پرش به محتوا

ابونعیم اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله بن احمد بن اسحاق بن موسی بن مهران،''' از محدثان<ref>إسحاق بن موسى بن مهران الأصبهاني‌ الحافظ المشهور، صاحب كتاب حلية الأولياء، كان من أعلم المحدّثين و أكابر الحفّاظ الثقات، أخذ عن الأفاضل و أخذوا عنه و انتفعوا به، و كتاب الحلية من أحسن الكتب‌.
نهج المقال في تحقيق أحوال الرجال جلد : 2  صفحه : 94</ref> و مؤلفان برجسته اهل سنت بود<ref>أبو نُعَيْم الأصبهاني الصُّوفيّ الأحْوَل، سِبْط الزّاهد محمد بن يوسف البنّاء. كان أحد الأعلام ومَن جمع الله له بين العُلُوّ في الرّواية والمعرفة التّامة والدّراية. رحلَ الحفّاظ إليه من الأقطار، وأَلحقَ الصِّغار بالكبار.
تاريخ الاسلام -الذهبي، شمس الدين جلد : 29  صفحه : 275</ref>. او در ماه رجب سال 336 هجری قمری در اصفهان متولد شد و در سال 430 هجری قمری درگذشت، او در خانواده‌ای اهل علم رشد کرد و از سنین پایین به فراگیری حدیث پرداخت<ref>احْمَد بن عبد الله بن أَحْمد بن إِسْحَاق بن مُوسَى بن مهْرَان الإِمَام الْجَلِيل الْحَافِظ أَبُو نعيم الْأَصْبَهَانِيّ الصُّوفِي الْجَامِع بَين الْفِقْه والتصوف وَالنِّهَايَة فِي الْحِفْظ والضبط، ولد فِي رَجَب سنة سِتّ وثلاثمائة بأصبهان، وَهُوَ سبط الشَّيْخ الزَّاهِد مُحَمَّد بن يُوسُف الْبَنَّا أحد مَشَايِخ الصُّوفِيَّة، وَأحد الْأَعْلَام الَّذين جمع الله لَهُم بَين الْعُلُوّ فِي الرِّوَايَة وَالنِّهَايَة فِي الدِّرَايَة، رَحل إِلَيْهِ الْحفاظ من الأقطار، واستجاز لَهُ أَبوهُ طَائِفَة من شُيُوخ الْعَصْر تفرد فِي الدُّنْيَا عَنْهُم.
طبقات الشافعيه الكبري، جلد : 4  صفحه : 18</ref>.
== جایگاه علمی ==
در هشت سالگی، ابونعیم از محدثان مشهور اصفهان مانند ابوشیخ بن حیان و ابوالقاسم طبرانی استماع حدیث کرد<ref>تاريخ الاسلام -الذهبي، شمس الدين جلد : 29  صفحه : 275</ref>. در 20 سالگی برای کسب علم به مناطق مختلفی از جمله خوزستان، عراق و حجاز سفر نمود<ref>طبقات الشافعيه الكبري جلد : 4  صفحه : 19</ref>. شهرت او به سرعت گسترش یافت و طلاب علم از نقاط مختلف برای شنیدن احادیث به مجلس او در اصفهان می‌آمدند<ref>تذكره الحفاظ طبقات الحفاظ للذهبي   جلد : 3  صفحه : 195</ref>.
* '''ابومحمد بن سمرقندی''' نقل می‌کند که از ابوبکر خطیب شنیدم که گفت: «من کسی را ندیدم که لقب "حافظ" به او داده شود، مگر دو نفر: ابونعیم اصفهانی و ابوحازم عبدوی.»<ref>تذكره الحفاظ طبقات الحفاظ للذهبي   جلد : 3  صفحه : 195</ref>
* '''ابن مفضل حافظ''' نیز گفته است: «استاد ما، سلفی، اخبار مربوط به ابونعیم را جمع‌آوری کرده و از حدود هشتاد نفری که از او حدیث نقل کرده‌اند، یاد کرده است. او همچنین افزود که هیچ کتابی مانند "حلیة الاولیاء" نوشته نشده است. ما این کتاب را از ابن مظفر قاشانی شنیدیم، به جز بخش کوچکی که از دست رفته بود.»
* '''احمد بن محمد بن مردویه''' نیز درباره ابونعیم گفته است: «در زمان خود، او فردی بود که مردم برای دیدار و شنیدن حدیث به سویش سفر می‌کردند. در هیچ نقطه‌ای از جهان کسی مسندتر و حافظ‌تر از او نبود. حافظان حدیث جهان نزد او گرد می‌آمدند و هر روز یکی از آنان نوبت داشت تا آنچه می‌خواست بخواند. این جلسات تا نزدیک ظهر ادامه داشت. حتی زمانی که به خانه‌اش بازمی‌گشت، ممکن بود در مسیر نیز بخشی از احادیث برای او خوانده شود. با این حال، او هرگز خسته نمی‌شد و زندگی‌اش میان تألیف و شنیدن احادیث سپری می‌شد<ref>تاريخ الاسلام - الذهبي، شمس الدين جلد : 29  صفحه : 277</ref>.
* '''ابن عماد''' گفته است: «ابونعیم در زمینه علو اسناد، همراه با حافظه قوی و تسلط گسترده بر حدیث و فنون آن، در دنیا بی‌نظیر بود.»
* '''ابن کثیر''' نقل کرده که خطیب بغدادی گفته است: «ابونعیم احادیثی را که خود شنیده بود با احادیثی که از دیگران نقل می‌کرد، مخلوط می‌ساخت و میان این دو تمایزی قائل نمی‌شد.»
