۲۶٬۳۷۰
ویرایش
وادی جحفه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
== كارشكنى علنى منافقين در جحفه<ref>ژرفاى غدير: ص ۱۴۱. </ref> == | == كارشكنى علنى منافقين در جحفه<ref>ژرفاى غدير: ص ۱۴۱. </ref> == | ||
در راه بازگشت از سفر حجةالوداع، وقتى پيامبرصلى الله عليه وآله نگذاشت منافقين از قافله جدا شوند و [[توطئه]] شان با شكست مواجه شد، فكر ديگرى كردند و آن اينكه با | در راه بازگشت از سفر حجةالوداع، وقتى پيامبرصلى الله عليه وآله نگذاشت منافقين از قافله جدا شوند و [[توطئه]] شان با شكست مواجه شد، فكر ديگرى كردند و آن اينكه با نزديک شدن به غدير بر سرعت خود بي افزايند و از آنجا بگذرند. ابوبكر و عمر و گروهى از همدستانشان پيشاپيش قافله حركت كردند و از غدير عبور كردند و خود را به نزديكى هاى«جحفه»رسانيدند. | ||
هدف از اين كار آن بود كه دنباله قافله را هم در پى خود بكشانند، و وقتى | هدف از اين كار آن بود كه دنباله قافله را هم در پى خود بكشانند، و وقتى عده اى از آن جمعيت عظيم از محل تعيين شده عبور كرد ديگر بازگرداندن شتران با آن بار سنگين كار ساده اى نخواهد بود، و عملاً برنامه منتفى خواهد شد و پيامبرصلى الله عليه وآله نيز ترجيح خواهد داد كه در پى قافله راه را ادامه دهد! | ||
ولى پيامبرصلى الله عليه وآله با رسيدن به منطقه غدير فرمان توقف كاروان را داد، و دستور داد آنان كه پيشتر | ولى پيامبرصلى الله عليه وآله با رسيدن به منطقه غدير فرمان توقف كاروان را داد، و دستور داد آنان كه پيشتر رفته اند بازگردانده شوند و آنان را كه پشت سر هستند از ادامه راه مانع شوند تا برنامه خود درباره معرفى على عليه السلام را به انجام رساند. آنگاه از سمت راست جاده به سمت درختان غدير مسير خود را تغيير دادند. در اين مورد به خصوص سراغ ابوبكر و عمر فرستادند تا آنان را بازگردانند، و پس از آمدنشان آنان را به سختى مورد [[مؤاخذه]] قرار دادند. | ||
آنان كه پيشتر رفته بودند بازگشتند و تا آخرين نفرات قافله خود را رساندند، و در منطقه غدير توقف كردند و پياده شدند. | آنان كه پيشتر رفته بودند بازگشتند و تا آخرين نفرات قافله خود را رساندند، و در منطقه غدير توقف كردند و پياده شدند.<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۹۹ و ج ۳۷ ص ۲۰۴. </ref>اين گونه بود كه اولين نقشه منافقين با آنكه اجرا شد ولى فوراً به امر پيامبرصلى الله عليه وآله [[خنثى]] شد، و در تعطيل كردن اصل برنامه شكست خوردند. | ||
== منزلى در بازگشت از غدير<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۱۵۷. </ref> == | |||
پس از پايان مراسم غدير و با بستن بار شتران، كاروان عظيم مسلمانان آماده حركت و بازگشت از غدير مى شدند. اهل مكه و يمن و قبايلى كه منطقه آنان در جنوب غدير خم واقع شده بودند، از راهى كه آمده بودند باز مى گشتند و به محل سكونت خود مى رفتند. | |||
بقيه كاروان نيز به همراه پيامبرصلى الله عليه وآله به سوى مدينه حركت مى كردند تا در بين راه هر يك از قبايل به شهر و ديار خود بروند. | |||
مقدمات حركت به طول انجاميد تا آنكه [[شب بيست و يكم ذى الحجة]] پاسى از شب گذشته، كاروان به سوى مدينه حركت كرد. با حركت از غدير، در ۱۰ كيلومترى به «جُحْفه» مى رسيدند، و پس از آن در ۳۵ كيلومترى«[[كوه هَرْشى]]» در پيش بود. | |||
== نام جحفه == | |||
نام «جُحفه» را براى غدير از باب نامگذارى جزء به اسم كل آورده اند چرا كه وادى خم جزئى از وادى بزرگ جحفه است. | |||
در حديث [[عايشه بنت سعد]] آمده است:«از پيامبرصلى الله عليه وآله شنيدم كه در روز جحفه مى فرمود ...». <ref>المراجعات: ص ۲۱۹، از خصائص نسائى</ref>. در حديث ديگرى مى گويد:«در روز جحفه از پيامبرصلى الله عليه وآله شنيدم كه دست على عليه السلام را گرفته مى فرمود ...». <ref>سيره ابن كثير: ج ۴ ص ۴۲۳. </ref> | |||
== نزول آيه تبليغ در جحفه<ref>غدير در قرآن: ج ۱ ص ۹۳ - ۹۰. واقعه قرآنى غدير: ص ۶۹ . </ref> == | |||
از جمله مشهورترين آيات غدير آيه اى است كه پس از اتمام مراسم حج و در مسير مكه به سوى غدير بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل شد: | |||
«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ، إِنَّ اللَّه لا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكافِرِينَ»<ref>مائده / 67 . </ref> | |||
