۴٬۰۶۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{متن قرآن|وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ.}} | {{متن قرآن|وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ.}} | ||
«و آنان که [به جای خدا از پیشوایان شرک و کفر] پیروی کردند، گویند: کاش برای ما بازگشتی [به دنیا] بود تا ما هم از آنان بیزاری می جستیم، همان گونه که آنان از ما بیزاری جستند. خدا این گونه اعمالشان را که برای آنان مایه اندوه و دریغ است، به آنان نشان می دهد و اینان هرگز از آتش بیرون آمدنی نیستند.» | |||
=== موقعيت قرآنى === | === موقعيت قرآنى === | ||
اصحاب صحيفه در حجة الوداع پيمان نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند. اين وِزر و بال عظيم كه در نامه اعمال خود گذاشتند براى ابوبكر كمتر از سه سال و براى عمر كمتر از پانزده سال روز شمار لذت دنيا داشت، و با پايان آن حسرت و ندامت آغاز شد. اين حسرت و ندامت دامنگير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد. | اصحاب صحيفه در حجة الوداع پيمان نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند. اين وِزر و بال عظيم كه در نامه اعمال خود گذاشتند براى ابوبكر كمتر از سه سال و براى عمر كمتر از پانزده سال روز شمار لذت دنيا داشت، و با پايان آن حسرت و ندامت آغاز شد. اين حسرت و ندامت دامنگير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد. | ||
امام باقر عليه السلام نزول اين آيه را درباره اصحاب صحيفه چنين بيان مى‌فرمايد:{{متن قرآن|كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ}}: | امام باقر عليه السلام نزول اين آيه را درباره اصحاب صحيفه چنين بيان مى‌فرمايد:{{متن قرآن|كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ}}: «خدا این گونه اعمالشان را که برای آنان مایه اندوه و دریغ است، به آنان نشان می دهد» | ||
و اينان اصحاب صحيفه‌اى هستند كه درباره مخالفت با على عليه السلام نوشتند. | |||
{{متن قرآن|وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ}}: «و اینان هرگز از آتش بیرون آمدنی نیستند.»<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۱۶، ج ۳۱ ص ۶۳۷؛ مناقب ابن شهر آشوب: ج ۳ ص ۲۱۲.</ref> | |||
نيمه اول آيه و نيز آيه قبل اين پشيمانى را به خوبى ترسيم كرده است، آنجا كه مى‌فرمايد: {{متن قرآن|إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ. وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا}}: | |||
«هنگامی که بیزاری جویند رؤسا و پیشوایان (باطل) از پیروان خود و عذاب خدا را مشاهده کنند و هر گونه وسیله و اسباب از آنها قطع شود (و روابط باطل به جا نماند).و آنان که [به جای خدا از پیشوایان شرک و کفر] پیروی کردند، گویند: کاش برای ما بازگشتی [به دنیا] بود تا ما هم از آنان بیزاری می جستیم، همان گونه که آنان از ما بیزاری جستند.» | |||
با توجه به اينكه قسمت اخير آيه {{متن قرآن|كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ ...}} طبق حديث مربوط به اصحاب صحيفه است قسمت اول آن و نيز آيه قبلى به آن مربوط خواهد بود، چرا كه ضماير در {{متن قرآن|يُرِيهِمُ}} و {{متن قرآن|أَعْمالَهُمْ}}و {{متن قرآن|عَلَيْهِمْ}} به {{متن قرآن|الَّذِينَ اتَّبَعُوا}}باز مى‌گردد، و كلمه {{متن قرآن|كَذلِكَ}}اين ارتباط را قطعى مى‌نمايد. | با توجه به اينكه قسمت اخير آيه {{متن قرآن|كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ ...}} طبق حديث مربوط به اصحاب صحيفه است قسمت اول آن و نيز آيه قبلى به آن مربوط خواهد بود، چرا كه ضماير در {{متن قرآن|يُرِيهِمُ}} و {{متن قرآن|أَعْمالَهُمْ}}و {{متن قرآن|عَلَيْهِمْ}} به {{متن قرآن|الَّذِينَ اتَّبَعُوا}}باز مى‌گردد، و كلمه {{متن قرآن|كَذلِكَ}}اين ارتباط را قطعى مى‌نمايد. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۹: | ||
