امام علی علیه السلام فرمودند: در زیرخیمه ای بنشین تا همگان با تو بیعت کنند و تبریک گویند. به همین منظور خیمه ای برپا شد تا همگان در آنجا با امیرمؤمنان علیه السلام بیعت کنند.  
پس از اتمام خطبه، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم از آن نقطة مرتفع پایین آمدند و به امیر مؤمنان امام علی علیه السلام فرمودند: در زیرخیمه ای بنشین تا همگان با تو بیعت کنند و تبریک گویند. به همین منظور خیمه ای برپا شد تا همگان در آنجا با امیرمؤمنان علیه السلام بیعت کنند.  


مسلمانان به امر پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم برای تبریک گفتن روی به سوی خیمة امام علیّ علیه السلام آوردند. پیش از همه اولین فردی که به امیر مؤمنان علیّ علیه السلام تبریک و تهنیت گفت عمر بن خطاب بود او در حالی که دست بر شانة علیّ می‌زد به او گفت: {{متن عربی|[هنيئاً لك] بخٍ بخٍ لَك يا بْنَ أبي طالبٍ أَصبَحْتَ مَوْلَايَ وَ مَوْلَي كلّ مؤْمِنٍ وَ مؤْمِنَة}}<ref>بحارالانوار، ج ۳۷، ص۱۱۹، ۱۶۶ و ۱۹۳.</ref> ؛ تهنیت و تبریک بر تو باد ای پسر ابوطالب، مولای من و مولای همة مردان و زنان مؤمن شدی.» سپس با امیر مؤمنان دست داد و بیعت کرد و پس از او ابوبکر و سپس دیگر مردان با دست دادن با امام علی علیه السلام بیعت کردند.  
مسلمانان به امر پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم برای تبریک گفتن روی به سوی خیمة امام علیّ علیه السلام آوردند. پیش از همه اولین فردی که به امیر مؤمنان علیّ علیه السلام تبریک و تهنیت گفت عمر بن خطاب بود او در حالی که دست بر شانه علی می‌زد به او گفت: {{متن عربی|[هنيئاً لك] بخٍ بخٍ لَك يا بْنَ أبي طالبٍ أَصبَحْتَ مَوْلَايَ وَ مَوْلَي كلّ مؤْمِنٍ وَ مؤْمِنَة}}<ref>بحارالانوار، ج ۳۷، ص۱۱۹، ۱۶۶ و ۱۹۳.</ref>
 
تهنیت و تبریک بر تو باد ای پسر ابوطالب، مولای من و مولای همة مردان و زنان مؤمن شدی. سپس با امیر مؤمنان دست داد و بیعت کرد و پس از او ابوبکر و سپس دیگر مردان با دست دادن با امام علی علیه السلام بیعت کردند.  


پس از بیعت مردان به امر رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم برای بیعت زنان تشت آبی در خیمه آماده شد و امیر مؤمنان دست خود را در یک طرف تشت در آب برده و زنان دست خود را در طرف دیگر تشت در آب می‌بردند و به این طریق با امام علی علیه السلام بیعت کردند. فاطمه زهرا سلام الله علیها و تمامی همسران پیامبر از اولین کسانی بودند که با آن حضرت بیعت نمودند.
پس از بیعت مردان به امر رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم برای بیعت زنان تشت آبی در خیمه آماده شد و امیر مؤمنان دست خود را در یک طرف تشت در آب برده و زنان دست خود را در طرف دیگر تشت در آب می‌بردند و به این طریق با امام علی علیه السلام بیعت کردند. فاطمه زهرا سلام الله علیها و تمامی همسران پیامبر از اولین کسانی بودند که با آن حضرت بیعت نمودند.


=== '''ت) آیه ای که نازل شد:''' ===
=== '''ت) آیه ای که نازل شد:''' ===
پس از پایان یافتن خطبه غدیر و آغاز بیعت مسلمانان با امیر مؤمنان علیه السلام فرشتة وحی، جبرییل امین از سوی خداوند حکیم به حضور پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم رسید و این آیه را نازل فرمود:
پس از پایان یافتن خطبه غدیر و آغاز بیعت مسلمانان با امیر مؤمنان علیه السلام فرشته وحی، جبرییل امین از سوی خداوند حکیم به حضور پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم رسید و این آیه را نازل فرمود:


{{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ}}<ref>مائده/۳.</ref>
{{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ}}<ref>مائده/۳.</ref>
خط ۹۵: خط ۹۷:
امروز کافران از [شکست] دین شما ناامید شدند پس از آن‌ها نترسید و از من بترسید. امروز [با نصبِ علی و فرزندان معصومش به ولایت و امامت] دینتان را برای شما کامل، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم.»
امروز کافران از [شکست] دین شما ناامید شدند پس از آن‌ها نترسید و از من بترسید. امروز [با نصبِ علی و فرزندان معصومش به ولایت و امامت] دینتان را برای شما کامل، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم.»


سپس پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلمبا خرسندی کامل بعد از قرائت آیة نازل شده در مورد اکمال دین و اتمام نعمت خطاب به حاضرین فرمود: {{متن عربی|اللّهُ أَكبَرُ عَلَي إِكمَالِ الدّينِ وَ إِتْمَامِ النّعْمَةِ وَ رِضَي الرّبّ بِرِسَالَتِي وَ وَلَايةِ علِيّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ بَعْدِي}}؛<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۷۸، ۱۹۵ و ۲۴۹.</ref> الله اکبر بر اکمال دین و اتمام نعمت و رضایت پروردگار به رسالت من و ولایت علیّ بن ابی طالب بعد از من.
سپس پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم با خرسندی کامل بعد از قرائت آیة نازل شده در مورد اکمال دین و اتمام نعمت خطاب به حاضرین فرمود: {{متن عربی|اللّهُ أَكبَرُ عَلَي إِكمَالِ الدّينِ وَ إِتْمَامِ النّعْمَةِ وَ رِضَي الرّبّ بِرِسَالَتِي وَ وَلَايةِ علِيّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ بَعْدِي}}؛<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۷۸، ۱۹۵ و ۲۴۹.</ref> الله اکبر بر اکمال دین و اتمام نعمت و رضایت پروردگار به رسالت من و ولایت علیّ بن ابی طالب بعد از من.


شادمانی در وجود پیامبر موج می‌زد که حسّان بن ثابت از فرصت استفاده کرد و خطاب به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم گفت: آیا اجازه می‌دهید که در این حال اشعاری بسرایم؟ پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم با گفتن جملة {{متن عربی|عَلي بَرَكَةِ الله}} به او اجازه دادند. حسّان بن ثابت نیز گفت: ای بزرگان عرب با اجازه ای که رسول خدا به من دادند به من گوش فرا دهید. او اینچنین سرود:
شادمانی در وجود پیامبر موج می‌زد که حسّان بن ثابت از فرصت استفاده کرد و خطاب به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم گفت: آیا اجازه می‌دهید که در این حال اشعاری بسرایم؟ پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم با گفتن جملة {{متن عربی|عَلي بَرَكَةِ الله}} به او اجازه دادند. حسّان بن ثابت نیز گفت: ای بزرگان عرب با اجازه ای که رسول خدا به من دادند به من گوش فرا دهید. او اینچنین سرود:
۴٬۰۶۴

ویرایش