آيه ۶ احزاب و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
}}
}}


== اولین آیه در ابتدای سفر غدیر ==
== آیه‌ای نازل‌شده در ابتدای سفر غدیر ==
آیه ۶ سوره احزاب اولين آيه‏‌اى دانسته شده كه در مدينه و به‌عنوان پيش‌‏درآمد سفر [[حجةالوداع]] و غدير نازل شده است:<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۱۱.</ref>
آیه ۶ سوره احزاب اولين آيه‏‌اى دانسته شده كه در مدينه و به‌عنوان پيش‌‏درآمد سفر [[حجةالوداع]] و غدير نازل شده است:<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۱۱.</ref>


خط ۳۲: خط ۳۲:
مردم با اين نگاه به «ولايت نبوى» از مدينه حركت كردند، حج گزاردند و به غدیر رسیدند؛ غدیر روزى بود كه بايد شأن نزول آيه ۶ سوره احزاب كامل می‌شد و ارتباط غدير با آن تبيين مى‌‏گرديد. پيامبر صلى الله عليه و آله با اشاره به این آیه درباره ولايت خود از مردم اقرار گرفت. سپس ضمن معنى‌كردن اين ولايت، ادامه اين صاحب اختيارى را درباره اميرالمؤمنين، [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسين علیه السلام|امام حسين]]‏ عليهم السلام تبیین کرد؛ به‌گونه‏‌اى كه ولايت آنان استمرار ولايت نبوى به‌شمار آيد و از متن قرآن استخراج شود.
مردم با اين نگاه به «ولايت نبوى» از مدينه حركت كردند، حج گزاردند و به غدیر رسیدند؛ غدیر روزى بود كه بايد شأن نزول آيه ۶ سوره احزاب كامل می‌شد و ارتباط غدير با آن تبيين مى‌‏گرديد. پيامبر صلى الله عليه و آله با اشاره به این آیه درباره ولايت خود از مردم اقرار گرفت. سپس ضمن معنى‌كردن اين ولايت، ادامه اين صاحب اختيارى را درباره اميرالمؤمنين، [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسين علیه السلام|امام حسين]]‏ عليهم السلام تبیین کرد؛ به‌گونه‏‌اى كه ولايت آنان استمرار ولايت نبوى به‌شمار آيد و از متن قرآن استخراج شود.


اين بخش مهم از تاريخ غدیر را یکی از شاهدان غدیر، [[عبدالله بن جعفر هاشمی|عبداللَّه بن جعفر]]، خطاب به [[معاویة بن ابوسفیان|معاوية بن ابوسفیان]] چنين توصيف کرده است: من از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيدم، در حالى كه آن حضرت بر منبر بود و من، [[عمر بن ابی سلمة مخزومی|عمر بن ابى‏‌سلمه]]، [[اسامة بن زید کلبی|اسامة بن زيد]]، [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابى ‏وقاص]]، [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان فارسى]]، [[ابوذر غفاری]]، [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]] و [[زبیر بن عوام قرشی|زبير]] در مقابل او قرار داشتيم. در آن لحظه حضرت فرمود: «آيا من نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر نيستم»؟ گفتيم: بلى، يا رسول اللَّه؛ فرمود: آيا همسران من مادران شما نيستند؟ گفتيم: بلى، يا رسول اللَّه. سپس فرمود: «هركس من صاحب اختيار او هستم على صاحب اختيار اوست و بر او از خودش بيشتر اختيار دارد» - و با دست بر شانه على‏ عليه السلام زد-  و فرمود: «خدایا، دوست بدار هر که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار هر که با او دشمنی می‌کند». سپس فرمود: اى مردم، من نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارترم و با بودن من آنان را امرى و اختيارى نيست. بعد از من، على نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است و با بودن او آنان را امرى و اختيارى نيست. سپس، پسرم حسن نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است و با بودن او آنان را امرى و اختيارى نيست. سپس بار ديگر بر سر مطلب بازگشت و فرمود: اى مردم، وقتى من به شهادت رسيدم على بر شما از خودتان صاحب اختيارتر است و آنگاه كه على به شهادت برسد، پسرم حسن بر مؤمنان صاحب اختيارتر است و آنگاه كه حسن به شهادت برسد پسرم حسين بر مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است.<ref>كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۱۹۱-۱۹۲؛ عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۲۷۱؛ الغدير، ج۱، ص۱۹۹.</ref>
اين بخش مهم از تاريخ غدیر را یکی از شاهدان غدیر، [[عبدالله بن جعفر هاشمی|عبداللَّه بن جعفر]]، خطاب به [[معاویة بن ابوسفیان|معاوية بن ابوسفیان]] چنين توصيف کرده است: من از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيدم، در حالى كه آن حضرت بر منبر بود و من، [[عمر بن ابی سلمة مخزومی|عمر بن ابى‏‌سلمه]]، [[اسامة بن زید کلبی|اسامة بن زيد]]، [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابى ‏وقاص]]، [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان فارسى]]، [[ابوذر غفاری]]، [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]] و [[زبیر بن عوام قرشی|زبير]] در مقابل او قرار داشتيم. در آن لحظه حضرت فرمود: «آيا من نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر نيستم»؟ گفتيم: بلى، يا رسول اللَّه؛ فرمود: آيا همسران من مادران شما نيستند؟ گفتيم: بلى، يا رسول اللَّه. سپس فرمود: «هركس من صاحب اختيار او هستم على صاحب اختيار اوست و بر او از خودش بيشتر اختيار دارد» - و با دست بر شانه على‏ عليه السلام زد-  و فرمود: «خدایا، دوست بدار هر که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار هر که با او دشمنی می‌کند». سپس فرمود: اى مردم، من نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارترم و با بودن من آنان را امرى و اختيارى نيست. بعد از من، على نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است و با بودن او آنان را امرى و اختيارى نيست. سپس، پسرم حسن نسبت به مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است و با بودن او آنان را امرى و اختيارى نيست. سپس بار ديگر بر سر مطلب بازگشت و فرمود: اى مردم، وقتى من به شهادت رسيدم على بر شما از خودتان صاحب اختيارتر است و آنگاه كه على به شهادت برسد، پسرم حسن بر مؤمنان صاحب اختيارتر است و آنگاه كه حسن به شهادت برسد پسرم حسين بر مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر است.<ref>كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۱۹۱-۱۹۲؛ عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۲۷۱؛ الغدير، ج۱، ص۴۰۱.</ref>


