۴٬۰۶۴
ویرایش
خط ۱: | خط ۱: | ||
== «وَ النَّجْمِ إِذا هَوى . ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ وَ ما غَوى...»<ref>نجم / ۱ - | == «وَ النَّجْمِ إِذا هَوى . ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ وَ ما غَوى...»<ref>نجم / ۱ - ۴؛ غدير در قرآن: ج ۱ ص ۲۰۰ - ۲۰۵؛ واقعه قرآنى غدير: ص ۱۴۸. </ref> == | ||
از جمله آياتى كه پس از ايراد [[خطبه غدیر]] و به احتمال قوى در ايام سه روزه اقامت در غدير نازل شده آيات ۱ - ۴ سوره نجم است: | از جمله آياتى كه پس از ايراد [[خطبه غدیر]] و به احتمال قوى در ايام سه روزه اقامت در غدير نازل شده آيات ۱ - ۴ سوره نجم است: | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
«قسم به ستاره هنگامى كه پايين مى آيد، صاحب شما (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و راه نايافته نيست و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. | «قسم به ستاره هنگامى كه پايين مى آيد، صاحب شما (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و راه نايافته نيست و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. | ||
آنچه مى گويد نيست مگر وحيى كه نازل مى شود».<ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص | آنچه مى گويد نيست مگر وحيى كه نازل مى شود».<ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص ۲۸۲؛ تفسير فرات: ص ۴۵۰ ح ۵۹۰ .</ref> | ||
موقعيت تاريخى اين آيات را به بيان ديگر نيز مى توان گفت: | موقعيت تاريخى اين آيات را به بيان ديگر نيز مى توان گفت: | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
هم زمان آيات ۱ تا ۴ سوره نجم نازل شد، تا از يک سو تأييد ديگرى بر وَحْيانى بودن غدير باشد، و از سوى ديگر مشتى محكم بر دهان ياوه گويانى باشد كه نسبت گمراهى و اغوا و هواى نفس به مبلغ اعظم غدير پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى دادند. آيات چنين بود: | هم زمان آيات ۱ تا ۴ سوره نجم نازل شد، تا از يک سو تأييد ديگرى بر وَحْيانى بودن غدير باشد، و از سوى ديگر مشتى محكم بر دهان ياوه گويانى باشد كه نسبت گمراهى و اغوا و هواى نفس به مبلغ اعظم غدير پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى دادند. آيات چنين بود: | ||
{{متن قرآن| | {{متن قرآن|وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ | ||
إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}}: | |||
«قسم به ستاره هنگامى كه سقوط كرد، صاحب شما (پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و اِغوا نشده و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. آنچه مى گويد وحيى است كه بر او نازل مى شود». | «قسم به ستاره هنگامى كه سقوط كرد، صاحب شما (پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و اِغوا نشده و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. آنچه مى گويد وحيى است كه بر او نازل مى شود». | ||
خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
انتخاب روش كتابت و تنظيم سندى كه براى روزهاى آينده و نسل هاى آينده ارزش خاصى دارد در برابر فراموش كاران نقش ويژه اى ايفا مى كند. | انتخاب روش كتابت و تنظيم سندى كه براى روزهاى آينده و نسل هاى آينده ارزش خاصى دارد در برابر فراموش كاران نقش ويژه اى ايفا مى كند. | ||