==== دوم: بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر در قيامت ==== | ==== دوم: بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر در قيامت ==== | ||
خداوند در روز قيامت صحنه‌هاى تكان دهنده‌اى از بانيان انحراف در اسلام به نمايش مى‌گذارد تا اصحاب صحيفه و عمق جنايتشان بر همه روشن شود. همان آيه‌اى كه ابوبكر هنگام مرگ بر زبان آورد و بر خود تطبيق كرد كه {{متن قرآن|لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِي ...}} <ref>فرقان/ ۲۵-۲۹.</ref> در كلام امام باقر عليه السلام به‌طور كامل تفسير شده است:{{متن قرآن|يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ}}: | خداوند در روز قيامت صحنه‌هاى تكان دهنده‌اى از بانيان انحراف در اسلام به نمايش مى‌گذارد تا اصحاب صحيفه و عمق جنايتشان بر همه روشن شود. همان آيه‌اى كه ابوبكر هنگام مرگ بر زبان آورد و بر خود تطبيق كرد كه {{متن قرآن|لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِي ...}} <ref>فرقان/ ۲۵-۲۹.</ref> در كلام امام باقر عليه السلام به‌طور كامل تفسير شده است:{{متن قرآن|يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ}}: «و روزی که ستمکار، دو دست خود را [از شدت اندوه و حسرت به دندان] می گزد» ظالم يعنى ابوبكر. | ||
{{متن قرآن|يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا}}: «و روزی که ستمکار، دو دست خود را [از شدت اندوه و حسرت به دندان] می گزد» يعنى‌اى كاش على را با پيامبر پذيرفته بودم. {{متن قرآن|يَا لَيتَنِى لَم اَتَّخِذ فُلانًا خَلِيلًا}}: «ای وای، کاش من فلانی را [که سبب بدبختی من شد] به دوستی نمی گرفتم» | |||
فلانى يعنى عمر. {{متن قرآن|لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِي}}: | |||
«بی تردید مرا از قرآن پس از آنکه برایم آمد گمراه کرد.»، ذكر يعنى ولايت.{{متن قرآن|وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولًا}}: «و شیطان همواره انسان را [پس از گمراه کردنش تنها و غریب در وادی هلاکت] وا می‌گذارد.»<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۴۹ ح ۵.</ref> شيطان يعنى دومى. | |||
در آياتى از قرآن رو در رويى ابوبكر و عمر در روز قيامت مطرح شده كه خلق جهان بيزارى آنان از يكديگر را به تماشا خواهند نشست، و آن روزى است كه ما به على مى‌نازيم. امام باقر عليه السلام آيات ۳۷ تا ۳۹ سوره زخرف را در اين رابطه چنين تفسير فرمود:{{متن قرآن|حَتَّىٰ إِذَا جَاءَنَا قَالَ يَا لَيْتَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ}}: | |||
«تا زمانی که [در قیامت] نزد ما آیند [به شیطانش]يعنى ابوبكر و عمر، آنگاه كه يكديگر را مى‌بينند يكى به ديگرى خواهد گوید: ای کاش میان من و تو فاصله و دوری مشرق و مغرب بود، پس بد همنشینی بودی!» | |||
آنجاست كه خدا به پيامبرش مى‌فرمايد: به ابوبكر و عمر و پيروانشان بگو: {{متن قرآن|لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ}}: «و [به آنان گویند: امروز این گفتگو و آرزوی دوری از شیطان] هرگز به شما سودی نمی دهد؛ زیرا [در دنیا] ستم ورزیدید [و] اکنون همه با هم در عذاب مشترک خواهید بود» | |||
