۴٬۰۶۴
ویرایش
خط ۱۸۵: | خط ۱۸۵: | ||
صراط المستقیم: علی علیه السلام | صراط المستقیم: علی علیه السلام | ||
{{شعر}} | |||
چون صراط المستقیمت هست تا کی ز ابلهی | {{ب|چون صراط المستقیمت هست تا کی ز ابلهی| دیده در فحشاء، دل در بغی و منکر داشتن}} | ||
{{پایان شعر}} <ref>دیوان قاآنی: ص ۶۹۴ ب ۶.</ref> | |||
و نیز: | و نیز: | ||
خط ۱۹۶: | خط ۱۹۸: | ||
==== ط) کلمه طیبه ==== | ==== ط) کلمه طیبه ==== | ||
مَعَاشِرَ النَّاسِ، فَاتَّقُوا اللهَ وَ بَایِعُوا عَلِیّاً أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْأَئِمَّةَ کَلِمَةً طَیِّبَةً بَاقِیَةً یُهْلِکُ اللَّهُ مَنْ غَدَرَ وَ یَرْحَمُ اللَّهُ مَنْ وَفَی: | {{متن عربی|مَعَاشِرَ النَّاسِ، فَاتَّقُوا اللهَ وَ بَایِعُوا عَلِیّاً أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْأَئِمَّةَ کَلِمَةً طَیِّبَةً بَاقِیَةً یُهْلِکُ اللَّهُ مَنْ غَدَرَ وَ یَرْحَمُ اللَّهُ مَنْ وَفَی}}: | ||
مردم از خدا بترسید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و رهبران بعد از آنها علیهم السلام بیعت کنید. (پیشوایان آینده شما) کلمه طیبه باقیه خداوند هستند.<ref>نهج الخطابه: ج ۱ ص ۱۵۳.</ref> | مردم از خدا بترسید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و رهبران بعد از آنها علیهم السلام بیعت کنید. (پیشوایان آینده شما) کلمه طیبه باقیه خداوند هستند.<ref>نهج الخطابه: ج ۱ ص ۱۵۳.</ref> | ||
خط ۲۰۲: | خط ۲۰۴: | ||
پیامبر صلی الله علیه و آله در کلام فوق، دوازده امام علیهم السلام را به کلمه طیبه تشبیه کردهاند، که آیه مرتبط با آن در قرآن کریم عبارت است از: | پیامبر صلی الله علیه و آله در کلام فوق، دوازده امام علیهم السلام را به کلمه طیبه تشبیه کردهاند، که آیه مرتبط با آن در قرآن کریم عبارت است از: | ||
{{متن قرآن|أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ}}<ref>ابراهیم علیه السلام / ۲۴.</ref> | |||
کلمه طیبه: قرآن رسولالله صلی الله علیه و آله: قَالَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ: | کلمه طیبه: قرآن رسولالله صلی الله علیه و آله: {{متن عربی|قَالَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ}}:{{متن قرآن|مَثَل کَلِمَة طَیِّبَة}} {{متن عربی|یَعْنِی الْقُرْآن کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةً}}<ref>الدرّ المنثور: ج ۴ ص ۷۷.</ref> | ||
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مُحَمَّدٍ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ قَالَ النَّبِیُّ وَ الْأَئِمَّةُ هُمُ الْأَصْلُ الثَّابِتُ وَ الْفَرْعُ الْوَلَایَةُ لِمَنْ دَخَلَ فِیهَا.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۴۱.</ref> | {{متن عربی|حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مُحَمَّدٍ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ قَالَ النَّبِیُّ وَ الْأَئِمَّةُ هُمُ الْأَصْلُ الثَّابِتُ وَ الْفَرْعُ الْوَلَایَةُ لِمَنْ دَخَلَ فِیهَا.}}<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۴۱.</ref> | ||
==== ی) کلمه باقیه ==== | ==== ی) کلمه باقیه ==== | ||
