پرش به محتوا

آيه ۷ مجادله و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۶: خط ۲۶:


=== روایاتی درباره توصیف موقعیت تاریخی نزول ===
=== روایاتی درباره توصیف موقعیت تاریخی نزول ===
روایاتی درباره توصیف منابع تاریخی نزول آیه ۷ سوره مجادله در منابع آمده است:
روایاتی درباره توصیف موقعیت تاریخی نزول آیه ۷ سوره مجادله در منابع آمده است:


* [[امام باقر علیه السلام]] هسته مركزى صحيفه ملعونه اول را كه شأن نزول آيه است، با تطبيق بر آيه توصيف کرده است. راوى از امام درباره آیه «هيچ نجواى سه‌نفرى نيست مگر اينكه او چهارمى آنان است» پرسید. حضرت فرمود منظور [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] و عمر است و [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبيده جراح]] امين آنان بوده، آنگاه كه جمع شدند و درون كعبه رفتند و بين خود عهدنامه‏‌اى نوشتند كه  «اگر محمد از دنيا رفت امر خلافت تا ابد به خاندان او باز نگردد».<ref>تفسير القمى، ج۲، ص۳۵۶؛ بحارالانوار،‌ ج۱۷، ص۲۹، ح۷؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۸۵.</ref>
* [[امام باقر علیه السلام]] هسته مركزى صحيفه ملعونه اول را كه شأن نزول آيه است، با تطبيق بر آيه توصيف کرده است. راوى از امام درباره آیه «هيچ نجواى سه‌نفرى نيست مگر اينكه او چهارمى آنان است» پرسید. حضرت فرمود منظور [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] و عمر است و [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبيده جراح]] امين آنان بوده، آنگاه كه جمع شدند و درون كعبه رفتند و بين خود عهدنامه‏‌اى نوشتند كه  «اگر محمد از دنيا رفت امر خلافت تا ابد به خاندان او باز نگردد».<ref>تفسير القمى، ج۲، ص۳۵۶؛ بحارالانوار،‌ ج۱۷، ص۲۹، ح۷؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۸۵.</ref>
* [[امام صادق ‏علیه السلام]] نيز درباره شأن نزول آيه «ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ ...» مى ‏فرمايد: اين آيه درباره ابوبكر و عمر و معاذ بن جبل و ابوعبيده جراح و عبدالرحمن بن عوف و سالم مولى ابى‏ حذيفه و مغيرة بن شعبه نازل شده است كه آن پيمان‏ نامه را بين خود نوشتند و ميثاق بستند و از يكديگر پيمان گرفتند كه:
* [[امام صادق ‏علیه السلام]]: اين آيه درباره ابوبكر و [[عمر بن خطاب|عمر]] و [[معاذ بن جبل]] و ابوعبيده جراح و [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن بن عوف]] و [[سالم مولى ابى‏‌حذيفه]] و [[مغیرة بن شعبه|مغيرة بن شعبه]] نازل شده است كه آن پيمان‏‌نامه را بين خود نوشتند و ميثاق بستند و از يكديگر پيمان گرفتند كه: «اگر محمد از دنيا رفت، هرگز نگذاريم هم خلافت و هم نبوت در بنى‌هاشم باشد». خداوند عزوجل هم اين آيه را درباره آنان نازل كرد.<ref>الكافى، ج۸، ص۱۷۹-۱۸۰؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۲۳. </ref>
* در روايت ديگرى از ابن‏‌عباس نزول اين آيه مربوط به زمانى است كه بزرگان قريش معاهده‌ نوشتند و در آن بر قتل على ‏عليه السلام هم‌پيمان شدند و آن نوشته را به [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبيده جراح]] سپردند. پيامبر صلى الله عليه و آله آن پيمان‌نامه را از ابوعبيده مطالبه كرد و او آن را تحويل داد.<ref>الصراط المستقيم، ج۱، ص۲۹۶. </ref>
* در روايت ديگرى از [[سلمة بن کهیل حضرمی (ابویحیی)|سلمة بن كهيل]] و سليمان اقطَع آمده است كه این آیه درباره آن گروهى است كه در بين خود پيمان بستند كه خلافت را به على‏ عليه السلام ندهند.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۲۵۲.</ref>


«لَئِنْ مَضى مُحَمَّدٌ لا تَكُونُ الْخِلافَةُ فى بَنى ‏هاشِمٍ وَ لاَ النُّبُوَّةَ ابَداً»: «اگر محمد از دنيا رفت هرگز نگذاريم هم خلافت و هم نبوت در بنى هاشم باشد». خداوند عزوجل هم اين آيه را درباره آنان نازل كرد.<ref>الكافى، ج ۸، ص ۱۷۹؛ بحار الانوار، ج ۲۸، ص ۱۲۳. </ref>
== تحليل اعتقادى آیه ==
محققان از روايات مربوط به تفسير آيه ۷ سوره مجادله دو نکته برداشت کرده‌اند:


در روايت ديگرى از ابن‏ عباس نزول اين آيه مربوط به زمانى است كه بزرگان قريش معاهده نامه ‏اى نوشتند و در آن بر قتل على ‏عليه السلام هم پيمان شدند، و آن نوشته را به ابوعبيده جراح سپردند.  
=== قراردادی علیه خدا در خانه خدا ===
امضاكنندگان [[صحیفه ملعونه اول|صحيفه ملعونه]] در حقيقت قراردادى بر ضد خدا امضا كردند؛ زیرا ولايت على‏ عليه السلام به امر الهى بوده است. اينكه درباره صحيفه آیه ۷ سوره مجادله نازل شده به این معناست كه هركس در هر كجاى عالم كارى سِرّى انجام دهد خداوند از آن خبر دارد و كسى نمى‏‌تواند آن را از خدا مخفى كند. پس چگونه است که اصحاب صحيفه تلاش کردند در خانه خدا اقدامی علیه خدا  از او پنهان کنند.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۲۵۲.</ref>


آيه «ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ إِلاَّ هُوَ رابِعُهُمْ ...»: «هيچ نجواى سه نفره‏اى نيست مگر آنكه خداوند چهارمى آنان است» نازل شد.
=== عملكرد شيطانى اصحاب صحيفه ===
 
در روايت امام باقر عليه السلام [[آیه ۱۰ مجادله و غدیر|آیه ۱۰ سوره مجادله]] به [[عمر بن خطاب|عمر]] تفسير شده است. يعنى در چنين نجوايى كه بر عليه خلافت شد نيازى به ابلیس نبود و خود عمر با شيطنتى كه داشت بالاتر از [[شیطان]] عمل مى‏‌كرد. از همين كلام [[امام باقر علیه السلام]] نتيجه گرفته مى‏‌شود كه مؤسس اساس غصب خلافت و نقطه آغاز همه اقدامات ضد ولايت [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بیت ‏علیهم السلام]] عمر بن الخطاب است؛ اين نجوى از ابوبكر و عمر آغاز شد و سپس افراد ديگر اضافه شدند. طبق فرموده حضرت، اين عمر بوده كه [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] را هم تحريک كرده و از يک نفر به دو نفر رسانده است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۳؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.</ref>
پيامبر صلى الله عليه و آله آن پيمان نامه را از ابوعبيده مطالبه كرد و او آن را تحويل داد».<ref>الصراط المستقيم، ج ۱، ص ۲۹۶. </ref> كه نزول آيه «يَحْلِفُونَ بِاللَّه ما قالُوا ...» در همين مورد ذكر شده است.
 
در روايت ديگرى از سلمة بن كهيل و سليمان اقطَع آمده است كه آيه «ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ ...» درباره آن گروهى است كه در بين خود پيمان بستند كه خلافت را به على‏ عليه السلام ندهند.<ref>مثالب النواصب (ابن شهرآشوب) نسخه خطى، ص ۹۲.</ref>
 
=== تحليل اعتقادى ===
آنچه از روايات فوق در تفسير آيه استفاده مى‏ شود دو نكته است:
 
==== الف) مخفى كردن از خدا؟ ====
امضاكنندگان صحيفه ملعونه در حقيقت قرار دادى بر ضد خدا امضا كردند، چرا كه ولايت على‏ عليه السلام به امر الهى است.
 
اينكه درباره صحيفه نازل شده كه «ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ إِلاَّ هُوَ رابِعُهُمْ»، منظور اين است كه هر كس در هر كجاى عالم كارى سِرّى انجام دهد خداوند از آن خبر دارد و كسى نمى‏ تواند سخنى يا كارى را از خدا مخفى كند. آيا تعجب‏ آور نيست كه اصحاب صحيفه -  آن هم در خانه خدا و درون كعبه -  در فكر كتمان اقدام ضد خدائى خود از خدا هستند؟!
 
==== ب) عملكرد شيطانى اصحاب صحيفه ====
در روايت امام باقر عليه السلام «إِنَّمَا النَّجْوى مِنَ الشَّيْطانِ» به عمر تفسير شده است. يعنى در چنين نجوايى كه بر عليه خلافت شد نيازى به ابلیس نبود، و خود عمر با شيطنتى كه داشت بالاتر از [[شیطان]] عمل مى‏ كرد؛ و از همين تطبيق آيه مهر «شيطانى بودن» بر پيشانى عمر نقش مى ‏بندد.
 
از همين كلام [[امام باقر علیه السلام]] نتيجه گرفته مى‏ شود كه مؤسس اساس غصب خلافت و نقطه آغاز همه اقدامات ضد ولايت [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بیت ‏علیهم السلام]] عمر بن الخطاب است؛ اين نجوى از ابوبكر و عمر آغاز شد، و سپس افراد ديگر اضافه شدند. طبق فرموده حضرت اين عمر بوده كه ابوبكر را هم تحريک كرده و از يک نفر به دو نفر رسانده است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۰-۲۵۳؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۶۱: خط ۴۹:
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''تفسير القمی‏'''؛ على بن ابراهيم‏ قمى، تحقیق: طيّب‏ موسوى جزائرى، قم: دار الكتاب‏، ‏۱۴۰۴ق‏.
* '''تفسير القمی‏'''؛ على بن ابراهيم‏ قمى، تحقیق: طيّب‏ موسوى جزائرى، قم: دار الكتاب‏، ‏۱۴۰۴ق‏.
* '''الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم'''؛ علی بن محمد نباطی عاملی، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران: مکتبة المرتضوية، ۱۳۸۴ق.
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
* '''الکافی'''؛ محمد بن یعقوب کلینی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق.
* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
[[رده:قرآن و غدیر]]
[[رده:قرآن و غدیر]]
۱٬۹۲۲

ویرایش