ویکی غدیر

شعر غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

شعر غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۳۱

۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۱
←‏پانویس
خط ۲٬۸۳۱: خط ۲٬۸۳۱:
البته برخى از كتاب‏هاى ياد شده، جز موضوع غدير، به مدايح و فضائل ديگر حضرت على ‏عليه السلام نيز پرداخته است. كتاب«جلوه‏ هاى ولايت در شعر فارسى» كه زير نظر احمد احمدى بيرجندى گردآورى شده<ref>چاپ بنياد پژوهش‏ هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۳۸۰ ش، ۲۴۸ ص.</ref>، از جمله كتاب ‏هايى است كه به بررسى شعر شاعران پارسى‏گوى تا قرن ۹ پرداخته، و اشعار آنان را در موضوعاتى چون: شيعه، ولايت، غدير خم، امامت، عدل، شفاعت، تولى و تبرى، مناقب حضرت على‏ عليه السلام، ذوالفقار، حيدر، خمسه طيبه، على و آل على‏ عليهم السلام و منقبت يكايک ائمه ديگرعليهم السلام آورده است. اشعارى كه به طور تلويحى و تلميحى به فضايل حضرت على ‏عليه السلام اشاره دارد فراوان است.
البته برخى از كتاب‏هاى ياد شده، جز موضوع غدير، به مدايح و فضائل ديگر حضرت على ‏عليه السلام نيز پرداخته است. كتاب«جلوه‏ هاى ولايت در شعر فارسى» كه زير نظر احمد احمدى بيرجندى گردآورى شده<ref>چاپ بنياد پژوهش‏ هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۳۸۰ ش، ۲۴۸ ص.</ref>، از جمله كتاب ‏هايى است كه به بررسى شعر شاعران پارسى‏گوى تا قرن ۹ پرداخته، و اشعار آنان را در موضوعاتى چون: شيعه، ولايت، غدير خم، امامت، عدل، شفاعت، تولى و تبرى، مناقب حضرت على‏ عليه السلام، ذوالفقار، حيدر، خمسه طيبه، على و آل على‏ عليهم السلام و منقبت يكايک ائمه ديگرعليهم السلام آورده است. اشعارى كه به طور تلويحى و تلميحى به فضايل حضرت على ‏عليه السلام اشاره دارد فراوان است.


در اينجا به بعضى از كتاب‏هاى مستقلى كه در مورد اشعار غدير تأليف شده همراه با كتابشناسى اشاره مى ‏كنيم:
در اينجا به بعضى از كتاب‏هاى مستقلى كه در مورد اشعار غدير تأليف شده همراه با كتاب شناسى اشاره مى ‏كنيم:


۱ -از ميقات تا ميثاق (با كاروان غدير) ، حسين خليلى ‏راد، فارسى، چاپى، مؤمنين، قم، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، رقعى، ۶۴ ص. اين كتاب اشعارى از سروده ‏هاى مؤلف است كه پس از مقدمه پانزده شعر آمده و در ابتدا چند شعر در غدير و سپس در مورد امام ‏زمان ‏عليه السلام و در پايان درباره پاره‏ اى از مسايل اجتماعى و اخلاقى است.
۱ -از ميقات تا ميثاق (با كاروان غدير) ، حسين خليلى ‏راد، فارسى، چاپى، مؤمنين، قم، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، رقعى، ۶۴ ص. اين كتاب اشعارى از سروده ‏هاى مؤلف است كه پس از مقدمه پانزده شعر آمده و در ابتدا چند شعر در غدير و سپس در مورد امام ‏زمان ‏عليه السلام و در پايان درباره پاره‏ اى از مسايل اجتماعى و اخلاقى است.
خط ۲٬۸۵۳: خط ۲٬۸۵۳:
محمدعلى سالارى: پيام غدير. كريم سينيچى (سالک): ساقى نامه. قاسم سروى‏ ها (سروى) : نبوت و ولايت، سرير ولايت. عليرضا سپاهى لائين: غوغا در غدير. عفت شريعتى كرمانى: ستاره صبح. اكبر شعبانى: شهسوار خطه خيبر. شعار ابوذرى (ناصر) : چهارده قرن پس از حادثه پيمان بستن. محمدعلى صفرى (زرافشان) : جام ولايت.
محمدعلى سالارى: پيام غدير. كريم سينيچى (سالک): ساقى نامه. قاسم سروى‏ ها (سروى) : نبوت و ولايت، سرير ولايت. عليرضا سپاهى لائين: غوغا در غدير. عفت شريعتى كرمانى: ستاره صبح. اكبر شعبانى: شهسوار خطه خيبر. شعار ابوذرى (ناصر) : چهارده قرن پس از حادثه پيمان بستن. محمدعلى صفرى (زرافشان) : جام ولايت.