يعنى اكنون كه در حق آل محمد عليهم السلام ظلم كرده‌ايد.<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۶ ح ۱۴.</ref> رو در رو شدن بنيانگذاران ظلم بر آل محمد عليهم السلام با ادامه دهندگان راهشان از بنى اميه و بنى عباس و همه احياگران راه سقيفه تا روز قيامت و بيزارى آنان از يكديگر، منظره ديگرى است كه بسيارى از مطالب پنهانى را بر همگان روشن خواهد كرد. | |||
امام عليه السلام در تفسير آيات ۵۵ تا ۶۳سوره «ص» مى‌فرمايد: | |||
{{متن قرآن|وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ}}: «براى طاغيان بدترين بازگشت خواهد بود»، يعنى ابوبكر و عمر و بنى اميه. سپس خداوند كسانى را ذكر مى‌كند كه بعد از آنان حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند و مى‌فرمايد: {{متن قرآن|وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ}}: «گروه ديگرى از همان نوع كه گونه‌هاى مختلفى دارد». {{متن قرآن|هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ}}: «اينان گروهى هستند كه همراه آنان وارد آتش مى‌شوند»، يعنى بنى عباس.آنگاه بنى اميه به آنان مى‌گويند: {{متن قرآن|لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ}}: «بر آنان خوشامد نباشد چرا كه به آتش خواهند رفت». بنى عباس در پاسخ مى‌گويند: {{متن قرآن|بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا فَبِئْسَ الْقَرارُ}}: «بلكه بر شما خوشامد نباشد؛ شما آتش را براى ما آماده كرديد و چه بد جايى است»، يعنى با آغاز ظلم بر آل محمد عليهم السلام زمينه را آماده كرديد. سپس بنى اميه مى‌گويند: {{متن قرآن|رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذِه فَزِدهُ عَذَابًا ضِعفًا مِنَ النَّار}}: «خدايا هركس اين زمينه را براى ما آماده كرده به عذابى مضاعف مبتلا گردان»، كه منظورشان ابوبكر و عمر است.اينجاست كه دشمنان آل محمد عليهم السلام در آتش خواهند گفت: {{متن قرآن|مَا لَنا لا نَرَى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ}}: «چه شده است ما را كه نمى‌بينيم مردانى را كه آنان را مردم بدى به شمار مى‌آورديم»، يعنى در دنيا شيعيان على را بد مى‌دانستيم. آيا ما آنها را به مسخره گرفته بوديم يا چشم‌ها نمى‌تواند آنها را ببيند؟<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۳ ح ۱۰.</ref> | |||
==== سوم: حسرت اصحاب صحيفه و پيروانشان ==== | ==== سوم: حسرت اصحاب صحيفه و پيروانشان ==== | ||
در ميان شعله‌هاى جهنم كه مزه تلخ غصب خلافت و ظلم به مقام ولايت را به اصحاب صحيفه و اهل سقيفه و پيروانشان خواهد چشاند، روزى است كه حسرت و ندامتشان به نقطه اوج مى‌رسد. آيات ۶۶ تا ۶۸ سوره احزاب در اين باره است:{{متن قرآن|يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ}}: «روزى كه صورت‌هاى آنان در آتش زير و رو مى‌شود»، يعنى كسانى كه حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند. {{متن قرآن|يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا}}: «مى‌گويند: اى كاش از خدا و رسول اطاعت مى‌كرديم»، يعنى درباره اميرالمؤمنين عليه السلام. | در ميان شعله‌هاى جهنم كه مزه تلخ غصب خلافت و ظلم به مقام ولايت را به اصحاب صحيفه و اهل سقيفه و پيروانشان خواهد چشاند، روزى است كه حسرت و ندامتشان به نقطه اوج مى‌رسد. آيات ۶۶ تا ۶۸ سوره احزاب در اين باره است:{{متن قرآن|يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ}}: «روزى كه صورت‌هاى آنان در آتش زير و رو مى‌شود»، يعنى كسانى كه حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند. {{متن قرآن|يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا}}: «مى‌گويند: اى كاش از خدا و رسول اطاعت مى‌كرديم»، يعنى درباره اميرالمؤمنين عليه السلام. | ||