دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

دعا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۴۹

۶۹۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۱

←‏آيه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» [2]

Modir

دیوان‌سالاران، developer، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۸۲۰

ویرایش

@@ خط ۶۳: / خط ۶۳: @@
 <big>«جز شيطانِ عصيانگرى را -  كه خدا او را لعنت كند -  صدا نمى‏ زنند. شيطان گفت: حتماً از بندگان تو نصيب معينى خواهم گرفت و آنان را گمراه نموده و اميدوار خواهم كرد، و به آنان دستور خواهم داد تا گوش چهار پايان را به علامت جاهليت براى بت‏ها بِبُرند، و به آنان دستور خواهم داد كه خلق خدا را تغيير دهند، و هر كس شيطان را ولى خود حساب كند و خدا را كنار بگذارد، خسارت روشنى كرده است. شيطان به آنان وعده مى‏ دهد و آنان را اميدوار مى‏ كند، ولى شيطان جز مغرور كردن چيزى به آنان وعده نمى ‏دهد» .</big>
+<big>«وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ. الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ»<ref>مطففين /  ۱۱ ، ۱۰.</ref> :</big>
-»وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ. الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ«××× ۱ مطففين /  ۱۱ ۱۰. ×××:
+<big>«واى در آن روز بر تكذيب كنندگان كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند» .</big>
+<big>اين آيات و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:</big>
-»واى در آن روز بر تكذيب كنندگان كه روز قيامت را تكذيب مى‏كنند« .
+'''<big>متن دعا</big>'''
+<big>در فرازى از دعاى بعد از نماز روز غدير چنين مى‏ خوانيم:</big>
-اين آيات و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:
+<big>فَاشْهَدُ يا الهى انَّ الامامَ الْهادِى الْمُرْشِدَ الرَّشيدَ عَلِىَّ بْنَ ابى ‏طالِبٍ اميرَالْمُؤْمِنينَ الَّذى ...، جَعَلْتَ الاقْرارَ بِوِلايَتِهِ تَمامَ تَوْحيدِكَ وَ الاخْلاصَ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ وَ اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ، فَقُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» .</big>
+<big>فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الاخْلاصِ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ، وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ، وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ذلِكَ وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاخْلاصِ وَ التَّصْديقِ لِعَهْدِكَ وَ ميثاقِكَ وَ مِنْ اهْلِ الْوَفاءِ بِذلِكَ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ، الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامَ، وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ، وَ مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ، وَ صَدَّهُمْ عَنِ السّبيلِ وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِ ... .</big>
-۱-  متن دعا
+<big>اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجاحِدينَ وَ النّاكِثينَ وَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ الْآخِرينَ <ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۷ ۲۱۶. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref> :</big>
-در فرازى از دعاى بعد از نماز روز غدير چنين مى‏خوانيم:
+<big>الهى، من شهادت مى‏ دهم كه امام هدايت كننده ارشاد كننده هدايت شده على بن ابى ‏طالب اميرالمؤمنين است، كه اقرار به ولايت او را كامل بودن توحيدت و اخلاص در يگانگى ‏ات و كامل شدن دينت و تمام نعمتت بر همه خلقت قرار دادى و فرمودى - و كلام تو حق است -  : «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» .</big>
+<big>پس تو را شكر بر آنچه بر ما منت نهاده‏اى از اخلاص به توحيدت و بر آنچه بر ما كرم كرده‏ اى، با پذيرفتن ولايت ولىّ هدايت كننده‏ ات بعد از پيامبر ترساننده منذرت، و با مولايمان اسلام را به عنوان دين ما راضى شدى، و نعمتت را با تجديد عهد و ميثاقت بر ما تمام كردى و آن پيمان را به ياد ما آوردى، و ما را از اهل اخلاص و تصديق نسبت به عهد و ميثاقت و از اهل وفا به آن قرار دادى، و ما را از عهدشكنان و تكذيب كنندگان قرار ندادى كه روز قيامت را تكذيب مى‏ كنند، و ما را از تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تحريف كنندگان و زنده كنندگان اعمال جاهليت و تغيير دهندگان خلق خدا قرار ندادى، و از كسانى كه شيطان بال خود را بر آنان گسترانده و ياد خدا را از خاطر آنان برده و از راه راست مانع شده، قرار ندادى.</big>
-فَاشْهَدُ يا الهى انَّ الامامَ الْهادِى الْمُرْشِدَ الرَّشيدَ عَلِىَّ بْنَ ابى‏طالِبٍ اميرَالْمُؤْمِنينَ الَّذى ...، جَعَلْتَ الاقْرارَ بِوِلايَتِهِ تَمامَ تَوْحيدِكَ وَ الاخْلاصَ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ وَ اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ، فَقُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ: »الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً« .
