۲٬۰۶۷
ویرایش
Shamloo/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
== اعتبار == | == اعتبار == | ||
برخی محققان نظرات مختلف عالمان شیعه درباره اعتبار کتاب سلیم بن قیس را در سه | برخی محققان نظرات مختلف عالمان شیعه درباره اعتبار کتاب سلیم بن قیس را در سه دسته صورت‌بندی کرده‌اند:<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۲۹.</ref> | ||
* '''اعتبار کامل''': گروهی این کتاب را از اصول مستند و معتبر روایی تلقی کرده‌اند. در رأس این گروه از نعمانی<ref>الغیبة، ص۱۰۱.</ref> یاد شده که این کتاب را مورد اعتماد شیعه معرفی می‌کند.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۲۹.</ref> محمدتقی مجلسی (درگذشته ۱۰۷۰ق)،<ref>روضة المتقین، ج۱۴، ص۳۷۲.</ref> شیخ حر عاملی (درگذشته ۱۱۰۴)،<ref>وسائل الشیعه، ج۳۰، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref> و علامه مجلسی<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۳۲.</ref> نیز از این دسته تلقی شده‌اند. | * '''اعتبار کامل''': گروهی این کتاب را از اصول مستند و معتبر روایی تلقی کرده‌اند. در رأس این گروه از [[نعمانی]]<ref>الغیبة، ص۱۰۱.</ref> یاد شده که این کتاب را مورد اعتماد شیعه معرفی می‌کند.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۲۹.</ref> محمدتقی مجلسی (درگذشته ۱۰۷۰ق)،<ref>روضة المتقین، ج۱۴، ص۳۷۲.</ref> شیخ حر عاملی (درگذشته ۱۱۰۴)،<ref>وسائل الشیعه، ج۳۰، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref> و [[علامه مجلسی]]<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۳۲.</ref> نیز از این دسته تلقی شده‌اند. | ||
* '''عدم اعتبار''': بر اساس این نظر، این کتاب از اساس جعلی و استناد آن به سلیم مخدوش است. گفته شده که ابن‌غضائری (درگذشته قبل ۴۵۰ق)<ref>الرجال، ص۶۳.</ref> اولین کسی بوده که بر این نظر بوده است.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> از حدیث‌شناسان، کسانی چون شهید ثانی (درگذشته ۹۶۶ق)،<ref>رسائل الشهید الثانی، ج۲، ص۹۹۲-۹۹۳.</ref> ابوالحسن شعرانی (درگذشته ۱۳۵۲ش)<ref>شرح اصول کافی (تعلیقات شعرانی)، ج۲، ص۳۷۳.</ref> و محمدباقر بهبودی (درگذشته ۱۳۹۳ش)<ref>معرفة الحدیث، ص۳۵۹.</ref> از جمله معتقدان به این نظر قلمداد شده‌اند.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۱.</ref> | * '''عدم اعتبار''': بر اساس این نظر، این کتاب از اساس جعلی و استناد آن به سلیم مخدوش است. گفته شده که ابن‌غضائری (درگذشته قبل ۴۵۰ق)،<ref>الرجال، ص۶۳.</ref> رجالی شیعه، اولین کسی بوده که بر این نظر بوده است.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> از حدیث‌شناسان، کسانی چون [[شهید ثانی]] (درگذشته ۹۶۶ق)،<ref>رسائل الشهید الثانی، ج۲، ص۹۹۲-۹۹۳.</ref> ابوالحسن شعرانی (درگذشته ۱۳۵۲ش)<ref>شرح اصول کافی (تعلیقات شعرانی)، ج۲، ص۳۷۳.</ref> و محمدباقر بهبودی (درگذشته ۱۳۹۳ش)<ref>معرفة الحدیث، ص۳۵۹.</ref> از جمله معتقدان به این نظر قلمداد شده‌اند.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۱.</ref> | ||