دقيقاً مانند مسئله كتف كه پيامبر صلى الله عليه و آله در ساعات آخر عمر درخواست آن را كردند تا سندى محكم به دست مؤمنين بدهند؛ ولى عمر مانع شد و به هر قيمتى بود نگذاشت براى آن حضرت كتف و دوات بياورند، و حتى حاضر به توهين به ساحت مقدس رسول اللَّه صلى الله عليه و آله شد! <ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۴۶۶، ۴۶۷، ۵۱۳، ۵۲۹ - | دقيقاً مانند مسئله كتف كه پيامبر صلى الله عليه و آله در ساعات آخر عمر درخواست آن را كردند تا سندى محكم به دست مؤمنين بدهند؛ ولى عمر مانع شد و به هر قيمتى بود نگذاشت براى آن حضرت كتف و دوات بياورند، و حتى حاضر به توهين به ساحت مقدس رسول اللَّه صلى الله عليه و آله شد! <ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۴۶۶، ۴۶۷، ۵۱۳، ۵۲۹ - ۵۸۶؛ الغدير: ج ۵ ص ۳۴۰.</ref> | ||
===== نكته سوم: ثبت اقرار مردم ===== | ===== نكته سوم: ثبت اقرار مردم ===== | ||
خط ۹۱: | خط ۹۲: | ||
اين بدان معناست كه غدير متعلق به همه است و مخاطب آن همه مسلمانانند، و عمل كننده به آن هم بايد همه عرب و عجم از هر قبيله و گروهى، و به هر رنگى از سياه و سفيد و زرد و سرخ باشند؛ چنانكه در متن خطابه غدير مى فرمايد: | اين بدان معناست كه غدير متعلق به همه است و مخاطب آن همه مسلمانانند، و عمل كننده به آن هم بايد همه عرب و عجم از هر قبيله و گروهى، و به هر رنگى از سياه و سفيد و زرد و سرخ باشند؛ چنانكه در متن خطابه غدير مى فرمايد: | ||
{{متن عربی|انَّ جَبْرَئيلَ هَبَطَ الَىَّ ... انْ اقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَاعْلِمَ كُلَّ ابْيَضَ وَ اسْوَدَ: انَّ عَلِىَّ بْنَ ابى طالِبٍ اخى وَ وَصِيّى}} | |||
===== نكته پنجم: امضاى الهى در كنار سند مكتوب ===== | ===== نكته پنجم: امضاى الهى در كنار سند مكتوب ===== | ||
خط ۹۸: | خط ۹۹: | ||
مِنَ اللَّه اوْ مِنْ رَسُولِهِ: آيا غدير و ولايت و بيعت از طرف خداست يا از طرف رسولش است؟ پاسخ خدا چنين است: | مِنَ اللَّه اوْ مِنْ رَسُولِهِ: آيا غدير و ولايت و بيعت از طرف خداست يا از طرف رسولش است؟ پاسخ خدا چنين است: | ||
{{متن قرآن|مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ}}؛ يعنى اين همان پيامبر است كه كلمه كلمه اش هدايت مردم بوده و تغيير نكرده و - نعوذ باللَّه - گمراهى در او پديد نيامده است. | |||
{{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ}}؛ او كه از روى هوا و هوس سخنى نمى گويد، و تمام سخنان او حساب شده و مورد امضاى خداست. | |||
{{متن قرآن|إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}}؛ آنچه او مى گويد وحى خداست و از طرف خدا به او الهام گرديده است. | |||
===== نكته ششم: بيان مقام عظيم پيامبر صلى الله عليه و آله ===== | ===== نكته ششم: بيان مقام عظيم پيامبر صلى الله عليه و آله ===== | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۸: | ||
خداوند همه اين برخوردهاى كفرآميز را كه برخاسته از ضعف ايمان يا عدم اعتقاد بود با اين آيات پاسخ داد، و بار ديگر مقام عظيم پيامبر صلى الله عليه و آله را به همه كوردلانى كه بر سر مسئله ولايت چنين جسارتى به آن حضرت روا داشتند، خاطر نشان ساخت. | خداوند همه اين برخوردهاى كفرآميز را كه برخاسته از ضعف ايمان يا عدم اعتقاد بود با اين آيات پاسخ داد، و بار ديگر مقام عظيم پيامبر صلى الله عليه و آله را به همه كوردلانى كه بر سر مسئله ولايت چنين جسارتى به آن حضرت روا داشتند، خاطر نشان ساخت. | ||
امام صادق علیه السلام اين مرحله غدير را چنين بيان فرموده است: | |||
هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير اميرالمؤمنين عليه السلام را معرفى كرد مردم سه دسته شدند: عده اى گفتند: محمد گمراه شده است. | هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير اميرالمؤمنين عليه السلام را معرفى كرد مردم سه دسته شدند: عده اى گفتند: محمد گمراه شده است. | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۲۴: | ||
عده اى ديگر گفتند: اغوا شده است. گروه ديگرى گفتند: درباره اهل بيتش و پسر عمويش از روى هواى نفس سخن مى گويد. | عده اى ديگر گفتند: اغوا شده است. گروه ديگرى گفتند: درباره اهل بيتش و پسر عمويش از روى هواى نفس سخن مى گويد. | ||
اينجا بود كه خداوند سبحان چنين نازل كرد: | اينجا بود كه خداوند سبحان چنين نازل كرد:{{متن قرآن|وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ | ||
إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}}: | |||
«قسم به ستاره هنگامى كه فرودآمد، صاحب شما (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و اغوا نشده و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. آنچه مى گويد وحيى است كه بر او نازل مى شود».<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۵۱ ح | «قسم به ستاره هنگامى كه فرودآمد، صاحب شما (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) گمراه نشده و اغوا نشده و از روى هواى نفس سخن نمى گويد. آنچه مى گويد وحيى است كه بر او نازل مى شود».<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۵۱ ح ۲۲۸؛ تأويل الآيات: ج ۲ ص ۶۲۳ .</ref> | ||
در حديث ديگرى اين مرحله از غدير با تفسير آيات مزبور چنين ترسيم شده است: | در حديث ديگرى اين مرحله از غدير با تفسير آيات مزبور چنين ترسيم شده است: | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۳۳: | ||
پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام فرمود: يا على، قسم به آنكه مرا به پيامبرى مبعوث فرموده، وصايت و [[جانشین|خلافت]] و [[امامت]] بعد از من براى تو واجب گرديد. منافقين گفتند: محمد در محبت پسر عمويش گمراه شده و منحرف گرديده و درباره شأن او از روى هواى نفس سخن مى گويد. | پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام فرمود: يا على، قسم به آنكه مرا به پيامبرى مبعوث فرموده، وصايت و [[جانشین|خلافت]] و [[امامت]] بعد از من براى تو واجب گرديد. منافقين گفتند: محمد در محبت پسر عمويش گمراه شده و منحرف گرديده و درباره شأن او از روى هواى نفس سخن مى گويد. | ||
خداوند تبارک و تعالى هم اين آيات را نازل كرد: | خداوند تبارک و تعالى هم اين آيات را نازل كرد:{{متن قرآن|وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ}}خداوند عزوجل مى گويد: | ||
«قسم به خالق ستاره هنگامى كه پايين آمد». | «قسم به خالق ستاره هنگامى كه پايين آمد».{{متن قرآن|ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ}} يعنى محمد صلى الله عليه و آله در محبت على بن ابى طالب عليه السلام گمراه نشده،{{متن قرآن|مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ}} يعنى درباره مقام على عليه السلام از روى اغوا و هواى نفس سخن نمى گويد. | ||
{{متن قرآن|إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}}: «آنچه مى گويد وحيى است كه بر او نازل مى شود».<ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص ۲۷۲؛ امالى الصدوق: ص ۶۶۰ .</ref> | |||
==== تحليل دوم ==== | ==== تحليل دوم ==== | ||
خط ۱۴۸: | خط ۱۵۰: | ||
