متن و ترجمه خطبه غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

{{متن و ترجمه

| تیتر = بیعت گرفتن رسمی|مَعاشِرَ النّاسِ، إنَّکُمْ أکْثَرُ مِنْ أنْ تُصافِقُونی بِکَفٍّ واحِدٍ فی وَقْتٍ واحِدٍ، وَ قَدْ أمَرَنِیَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أنْ آخُذَ مِنْ ألْسِنَتِکُمُ الْإقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِیٍّ أمیرِالْمُؤْمِنینَ،<ref>‹‹الف›› و ‹‹ب›› و ‹‹ه››: بما عقَّدت لعلیّ بن أبی‌طالب من إمرة المؤمنین.</ref> وَ لِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأئِمَّةِ مِنّی وَ مِنْهُ، عَلی ما أعْلَمْتُکُمْ أنَّ ذُرِّیَّتی مِنْ صُلْبِهِ.|ای مردم، شما بیش از آن هستید که با یک دست و در یک زمان با من دست دهید، و پروردگارم مرا مأمور کرده است که از زبان شما اقرار بگیرم درباره آنچه منعقد نمودم برای علی امیرالمؤمنین×<ref>«الف» و «ب» و «ه»: درباره آنچه به عنوان «امیرالمؤمنینی» برای علی منعقد نمودم.</ref> و امامانی که بعد از او می‌آیند و از نسل من و اویند، چنان‌که به شما فهماندم که فرزندان من از صلب اویند.|فَقوُلوُا بِأَجْمَعِکُمْ:‹‹إنّا سامِعوُنَ مُطیعوُنَ راضوُنَ مُنْقادوُنَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَ رَبِّكَ فی أمْرِ إمامِنا عَلِیٍّ أمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأئِمَّةِ.<ref>‹‹الف››: فی أمر علیّ و أمر ولده من صلبه من الأئمة. ‹‹ب››: فی إمامنا و أئمّتنا من ولده. ‹‹د››: فی أمر علیّ أمیرالمؤمنین و مَن وَلَّدهُ مِنْ صلبه من الأئمة.</ref> نُبایِعُكَ عَلی ذلِكَ بِقُلُوبِنا وَ أنْفُسِنا وَ ألْسِنَتِنا وَ أیْدینا.<ref>تبایعكَ علی ذلكَ قلوبنا و أنفسنا و ألسنتنا و أیدینا.</ref> عَلی ذلِكَ نَحْیی وَ عَلَیْهِ نَمُوتُ وَ عَلَیْهِ نُبْعَثُ. وَ لانُغَیِّرُ وَ لانُبَدِّلُ، وَ لانَشُكُّ [وَ لانَجْحَدُ]<ref>الزیادة من ‹‹ب››.</ref>وَ لانَرْتابُ، وَ لانَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَ لانَنْقُضُ الْمیثاقَ.<ref>‹‹ه››: و لا نرجع فی عهد و میثاق.</ref>|پس همگی چنین بگویید: «ما شنیدیم و اطاعت می‌کنیم و راضی هستیم و سر تسلیم فرود می‌آوریم درباره آنچه از جانب پروردگار ما و خودت به ما رساندی درباره امر امامتِ امامِمان علی امیرالمؤمنین و امامانی که از صلب او به دنیا می‌آیند. بر این مطلب با قلب‌ها و جان و زبان و دستانمان با تو بیعت می‌کنیم. بر این عقیده زنده ایم و با آن می‌میریم و (روز قیامت) با آن محشور می‌شویم. تغییر نخواهیم داد و تبدیل نمی‌کنیم و شک نمی‌کنیم و انکار نمی‌نماییم و تردید به دل راه نمی‌دهیم و از این قول برنمی گردیم و پیمان را نمی‌شکنیم.|وَعَظْتَنا بِوَعْظِ اللَّهِ فی عَلِیٍّ أمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ الْأئِمَّةِ الَّذینَ ذَکَرْتَ مِنْ ذُرِّیَّتِكَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ مَنْ نَصَبَهُ اللَّهُ بَعْدَهُما.|تو ما را به موعظه الهی نصیحت نمودی درباره علی امیرالمؤمنین و امامانی که گفتی بعد از او از نسل تو و فرزندان اویند، یعنی حسن و حسین و آنان که خداوند بعد از آن دو منصوب نموده است.|فَالْعَهْدُ وَ الْمیثاقُ لَهُمْ مَأْخُوذٌ مِنّا، مِنْ قُلوُبِنا وَ أنْفُسِنا وَ ألْسِنَتِنا وَ ضَمائِرِنا وَ أیْدینا. مَنْ أدْرَکَها بِیَدِهِ وَ إلاّ فَقَدْ أقَرَّ بِلِسانِهِ، وَ لانَبْتَغی بِذلِكَ بَدَلاً وَ لایَرَی اللَّهُ مِنْ أنْفُسِنا حِوَلاً.