* '''اعتبار اجمالی''': بر اساس این نظر، این کتاب و سند آن اجمالاً درست است و ادله ابن‌غضائری بر مجعول‌بودن آن نادرست است؛ اما، کتاب موجود از تحریف و دستبرد خالی نیست.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> از جمله کسانی که معتقد به این نظر بوده‌اند از شیخ مفید (درگذشته ۴۱۳ق)،<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص۱۴۹.</ref> علامه حلی (درگذشته ۷۲۶ق)<ref>خلاصة الاقوال، ص۱۶۳.</ref> و محمدتقی شوشتری (درگذشته ۱۴۱۵ق)<ref>قاموس الرجال، ج۵، ص۲۳۹.</ref> یاد شده است.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> | * '''اعتبار اجمالی''': بر اساس این نظر، این کتاب و سند آن اجمالاً درست است و ادله ابن‌غضائری بر مجعول‌بودن آن نادرست است؛ اما، کتاب موجود از تحریف و دستبرد خالی نیست.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> از جمله کسانی که معتقد به این نظر بوده‌اند از [[شیخ مفید]] (درگذشته ۴۱۳ق)،<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص۱۴۹.</ref> [[علامه حلی]] (درگذشته ۷۲۶ق)<ref>خلاصة الاقوال، ص۱۶۳.</ref> و محمدتقی شوشتری (درگذشته ۱۴۱۵ق)<ref>قاموس الرجال، ج۵، ص۲۳۹.</ref> یاد شده است.<ref>«بررسی سندی و محتوایی کتاب سلیم بن قیس»، ص۳۰.</ref> | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
بر اساس تحقیقات [[محمدباقر انصاری زنجانی]]، محقق غدیر، ابوصادق سلیم بن قیس هلالی از قبیله بنی‌هلال بن عامر است که از حجاز به شام و عراق مهاجرت کرده‌اند. او دو سال قبل از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله در کوفه | بر اساس تحقیقات [[محمدباقر انصاری زنجانی]]، محقق غدیر، ابوصادق سلیم بن قیس هلالی از قبیله بنی‌هلال بن عامر است که از حجاز به شام و عراق مهاجرت کرده‌اند. او دو سال قبل از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله در [[کوفه]] به‌دنیا آمد و هنگام وفات پیامبر دوازده سال داشته است. سلیم در زمان حیات پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله و در زمان حکومت [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]]، در مدینه نبوده، در جریان [[سقیفه]] و شهادت حضرت زهرا علیها السلام حضور نداشته است. او در حدود پانزده‌سالگی، در اوائل حکومت [[عمر بن خطاب]] (حدود سال ۱۶ق)، وارد مدینه شده است.<ref>اسرار آل محمد علیهم السلام، ص۱۷-۱۸.</ref> | ||
به‌نقل از انصاری زنجانی، سلیم در جو سرکوبی که علیه [[معصومین علیهم السلام|اهل بیت علیهم السلام]] و معارف ایشان به راه افتاده بود، تصمیم می‌گیرد که وقایع را ثبت کند و برای این کار خود را در میان نزدیکان امیرالمؤمنین و اصحاب خاص او قرار می‌دهد. در دوران حکومت امیرالمؤمنین، سلیم علاوه بر نگارش وقایع، در جنگ‌ها ([[جمل]]، [[صفین]]، [[نهروان]]) در کنار حضرت قرار می‌گیرد و جزو [[شرطة الخمیس|شُرْطَةُ الخَمیس]] (محافظان شخصی) امیرالمؤمنین می‌گردد. او که از اصحاب خاص امیرالمؤمنین علیه السّلام بود در سه روز آخر عمر آن حضرت در کنار او بود و وصیت‌نامه امام را بدون واسطه ضبط کرد.<ref>اسرار آل محمد علیهم السلام، ص۱۹-۲۱.</ref> | |||