وَ لَا أَمْرٌ بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْیٌ عَنْ مُنْکَرٍ إِلَّا مَعَ إِمَامٍ مَعْصُوم. مَعَاشِرَ النَّاسِ، ِ الْقُرْآنُ یُعَرِّفُکُمْ أَنَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ، وَ عَرَّفْتُکُمْ أَنَّهُمْ مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ. حَیْثُ یَقُولُ الله فِی کِتَابِهِ: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِه». و قلت: لَنْ تَضِلُّوا مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا: | {{متن عربی|وَ لَا أَمْرٌ بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْیٌ عَنْ مُنْکَرٍ إِلَّا مَعَ إِمَامٍ مَعْصُوم. مَعَاشِرَ النَّاسِ، ِ الْقُرْآنُ یُعَرِّفُکُمْ أَنَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ، وَ عَرَّفْتُکُمْ أَنَّهُمْ مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ. حَیْثُ یَقُولُ الله فِی کِتَابِهِ: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِه». و قلت: لَنْ تَضِلُّوا مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا}}: | ||
پیامبر صلی الله علیه و آله به معرفی علی و فرزندان وی علیهم السلام میپردازد و میفرمایند: | پیامبر صلی الله علیه و آله به معرفی علی و فرزندان وی علیهم السلام میپردازد و میفرمایند:<blockquote>وظیفه امر به معروف و نهی از منکر جز با پیشوای معصوم تحقق نمییابد. ای مردم، قرآن پیشوایان بعد از علی علیه السلام را که فرزندان اویند به شما معرفی میکند، و من هم آنان را به شما شناسانیدم؛ که از نسل من و او میباشند. خداوند در مقام معرفی اینان میفرمایند: «کلمه ای باقی در نسل او»، و من هم در مقام شناساندن ایشان گفتهام: گمراه نمیشوید اگر به آن دو (قرآن و عترت) چنگ بزنید.<ref>نهج الخطابه: ج ۱ ص ۱۴۹.</ref></blockquote>طبق آیه ذیل، پیامبر صلی الله علیه و آله اولاد امیرالمؤمنین علی علیهم السلام را کلمه باقیه میخواندند، و در این آیه توحید و خداشناسی را کلمه باقیه معرفی میکند: | ||
کلمه باقیه: توحید {{متن قرآن|وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ}}:<ref>زخرف / ۲۸.</ref> | |||
کلمه باقیه: توحید | |||
و (این خداپرستی و توحید را) در همه ذریه او (ابراهیم علیه السلام) تا قیامت کلمه باقی گردانید (به خصوص در محمد و آل پاکش علیهم السلام) تا همه فرزندانش به خدای یکتا بازگردند. | و (این خداپرستی و توحید را) در همه ذریه او (ابراهیم علیه السلام) تا قیامت کلمه باقی گردانید (به خصوص در محمد و آل پاکش علیهم السلام) تا همه فرزندانش به خدای یکتا بازگردند. | ||
===== کلمه باقیه: امامت ===== | ===== کلمه باقیه: امامت ===== | ||
قال: الْکَلِمَةُ الْإمَامُ، وَ الدَّلِیلُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُهُ: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ»، یَعْنِی الْإمَامَة.<ref>تفسیر القمی: ج ۲ ص ۲۷۴.</ref> | {{متن عربی|قال: الْکَلِمَةُ الْإمَامُ، وَ الدَّلِیلُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُهُ: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ»، یَعْنِی الْإمَامَة.}}<ref>تفسیر القمی: ج ۲ ص ۲۷۴.</ref> | ||
و عن الصادق علیه السلام: الْکَلِمَةُ الْبَاقِیَة فِی عَقِبِهِ هِیَ الْإمَامَة إلَی یَوْمِ الْقِیَامَة.<ref>تفسر جوامع الجامع: ج ۳ ص ۳۰۲.</ref> | {{متن عربی|و عن الصادق علیه السلام: الْکَلِمَةُ الْبَاقِیَة فِی عَقِبِهِ هِیَ الْإمَامَة إلَی یَوْمِ الْقِیَامَة.}}<ref>تفسر جوامع الجامع: ج ۳ ص ۳۰۲.</ref> | ||
=== ک) هیزم آتش جهنم === | |||
فَاحْذَرُوا أَنْ تُخالِفُوهُ، فَتَصْلُوْا ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ اُعِدَّتْ لِلْکافِرینَ. | {{متن عربی|فَاحْذَرُوا أَنْ تُخالِفُوهُ، فَتَصْلُوْا ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ اُعِدَّتْ لِلْکافِرینَ.}} | ||
در این عبارت مردمان جنایتکار و پاره سنگهای گوگرد را به هیزم و آتشگیره جهنم تشبیه میکنند، و خداوند در قرآن کافران و سنگ پارهها را آتشافروز [[جهنم]] معرفی میکند: | در این عبارت مردمان جنایتکار و پاره سنگهای گوگرد را به هیزم و آتشگیره جهنم تشبیه میکنند، و خداوند در قرآن کافران و سنگ پارهها را آتشافروز [[جهنم]] معرفی میکند: | ||
«فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ | {{متن قرآن|«فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ}}»:<ref>بقره / ۲۴.</ref> | ||
از آتشی بترسید که هیزم آن (بدنهای) مردم و سنگ هاست. | از آتشی بترسید که هیزم آن (بدنهای) مردم و سنگ هاست. | ||
{{متن قرآن|إِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً وَ أُولئِکَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ}}:<ref>آل عمران / ۱۰.</ref> | |||
ثروتها و فرزندان کسانی که کافر شدند نمیتواند آنان را از ([[عذاب]]) خداوند بازدارد (و از کیفر رهایی بخشد). | ثروتها و فرزندان کسانی که کافر شدند نمیتواند آنان را از ([[عذاب]]) خداوند بازدارد (و از کیفر رهایی بخشد). | ||
=== ل) ید اللَّه === | |||
و من بایع فانما یبایع الله یدالله فوق ایدیهم: و هر کس بیعت کند با خدا بیعت کرده است و دست خدا بالای دستهاست. بهطور کلی، آیات قرآن کریم به دو دسته تقسیم میشوند: | {{متن عربی|و من بایع فانما یبایع الله یدالله فوق ایدیهم}}: و هر کس بیعت کند با خدا بیعت کرده است و دست خدا بالای دستهاست. بهطور کلی، آیات قرآن کریم به دو دسته تقسیم میشوند: | ||
محکمات و متشابهات: | محکمات و متشابهات: | ||
خط ۲۷۸: | خط ۲۷۴: | ||
یدالله: علی علیه السلام تشبیه روایی آن از حضرت علی علیه السلام روایت شده است که میفرماید: | یدالله: علی علیه السلام تشبیه روایی آن از حضرت علی علیه السلام روایت شده است که میفرماید: | ||
أَنَا عَیْنُ اللهِ وَ أَنَا یَدُ اللهِ... ، وَ أَنَا بَابُ اللهِ.<ref>الکافی: ج ۱ ص ۱۴۴. معانی الاخبار: ص ۱۷، و….</ref> | {{متن عربی|أَنَا عَیْنُ اللهِ وَ أَنَا یَدُ اللهِ... ، وَ أَنَا بَابُ اللهِ.}}<ref>الکافی: ج ۱ ص ۱۴۴. معانی الاخبار: ص ۱۷، و….</ref> | ||
رسولالله صلی الله علیه و آله میفرماید: الحَجَر یمین الله فی ارضه، فَمَنْ مَسَحَهُ مَسح یدالله.<ref>الحج و العمرة: ص ۱۰۲.</ref> این آیه و تأویل آن، در آئینه ادب فارسی انعکاس یافته است. | رسولالله صلی الله علیه و آله میفرماید: {{متن عربی|الحَجَر یمین الله فی ارضه، فَمَنْ مَسَحَهُ مَسح یدالله.}}<ref>الحج و العمرة: ص ۱۰۲.</ref> این آیه و تأویل آن، در آئینه ادب فارسی انعکاس یافته است. | ||
چنانچه سنایی غزنوی در تأویل و تفسیر آن میگوید: | چنانچه سنایی غزنوی در تأویل و تفسیر آن میگوید: | ||
خط ۲۸۸: | خط ۲۸۴: | ||
مثنوی نیز در تأویلی مصداقی و تطبیقی و البته نادرست، دست خضر و پیر طریقت را دست حق معرفی میکند و میگوید: | مثنوی نیز در تأویلی مصداقی و تطبیقی و البته نادرست، دست خضر و پیر طریقت را دست حق معرفی میکند و میگوید: | ||
صبر کن بر کار خضری بی نفاق تا نگوید [[خضر علیه السلام|خضر]] رو هذا | {{شعر}} | ||
{{ب|صبر کن بر کار خضری بی نفاق|تا نگوید [[خضر علیه السلام|خضر]] رو هذا فراق}} | |||
{{ب|گر چه کشتی بشکند تو دم مزن|گر چه طفلی را کشد تو مو مکن}} | |||
{{ب|دست او را حق چو دست خویش خواند|تا یدالله فوق ایدیهم براند}} | |||
{{پایان شعر}}<ref>مثنوی: دفتر اول ص ۲۰۳.</ref> | |||
با توجه به آیه «یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ» و ابیات ذکر شده و این مطلب که [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] خلیفه خداست و بیعت با دست پیامبر صلی الله علیه و آله [[بیعت]] با خداست، میتوان گفت که دست خدا اشاره به دست خلیفه خدا و ولیّ الله دارد. | با توجه به آیه «یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ» و ابیات ذکر شده و این مطلب که [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] خلیفه خداست و بیعت با دست پیامبر صلی الله علیه و آله [[بیعت]] با خداست، میتوان گفت که دست خدا اشاره به دست خلیفه خدا و ولیّ الله دارد. |
ویرایش