پرش به محتوا

آيه ۱۵۳ انعام و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
{{قرآن|وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ|ترجمه=اين راه مستقيم من است، از آن پيروى كنيد و از راه‌هاى ديگر پيروى نكنيد كه از راه خدا شما را متفرق كند. شما را به اين مطلب وصيت مى‌كند تا شايد تقوا پيشه كنيد}}.
{{قرآن|وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ|ترجمه=اين راه مستقيم من است، از آن پيروى كنيد و از راه‌هاى ديگر پيروى نكنيد كه از راه خدا شما را متفرق كند. شما را به اين مطلب وصيت مى‌كند تا شايد تقوا پيشه كنيد}}.


== موقعیت آیه در متن خطبه ==
== آیه در متن خطبه ==
موقعیت آیه ۱۵۳ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین تصویر شده است: پيامبر صلى الله عليه و آله، در قسمت پايانىِ بخش ششم خطبه غدير، علم امر و نهى الهى را مختص اميرالمؤمنين ‏عليه السلام دانست و همه را به اطاعت از آن حضرت امر كرد. حضرت در آخر با اشاره به آيه ۱۵۳ سوره انعام به همگان هشدار داد كه از مسير اميرالمؤمنين ‏عليه السلام دور نشوند.  
موقعیت آیه ۱۵۳ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین تصویر شده است: پيامبر صلى الله عليه و آله، در قسمت پايانىِ بخش ششم خطبه غدير، علم امر و نهى الهى را مختص اميرالمؤمنين ‏عليه السلام دانست و همه را به اطاعت از آن حضرت امر كرد. حضرت در آخر با اشاره به آيه ۱۵۳ سوره انعام به همگان هشدار داد كه از مسير اميرالمؤمنين ‏عليه السلام دور نشوند.  


خط ۲۷: خط ۲۷:
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّ اللَّهَ قَدْ اَمَرَنى وَ نَهانى، وَ قَدْ اَمَرْتُ عَلِيّاً وَ نَهَيْتُهُ بِاَمْرِهِ. فَعِلْمُ الاَمْرِ وَ النَّهْىِ لَدَيْهِ، فَاسْمَعُوا لاَمْرِهِ تَسْلِمُوا وَ اَطيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ انْتَهُوا لِنَهْيِهِ تَرْشُدُوا، وَ صيرُوا اِلى مُرادِهِ وَ لا تَتَفَرَّقْ بِكُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبيلِهِ}}. {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقيمُ الَّذى اَمَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ اَئِمَّةُ الْهُدى، يَهْدُونَ اِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ|ترجمه=اى مردم، خداوند مرا امر و نهى نموده است، و من هم به امر الهى على را امر و نهى نموده‌‏ام، و علم امر و نهى نزد اوست. پس امر او را گوش دهيد تا سلامت بمانيد، و او را اطاعت كنيد تا هدايت شويد و نهى او را قبول كنيد تا در راه درست باشيد، و به‌سوى مقصد و مراد او برويد، و راه‌‏هاى بيگانه شما را از راه او منحرف نكند. اى مردم، من راه مستقيم خداوند هستم كه شما را به پيروى آن امر نموده، و سپس على بعد از من، و سپس فرزندانم از نسل او كه امامان هدايت‏‌اند، به حق هدايت مى‏‌كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى‏‌كنند}}.<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۱۲.</ref>
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّ اللَّهَ قَدْ اَمَرَنى وَ نَهانى، وَ قَدْ اَمَرْتُ عَلِيّاً وَ نَهَيْتُهُ بِاَمْرِهِ. فَعِلْمُ الاَمْرِ وَ النَّهْىِ لَدَيْهِ، فَاسْمَعُوا لاَمْرِهِ تَسْلِمُوا وَ اَطيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ انْتَهُوا لِنَهْيِهِ تَرْشُدُوا، وَ صيرُوا اِلى مُرادِهِ وَ لا تَتَفَرَّقْ بِكُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبيلِهِ}}. {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقيمُ الَّذى اَمَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ اَئِمَّةُ الْهُدى، يَهْدُونَ اِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ|ترجمه=اى مردم، خداوند مرا امر و نهى نموده است، و من هم به امر الهى على را امر و نهى نموده‌‏ام، و علم امر و نهى نزد اوست. پس امر او را گوش دهيد تا سلامت بمانيد، و او را اطاعت كنيد تا هدايت شويد و نهى او را قبول كنيد تا در راه درست باشيد، و به‌سوى مقصد و مراد او برويد، و راه‌‏هاى بيگانه شما را از راه او منحرف نكند. اى مردم، من راه مستقيم خداوند هستم كه شما را به پيروى آن امر نموده، و سپس على بعد از من، و سپس فرزندانم از نسل او كه امامان هدايت‏‌اند، به حق هدايت مى‏‌كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى‏‌كنند}}.<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۱۲.</ref>