در زمان امامت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه | در زمان امامت [[امام حسن علیه السلام]] و [[امام حسین علیه السلام]]، سلیم در شمار یاران آنان بود، ولی در واقعه عاشورا حضور نداشت. [[محمدباقر انصاری زنجانی|انصاری]] احتمال داده که او در شمار زندانیان ابن‌زیاد، حاکم کوفه، بوده و امکان حضور در کربلا را نداشته است. پس از شهادت امام حسین، سلیم از اصحاب [[امام سجّاد علیه السّلام]] گردید و امام باقر علیه السّلام را، که در سن هفت‌سالگی یا بیشتر بود، درک کرد. با تسلط حجاج بن یوسف ثقفی (سال ۷۵ق) بر عراق، اصحاب امیرالمؤمنین، از جمله سلیم، مورد تعقیب قرار گرفتند. به همین دلیل، به شهر نوبندجان فارس گریخت و در خانه پدر ابان بن ابی‌عیاش اقامت کرد. او در اواخر سال ۷۶ق، در ۷۸ سالگی در آن شهر درگذشت.<ref>اسرار آل محمد علیهم السلام، ص۲۱-۲۹.</ref> | ||
== نسخ، چاپ و نشر و ترجمه == | == نسخ، چاپ و نشر و ترجمه == | ||
به‌گفته برخی محققان، نسخه‌هاى موجود از كتاب سلیم با يكديگر تفاوت دارند؛ اين تفاوت‌ها در سند، تعداد و ترتيب احادیث و حتى جملات یک حديث است، به طورى كه در برخى نسخه‌ها طولانى‌تر و در برخى كوتاه‌تر ثبت شده است.<ref>فرهنگ کتب حدیثی شیعه، ج۱، ص۹۶.</ref> محمدباقر انصاری زنجانی نسخه تصحیح‌شده این کتاب را بر اساس ۱۴ نسخه خطی، در سال ۱۴۱۵ق، در سه جلد به‌چاپ رسانده است؛ جلد اول این چاپ مقدمه‌ای درباره مؤلف و اعتبار کتاب، جلد دوم متن کتاب و جلد سوم شامل نمایه‌های | به‌گفته برخی محققان، نسخه‌هاى موجود از كتاب سلیم با يكديگر تفاوت دارند؛ اين تفاوت‌ها در سند، تعداد و ترتيب احادیث و حتى جملات یک حديث است، به طورى كه در برخى نسخه‌ها طولانى‌تر و در برخى كوتاه‌تر ثبت شده است.<ref>فرهنگ کتب حدیثی شیعه، ج۱، ص۹۶.</ref> [[محمدباقر انصاری زنجانی]] نسخه تصحیح‌شده این کتاب را بر اساس ۱۴ نسخه خطی، در سال ۱۴۱۵ق، در سه جلد به‌چاپ رسانده است؛ جلد اول این چاپ مقدمه‌ای درباره مؤلف و اعتبار کتاب، جلد دوم متن کتاب و جلد سوم شامل نمایه‌های آن است.<ref>«مؤلف کتاب اسرار آل محمد بر ترازوی نقد»، ص۱۵۰.</ref> | ||
از کتاب سلیم ترجمه‌هایی به زبان فارسی و اردو انجام شده است؛ از جمله | از کتاب سلیم ترجمه‌هایی به زبان فارسی و اردو انجام شده است؛ از جمله ترجمه‌های فارسی با عنوان ''اسرار آل محمد علیهم السلام'' (اسماعیل انصاری زنجانی) و ''تاریخ سیاسی صدر اسلام'' (محمودرضا افتخارزاده). نیز ترجمۀ كتاب به زبان اردو، به‌قلم ملک محمد ملک شریف در سال ۱۳۷۵ق در ملتان پاکستان به‌چاپ رسیده است.<ref>فرهنگ کتب حدیثی شیعه، ج۱، ص۹۸.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''اسرار آل محمد علیهم السلام'''؛ سلیم بن قیس هلالی، ترجمه: اسماعیل انصاری زنجانی، قم: دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۵ش. | |||
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | * '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | ||
* '''تصحیح اعتقادات الإمامیة'''؛ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، تصحیح: حسین درگاهی، قم: المؤتمر العالمی لألفية الشيخ المفيد، ۱۴۱۳ق. | * '''تصحیح اعتقادات الإمامیة'''؛ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، تصحیح: حسین درگاهی، قم: المؤتمر العالمی لألفية الشيخ المفيد، ۱۴۱۳ق. | ||