=== تحليل اعتقادى ===
== تحليل اعتقادى آیه ==
در مورد اين آيه دو تحليل اعتقادى می ‏توان بيان كرد:
در مورد اين آيه دو تحليل اعتقادى ارائه شده است:


الف) مى ‏بينيم كه جرقّه غدير از مسئله «ولايت» و «صاحب اختيارى مردم» آغاز شده و از همان ابتدا اين ارتباط در ذهن مردم جاى گرفته است.
# آغاز غدير از مسئله «ولايت» و «صاحب اختيارى مردم» آغاز شده و از همان ابتدا اين ارتباط در ذهن مردم جاى گرفته بود؛ حتى عظمت مسئله به‌خوبى برای آنان روشن شده بود كه فوراً درباره معنا و محدوده آن سؤال كردند. با اين ذهنيت، آيا سؤال‌برانگیز نيست كه گفته شود پيامبر صلى الله عليه و آله آن جمعيت فراوان را در غدير جمع كرد تا بگويد: «على را دوست بداريد». پس، اگر قضاياى تاريخى با همه جوانب آن از آغاز تا انجام دنبال شود، تأثير عجيبى در درک و تحليل آن خواهد گذاشت و گاهى صورت ماجرا تغيير پيدا خواهد کرد.
 
حتى عظمت مسئله به خوبى جلوه كرده است كه فوراً درباره معنى و محدوده آن سؤال كرده‏ اند.
 
با اين ذهنيت، آيا مضحكه نيست كه بگوييم پيامبر صلى الله عليه و آله آن جمعيت ۱۲۰۰۰۰ نفرى را در غدير جمع كرد تا بگويد: «على را دوست بداريد»؟!!
 
اينجاست كه اگر قضاياى تاريخى را با همه جوانب آن از آغاز تا انجام دنبال كنيم، تأثير عجيبى در درک و تحليل آن خواهد گذاشت و گاهى صورت ماجرا تغيير پيدا مى‏ كند.


ب) خط ارتباط غدير با قرآن بسيار زيبا به تصوير كشيده شده است، و جا دارد آن را اين گونه به خاطر بسپاريم:
ب) خط ارتباط غدير با قرآن بسيار زيبا به تصوير كشيده شده است، و جا دارد آن را اين گونه به خاطر بسپاريم:
خط ۵۸: خط ۵۲:


ضمانت چنين فرمان قاطعى عصمت الهى است كه فقط درباره امامان‏ عليهم السلام وجود دارد؛ و هر كسى را متقاعد مى ‏كند كه در برابر دستور و نظر مبارک معصوم‏ عليهم السلام خود را تخطئه نمايد و فرمان او را مقدم بداند، كه فرمان او همان فرمان خداست و در واقع فرمان خدا را مقدم داشته است.
ضمانت چنين فرمان قاطعى عصمت الهى است كه فقط درباره امامان‏ عليهم السلام وجود دارد؛ و هر كسى را متقاعد مى ‏كند كه در برابر دستور و نظر مبارک معصوم‏ عليهم السلام خود را تخطئه نمايد و فرمان او را مقدم بداند، كه فرمان او همان فرمان خداست و در واقع فرمان خدا را مقدم داشته است.
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم در ضمن كلام به صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است، كه يكى از اين آيات، آيه ۶ سوره احزاب است:


با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم در ضمن كلام به صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است، كه يكى از اين آيات، آيه ۶ سوره احزاب است:
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم در ضمن كلام به صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است، كه يكى از اين آيات، آيه ۶ سوره احزاب است:
۱٬۶۲۶

ویرایش