+<big>خدايا، لعنت كن انكار كنندگان و پيمان شكنان و تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تكذيب كنندگانى كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند، از اولين و آخرين.</big>
+'''<big>نتيجه اعتقادى</big>'''
-فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الاخْلاصِ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ، وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ، وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ذلِكَ وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاخْلاصِ وَ التَّصْديقِ لِعَهْدِكَ وَ ميثاقِكَ وَ مِنْ اهْلِ الْوَفاءِ بِذلِكَ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ، الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامَ، وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ، وَ مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ، وَ صَدَّهُمْ عَنِ السّبيلِ وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِ ... .
+<big>در اين فراز از دعاى روز غدير، پنج آيه به تصريح يا تضمين و يا اشاره گنجانده شده است:</big>
-اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجاحِدينَ وَ النّاكِثينَ وَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ الْآخِرينَ××× ۱ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۷ ۲۱۶. الاقبال: ص ۴۷۵. ×××:
+<big>آيه اول آيه اكمال است كه ابتدا به صورت اشاره با عبارت «جَعَلْتَ الاقْرارِ بِوِلايَتِهِ ... ، اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ» آمده و بعد از آن اصل آيه عيناً آورده شده است. بعد از ذكر اصل آيه يک بار ديگر به اشاره با عبارت «وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ» آمده است.</big>
+<big>آيه دوم «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ ...» است كه به صورت تضمين در كلام آمده و با عبارت «بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» ذكر شده است.</big>
-الهى، من شهادت مى‏دهم كه امام هدايت كننده ارشاد كننده هدايت شده على بن ابى‏طالب اميرالمؤمنين است، كه اقرار به ولايت او را كامل بودن توحيدت و اخلاص در يگانگى‏ات و كامل شدن دينت و تمام نعمتت بر همه خلقت قرار دادى و فرمودى - و كلام تو حق است -  : »امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم« .
+<big>آيه سوم آيه «مكذبين بيوم الدين» است كه دو بار در اين فراز دعا مطرح شده است؛ بار اول از قول دعا كننده و به عنوان نفى آن با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ» ذكر شده، و بار دوم در لعنت بر مكذبين با عبارت «اللّهُمَّ الْعَنِ ... ، الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ» آمده است.</big>
+<big>آيه چهارم «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» از سوره نساء است كه به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده، با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامِ وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ» ذكر شده است.</big>
-پس تو را شكر بر آنچه بر ما منت نهاده‏اى از اخلاص به توحيدت و بر آنچه بر ما كرم كرده‏اى، با پذيرفتن ولايت ولىّ هدايت كننده‏ات بعد از پيامبر ترساننده منذرت، و با مولايمان اسلام را به عنوان دين ما راضى شدى، و نعمتت را با تجديد عهد و ميثاقت بر ما تمام كردى و آن پيمان را به ياد ما آوردى، و ما را از اهل اخلاص و تصديق نسبت به عهد و ميثاقت و از اهل وفا به آن قرار دادى، و ما را از عهدشكنان و تكذيب كنندگان قرار ندادى كه روز قيامت را تكذيب مى‏كنند، و ما را از تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تحريف كنندگان و زنده كنندگان اعمال جاهليت و تغيير دهندگان خلق خدا قرار ندادى، و از كسانى كه شيطان بال خود را بر آنان گسترانده و ياد خدا را از خاطر آنان برده و از راه راست مانع شده، قرار ندادى.
+<big>آيه پنجم «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» است كه عبارت «فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» از آيه قبل در آخر اين فراز آورده شده و به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا ... ، مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ وَ صَدَّهُمْ عَنِ السَّبيلِ» ذكر شده است.</big>
+<big>از اين فراز دعاى روز غدير هفت نكته استفاده مى‏ شود: ولايت كمال توحيد، تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ» ، تفسير آيه اكمال، تفسير آيه «المكذبين بيوم الدين» ، تفسير آيات سوره نساء، تفسير «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» ، لعنت بر حزب شيطان؛ كه به تفصيل اين هفت مورد مى‏ پردازيم.</big>
-خدايا، لعنت كن انكار كنندگان و پيمان شكنان و تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تكذيب كنندگانى كه روز قيامت را تكذيب مى‏كنند، از اولين و آخرين.