|پس برای آنان عهد و پیمان از ما گرفته شد، از قلب‌ها و جان و زبان و ضمایر و دست‌هایمان. هر کس توانست با دست بیعت می‌نماید و گرنه با زبانش اقرار می‌کند. هرگز در پی تغییر این عهد نیستیم و خداوند (در این باره) از نفس‌هایمان دگرگونی نبیند.|نَحْنُ نُؤَدّی ذلِكَ عَنْكَ الدّانی وَ الْقاصی مِنْ أوْلادِنا وَ أهالینا، وَ نُشْهِدُ اللَّهَ بِذلِكَ وَ کَفی بِاللَّهِ شَهیداً وَ أنْتَ عَلَیْنا بِهِ شَهیدٌ››.<ref>. هنا آخر النص الذی طلب رسول اللَّه صلی الله علیه وآله من الناس تکراره بعده و إقرارهم به. و قد أوردنا النص طبقاً ل ‹‹ب››، و من قوله ‹‹وعظتنا بوعظ اللَّه … ››إلی هنا ورد فی ‹‹الف›› و ‹‹د›› و ‹‹ه›› و ‹‹و›› بصورة أُخری نوردها فیما یلی بعینها مع الإشارة إلی تفاوت النسخ الثلاثة بین القوسین: … و نطیع اللَّه و نطیعك (‹‹و››: نعطی اللَّه و نعطیك) و علیّاً أمیرالمؤمنین و ولده الأئمة الذین ذکرتهم من ذریتك من صلبه (‹‹ه›› و ‹‹و››: ذکرتهم أنّهم منكَ من صلبه متی جاؤوا و ادّعوا) بعد الحسن و الحسین، الذین قد عرَّفتکم مکانهما منّی و محلّهما عندی ومنزلتهما من ربی عزّوجلّ، فقد أدّیت ذلك إلیکم و أنهما سیدا شباب أهل الجنة و أنهما الإمامان بعد أبیهما علی، وأنا أبوهما قبله››. اللَّه بذلك و کفی باللَّه شهیداً و أنت علینا به شهید و کل من أطاع اللَّه ممن ظهر و استتر و ملائکة اللَّه و جنوده و عبیده و اللَّه أکبر من کل شهید «و فی کتاب» الصراط المستقیم «جاء هذه الفقرات من قوله» قولوا: أعطینا … «إض هنا هکذا: معاشر الناس، قولوا: أعطیناك علی ذلك عهداً من أنفسنا و میثاقاً بألسنتنا و صفقة بأیدینا نؤدّیه إلی من رأینا و ولدنا، لا نبغی بذلك بدلاً و أنت شهید علینا و کفی باللَّه شهیداً. ×××. هنا آخر النص الذی طلب رسول اللَّه صلی الله علیه وآله من الناس تکراره بعده و إقرارهم به. و قد أوردنا النص طبقاً ل ‹‹ب››، و من قوله‹‹وعظتنا بوعظ اللَّه … ››إلی هنا ورد فی ‹‹الف›› و ‹‹د›› و ‹‹ه›› و ‹‹و›› بصورة أُخری نوردها فیما یلی بعینها مع الإشارة إلی تفاوت النسخ الثلاثة بین القوسین: … و نطیع اللَّه و نطیعك (‹‹و››: نعطی اللَّه و نعطیك) و علیّاً أمیرالمؤمنین و ولده الأئمة الذین ذکرتهم من ذریتك من صلبه (‹‹ه›› و ‹‹و››: ذکرتهم أنّهم منك من صلبه متی جاؤوا و ادّعوا) بعد الحسن و الحسین، الذین قد عرَّفتکم مکانهما منّی و محلّهما عندی ومنزلتهما من ربی عزّوجلّ، فقد أدّیت ذلك إلیکم و أنهما سیدا شباب أهل الجنة و أنهما الإمامان بعد أبیهما علی، وأنا أبوهما قبله››. و قولوا:‹‹أعطینا اللَّه بذلك و إیاك و علیاً و الحسن و الحسین و الأئمة الذین ذکرت عهداً و میثاقاً مأخوذاً لأمیرالمؤمنین(‹‹ه›› و ‹‹و››: أطعنا اللَّه … علی عهد و میثاق، فهی مأخوذة من المؤمنین) من قلوبنا و أنفسنا و ألسنتنا و مصافقة أیدینا، من أدرکها بیده و إلاّ فقد أقرَّ بها بلسانه لا نبتغی بذلكَ بدلاً و لا نری من أنفسنا عنه حولاً أبداً (‹‹د›› و ‹‹ه›› و ‹‹و››: و لا یری اللَّه عزّ و جلّ منهما حولاً أبداً). نحن نؤدّی ذلك عنك الدانی و القاصی من أولادنا و أهالینا (‹‹ه›› ‹‹و››: … عنك إلی کل من رأینا ممن ولدنا أو لم نلده)، أشهدنا</ref>|ما این مطالب را از قول تو به نزدیک و دور از فرزندانمان و فامیلمان می‌رسانیم، و خدا را بر آن شاهد می‌گیریم. خداوند در شاهد بودن کفایت می‌کند و تو نیز بر این اقرار ما شاهد هستی».<ref>تا اینجا عبارتی بود که پیامبرصلی الله علیه وآله از مردم خواسته بود آن را همراه او تکرار کنند و به مضمون آن اقرار نمایند. این عبارات طبق نسخه «ب» ذکر شد، و در «الف» و «د» و «ه» از جمله: «تو ما را به موعظه الهی نصیحت کردی …» تا اینجا به این صورت آمده است:

ما این مطلب را از قول تو به دور و نزدیک از فرزندان و فامیلمان می‌رسانیم. («ه»: … از قول تو می‌رسانیم به فرزندانمان که به دنیا آمده‌اند یا نیامده اند)، خدا را بر این مطلب شاهد می‌گیریم و خدا در شاهد بودن کافی است و تو بر ما شاهدی، و نیز هر کس که خدا را اطاعت می‌کند - چه آشکارا و چه پنهانی - و نیز ملائکه خداوند و لشکر او و بندگانش را شاهد می‌گیریم، و خدا از هر شاهدی بالاتر است».</ref>|مَعاشِرَ النّاسِ، ما تَقُولُونَ؟ فَإنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ کُلَّ صَوْتٍ وَ خافِیَةَ کُلِّ نَفْسٍ،<ref>‹‹ب››: و خائنة الأعین و ما تخفی الصدور. ‹‹و››: خافیة کل نفس و عیب.</ref> ‹‹فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإنَّما یَضِلُّ عَلَیْها››،<ref>الإسراء / ۱۵.</ref> وَ مَنْ بایَعَ فَإنَّما یُبایِعُ اللَّهَ، ‹‹یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أیْدیهِمْ››.<ref>الفتح / ۱۰.</ref>|ای مردم، چه می‌گویید؟ خداوند هر صدایی را و پنهانی‌های هر کسی را می‌داند. پس هر کس هدایت یافت به نفع خودش است و هر کس گمراه شد به ضرر خودش گمراه شده است، و هر کس بیعت کند با خداوند بیعت می‌کند. دست خداوند بر روی دست بیعت کنندگان است.|مَعاشِرَ النّاسِ، فَبایِعُوا اللَّهَ وَ بایِعُونی وَ بایِعُوا عَلِیّاً<ref>‹‹الف››: اتقوا اللَّه و بایعوا علیّاً. ‹‹د››: و تابعوا علیاً.</ref> أمیرَالْمُؤْمِنینَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْأئِمَّةَ [مِنْهُمْ فِی الدُّنْیا وَ اْلآخِرَةِ]<ref>الزیادة من ‹‹ب›› و‹‹ه›› و ‹‹و››.</ref> کَلِمَةً باقِیَةً. یُهْلِكُ اللَّهُ مَنْ غَدَرَ وَ یَرْحَمُ مَنْ وَفی،<ref>فإنها کلمة باقیة یهلك بها من غدر و یرحم اللَّه من وفی.</ref> ‹‹وَمَنْ نَکَثَ فَإنَّما یَنْکُثُ عَلی نَفْسِهِ وَ مَنْ أوْفی بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ أجْراً عَظیماً››.<ref>الفتح / ۱۰.</ref>|ای مردم، با خدا بیعت کنید و با من بیعت نمایید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان از ایشان در دنیا و آخرت، به عنوان امامتی که در نسل ایشان باقی است بیعت کنید. خداوند غدرکنندگان (بیعت شکنان) را هلاک و وفاداران را مورد رحمت قرار می‌دهد. و هر کس بیعت را بشکند به ضرر خویش شکسته است، و هرکس به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند خداوند به او اجر عظیمی عنایت می‌فرماید.|مَعاشِرَ النّاسِ، قُولُوا الَّذی قُلْتُ لَکُمْ وَ سَلِّمُوا عَلی عَلِیٍّ بِإمْرَةِ الْمُؤْمِنینَ،<ref>‹‹ب››: معاشر الناس، لَقِّنوا ما لَقَّنْتُکُمْ و قُولوا ما قلته و سلِّموا علی أمیرکم.</ref> وَ قوُلوُا: ‹‹سَمِعْنا وَ أطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إلَیْکَ الْمَصیرُ››،<ref>البقرة / ۲۸۵.</ref> وَ قوُلوُا:‹‹الْحَمْدُ للَّهِ الَّذی هَدانا لِهذا وَ ما کُنّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلا أنْ هَدانَا اللَّهُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ››.<ref>الأعراف / ۴۳.