ذبيح‏ اللَّه صاحبكار: توتياى ديده، بخشى از يك مثنوى. حسن عبدى )شفيق( : آيين ولايت. محمدجواد غفورزاده )شفق( : بيعت با خورشيد، بركه خورشيد، ناد على‏اً مظهرالعجائب. غلامرضا غلامپور: كعبه دل‏ها. سيد رضا مؤيد: شكوه غدير خم، غديريه، تاريخ ولايت، سلام بر عيد غدير، روز غدير و روز امامت، سرچشمه بقاء جلوه قرآن، حقيقت توحيد، على همنشين كوثر.
ذبيح‏ اللَّه صاحبكار: توتياى ديده، بخشى از يک مثنوى. حسن عبدى (شفيق) : آيين ولايت. محمدجواد غفورزاده (شفق): بيعت با خورشيد، بركه خورشيد، ناد علی‏اً مظهرالعجائب. غلامرضا غلامپور: كعبه دل‏ها. سيد رضا مؤيد: شكوه غدير خم، غديريه، تاريخ ولايت، سلام بر عيد غدير، روز غدير و روز امامت، سرچشمه بقاء جلوه قرآن، حقيقت توحيد، على همنشين كوثر.


سيد رضا محمدى: مولا جان. مصطفى محدثى خراسانى: آيه ‏هاى شكوه، راز خلقت. سيد مصطفى موسوى گرمارودى: گل هميشه بهار. طاهره موسوى گرمارودى: بركه سرشار هدايت. محمد نيک ‏استوارى: دستان مشكل گشا. على نيك ‏فرجام: آينه‏ دار حق.


سيد رضا محمدى: مولا جان. مصطفى محدثى خراسانى: آيه‏هاى شكوه، راز خلقت. سيد مصطفى موسوى گرمارودى: گل هميشه بهار. طاهره موسوى گرمارودى: بركه سرشار هدايت. محمد نيك‏استوارى: دستان مشكل گشا. على نيك‏فرجام: آينه‏دار حق.
سيد هاشم وفايى: خورشيد ولايت، مولود كعبه. وحيد خراسانى: محرم اسرار، يادواره. قاسم رسا: شهر علم، صحنه تاريخى عيد غدير، عيد غدير و نوروز، سه رباعى به مناسبت غدير، يداللَّه فوق ايديهم. قاسم استادى (ثابت) : خوش ترين ايام. غلامرضا قدسى: به مناسبت ميلاد حضرت مولا على ‏عليه السلام، آشناى على‏ عليه السلام.


۶ -تذكره شعراى غدير، ۶ ج، محمدهادى بن عبدالحسين امينى، فارسى، خطى، هر جلد: ۵۰۰ ص. در اين كتاب شعراى غدير طبق حروف ابجد و طبق القاب آنها همراه با شعرشان در مورد غدير آورده شده است.