=== موقعيت تاريخى ===
== موقعیت تاریخی استفاده از آیه ==
در بخش هفتم از خطبه غدير -  كه خطبه از نيمه گذشته بود -  حضرت در يک نگاه تبيين كامل درباره ابعاد مسئله ولايت و برخى ناگفته‏ هاى ديگر را آغاز كرد.
برخی محققان موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۱۵۳ سوره انعام را چنین توصیف کرده‌اند: در بخش هفتم از خطبه غدير - كه خطبه از نيمه گذشته بود-  پیامبر صلى الله عليه و آله تبيين كامل ابعاد مسئله ولايت و برخى ناگفته‏‌هاى ديگر را آغاز كرد. در اواسط خطبه، پيامبر به تبيين دقيق‏‌تر امامت پرداخته و صاحبان اين مقام را تعيين کرد. در چنين موقعيتى، با آوردن دو آيه از قرآن به معرفى امامان و علت لزومِ اطاعت آنان پرداخت كه آيه دوم در آخر كلام است و نيمه دومِ آيه اول به‌صورت تضمين در قسمت اول كلام حضرت آمده است. همچنین، نيمه اولِ آيه اول در قسمت دوم كلام حضرت به‌طور كامل تفسير شده و مصداق «صراط مستقيم» دقيقاً تعيين گرديده است.


در اواسط خطبه، پيامبر صلى الله عليه و آله به تبيين دقيق‏ تر امامت پرداخته و صاحبان اين مقام عظمى را تعيين مى‏ فرمايد.
== موقعيت قرآنى آیه ==
 
از نظر موقعيت قرآنى، آیه ۱۵۳ سوره انعام دارای چنین موقعیتی دانسته شده است: این آیه در یک دسته معنایی از آیات سوره انعام قرار گرفته که از آيه ۱۵۱  آغاز می‌شود؛ آیه‌ای که خداوند در آن دعوت مى‏‌كند تا حرام و حلال را براى مردم بيان كند. آنگاه شرک، قتل فرزندان و ارتكاب فحشاء، قتل نفس و خوردن مال يتيم را نمونه‏‌هاى بارزى از محرمات معرفى مى‌كند. در مقابل آن، نیکی به والدين، دقيق‌بودن در ترازو، عدالت در گفتار و وفاى به عهد را به‌عنوان نمونه‏‌هايى از اوامر واجب الهى ذكر مى‏‌نمايد. سپس به آيه ۱۵۳ مى‌رسد كه به‌عنوان دستورى از دستورات بنيادى خداوند است. آیه ۱۵۳ سوره يک بار ديگر در آيه ۱۵۹ همين سوره با تعبير {{قرآن|وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ|ترجمه=و از ميان قوم موسى جماعتى هستند كه به حق راهنمايى مى‌كنند و به حق داورى مى‌نمايند}} آمده است. اين دو مورد در سياق معرفى اهل هدايت در برابر اهل گمراهی است.
در چنين موقعيتى با آوردن دو آيه از قرآن به معرفى امامان و علت لزومِ اطاعت آنان مى‏ پردازد، كه آيه دوم در آخر كلام است و نيمه دومِ آيه اول به صورت تضمين در قسمت اول كلام حضرت آمده، و نيمه اولِ آيه اول در قسمت دوم كلام حضرت به طور كامل تفسير شده و مصداق «صراط مستقيم» دقيقاً تعيين گرديده است.
 
اين بخش سخن با اشاره به آيه ۱۵۳ سوره انعام آغاز شد:
 
{{قرآن|وَ اَنَّ هذا صِراطى مُسْتَقيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لاتَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبيلِهِ}}، كه صراط مستقيم را در برابر همه راه‏ هاى ديگر قرار مى‏ داد و بايد راه راست دقيقاً معرفى مى‏ شد.
 
به همين منظور حضرت با يادآورى اينكه علم امر و نهى نزد على‏ عليه السلام است به مردم دستور داد درباره اوامر و نواهى على ‏عليه السلام سر تسليم فرود آورند و فرمود:
 
«مواظب باشيد كه راه ‏هاى ديگر شما را از راه او منحرف نكند».
 
آنگاه به صراحت اعلام كرد كه {{قرآن|صراط مستقيم}} من و على و امامان بعد از او هستيم، و به آيه ۱۸۶ سوره اعراف اشاره كرد كه {{قرآن|وَ مِمَّنْ خَلَقْنا اُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}}.
 
=== موقعيت قرآنى ===
از نظر موقعيت قرآنى آيه سوره انعام از آيه ۱۵۱  آغاز مى‏شود كه خداوند دعوت مى‏ كند تا حرام و حلال را براى مردم بيان كند: {{قرآن|قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ...}}.
 
آنگاه شرک و قتل اولاد و ارتكاب فواحش و قتل نفس و اكل مال يتيم را نمونه‏ هاى بارزى از محرمات معرفى مى ‏كند، و در مقابل آن احسان به والدين، دقيق بودن در ترازو، عدالت در گفتار و وفاى به عهد را به عنوان نمونه‏ هايى از اوامر واجب الهى ذكر مى‏ نمايد.
 
سپس به اين آيه مى ‏رسد كه به عنوان دستورى از دستورات بنيادى خداوند است: {{قرآن|وَ أَنَّ هذا صِراطِى مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ}}.
 
آيه سوره اعراف يک بار ديگر در آيه ۱۵۹ همين سوره با تعبير {{قرآن|وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}} آمده است.
 
اين دو مورد در سياق معرفى اهل هدايت در برابر كوردلانى است كه {{قرآن|لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها}} هستند، و آنگاه به طور كلى عده ‏اى را هدايت يافته به حق معرفى مى ‏فرمايد.


=== تحليل اعتقادى ===
=== تحليل اعتقادى ===
۱٬۶۲۶

ویرایش