* '''عبدالعزیز نخشی''' نقل کرده است: «ابونعیم کتاب ''مسند الحارث بن ابی اسامه'' را به طور کامل از ابوبکر بن خلاد نشنیده بود، اما تمام آن را روایت کرد.
* '''ابن جوزی''' نیز درباره او گفته است: «ابونعیم احادیث بسیاری شنید و تألیفات فراوانی انجام داد. او گرایش زیادی به مذهب اشعری در اعتقادات داشت.»<ref>شذرات الذهب في أخبار من ذهب ابن العماد الحنبلي، جلد : 1صفحه : 36</ref>
درباره مذهب ابونعیم اختلاف نظر وجود دارد. برخی او را شافعی یا اشعری می‌دانند، در حالی که عده‌ای دیگر معتقدند او در باطن شیعه بوده اما تقیه می‌کرده است. این اختلاف نظر ناشی از آثار متنوع او در زمینه‌های مختلف اعتقادی است.
ابونعیم سرانجام در 20 محرم 430 هجری قمری در اصفهان درگذشت و در محله‌ای که اکنون به نام شیخ ابی مسعود شناخته می‌شود، به خاک سپرده شد.
== تألیفات ==
آثار ابونعیم متنوع و تأثیرگذار بودند<ref>وصنّف مُعْجمًا لشيوخه، وصنَّف كتاب «حِلْية الأولياء» ، وكتاب «معرفة الصّحابة» ، وكتاب «دلائل النُّبُوَّة» ، وكتاب «المستخرج على البخاري والمستخرج على مسلم» ، وكتاب «تاريخ بلده» ، وكتاب «صفة الجنَّة» ، وكتاب «فضائل الصحابة» .
تاريخ الاسلام - الذهبي، شمس الدين جلد : 29  صفحه : 276</ref>. "حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء" از مهم‌ترین آثار اوست<ref>أبو نعيم أحمد بن عبد الله بن أحمد بن إسحاق بن موسى بن مهران الأصبهاني الحافظ المشهور صاحب كتاب حلية الأولياء؛ كان من الأعلام المحدثين، وأكابر الحفاظ الثقات، أخذ عن الأفاضل، وأخذوا عنه، وانتفعوا به، وكتابه الحلية من أحسن الكتب.
وفيات الأعيان  جلد : 1  صفحه : 91</ref> که به عنوان منبعی برای نقل فضائل امام علی علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام در میان شیعیان مطرح است. "ذکر اخبار اصفهان" اثر دیگر اوست که اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و جغرافیای اصفهان ارائه می‌دهد.
برخی از مهم‌ترین آثار او عبارت‌اند از:
* «حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء» کتابی در شرح حال صحابه، تابعین و عارفان بزرگ که به عنوان یکی از منابع مهم تصوف شناخته می‌شود.
* «دلائل النبوه» اثری درباره معجزات و نشانه‌های نبوت پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله.
* «ذکر اخبار اصفهان» کتابی درباره تاریخ، جغرافیا و شخصیت‌های برجسته اصفهان.
* «معرفة الصحابه» اثری جامع در شرح حال صحابه پیامبر صلی الله علیه وآله.
* «المستخرج علی البخاری و المستخرج علی مسلم» گردآوری احادیث صحیح از این دو منبع.
* «صفه الجنه» کتابی درباره اوصاف بهشت و بهشتیان.
* «ما نزل من القرآن فی امیرالمؤمنین علیه السلام»: درباره آیاتی که به امام علی علیه السلام اشاره دارند.
* «منقبة المطهرین و مرتبة الطیبین» در فضائل اهل بیت علیهم السلام.
* «الخصائص فی فضل علی علیه السلام» در شرح فضائل امام علی علیه السلام.
* «حدیث الطیر» درباره حدیث معروف طیر مشوی.
* «ذکر المهدی و نعوته» درباره امام مهدی علیه السلام.
* «اربعون حدیثاً علی مذهب اهل السنة و الجماعة» مجموعه‌ای از احادیث بر اساس مذهب اهل سنت.
* «تثبیت الرؤیة یوم القیامة» درباره دیدار الهی در روز قیامت.
* «حدیث النزول» بررسی حدیث نزول.
* «الرد علی اللفظیة و الحلولیة» نقد عقاید گروه‌های خاص.
* «الصفات» اثری در موضوع صفات الهی.
* «طبقات المحدثین والرواة» درباره طبقات راویان حدیث.
* «الشعراء» اثری مرتبط با شاعران.
* «فضائل الخلفاء الاربعه» در فضائل خلفای چهارگانه.
* «الطب النبوی» کتابی در زمینه طب اسلامی.
== روايتِ نزولِ آيه اكمال و آيه تبليغ در غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۴۴۸، ۴۶۳. غدیر در قرآن: ج۱ ص۸۷.</ref> ==
== روايتِ نزولِ آيه اكمال و آيه تبليغ در غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۴۴۸، ۴۶۳. غدیر در قرآن: ج۱ ص۸۷.</ref> ==
يكى از وجوه [[دلالت حدیث غدیر۱|دلالت حدیث غدیر]] بر [[امامت]] [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] نزول [[آیه اکمال و شبهات ابن کثیر|آیه اکمال]] و نيز [[آیه تبلیغ و شبهات|آیه تبلیغ]] در رويداد غدير است.
يكى از وجوه [[دلالت حدیث غدیر۱|دلالت حدیث غدیر]] بر [[امامت]] [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] نزول [[آیه اکمال و شبهات ابن کثیر|آیه اکمال]] و نيز [[آیه تبلیغ و شبهات|آیه تبلیغ]] در رويداد غدير است.