+'''<big>نكته اول: ولايت كمال توحيد</big>'''
+<big>اقرار به يگانگى خداوند چه ارتباطى به پذيرفتن ولايت مى‏ تواند داشته باشد كه كمال توحيد حساب شده است؟ اين همان نكته ‏اى است كه در اين فراز دعا به آن اشاره شده و دو عبارت در بيان آن ذكر شده است: يكى تمام توحيد، و ديگرى اخلاص در اقرار به وحدانيت.</big>
-۲-  نتيجه اعتقادى
+<big>اين فصل پيچيده از غدير مى‏ تواند بدان معنى باشد كه پذيرنده ولايت كه يک امر الهى است در واقع سر تعظيم در برابر خدا فرود آورده و اين آخرين و مهم ‏ترين دستور الهى را پذيرفته است؛ و اين گونه توحيد خود را در اعلى درجه به نمايش گذاشته است. نقطه مقابل كسانى هستند كه با نپذيرفتن ولايت -  همانند شيطان -  در عين اقرار به توحيد، خداهاى ديگرى از قبيل هواى نفس و تكبر و آنان كه در برابر خدا قد عَلَم كرده‏ اند را نيز پذيرفته ‏اند.</big>
-در اين فراز از دعاى روز غدير، پنج آيه به تصريح يا تضمين و يا اشاره گنجانده شده است:
+<big>بنابراين انكار يا قبول نكردن غدير حتى در توحيد و اقرار به وحدانيت اشخاص نيز مؤثر مى ‏افتد و آن را از خالص بودن بيرون مى ‏آورد، چنان كه نقطه متقابل آن پذيرفتن غدير است كه اخلاص در توحيد و ادعاى خالصانه در اعتقاد به يگانگى خداوند است.</big>
-آيه اول آيه اكمال است كه ابتدا به صورت اشاره با عبارت »جَعَلْتَ الاقْرارِ بِوِلايَتِهِ ... ، اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ« آمده و بعد از آن اصل آيه عيناً آورده شده است. بعد از ذكر اصل آيه يك بار ديگر به اشاره با عبارت »وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ« آمده است.
+'''<big>نكته دوم: تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ»</big>'''
+<big>با توجه به آنچه در بيان آيه گذشت <ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۴  - ۱۶۹ و ج ۳ ص ۳۶۱  - ۳۵۹.</ref>، در اين فراز دعا هم تصريح مى‏ كند كه ما طبق نص آيه قرآن موظفيم بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله از هدايتگرانى پيروى كنيم. اكنون از اين فراز دعا مى‏ فهميم كه مصداق «لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ» اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است آنجا كه مى‏ فرمايد: «وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» .</big>
-آيه دوم »إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ ...« است كه به صورت تضمين در كلام آمده و با عبارت »بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ« ذكر شده است.
+'''<big>نكته سوم: تفسير آيه اكمال</big>'''
-آيه سوم آيه »مكذبين بيوم الدين« است كه دو بار در اين فراز دعا مطرح شده است؛ بار اول از قول دعا كننده و به عنوان نفى آن با عبارت »وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ« ذكر شده، و بار دوم در لعنت بر مكذبين با عبارت »اللّهُمَّ الْعَنِ ... ، الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ« آمده است.
+<big>نكات جالبى از تفسير «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ ...» در اين فراز از دعاى غدير نهفته كه در جاى ديگرى به اين صراحت يافت نمى‏ شود، و بيانگر ابعاد گسترده اين يک آيه در قرآن است:</big>
+'''<big>الف. اتمام نعمت بر همه مردم</big>'''
-آيه چهارم »فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ« از سوره نساء است كه به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده، با عبارت »وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامِ وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ« ذكر شده است.
+<big>پاسخ اين سؤال كه آيا غدير نعمت را بر مؤمنان تمام كرد يا بر همه بشريت، در اين فراز دعا آمده است آنجا كه مى ‏فرمايد: جَعَلْتَ الْاقْرارَ بِوِلايَتِهِ ... ، تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ: خدايا، اقرار به ولايت على‏ عليه السلام را كامل شدن نعمت بر همه خلقت قرار دادى.</big>
+<big>اين بدان معنى است كه اگر بشريت در هر دين و مذهب و فكر و اعتقادى باشد صلاحش و كامل‏ ترين شكل استفاده‏ اش از نعمت خدا در پذيرفتن ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و خداوند با اعلام ولايت در نزول نعمتش بر بندگان هيچ فروگذار نكرده است. حتى مخالفان و دشمنان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام اولين محروميت‏شان استفاده نكردن از نعمت تامه الهى است و اين گونه بر خود ضربه زده و در برابر ذات الهى ناسپاسى بزرگى را مرتكب مى‏ شوند</big>
-آيه پنجم »اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ« است كه عبارت »فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ« از آيه قبل در آخر اين فراز آورده شده و به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده با عبارت »وَ لَمْ تَجْعَلْنا ... ، مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ وَ صَدَّهُمْ عَنِ السَّبيلِ« ذكر شده است.