سيد هاشم وفايى: خورشيد ولايت، مولود كعبه. وحيد خراسانى: محرم اسرار، يادواره. قاسم رسا: شهر علم، صحنه تاريخى عيد غدير، عيد غدير و نوروز، سه رباعى به مناسبت غدير، يداللَّه فوق ايديهم. قاسم استادى )ثابت( : خوشترين ايام. غلامرضا قدسى: به مناسبت ميلاد حضرت مولا على‏عليه السلام، آشناى على‏عليه السلام.
در هر مورد پس از آوردن شعر شرح حال شاعر و نيز نمونه‏ هايى ديگر از شعر او و اگر احتياج باشد توضيحى در بعضى موارد از شعر آن شاعر در پاورقى آمده است.


۶ -  تذكره شعراى غدير، ۶ ج، محمدهادى بن عبدالحسين امينى، فارسى، خطى، هر جلد: ۵۰۰ ص. در اين كتاب شعراى غدير طبق حروف ابجد و طبق القاب آنها همراه با شعرشان در مورد غدير آورده شده است.
۷ -حديث مهر در بلور شعر، على ثاقب بخشايشى، فارسى، چاپى، دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۸ ش، رقعى، ۱۲۰ ص. در اين كتاب، پس از مقدمه ‏اى ادبى، چند شعر درباره غدير آورده، و سپس خطبه غدير به صورت قطعه قطعه، همراه با ترجمه فارسى و ترجمه منظوم همان قطعه آمده است. در پايان نيز چند شعر در مورد غدير آمده است. عناوين اين كتاب از اين قرار است:


پرونده بلند شعر غدير، غدير در زبان‏ه اى شاعرانه متفاوت، جلوه‏ هاى شعرى در ادبيات غدير، ترجمه‏ هاى شعرى خطابه غدير، دفتر شعرى حاضر، عريضه ارادت به صاحب غدير، هر چه داريم از غدير است از غدير، حضرت طاهاصلى الله عليه وآله با صد و بيست هزار حاجى، پركشيدن تا غدير، نزول اجلال در خم غدير.


در هر مورد پس از آوردن شعر شرح حال شاعر و نيز نمونه‏هايى ديگر از شعر او و اگر احتياج باشد توضيحى در بعضى موارد از شعر آن شاعر در پاورقى آمده است.
صحنه زيباى منبر در غدير: ۱. حمد و ثناى الهى ۲. فرمان الهى براى مطلبى مهم ۳. اعلان رسمى ولايت و امامت دوازده امام‏ عليهم السلام ۴. معرفى و بلندكردن اميرالمؤمنين‏ عليه السلام ۵ . تأكيد بر توجه امت به مسئله امامت ۶.اشاره به كارشكنى‏ هاى منافقين ۷.پيروان اهل‏بيت ‏عليهم السلام و دشمنان ايشان ۸ .حضرت مهدى‏ عليه السلام ۹. مطرح كردن بيعت ۱۰. حلال و حرام واجبات و محرمات ۱۱. بيعت گرفتن رسمى، و آنگاه بيعت ولايت مداران مرد، و بيعت زنان ولايت‏ پذير، و شعرى به بلنداى غدير، و تاج افتخار علوى، و جبرئيل ظاهر شد! و سنگ بر دشمن غدير باريد! سلام بر حق خالص غدير، سلام بر امام روسفيدان غدير.


۸ -حماسه غدير، مهدى شفيعى (پرديسى) ، فارسى، چاپى، شهاب‏ الدين، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۸۶ ش، پالتويى، ۱۳۰ ص. در اين كتاب، ماجراى غدير همراه با خطبه آن در قالب شعر فارسى و با عنوان گذارى‏ هاى متعدد آورده شده است.