</ref>|ای مردم، آنچه به شما گفتم بگویید:(تکرار کنید)، و به علی به عنوان «امیرالمؤمنین» سلام کنید<ref>یعنی: بگویید: «اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یَا اَمِیرَالْمُؤمِنِینَ». و عبارت در «ب» چنین است: «ای مردم، آنچه به شما تلقین کردم تکرار کنید و آنچه گفتم بگویید و بر امیرتان سلام کنید».</ref> و بگویید: «شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا مغفرت تو را می‌خواهیم و بازگشت به سوی توست». و بگویید: «حمد و سپاس خدای را که ما را به این هدایت کرد، و اگر خداوند هدایت نمی‌کرد ما هدایت نمی‌شدیم فرستادگان پروردگارمان به حق آمده‌اند».|مَعاشِرَ النّاسِ، إنَّ فَضائِلَ عَلِیِّ بْنِ أبی‌طالِبٍ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ - وَ قَدْ أنْزَلَها فِی الْقُرْآنِ - أکْثَرُ مِنْ أنْ أُحْصِیَها فی مَقامٍ واحِدٍ، فَمَنْ أنْبَأَکُمْ بِها وَ عَرَفَها<ref>الزیادة من ‹‹الف›› و ‹‹ه››.</ref> فَصَدِّقُوهُ.<ref>هذه الفقرة فی ‹‹ب›› هکذا: معاشر الناس، إن فضائل علیٍّ و ما خصّه اللَّه به فی القرآن أکثر من أن أذکرها فی مقام واحد، فمن أنبأکم بها فصدِّقوه</ref>|ای مردم، فضایل علی بن ابیطالب نزد خداوند - که آن را در قرآن نازل کرده - بیش از آن است که همه را در یک مجلس بشمارم، پس هر کس درباره آنها به شما خبر داد و معرفت آن را داشت او را تصدیق کنید.<ref>این عبارت را دو نوع می‌توان معنی کرد:

عبارت در «ب» چنین است: ای مردم، فضایل علی و آنچه خداوند او را در قرآن بدان اختصاص داده بیش از آن است که در یک مجلس ذکر کنم. پس هر کس شما را از آنها خبر داد او را تصدیق کنید.</ref>|مَعاشِرَ النّاسِ، مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِیّاً وَ الْأئِمَّةَ الَّذینَ ذَکَرْتُهُمْ<ref>‹‹ب››: من یُطع اللَّه و رسوله و اُولِی الْأمر فقد فاز ….</ref> فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظیماً.|ای مردم، هر کس خدا و رسولش و علی و امامانی را که ذکر کردم اطاعت کند به رستگاری بزرگ دست یافته است.|مَعاشِرَ النّاسِ، السّابِقُونَ إلی مُبایَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْلیمِ<ref>‹‹د››: السلام.</ref> عَلَیْهِ بِإمْرَةِالْمُؤْمِنینَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ<ref>‹‹ه›› و ‹‹و››: اولئكَ المقرّبون.</ref> فی جَنّاتِ النَّعیمِ.|ای مردم، کسانی که برای بیعت با او و قبول ولایتش و سلام به او به عنوان «امیرالمؤمنین» سبقت بگیرند آنان رستگارانند و در باغ‌های نعمت خواهند بود.|مَعاشِرَ النّاسِ، قوُلوُا ما یَرْضَی اللَّهُ بِهِ عَنْکُمْ مِنَ الْقَوْلِ، فَإنْ تَکْفُروُا أنْتُمْ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمیعاً فَلَنْ یَضُرَّ اللَّهَ شَیْئاً.<ref>‹‹ه›› ‹‹و››: فإنَّ اللَّه لغنیّ حمید.</ref>|ای مردم، سخنی بگویید که به خاطر آن خداوند از شما راضی شود، و اگر شما و همه کسانی که در زمین هستند کافر شوند به خدا ضرری نمی‌رسانند.|اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ [بِما أدَّیْتُ وَ أمَرْتَ]<ref>الزیادة من‹‹ب››.</ref> وَ اغْضِبْ عَلَی [الْجاحِدینَ]<ref name=":2"/> الْکافِرینَ، وَ الْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ.|خدایا، به خاطر آنچه ادا کردم و امر نمودم، مؤمنین را بیامرز، و بر منکرین که کافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.