+'''<big>ب. تحقق عملى تمام نعمت</big>'''
+<big>اتمام نعمت از سوى خداوند با اعلام ولايت انجام شده، چه مردم بفهمند و چه نفهمند، و چه بپذيرند و چه نپذيرند. اما از آنجا كه آثار اين اتمام نعمت بايد در بندگان ظاهر شود و مقصود خداوند تعالى هدايت بشر است، تحقق عملى آن هنگامى است مردم ارزش اين نعمت را درک كنند و به آن ارج نهند و آن را بپذيرند. اكنون در مقام سپاسگزارى از درک اين نعمت دو جهت را مطرح مى ‏كنيم:</big>
-از اين فراز دعاى روز غدير هفت نكته استفاده مى‏شود: ولايت كمال توحيد، تفسير »إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ« ، تفسير آيه اكمال، تفسير آيه »المكذبين بيوم الدين« ، تفسير آيات سوره نساء، تفسير »اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ« ، لعنت بر حزب شيطان؛ كه به تفصيل اين هفت مورد مى‏پردازيم.
+<big>'''اول:''' تجديد پيمان با اقرار روز الَست درباره ولايت و يادآورى آن، و تصديق خالصانه آن ميثاق و اعلام وفادارى به آن.</big>
+<big>'''دوم:''' از عهدشكنان نبودن، تكذيب نكردن به جاى اقرار، از تغيير دهندگان طبق خواسته خود نبودن، از بازگشت كنندگان به جاهليت نبودن، از حزب شيطان نبودن.</big>
-نكته اول: ولايت كمال توحيد
+'''<big>ج. رمز رضايت از اسلام</big>'''
-اقرار به يگانگى خداوند چه ارتباطى به پذيرفتن ولايت مى‏تواند داشته باشد كه كمال توحيد حساب شده است؟ اين همان نكته‏اى است كه در اين فراز دعا به آن اشاره شده و دو عبارت در بيان آن ذكر شده است: يكى تمام توحيد، و ديگرى اخلاص در اقرار به وحدانيت.
+<big>كلمه «اليوم» گوياى آن است كه خداوند در روز غدير اسلام را به عنوان دين مردم راضى شده است، اما هنوز نياز به يک كلمه صريح احساس مى‏شود كه بگويد در «الْيَوْمَ» چه مسئله ‏اى اتفاق افتاده و چه جهت جديدى در اسلام مطرح شده كه باعث كمال آن شده است. شايد صريح‏ ترين واژه‏ اى كه گوياى اين معنا باشد همان است كه در اين فراز دعا به چشم مى ‏خورد، آنجا كه مى‏ فرمايد: «رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا» .</big>
+<big>اين بدان معنى است كه هر چه هست از بركت وجود اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و جا دارد بگوييم: به خاطر مولاى ما، و به بركت وجود مولاى ما و به تأثيرى كه وجود مبارک حجةاللَّه در دين ما دارد، و به خاطر ضربه‏ اى كه دين از جاى خالى حجت خدا مى ‏خورد، و با توجه به نياز ابدى دين به وجود معصومى چون اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، خداوند در حالى اسلام كسى را مى ‏پذيرد و از اسلام او راضى مى ‏شود كه ولايت و صاحب اختيارى مقام عصمت را پذيرفته باشد.</big>
-اين فصل پيچيده از غدير مى‏تواند بدان معنى باشد كه پذيرنده ولايت كه يك امر الهى است در واقع سر تعظيم در برابر خدا فرود آورده و اين آخرين و مهم‏ترين دستور الهى را پذيرفته است؛ و اين گونه توحيد خود را در اعلى درجه به نمايش گذاشته است. نقطه مقابل كسانى هستند كه با نپذيرفتن ولايت -  همانند شيطان -  در عين اقرار به توحيد، خداهاى ديگرى از قبيل هواى نفس و تكبر و آنان كه در برابر خدا قد عَلَم كرده‏اند را نيز پذيرفته‏اند.