«اى پيامبر، ابلاغ كن آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده، و اگر انجام ندهى رسالت خدا را نرسانده اى، و خدا تو را از شر مردم حفظ مى كند. خداوند قوم كافر را هدايت نمى كند». | |||
در مورد محل نزول اين آيه چند قول آمده كه يكى از آنها جحفه است: | |||
'''الف.''' قالَ حُذَيْفَةُ: فَلَمّا كانَتِ اللَّيْلَةُ الرّابِعَةُ (بَعْدَ الْخُرُوجِ مِنْ مَكَّةَ) هَبَطَ جَبْرَئيلُ فى آخِرِ اللَّيْلِ فَقَرَأَ عَلَيْهِ:«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ ...»: | |||
حذيفه مى گويد: وقتى شب چهارم از روز خروج از مكه (روز چهاردهم) شد، جبرئيل آخر شب نازل شد و اين آيه را بر پيامبرصلى الله عليه وآله خواند.<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۹۸. ارشاد القلوب: ج ۲ ص ۱۳۵ - ۱۱۲.</ref> | |||
'''ب.''' قالَ الْباقِرُعليه السلام: فَلَمّا بَلَغَ غَديرَ خُمٍّ قَبْلَ الْجُحْفَةِ بِثَلاثَةِ امْيالٍ، اتاهُ جَبْرَئيلُ عَلى خَمْسِ ساعاتٍ مَضَتْ مِنَ النَّهارِ، فَقالَ: يا مُحَمَّدُ! انَّ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ يُقْرِؤُكَ السَّلامُ وَ يَقُولُ لَكَ: »يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ ...« : | |||
امام باقرعليه السلام مى فرمايد: وقتى پيامبرصلى الله عليه وآله به غدير خم رسيد - كه در سه [[مايلى]] جحفه قرار دارد - جبرئيل پنج ساعت از روز گذشته نزد او آمد و گفت: اى محمد! خداوند عزوجل به تو سلام مى رساند و به تو مى گويد: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ ...».<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۷۷. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۷۱ ح ۵۱ . الاحتجاج: ج ۱ ص ۶۶ .عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۷۷. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۷۱ ح ۵۱ . الاحتجاج: ج ۱ ص ۶۶ .</ref> | |||
'''ج.''' عَنْ زَيْدِ بْنِ ارْقَمَ: لَمّا نَزَلْنا بِالْجُحْفَةِ راجِعينَ وَ ضَرَبْنا اخْبِيَتَنا نَزَلَ جَبْرَئيلُ بِهذِهِ الْآيَةِ: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ...»: | |||
زيد بن ارقم مى گويد: وقتى در جُحفه پياده شديم و خيمه ها را بر پا كرديم، جبرئيل اين آيه را نازل كرد:«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ...». <ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۵۱ ح ۳۷. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۵۲ - ۵۱ . تفسير العياشى: ج ۲ ص ۹۷ ح ۸۹ .</ref> | |||
لازم به ذكر است كه روايت امام باقرعليه السلام بر روايت حذيفه و زيد بن ارقم و روايتى از ابن عباس ترجيح دارد، چرا كه اولاً از مقام عصمت صادر شده است، و ثانياً روايات سه نفر مذكور حالت كلى گويى از نظر زمان و مكان دارد و اجمالاً روز هيجدهم يا منطقه جحفه يا اواخر شب را ذكر كرده اند، ولى امام عليه السلام با دقت و ظرافت كامل پنج ساعت از روز گذشته را تعيين مى فرمايد؛ در حالى كه چنين دقت زمانى در ذكر قضاياى تاريخى در آن عصر موسوم نبوده است، و حضرت به خاطر عنايت فوق العاده اين گونه زمان دقيق آن را بيان نموده است. | |||
جا دارد در اينجا اشاره شود: پس از نزول آيه تبليغ و آيه ۷سوره مائده اندكى قبل از رسيدن به غدير، منافقين كه در نقشه اول خود براى جدا شدن از كاروان شكست خورده بودند، به فكر نقشه اى ديگر افتادند. ابوبكر و عمر و گروهى از همدستانشان با رسيدن به «كُراعُ الْغُمَيم»- كه غدير در آن واقع شده - بر سرعت خود افزودند و پيشاپيش قافله حركت كردند و از غدير عبور كردند و تا نزديكى هاى«جُحْفه»پيش رفتند!! | |||
هدف از اين كار آن بود كه دنباله قافله را هم به دنبال خود بكشانند و وقتى عده اى از آن جمعيت عظيم از غدير عبور كردند ديگر بازگرداندن شتران با بارهاى سنگين كار ساده اى نخواهد بود. اينجاست كه عملاً برنامه منتفى خواهد شد و پيامبرصلى الله عليه وآله نيز ترجيح خواهد داد در پى قافله راه را ادامه دهد!<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۹۹ و ج ۳۷ ص ۲۰۴.</ref> | |||
== '''پانویس''' == | == '''پانویس''' == | ||