۷ -  حديث مهر در بلور شعر، على ثاقب بخشايشى، فارسى، چاپى، دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۸ ش، رقعى، ۱۲۰ ص. در اين كتاب، پس از مقدمه‏اى ادبى، چند شعر درباره غدير آورده، و سپس خطبه غدير به صورت قطعه قطعه، همراه با ترجمه فارسى و ترجمه منظوم همان قطعه آمده است. در پايان نيز چند شعر در مورد غدير آمده است. عناوين اين كتاب از اين قرار است:
۹ -  خطابه غدير در آيينه شعر، سيد حسين حسينى، فارسى، چاپى، منير، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، وزيرى، ۲۲۴ ص. در اين كتاب، پس از مقدمه، متن عربى خطبه غدير و سپس ترجمه فارسى در قالب نثر ادبى آمده است. پس از آن، چهار غديريه مفصل از صغير اصفهانى، على تنها، غلامرضا سازگار، حسين حسنى؛ هر كدام در يازده بخش آمده كه ماجرا و خطبه غدير را در قالب شعر فارسى سروده ‏اند. در آخر هم دو بيتى ‏هاى ده بزرگى، مخمس‏ هاى راشى ‏زاده، و غديريه ‏اى تركى از حسين حسنى آورده شده است.


۱۰ -  دانشنامه شعر غدير، ۵ ج، محمد صحتى سردرودى، فارسى، خطى، چاپ يك جلدى: وزارت فرهنگ و ارشاد، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ ش، وزيرى، ۶۳۶ ص. خطىِ كامل شده ۵ جلدى: وزيرى، هر جلد حدوداً ۶۰۰ ص. در اين كتاب به ترتيب تاريخ، غديريه ‏ها و شعرهاى سروده شده در غدير از شاعران فارسى ‏زبان، از قرن چهارم تا عصر حاضر گردآورى شده است.


پرونده بلند شعر غدير، غدير در زبان‏هاى شاعرانه متفاوت، جلوه‏هاى شعرى در ادبيات غدير، ترجمه‏هاى شعرى خطابه غدير، دفتر شعرى حاضر، عريضه ارادت به صاحب غدير، هر چه داريم از غدير است از غدير، حضرت طاهاصلى الله عليه وآله با صد و بيست هزار حاجى، پركشيدن تا غدير، نزول اجلال در خم غدير.
در هر غديريه و شعر، پس از نام شاعر، غديريه و شعر او آورده شده است. سپس توضيحاتى در مورد آن شعر از قبيل شواهد قرآنى و روايى كه در شعر آمده و توضيحات ديگر آمده است. در آخر هر مورد احوالات و آثار و افكار شاعر نيز آورده شده است. در پايان، كتابنامه غديريه ‏هاى فارسى و نمايه آمده است.


اين كتاب در سال ۱۳۷۷ ش به صورت مقاله ‏اى در مجله «علوم حديث، ش ۷» -  كه ويژه حديث غدير است -  با نام:«غديريه‏ هاى فارسى از قرن چهارم تا چهاردهم» و در چاپ اول و يک جلدى آن «غدير در شعر فارسى از كسائى مروزى تا شهريار تبريزى» آمده است. اين كتاب اكنون تكميل شده و در ۵ جلد در راه چاپ است.


صحنه زيباى منبر در غدير: ۱. حمد و ثناى الهى ۲. فرمان الهى براى مطلبى مهم ۳. اعلان رسمى ولايت و امامت دوازده امام‏عليهم السلام ۴. معرفى و بلندكردن اميرالمؤمنين‏عليه السلام ۵ . تأكيد بر توجه امت به مسئله امامت ۶ . اشاره به كارشكنى‏هاى منافقين ۷. پيروان اهل‏بيت‏عليهم السلام و دشمنان ايشان ۸ . حضرت مهدى‏عليه السلام ۹. مطرح كردن بيعت ۱۰. حلال و حرام واجبات و محرمات ۱۱. بيعت گرفتن رسمى، و آنگاه بيعت ولايت مداران مرد، و بيعت زنان ولايت‏پذير، و شعرى به بلنداى غدير، و تاج افتخار علوى، و جبرئيل ظاهر شد! و سنگ بر دشمن غدير باريد! سلام بر حق خالص غدير، سلام بر امام روسفيدان غدير.
۱۱ -در ساحل غدير، احمد احمدى بيرجندى، فارسى، چاپى، بنياد پژوهش ‏هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ اول، سال ۱۳۷۷ ش، وزيرى، ۱۸۴ ص. در اين كتاب اسامى چهل و هشت تن از شاعران همراه با شعرهايشان در غدير آمده است. اين شعرها اكثراً در مورد غدير و يا درباره وصايت و جانشينى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و مسلئه ولايت است. اسامى شاعران چنين است:


۸ -  حماسه غدير، مهدى شفيعى )پرديسى( ، فارسى، چاپى، شهاب‏الدين، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۸۶ ش، پالتويى، ۱۳۰ ص. در اين كتاب، ماجراى غدير همراه با خطبه آن در قالب شعر فارسى و با عنوان گذارى‏هاى متعدد آورده شده است.
كسائى مروزى، سنائى غزنوى، شاه نعمت‏ اللَّه ولى، لامع درميانى، فياض لاهيجى، فيض كاشانى، حزين لاهيجى، سروش لاهيجى، محمدعلى يزدى (وامق) ، حكيم قاآنى شيرازى، ابوالحسن ميرزا (شيخ ‏الرئيس)، فرهنگ شيرازى، سيد محمدحسن ميرجهانى (حيران) ، عبدالجواد جودى خراسانى، محمدحسين اصفهانى كمپانى، مفتون همدانى، جيحون يزدى، عمان سامانى.


محمدكاظم صبورى، حبيب خراسانى، حائرى مازندرانى، ملك ‏الشعراء بهار، آيتى بيرجندى، نجومى خراسانى، صادق سرمد، حسينعلى منشى كاشانى، ابوالقاسم حالت، محمدحسين شهريار، خوشدل تهرانى، مكرم اصفهانى، الهى قمشه‏اى، قاسم رسا، طائى شميرانى، محمود شاهرخى، محمدعلى مردانى، ابوتراب هدائى، ذبيح ‏اللَّه صاحبكار، محمدجواد غفورزاده (شفق).


۹ -  خطابه غدير در آيينه شعر، سيد حسين حسينى، فارسى، چاپى، منير، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، وزيرى، ۲۲۴ ص. در اين كتاب، پس از مقدمه، متن عربى خطبه غدير و سپس ترجمه فارسى در قالب نثر ادبى آمده است. پس از آن، چهار غديريه مفصل از صغير اصفهانى، على تنها، غلامرضا سازگار، حسين حسنى؛ هر كدام در يازده بخش آمده كه ماجرا و خطبه غدير را در قالب شعر فارسى سروده‏اند. در آخر هم دو بيتى‏هاى ده بزرگى، مخمس‏هاى راشى‏زاده، و غديريه‏اى تركى از حسين حسنى آورده شده است.
قاسم سروى‏ ها، سيد محمد خسرونژاد (خسرو) ، عبدالحسن فرزين، سيد مصطفى موسوى گرمارودى، امير برزگر خراسانى، غلامرضا غلامپور، طاهره موسوى گرمارودى، قاسم استادى (ثابت) ، حبيب ‏اللَّه چايچيان (حسان) ، نصراللَّه مردانى. در پايان واژه ‏نامه و آيات و احاديث و برخى از عبارات عربى كه در احاديث آمده توضيح داده شده است.
 
 
۱۰ -  دانشنامه شعر غدير، ۵ ج، محمد صحتى سردرودى، فارسى، خطى، چاپ يك جلدى: وزارت فرهنگ و ارشاد، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ ش، وزيرى، ۶۳۶ ص. خطىِ كامل شده ۵ جلدى: وزيرى، هر جلد حدوداً ۶۰۰ ص. در اين كتاب به ترتيب تاريخ، غديريه‏ها و شعرهاى سروده شده در غدير از شاعران فارسى‏زبان، از قرن چهارم تا عصر حاضر گردآورى شده است.
 