+'''<big>نكته چهارم: تفسير آيه «المكذبين بِيَوْمِ الدِّينِ»</big>'''
+<big>در آياتى از قرآن تكذيب به «يوم الدِّينِ» و در آياتى ديگر به «الدِّينِ» نسبت داده شده است. منظور از «دين» در اين موارد ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است كه در روايات متعددى به آن تصريح شده است. آنچه به عنوان نتيجه‏ گيرى از اين ارتباط به دست مى‏ آوريم آن است كه انكار ولايت يا به معناى انكار قيامت است كه از آن به «يوم الدِّينِ» تعبير شده، و يا انكار «دين» است كه به دين كامل الهى معنى شده است.<ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۹۶.</ref></big>
-بنابراين انكار يا قبول نكردن غدير حتى در توحيد و اقرار به وحدانيت اشخاص نيز مؤثر مى‏افتد و آن را از خالص بودن بيرون مى‏آورد، چنان كه نقطه متقابل آن پذيرفتن غدير است كه اخلاص در توحيد و ادعاى خالصانه در اعتقاد به يگانگى خداوند است.
+<big>امام صادق ‏عليه السلام درباره آيه «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» مى ‏فرمايد: دين ولايت على بن ابى‏ طالب است» . <ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱.</ref></big>
+<big>امام كاظم‏ عليه السلام آيات قبل را هم مطرح كرده مى ‏فرمايد: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ، ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ» ، اين انسانى كه در بهترين صورت خلق شده به خاطر بغض اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تا اسْفَل السّافِلينَ مى ‏رود. آنگاه از او مى‏ پرسند: «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» : «چه چيزى باعث شد كه دين را تكذيب نمايى» ؟ منظور از دين ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام است.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱ و ج ۴۳ ص ۲۹۱.</ref></big>
-نكته دوم: تفسير »إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ«
+<big>امام رضاعليه السلام در بيان آيه «أَ رَأَيْتَ الَّذِى يُكَذِّبُ بِالدِّينِ» ، فرمود: منظور كسى است كه ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام را نمى‏ پذيرد و آن را انكار مى‏ كند. <ref>بحار الانوار: ج ۲۳ ص ۳۶۷.</ref></big>
-با توجه به آنچه در بيان آيه گذشت××× ۱ در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۴  - ۱۶۹ و ج ۳ ص ۳۶۱  - ۳۵۹. ×××، در اين فراز دعا هم تصريح مى‏كند كه ما طبق نص آيه قرآن موظفيم بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله از هدايتگرانى پيروى كنيم. اكنون از اين فراز دعا مى‏فهميم كه مصداق »لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ« اميرالمؤمنين‏عليه السلام است آنجا كه مى‏فرمايد: »وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ« .
+'''<big>نكته پنجم: تفسير آيات سوره نساء</big>'''
+<big>آنان كه دعوت سقيفه را پذيرفته ‏اند در واقع شيطان را صدا مى‏ زنند، بلكه هم آن شيطان و هم اين شيطان را صدا مى زنند.</big>
-نكته سوم: تفسير آيه اكمال
+<big>با توجه به اينكه در اين فراز از دعاى غدير، آيه مزبور دقيقاً بر منكرين ولايت و مخالفين حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تطبيق شده، تفسير گونه ‏اى بر آيه چنين ترسيم مى ‏شود:</big>
-نكات جالبى از تفسير »الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ ...« در اين فراز از دعاى غدير نهفته كه در جاى ديگرى به اين صراحت يافت نمى‏شود، و بيانگر ابعاد گسترده اين يك آيه در قرآن است:
+<big>مخالفين ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام كه سقيفه را به جاى آن حضرت پذيرفته‏ اند، جز شيطانِ رانده شده ‏اى را صدا نمى‏ زنند كه مورد لعنت خدا قرار گرفته است. او كه گفته است: از بندگان خدا نصيبى را به خود اختصاص خواهم داد و آنان را گمراه خواهم كرد و آنان را اميدوار به آرزوهاى واهى خواهم نمود و به آنان دستور خواهم داد تا رسوم جاهليت و بت‏ پرستى را برگردانند، و تا آنجا پيش روند كه خلق خدا را تغيير دهند.</big>
-الف. اتمام نعمت بر همه مردم
+<big>با توجه به تصميمات چنين شيطانى، هر كس او را ولىّ خود قرار دهد و خدا را كنار گذارد خسارت واضحى نموده است. شيطانى كه به آنان وعده‏ هاى دروغين مى ‏دهد و آنان را به آرزوهاى پوچ اميدوار مى‏ كند، ولى جز حيله و مغرور كردن هدف ديگرى ندارد.</big>
-پاسخ اين سؤال كه آيا غدير نعمت را بر مؤمنان تمام كرد يا بر همه بشريت، در اين فراز دعا آمده است آنجا كه مى‏فرمايد: جَعَلْتَ الْاقْرارَ بِوِلايَتِهِ ... ، تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ: خدايا، اقرار به ولايت على‏عليه السلام را كامل شدن نعمت بر همه خلقت قرار دادى.