در اينجا خداوند از دو سوى نفى و اثبات وَحْيانى بودن غدير را مطرح مى نمايد كه به توضيح آن مى پردازيم: | در اينجا خداوند از دو سوى نفى و اثبات وَحْيانى بودن غدير را مطرح مى نمايد كه به توضيح آن مى پردازيم: | ||
===== الف) نفى هواى نفس درباره غدير: | ===== الف) نفى هواى نفس درباره غدير:{{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ}} ===== | ||
خداوند براى اثبات اين مطلب كه غدير هيچ رنگ و بويى از هواهاى نفسانى در خود ندارد، مسئله را به صورت ريشه اى مطرح مى نمايد؛ و آن اينكه پيامبر مكرم صلى الله عليه و آله در هيچ موردى از روى هواى نفس سخن نمى گويد تا نوبت به غدير برسد. | خداوند براى اثبات اين مطلب كه غدير هيچ رنگ و بويى از هواهاى نفسانى در خود ندارد، مسئله را به صورت ريشه اى مطرح مى نمايد؛ و آن اينكه پيامبر مكرم صلى الله عليه و آله در هيچ موردى از روى هواى نفس سخن نمى گويد تا نوبت به غدير برسد. | ||
آن حضرت حتى در گفته هاى مربوط به زندگى شخصى خويش هم پيرو هواى نفس نيست و هيچ امرى و نهيى و سخنى كه برخاسته از هواى نفس باشد بر لسان مبارک آن حضرت جارى نمى شود؛ و اين معناى مقام عصمت است كه | آن حضرت حتى در گفته هاى مربوط به زندگى شخصى خويش هم پيرو هواى نفس نيست و هيچ امرى و نهيى و سخنى كه برخاسته از هواى نفس باشد بر لسان مبارک آن حضرت جارى نمى شود؛ و اين معناى مقام عصمت است كه {{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ}} | ||
وقتى اين ريشه اعتقادى را پذيرفته باشيم چگونه ممكن است در مسئله غدير با آن برنامه مفصل و با آن خطابه اى كه حضرتش بيش از ۱۰۰ مورد به آيات قرآن استناد فرموده، بتوان خدشه وارد كرد كه از روى هواى نفس فرموده باشد؟! | وقتى اين ريشه اعتقادى را پذيرفته باشيم چگونه ممكن است در مسئله غدير با آن برنامه مفصل و با آن خطابه اى كه حضرتش بيش از ۱۰۰ مورد به آيات قرآن استناد فرموده، بتوان خدشه وارد كرد كه از روى هواى نفس فرموده باشد؟! | ||
===== ب) اثبات وَحْيانيت غدير: | ===== ب) اثبات وَحْيانيت غدير: {{متن قرآن|إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}} ===== | ||
جلوه اثباتى در ارزش غدير - پس از نفى هواى نفس درباره آن - نزول دستور مستقيم آن از طرف خداست. | جلوه اثباتى در ارزش غدير - پس از نفى هواى نفس درباره آن - نزول دستور مستقيم آن از طرف خداست. | ||
اين مسئله در آيه با استفاده از تركيب مفيد انحصار آمده كه ابتدا حرف نفى | اين مسئله در آيه با استفاده از تركيب مفيد انحصار آمده كه ابتدا حرف نفى {{متن عربی|اِنْ}}به كار رفته و سپس با كلمه استثناء {{متن عربی|الاّ}}اين انحصار به اثبات رسيده است، آنجا كه مى فرمايد:{{متن قرآن|إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ}}: «نيست آن مگر وحيى كه نازل مى شود». | ||
با اين تركيب خاص، خداوند قاطعيت فوق العاده اى درباره غدير نشان داده و در صدد بيان اين مطلب است كه «غدير» و «ولايت» و تركيب اين دو، يعنى «اعلام ولايت در غدير» همه به دستور خاص الهى در | با اين تركيب خاص، خداوند قاطعيت فوق العاده اى درباره غدير نشان داده و در صدد بيان اين مطلب است كه «غدير» و «ولايت» و تركيب اين دو، يعنى «اعلام ولايت در غدير» همه به دستور خاص الهى در{{متن قرآن|يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ...}}بوده و پشتيبان آن خداست، چرا كه او آن را فرستاده است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:قرآن و غدیر]] | [[رده:قرآن و غدیر]] |
ویرایش