 
در هر غديريه و شعر، پس از نام شاعر، غديريه و شعر او آورده شده است. سپس توضيحاتى در مورد آن شعر از قبيل شواهد قرآنى و روايى كه در شعر آمده و توضيحات ديگر آمده است. در آخر هر مورد احوالات و آثار و افكار شاعر نيز آورده شده است. در پايان، كتابنامه غديريه‏هاى فارسى و نمايه آمده است.
 
 
اين كتاب در سال ۱۳۷۷ ش به صورت مقاله‏اى در مجله »علوم حديث، ش ۷» -  كه ويژه حديث غدير است -  با نام: »غديريه‏هاى فارسى از قرن چهارم تا چهاردهم« و در چاپ اول و يك جلدى آن »غدير در شعر فارسى از كسائى مروزى تا شهريار تبريزى« آمده است. اين كتاب اكنون تكميل شده و در ۵ جلد در راه چاپ است.
 
۱۱ -  در ساحل غدير، احمد احمدى بيرجندى، فارسى، چاپى، بنياد پژوهش‏هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ اول، سال ۱۳۷۷ ش، وزيرى، ۱۸۴ ص. در اين كتاب اسامى چهل و هشت تن از شاعران همراه با شعرهايشان در غدير آمده است. اين شعرها اكثراً در مورد غدير و يا درباره وصايت و جانشينى اميرالمؤمنين‏عليه السلام و مسلئه ولايت است. اسامى شاعران چنين است:
 
 
كسائى مروزى، سنائى غزنوى، شاه نعمت‏اللَّه ولى، لامع درميانى، فياض لاهيجى، فيض كاشانى، حزين لاهيجى، سروش لاهيجى، محمدعلى يزدى )وامق( ، حكيم قاآنى شيرازى، ابوالحسن ميرزا )شيخ‏الرئيس( ، فرهنگ شيرازى، سيد محمدحسن ميرجهانى )حيران( ، عبدالجواد جودى خراسانى، محمدحسين اصفهانى كمپانى، مفتون همدانى، جيحون يزدى، عمان سامانى.
 
 
محمدكاظم صبورى، حبيب خراسانى، حائرى مازندرانى، ملك‏الشعراء بهار، آيتى بيرجندى، نجومى خراسانى، صادق سرمد، حسينعلى منشى كاشانى، ابوالقاسم حالت، محمدحسين شهريار، خوشدل تهرانى، مكرم اصفهانى، الهى قمشه‏اى، قاسم رسا، طائى شميرانى، محمود شاهرخى، محمدعلى مردانى، ابوتراب هدائى، ذبيح‏اللَّه صاحبكار، محمدجواد غفورزاده )شفق( .
 
 
قاسم سروى‏ها، سيد محمد خسرونژاد )خسرو( ، عبدالحسن فرزين، سيد مصطفى موسوى گرمارودى، امير برزگر خراسانى، غلامرضا غلامپور، طاهره موسوى گرمارودى، قاسم استادى )ثابت( ، حبيب‏اللَّه چايچيان )حسان( ، نصراللَّه مردانى. در پايان واژه‏نامه و آيات و احاديث و برخى از عبارات عربى كه در احاديث آمده توضيح داده شده است.
 


۱۲ -  ديوان الغدير، باقر محسنى )خرمشهرى( ، عربى، چاپى، ناشر: مؤلف، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ ش، ۱۴۲۱ ق، وزيرى، ۲۷۲ ص. در اين كتاب نام شعراى غدير را كه شعر عربى سروده‏اند همراه با شعرشان به ترتيب قرن و تا قرن نهم آورده است. توضيح اين غديريه‏ها چنين است:
۱۲ -  ديوان الغدير، باقر محسنى )خرمشهرى( ، عربى، چاپى، ناشر: مؤلف، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ ش، ۱۴۲۱ ق، وزيرى، ۲۷۲ ص. در اين كتاب نام شعراى غدير را كه شعر عربى سروده‏اند همراه با شعرشان به ترتيب قرن و تا قرن نهم آورده است. توضيح اين غديريه‏ها چنين است:
برگرفته از «https://wikighadir.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/4067»