+'''<big>نكته ششم: تفسير «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ»</big>'''
+<big>خداوند در پنج آيه از سوره مجادله گروهى را معرفى مى‏ كند كه مورد غضب او هستند. آنگاه به بيان حيله‏ هاى آنان مى‏ پردازد و سپس اعلام مى‏ كند كه شيطان كاملاً بر آنان مسلط است و بايد آنان را حزب شيطان بناميم. با در نظر گرفتن اينكه در اين فراز از دعاى غدير آيات مزبور به مخالفين اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و برگزينندگان راهى غير از غدير تفسير شده، مى‏ توان آيات مزبور را چنين معنى كرد:</big>
-اين بدان معنى است كه اگر بشريت در هر دين و مذهب و فكر و اعتقادى باشد صلاحش و كامل‏ترين شكل استفاده‏اش از نعمت خدا در پذيرفتن ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام است، و خداوند با اعلام ولايت در نزول نعمتش بر بندگان هيچ فروگذار نكرده است. حتى مخالفان و دشمنان اهل‏بيت‏عليهم السلام اولين محروميت‏شان استفاده نكردن از نعمت تامه الهى است و اين گونه بر خود ضربه زده و در برابر ذات الهى ناسپاسى بزرگى را مرتكب مى‏شوند
+<big>آيا نمى‏ نگرى به قومى كه ولايت سقيفه را پذيرفته ‏اند كه خدا بر آنان غضب كرده است. اين پيروان سقيفه نه از شمايند و نه از آنان. از شگردهاى آنان قسمِ دروغ است در حالى كه در باطن حقيقت را مى ‏دانند. آنان قسم ‏هاى خود را سپرى در برابر اميرالمؤمنين‏ عليه السلام قرار داده ‏اند، و با اين روش بر سر راه خدا مانع ايجاد مى ‏كنند.</big>
+<big>بنابراين طرفداران سقيفه بايد منتظر عذاب خوار كننده ‏اى باشند، و آنان جهنمى ‏اند و دائم در آنجا خواهند بود. آنان حتى در روز قيامت كه در پيشگاه الهى براى محاكمه آورده مى‏ شوند دست از قسم‏ هاى دروغين خود بر نمى ‏دارند، و هنوز بر اين باورند كه ره توشه‏ اى براى قيامت آورده‏ اند.</big>
-ب. تحقق عملى تمام نعمت
+<big>واقعيت آن است كه شيطان چنان آنان را زير بال‏ هاى خود گرفته كه ياد خدا را از خاطر آنان محو كرده است. آنچه مى ‏ماند آن است كه اينان حزب و دار و دسته شيطان هستند، و پيداست كه حزب شيطان جز خسارت هيچ نتيجه‏ اى به دست نخواهد آورد.</big>
-اتمام نعمت از سوى خداوند با اعلام ولايت انجام شده، چه مردم بفهمند و چه نفهمند، و چه بپذيرند و چه نپذيرند. اما از آنجا كه آثار اين اتمام نعمت بايد در بندگان ظاهر شود و مقصود خداوند تعالى هدايت بشر است، تحقق عملى آن هنگامى است مردم ارزش اين نعمت را درك كنند و به آن ارج نهند و آن را بپذيرند. اكنون در مقام سپاسگزارى از درك اين نعمت دو جهت را مطرح مى‏كنيم:
+<big>اميرالمؤمنين عليه السلام درباره شگردهاى سقيفه كه باعث گمراهى مردم تا ابد شد، مى‏ فرمايد: بدانيد كه اگر حق خالص بود در آن اختلافى نبود، و اگر باطل خالص بود بر هيچ صاحب عقلى مخفى نمى‏ ماند؛ ولى قسمتى از حق و قسمتى از باطل گرفته مى‏ شود و با يكديگر مخلوط مى‏ شود، و آنجاست كه هر دو با هم به صورت يک مطلب ديده مى‏ شوند. در اين هنگام است كه «اسْتَحْوَذَ الشَّيْطانُ عَلى اوْلِيائِهِ» : «شيطان بر اوليائش بال مى‏ گستراند» ، و آنان كه از سوى خداوند حسن عاقبت برايشان در نظر گرفته شده نجات مى ‏يابند.<ref>الكافى: ج ۱ ص ۵۴ . كتاب سليم: ص ۲۶۲.</ref></big>
+'''<big>نكته هفتم: لعنت بر حزب شيطان</big>'''
-اول: تجديد پيمان با اقرار روز الَست درباره ولايت و يادآورى آن، و تصديق خالصانه آن ميثاق و اعلام وفادارى به آن.
