پرش به محتوا

آیه ۱۸۸ اعراف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۲: خط ۲۲:
موقعیت قرآنی آیه ۱۸۸ سوره اعراف چنین ترسیم شده است: دو كلمه «نذير» و «بشير» در قرآن پنج‌بار آمده که چهار مورد آن به‌صورت «منذر» و «مبشِّر» است. در همه موارد، اين دو صفت براى پيامبر صلى الله عليه و آله ذكر شده است. آیه ۱۸۸ سوره اعراف از نظر جمله ‌بندى نزديک‌‏ترين آيه به جمله استفاده شده در خطابه غدير است. به طور كلى در همه مواردِ استفاده اين عبارات در قرآن، تأكيد بر اين است كه فرستادگان خداوند پيام‌آور ترس از عذاب و بشارت‌دهنده به بهشت جاودانند.
موقعیت قرآنی آیه ۱۸۸ سوره اعراف چنین ترسیم شده است: دو كلمه «نذير» و «بشير» در قرآن پنج‌بار آمده که چهار مورد آن به‌صورت «منذر» و «مبشِّر» است. در همه موارد، اين دو صفت براى پيامبر صلى الله عليه و آله ذكر شده است. آیه ۱۸۸ سوره اعراف از نظر جمله ‌بندى نزديک‌‏ترين آيه به جمله استفاده شده در خطابه غدير است. به طور كلى در همه مواردِ استفاده اين عبارات در قرآن، تأكيد بر اين است كه فرستادگان خداوند پيام‌آور ترس از عذاب و بشارت‌دهنده به بهشت جاودانند.


=== تحليل اعتقادى ===
== تحليل اعتقادى آیه در متن خطبه ==
آنچه در تفسير قرآنى غدير چشمگير است تقسيم اين دو مأموريت الهى بين پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام است، در حالى كه در قرآن هر دو منصب به پيامبر صلى الله عليه و آله نسبت داده شده است.
درباره تحلیل اعتقادی استفاده از آیه ۱۸۸ سوره اعراف در متن خطبه غدیر چنین گفته شده است: در تفسير قرآنى غدير دو مأموریت الهی انذار و تبشیر بين پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام تقسیر شده است؛ در حالى كه در قرآن هر دو منصب به پيامبر نسبت داده شده است. مطالعه در كيفيت تبليغ آن حضرت نشان مى‏‌دهد كه شيوه انذار و تبشیر همواره به‌صورتى مركب در برنامه حضرت وجود داشته است. بنابراين دقتى افزون لازم است كه دلیل تفكيک اين دو منصب در خطبه غدير را روشن سازد.


مطالعه كيفيت تبليغ آن حضرت در طول ۲۳ سال به وضوح نشان مى‏ دهد كه شيوه انذار و بشارت همواره به صورتى مركب در برنامه حضرت حضور داشته و اين مهم چه در تلاوت آيات قرآن بر مردم و چه در فرمايشات خود آن حضرت مشهود است.
براى به‌دست آوردن دلیل تفکیک لازم است دو جهتِ جداگانه بررسى شود: اينكه با اين صراحت قرآن كه پيامبر هم بشير و هم نذير است، چگونه مى‏‌توان عبارت خطبه غدير را، که علی علیه السلام در آن به عنوان بشیر معرفی شده، با آن منطبق ساخت؛ ديگر اينكه با مطالعه كيفيت تبليغى على‏ عليه السلام در بشارت و انذار، چگونه مى‏‌توانيم اين تفكيک را به اثبات برسانيم.


بنابراين دقتى افزون لازم است كه سرّ تفكيک اين دو منصب در خطبه غدير را روشن سازد.
=== على‏ عليه السلام چگونه بشير است؟ ===
در پاسخ به این سؤال چنین گفته شده است: مطمئناً پيامبر صلى الله عليه و آله به اين دوگانگی بين كلام خود و آيه قرآن اشراف و در بیان آن تعمد داشته است. پاسخ پیامبر معطوف به رخدادهای پس از او بوده که با خانه‌نشین‌کردن علی على‏ عليه السلام انحرافی در برنامه حساب‌شده الهى (امامت ادامه نبوت) ایجاد کردند. خطى كه آغاز آن نبوت حضرت آدم‏ عليه السلام بود، و با استمرار شش‌هزارساله به حضرت محمد صلى الله عليه و آله و اوصيائش‏ رسيده بود، و ختم آن با حضور حضرت مهدى‏ عليه السلام بايد مى‏‌بود.


براى به دست آوردن اين سرّ بزرگ لازم است دو جهتِ جداگانه بررسى شود:
چنين دريافتى از مسئله نبوت و امامت تحت عنوان «رسالت» قابل جمع است و معناى آن ابلاغ دستورات الهى است كه به اقتضائات مختلف گاهى بر عهده نبى و گاهى بر عهده وصى است. در این شرایط است که «امام» بعد از پيامبر «بشير» است: بشارتى عظيم به سعادتى ابدى. در این شرایط، سقيفه نظام الهى بشريت دچار اختلال کرد و خلافت را به سلطنت تبدیل کرد و بازگشتی به جاهليت بود. مخالفت صريح با قول و عمل پيامبر و زيرپاگذاشتن نصّ قرآن بود.
 
