سوره هل اتی و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

سوره هل اتی و غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۰

۴۰۷ بایت اضافه‌شده ، ۲ مارس

بدون خلاصۀ ویرایش

Shamloo

دیوان‌سالاران، مدیران

۴٬۲۶۹

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 ==یک سورۀ كامل تفسیرشده در غدير==
-سوره هل اتی (سوره انسان) از جمله سوره‌هایی است که به طور کامل در [[خطبه غدیر]] مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>سخنرانى استثنائى غدير، ص۱۷۹-۱۸۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۴۱-۴۴.</ref> در آن زمانِ محدود در [[خطبه غدیر]]، سه سوره [[ارتباط غدیر با قرآن|قرآن]] به‌طور كامل مورد [[مفسّرین|تفسیر]] قرار گرفته است. اين نشانه [[اهمیت]] اين سوره‏‌ها در ارتباط با [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت]] است. از سوى ديگر گوياى حضور گسترده قرآن در [[غدیر]] است. يكى از آنها سوره هل ‏اتى است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵.</ref>
+سوره هل اتی (سوره انسان یا سوره دهر) از جمله سوره‌هایی است که به طور کامل در [[خطبه غدیر]] مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>سخنرانى استثنائى غدير، ص۱۷۹-۱۸۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۴۱-۴۴.</ref> در آن زمانِ محدود در [[خطبه غدیر]]، سه سوره [[ارتباط غدیر با قرآن|قرآن]] به‌طور كامل مورد [[مفسّرین|تفسیر]] قرار گرفته است. اين نشانه [[اهمیت]] اين سوره‏‌ها در ارتباط با [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت]] است. از سوى ديگر گوياى حضور گسترده قرآن در [[غدیر]] است. يكى از آنها سوره هل ‏اتى است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵.</ref>
 [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پيامبر صلی الله علیه و آله]] در قسمتی از بخش چهارم خطبه غدير سوره انسان را مطرح كرد و نزول اين سوره را درباره على‏ عليه السلام دانست. او با اشاره به مهم‌‏ترين آیه اين سوره كه مى‏‌فرمايد: {{قرآن|وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَريراً|ترجمه=و در برابر صبرشان، بهشت و لباس‌های حریر بهشتی را به آنها پاداش می‌دهد}}: {{متن عربی|وَ لا شَهِدَ اللَّه بِالْجَنَّةِ فى «هَلْ أَتى عَلَى الْإِنْسانِ» الاّ لَهُ، وَ لا انْزَلَها فى سِواهُ وَ لا مَدَحَ بِها غَيْرَهُ|ترجمه=خداوند در سوره «هل اتی» شهادت به بهشت نداده مگر براى على، و اين سوره را دربارۀ غير او نازل نكرده و با اين سوره غير او را مدح ننموده است}}.
@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 آن حضرت در دنباله سخن نتيجه گرفت كه خداوند بهترين‏‌ها را براى شما انتخاب كرده است: «پيامبرتان بهترين پيامبر، و وصى شما بهترين وصى و فرزندان او بهترين اوصياء هستند» و ادامه داد كه ذريه من از نسل على‏ عليه السلام است.<ref>اسرار غدير، ص۱۴۷، بخش۵.</ref>
-=== موقعيت تاريخى ===
+== موقعيت تاريخى تفسیر سوره ==
-در اواسط خطبه كه پيامبر صلى الله عليه و آله فضايل عظيم على‏ عليه السلام را بر مى‏ شمرد بر نقطه‏ اى بلند از آن توقف كرد تا به شرح بيشتر آن بپردازد.
+موقعيت تاريخى تفسیر سوره انسان از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: در اواسط [[خطبه غدیر]] كه پيامبر صلى الله عليه و آله فضايل عظيم على‏ عليه السلام را بر مى‏‌شمرد بر نقطه‏‌اى برجسته از آن توقف كرد تا به شرح بيشتر آن بپردازد.
-آن قُله فضيلت رضاى خدا و رسول از على‏ عليه السلام بود، كه يكى از شواهد آن را سوره هل اتى مطرح نمود و در جملاتى كوتاه سوره ‏اى با ۳۱ آيه را در دو جهت
+آن نقطه برجسته فضيلت رضاى خدا و رسول از على‏ عليه السلام بود. پيامبر صلى الله عليه و آله يكى از شواهد آن فضیلت را سوره هل اتى دانست و در جملاتى كوتاه سوره‌‏اى با ۳۱ آيه را در دو جهت تفسير فرمود: اول شأن نزول آن و دوم شهادت پروردگار به [[بهشت]].<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۱.</ref>