-دوم: از عهدشكنان نبودن، تكذيب نكردن به جاى اقرار، از تغيير دهندگان طبق خواسته خود نبودن، از بازگشت كنندگان به جاهليت نبودن، از حزب شيطان نبودن.
-ج. رمز رضايت از اسلام
-كلمه »اليوم« گوياى آن است كه خداوند در روز غدير اسلام را به عنوان دين مردم راضى شده است، اما هنوز نياز به يك كلمه صريح احساس مى‏شود كه بگويد در »الْيَوْمَ« چه مسئله‏اى اتفاق افتاده و چه جهت جديدى در اسلام مطرح شده كه باعث كمال آن شده است. شايد صريح‏ترين واژه‏اى كه گوياى اين معنا باشد همان است كه در اين فراز دعا به چشم مى‏خورد، آنجا كه مى‏فرمايد: »رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا« .
-اين بدان معنى است كه هر چه هست از بركت وجود اميرالمؤمنين‏عليه السلام است، و جا دارد بگوييم: به خاطر مولاى ما، و به بركت وجود مولاى ما و به تأثيرى كه وجود مبارك حجةاللَّه در دين ما دارد، و به خاطر ضربه‏اى كه دين از جاى خالى حجت خدا مى‏خورد، و با توجه به نياز ابدى دين به وجود معصومى چون اميرالمؤمنين‏عليه السلام، خداوند در حالى اسلام كسى را مى‏پذيرد و از اسلام او راضى مى‏شود كه ولايت و صاحب اختيارى مقام عصمت را پذيرفته باشد.
-نكته چهارم: تفسير آيه »المكذبين بِيَوْمِ الدِّينِ«
-در آياتى از قرآن تكذيب به »يوم الدِّينِ« و در آياتى ديگر به »الدِّينِ« نسبت داده شده است. منظور از »دين« در اين موارد ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام است كه در روايات متعددى به آن تصريح شده است. آنچه به عنوان نتيجه‏گيرى از اين ارتباط به دست مى‏آوريم آن است كه انكار ولايت يا به معناى انكار قيامت است كه از آن به »يوم الدِّينِ« تعبير شده، و يا انكار »دين« است كه به دين كامل الهى معنى شده است.××× ۱ در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۹۶. ×××
-امام صادق‏عليه السلام درباره آيه »فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ« مى‏فرمايد: دين ولايت على بن ابى‏طالب است« .××× ۲ بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱. ×××
-امام كاظم‏عليه السلام آيات قبل را هم مطرح كرده مى‏فرمايد: »لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ، ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ« ، اين انسانى كه در بهترين صورت خلق شده به خاطر بغض اميرالمؤمنين‏عليه السلام تا اسْفَل السّافِلينَ مى‏رود. آنگاه از او مى‏پرسند: »فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ« : »چه چيزى باعث شد كه دين را تكذيب نمايى« ؟ منظور از دين ولايت على بن ابى‏طالب‏عليه السلام است.××× ۱ بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱ و ج ۴۳ ص ۲۹۱. ×××
-امام رضاعليه السلام در بيان آيه »أَ رَأَيْتَ الَّذِى يُكَذِّبُ بِالدِّينِ« ، فرمود: منظور كسى است كه ولايت على بن ابى‏طالب‏عليه السلام را نمى‏پذيرد و آن را انكار مى‏كند.××× ۲ بحار الانوار: ج ۲۳ ص ۳۶۷. ×××
-نكته پنجم: تفسير آيات سوره نساء
-آنان كه دعوت سقيفه را پذيرفته‏اند در واقع شيطان را صدا مى‏زنند، بلكه هم آن شيطان و هم اين شيطان را صدا مى‏زنند.