يكى اينكه با اين صراحت قرآن كه پيامبر صلى الله عليه و آله هم بشير و هم نذير است، چگونه مى‏ توان عبارت خطبه غدير را كه مى‏ گويد:
 
«بشير على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام است» با آن منطبق ساخت.
 
ديگر اينكه با مطالعه كيفيت تبليغى على‏ عليه السلام در بشارت و انذار، چگونه مى‏ توانيم اين تفكيک را به اثبات برسانيم.
 
==== الف) على‏ عليه السلام چگونه بشير است؟ ====
در پاسخ به سؤال اول اين نكته درخور توجه است كه وقتى پيامبر عظيم الشأن‏ صلى الله عليه و آله درباره مقام خود از يک سو و در بيان آياتى كه خود از طرف پروردگار آورده از سوى ديگر سخن مى‏ گويد و چنين خطابه‏ اى را در برابر آن جمعيت عظيم و براى ابديتِ بشر ادا مى‏ كند، واضح است كه توجه به اين دو گونگى بين كلام خود و آيه قرآن دارد و در گفتن آن تعمّد دارد، و دقيقاً اهرم سخن را بر همان چيزى كه براى ما سؤال‏ انگيز شده قرار مى‏ دهد تا ما را متوجه مطلبى مهم كند.
 
نكته ديگرى كه در پاسخ به سؤال اول نبايد فراموش شود وقايع ناگوار و شكننده ‏اى است كه بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله اتفاق افتاده و على‏ عليه السلام را خانه نشين كرده و ما را به دنبال بشير بودن على ‏عليه السلام به جستجو وا مى‏ دارد.
 
آنچه پس از شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله به وقوع پيوست، انحراف از برنامه حساب شده الهى بود كه بر پايه «امامت ادامه نبوت» استوار بود.
 
خطى كه آغاز آن نبوت حضرت آدم‏ عليه السلام بود، و با استمرار شش هزار ساله بين انبياء و اوصيائشان‏ عليهم السلام به حضرت محمد صلى الله عليه و آله و اوصيائش‏ عليهم السلام رسيده بود، و ختم آن آخرين روز دنيا با حضور حضرت مهدى‏ عليه السلام بايد مى‏ بود.
 
چنين دريافتى از مسئله نبوت و امامت تحت عنوان «رسالت» قابل جمع است و معناى آن ابلاغ دستورات الهى به مردم است كه به اقتضاءات مختلف گاهى بر عهده نبى و گاهى بر عهده وصى است؛ و اينجاست كه «امام» بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله «بشير» است همچون خود او، آن هم بشارتى عظيم به سعادتى ابدى.
 
سقيفه نظام الهى بشريت را به ناكجا آباد كشاند تا آنجا كه خود هم در تحليل آن متحير ماند.
 
او خلافت را سلطنت دانست، جمع اموال مردم براى خود دانست، در جا زدن مردم در جهل و بازگشت به جاهليت دانست، مخالفت صريح با قول و عمل پيامبر صلى الله عليه و آله دانست، اهانت و جسارت علنى به ساحت قدس پيامبر صلى الله عليه و آله و يادگارانش دانست، زير پاگذاشتن نصّ قرآن دانست.


پيداست در چنين فرهنگى پرونده ابلاغ دستورات الهى با رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله بسته مى ‏شود و مردم از داشتن هرگونه نذير و بشيرى قطع اميد مى‏ كنند و در واقع راه خدا را در بن ‏بست مى ‏بينند.
پيداست در چنين فرهنگى پرونده ابلاغ دستورات الهى با رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله بسته مى ‏شود و مردم از داشتن هرگونه نذير و بشيرى قطع اميد مى‏ كنند و در واقع راه خدا را در بن ‏بست مى ‏بينند.
خط ۷۶: خط ۵۶:
اينجاست كه نذير و بشير بودن در محمد و على صلوات اللَّه عليهما يكسان است و اعجاب برانگيز، و جاى هيچ سؤالى نمى ‏ماند.
اينجاست كه نذير و بشير بودن در محمد و على صلوات اللَّه عليهما يكسان است و اعجاب برانگيز، و جاى هيچ سؤالى نمى ‏ماند.


==== ب) على ‏عليه السلام چگونه نذير است؟ ====
=== على ‏عليه السلام چگونه نذير است؟ ===
پاسخ به سؤال دوم كه على‏ عليه السلام چگونه به عنوان بشير معرفى شده در حالى كه به نظر مى ‏رسد «نذير» بودن نيز درباره آن حضرت مصداق دارد؟
پاسخ به سؤال دوم كه على‏ عليه السلام چگونه به عنوان بشير معرفى شده در حالى كه به نظر مى ‏رسد «نذير» بودن نيز درباره آن حضرت مصداق دارد؟


۱٬۹۲۲

ویرایش