-تفسير فرمود: اول شأن نزول آن است، و دوم شهادت پروردگار به بهشت.
+== موقعيت قرآنى سوره ==
+برخی محققان موقعیت قرآنی سوره انسان را چنین ترسیم کرده‌اند: از آيه ۵ تا ۲۲ سوره دهر مربوط به اصل داستان است كه [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام]] و خانواده‏‌اش براى شفاى دو فرزند خود [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین ‏علیهما السلام]]، سه روز [[روزه]] نذر كردند.
-=== موقعيت قرآنى ===
+پس از شفاى فرزندان همه اهل خانه سه روز روزه گرفتند. هر روز هنگام افطار نیازمندی بر در خانه از آنان كمكى خواست: روز اول مسکینی و روز دوم یتیمی و روز سوم اسیری. همه اهل خانه تنها افطارشان را كه قرص‌هاى نان بود به این نیازمندان دادند و با آب [[افطار]] كردند.
-از آيه ۵ تا ۲۲ سوره دهر مربوط به اصل داستان است كه [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام]] و خانواده‏ اش براى شفاى دو فرزند خود [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین ‏علیهما السلام]]، سه روز [[روزه]] نذر كردند.
-پس از شفاى فرزندان همه اهل خانه سه روز روزه گرفتند، و هر روز هنگام افطار مستمندى بر در خانه از آنان كمكى خواست. روز اول [[مسکین]] و روز دوم [[یتیم]] و روز سوم اسیرى بود.
+روز سوم كه [[ایثار]] اهل اين خانه به اوج خود رسيد و جز آب خوراک ديگرى نداشتند، ذات الهى سوره‌‏اى را با ثنايى بلند براى آنان نازل كرد:
-همه اهل خانه تنها افطارشان را كه قرص ‏هاى نان بود به [[فقیر]] دادند و با آب [[افطار]] كردند.
+{{قرآن|إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً . عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّه يُفَجِّرُونَها تَفْجِيراً . يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً . وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً . إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّه لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً . إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً . فَوَقاهُمُ اللَّه شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً . وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً . مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِيراً . وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلاً . وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَوارِيرَا . قَوارِيرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدِيراً . وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً . عَيْناً فِيها تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً، وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً . وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً . عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً . إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً|ترجمه=نيكان از كاسه‌‏اى خواهند نوشيد كه با عطر كافور ممزوج است. چشمه‏‌اى كه بندگان خدا از آن مى‌‏آشامند و آن را به اختيار خود باز مى‌كنند. آنان به نذر خويش وفا مى‏‌نمايند و از روزى كه سختيش همه را فرا مى‌‏گيرد مى‏‌ترسند. آنان به‌خاطر حب الهى به فقير و اسير و يتيم غذا مى‌دهند و مى‏‌گويند ما به خاطر خدا به شما طعام مى‏‌دهيم و از شما انتظار پاداش و سپاسى نداريم. ما از قهر پروردگار در روزى كه از رنج و سختى آن رخسار خلق درهم و غمگين است مى‌‏ترسيم. خدا هم آنان را از شر و فتنه آن روز محفوظ داشته و به آنان روى خندان و دل شادان عطا نمود. جزاى آنان در برابر آنچه صبر كردند باغ بهشت و حرير بهشتى است، كه در آن بهشت بر تخت‏‌ها تكيه زنند. و در آنجا نه آفتاب سوزان و نه سرماى سخت بينند، بلكه در هوايى خوش و باغى دلكش تفريح كنند. سايه درختان بهشتى بر سر آنان و ميوه‌هايش در دسترس و اختيار آنان است. با جام‏‌هاى سيمين و كوزه‌هاى بلورين بر آنان دور زنند. بلورهايى كه به رنگ نقره و به اندازه اهلش مقدر كرده‌اند. در آنجا از كاسه‏‌هايى به آنان مى‌نوشانند كه طبعش از زنجبيل است. در آنجا چشمه‌‏اى است كه نامش «سلسبيل» است. اطراف آن بهشتيان پسرانى كه هميشه نوجوانند در طوافند كه هرگاه آنان را بنگرى گمان مى‌كنى مرواريدهاى منتشرشده‌‏اند. و چون آن جايگاه نيكو را تماشا كنى عالمى پر نعمت و كشورى بى‌نهايت بزرگ خواهى يافت. بر قامت بهشتيان لباسى از سندس سبز و استبرق و بر دست‌هايشان دستبندى از نقره است و پروردگارشان شرابى پاكيزه به آنان مى‏‌نوشاند. اين بهشت پاداش شماست و سعيتان مشكور و مقبول است}}.