-با توجه به اينكه در اين فراز از دعاى غدير، آيه مزبور دقيقاً بر منكرين ولايت و مخالفين حضرت اميرالمؤمنين‏عليه السلام تطبيق شده، تفسير گونه‏اى بر آيه چنين ترسيم مى‏شود:
-مخالفين ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام كه سقيفه را به جاى آن حضرت پذيرفته‏اند، جز شيطانِ رانده شده‏اى را صدا نمى‏زنند كه مورد لعنت خدا قرار گرفته است. او كه گفته است: از بندگان خدا نصيبى را به خود اختصاص خواهم داد و آنان را گمراه خواهم كرد و آنان را اميدوار به آرزوهاى واهى خواهم نمود و به آنان دستور خواهم داد تا رسوم جاهليت و بت‏پرستى را برگردانند، و تا آنجا پيش روند كه خلق خدا را تغيير دهند.
-با توجه به تصميمات چنين شيطانى، هر كس او را ولىّ خود قرار دهد و خدا را كنار گذارد خسارت واضحى نموده است. شيطانى كه به آنان وعده‏هاى دروغين مى‏دهد و آنان را به آرزوهاى پوچ اميدوار مى‏كند، ولى جز حيله و مغرور كردن هدف ديگرى ندارد.
-نكته ششم: تفسير »اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ«
-خداوند در پنج آيه از سوره مجادله گروهى را معرفى مى‏كند كه مورد غضب او هستند. آنگاه به بيان حيله‏هاى آنان مى‏پردازد و سپس اعلام مى‏كند كه شيطان كاملاً بر آنان مسلط است و بايد آنان را حزب شيطان بناميم. با در نظر گرفتن اينكه در اين فراز از دعاى غدير آيات مزبور به مخالفين اميرالمؤمنين‏عليه السلام و برگزينندگان راهى غير از غدير تفسير شده، مى‏توان آيات مزبور را چنين معنى كرد:
-آيا نمى‏نگرى به قومى كه ولايت سقيفه را پذيرفته‏اند كه خدا بر آنان غضب كرده است. اين پيروان سقيفه نه از شمايند و نه از آنان. از شگردهاى آنان قسمِ دروغ است در حالى كه در باطن حقيقت را مى‏دانند. آنان قسم‏هاى خود را سپرى در برابر اميرالمؤمنين‏عليه السلام قرار داده‏اند، و با اين روش بر سر راه خدا مانع ايجاد مى‏كنند.
-بنابراين طرفداران سقيفه بايد منتظر عذاب خوار كننده‏اى باشند، و آنان جهنمى‏اند و دائم در آنجا خواهند بود. آنان حتى در روز قيامت كه در پيشگاه الهى براى محاكمه آورده مى‏شوند دست از قسم‏هاى دروغين خود بر نمى‏دارند، و هنوز بر اين باورند كه ره توشه‏اى براى قيامت آورده‏اند.
-واقعيت آن است كه شيطان چنان آنان را زير بال‏هاى خود گرفته كه ياد خدا را از خاطر آنان محو كرده است. آنچه مى‏ماند آن است كه اينان حزب و دار و دسته شيطان هستند، و پيداست كه حزب شيطان جز خسارت هيچ نتيجه‏اى به دست نخواهد آورد.
-اميرالمؤمنين‏عليه السلام درباره شگردهاى سقيفه كه باعث گمراهى مردم تا ابد شد، مى‏فرمايد: بدانيد كه اگر حق خالص بود در آن اختلافى نبود، و اگر باطل خالص بود بر هيچ صاحب عقلى مخفى نمى‏ماند؛ ولى قسمتى از حق و قسمتى از باطل گرفته مى‏شود و با يكديگر مخلوط مى‏شود، و آنجاست كه هر دو با هم به صورت يك مطلب ديده مى‏شوند. در اين هنگام است كه »اسْتَحْوَذَ الشَّيْطانُ عَلى اوْلِيائِهِ« : »شيطان بر اوليائش بال مى‏گستراند« ، و آنان كه از سوى خداوند حسن عاقبت برايشان در نظر گرفته شده نجات مى‏يابند.××× ۱ الكافى: ج ۱ ص ۵۴ . كتاب سليم: ص ۲۶۲. ×××
-نكته هفتم: لعنت بر حزب شيطان
 با تطبيق آيات مذكور بر مخالفان اميرالمؤمنين‏عليه السلام، در روز غدير به ما دستور داده‏اند كه مصداق اين آيات را مورد لعن قرار دهيم. اگر ما سردمداران سقيفه را لعن مى‏كنيم به استناد قرآن اوصافى دارند كه مستحق لعن هستند و عين همان صفات مذكور در قرآن را در لعن خود مى‏آوريم: اللَّهُمَّ الْعَنِ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُكَذِّبينَ بِيَوْمِ الدّينِ ... .