-روز سوم كه [[ایثار]] اهل اين خانه به اوج خود رسيد و جز آب خوراک ديگرى نداشتند، ذات الهى سوره ‏اى را با ثنايى بلند براى آنان نازل كرد:
+== تحليل اعتقادى سوره ==
-«إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً . عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّه يُفَجِّرُونَها تَفْجِيراً . يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً . وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً . إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّه لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً . إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً . فَوَقاهُمُ اللَّه شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً . وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً . مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِيراً . وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلاً . وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَوارِيرَا . قَوارِيرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدِيراً . وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً . عَيْناً فِيها تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً، وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً . وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً . عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً . إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً»<ref>انسان / ۵ - ۲۲.</ref>:
-«نيكان از كاسه ‏اى خواهند نوشيد كه با عطر كافور ممزوج است. چشمه‏اى كه بندگان خدا از آن مى ‏آشامند و آن را به اختيار خود باز مى ‏كنند.
-آنان به نذر خويش وفا مى‏ نمايند و از روزى كه سختيش همه را فرا مى ‏گيرد مى‏ ترسند. آنان به خاطر حب الهى به فقير و اسير و يتيم غذا مى ‏دهند و مى‏ گويند ما به خاطر خدا به شما طعام مى‏ دهيم و از شما انتظار پاداش و سپاسى نداريم. ما از قهر پروردگار در روزى كه از رنج و سختى آن رخسار خلق درهم و غمگين است مى ‏ترسيم.
-خدا هم آنان را از شر و فتنه آن روز محفوظ داشته و به آنان روى خندان و دل شادان عطا نمود. جزاى آنان در برابر آنچه صبر كردند باغ [[بهشت]] و حرير بهشتى است، كه در آن بهشت بر تخت‏ ها تكيه زنند.
-و در آنجا نه آفتاب سوزان و نه سرماى سخت بينند بلكه در هوايى خوش و باغى دلكش تفريح كنند.
-سايه درختان بهشتى بر سر آنان و ميوه ‏هايش در دسترس و اختيار آنان است. با جام‏ هاى سيمين و كوزه ‏هاى بلورين بر آنان دور زنند. بلورهايى كه به رنگ نقره و به اندازه اهلش مقدر كرده ‏اند.
-در آنجا از كاسه‏ هايى به آنان مى ‏نوشانند كه طبعش از زنجبيل است. در آنجا چشمه ‏اى است كه نامش «سلسبيل» است.
-اطراف آن بهشتيان پسرانى كه هميشه نوجوانند در طوافند كه هر گاه آنان را بنگرى گمان مى ‏كنى مرواريدهاى منتشر شده ‏اند. و چون آن جايگاه نيكو را تماشا كنى عالمى پر نعمت و كشورى بى ‏نهايت بزرگ خواهى يافت.
-بر قامت بهشتيان لباسى از سندس سبز و استبرق و بر دست هايشان دستبندى از نقره است و پروردگارشان شرابى پاكيزه به آنان مى‏ نوشاند. اين بهشت پاداش شماست و سعيتان مشكور و مقبول است.
-=== تحليل اعتقادى ===
 يک گروه نيكوكار در اول اين سوره با عنوان «ابرار» مطرح شده كه خداوند داستان اخلاص در عمل و ايثار كامل عيار آنان را با عظمت تمام بيان فرموده و بهشت و نعمت‏ هاى آن را به عنوان سپاس به آنان ارزانى داشته است.