کتاب خطی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ آوریل ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Modir صفحهٔ نُسَخ خطی را به کتاب خطی منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== ارزش و ضرورت مقابله نسخه‏ هاى خطبه غدير<ref>اسرار غدير: ص ۱۲۳. چهارده قرن با غدير: ص ۱۳۶.</ref> ==
== ارزش و ضرورت مقابله نسخه‏ هاى خطبه غدير<ref>اسرار غدير: ص ۱۲۳. چهارده قرن با غدير: ص ۱۳۶.</ref> ==
يكى از روش ‏هاى تحقيقى مقابله متون با يكديگر و مشخص شدن تفاوت‏ ها و زيادتى و نقصان است. در مورد «[[خطبه غدیر]]» نيز ارزش متن مقابله شده خطبه را جهات زير روشن میكند:
يكى از روش ‏هاى تحقيقى مقابله متون با يكديگر و مشخص شدن تفاوت‏ ها و زيادتى و نقصان است. در مورد «[[خطبه غدیر]]» نيز ارزش متن مقابله شده خطبه را جهات زير روشن می كند:


احاديثِ منقول از [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] و ائمه ‏عليهم السلام و اصحاب آنان، مسير چهارده قرن را پيموده تا به دست ما رسيده است. گذرگاه ‏ها و تنگناهاى سختى از قبيل [[تقیه]]، مساعد نبودن شرائط فرهنگى و اقتصادى شيعه، نبودن چاپ و عدم امكان رعايت اصول فنى در نسخه بردارى، اشتباهات كتابتى ناسخين و عوامل ديگرى از اين قبيل باعث اختلاف نسخه ‏ها در يک [[روایت]] معين شده است.
احاديثِ منقول از [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] و ائمه ‏عليهم السلام و اصحاب آنان، مسير چهارده قرن را پيموده تا به دست ما رسيده است. گذرگاه ‏ها و تنگناهاى سختى از قبيل [[تقیه]]، مساعد نبودن شرائط فرهنگى و اقتصادى شيعه، نبودن چاپ و عدم امكان رعايت اصول فنى در نسخه بردارى، اشتباهات كتابتى ناسخين و عوامل ديگرى از اين قبيل باعث اختلاف نسخه ‏ها در يک [[روایت]] معين شده است.


لذا مقابله و تطبيق نسخه ‏هاى يک كتاب، و يا مقابله متن يک [[حدیث]] كه در چند كتاب مختلف روايت شده، بسيارى از مشكلاتِ مربوط به متون را حل میكند، و هر نسخه ابهام و مشكلى را كه در نسخه ديگر وجود داشته بر طرف مى ‏سازد و بدين ترتيب متن منقح و كامل به دست مى ‏آيد.
لذا مقابله و تطبيق نسخه ‏هاى يک كتاب، و يا مقابله متن يک [[حدیث]] كه در چند كتاب مختلف روايت شده، بسيارى از مشكلاتِ مربوط به متون را حل می كند، و هر نسخه ابهام و مشكلى را كه در نسخه ديگر وجود داشته بر طرف مى ‏سازد و بدين ترتيب متن منقح و كامل به دست مى ‏آيد.


در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله را مؤكدتر مى ‏نمايد:
در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله را مؤكدتر مى ‏نمايد:
خط ۲۲: خط ۲۲:
در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه ‏هاى آن را مؤكدتر مى ‏نمايد: اهميتِ خود خطبه، طولانى بودن متن، سماعى بودن حديث.
در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه ‏هاى آن را مؤكدتر مى ‏نمايد: اهميتِ خود خطبه، طولانى بودن متن، سماعى بودن حديث.


لذا آخرين اقدام اساسى كه درباره متن »خطبه غدير« انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقرعليه السلام و حذيفة بن اليمان و زيد بن ارقم است.
لذا آخرين اقدام اساسى كه درباره متن «خطبه غدير» انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقر عليه السلام و حذيفة بن اليمان و زيد بن ارقم است.


به تعبير ديگر:
به تعبير ديگر:


متن كامل خطبه غدير پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه‏گانه‏اش، يعنى كتاب‏هاى «روضة الواعظين» و «الاحتجاج» و «اليقين» و «التحصين» و «العُدَد القويّة» و «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نهج الايمان» و «نزهة الكرام» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانى براى آن ذكر مى ‏شود.
متن كامل خطبه غدير پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه‏ گانه ‏اش، يعنى كتاب‏ هاى «روضة الواعظين» و «الاحتجاج» و «اليقين» و «التحصين» و «العُدَد القويّة» و «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نهج الايمان» و «نزهة الكرام» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانى براى آن ذكر مى ‏شود.


== كتب خطى در موضوع غدير<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۵،۲۴.</ref> ==
== كتب خطى در موضوع غدير<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۵،۲۴.</ref> ==
كتاب‏هاى خطى كه در موضوع غدير [[تألیف]] شده ‏اند -  كه در كتاب «غدير در آئينه كتاب» جمع ‏آورى شده است<ref>اين آمارها تا غدير سال ۱۴۳۱ قمرى برابر با پاييز ۱۳۸۹ خورشيدى، و از پنجمين چاپ كتاب «غدير در آئينه كتاب» است.</ref> -  به حسب محل نگهدارى ۴۶ كتاب است، زيرا بعضى كتاب‏ها چندين نسخه دارند و نيز بعضى كتاب‏ها خطى به چاپ رسيده و تعدادى از كتب مفقود است.
كتاب‏هاى خطى كه در موضوع غدير [[تألیف]] شده ‏اند -  كه در كتاب «غدير در آئينه كتاب» جمع ‏آورى شده است<ref>اين آمارها تا غدير سال ۱۴۳۱ قمرى برابر با پاييز ۱۳۸۹ خورشيدى، و از پنجمين چاپ كتاب «غدير در آئينه كتاب» است.</ref> -  به حسب محل نگهدارى ۴۶ كتاب است، زيرا بعضى كتاب‏ها چندين نسخه دارند و نيز بعضى كتاب‏ها خطى به چاپ رسيده و تعدادى از كتب مفقود است.


اين تعداد كتاب به جز دست‏نويس مؤلفان كه ۱۴۷ كتاب است و ۵۱ كتاب كه محل نگهدارى آنها مشخص نيست و يا امروزه مفقود است، بدين شرح در مراكز زير نگهدارى مى‏شود:
اين تعداد كتاب به جز دست‏نويس مؤلفان كه ۱۴۷ كتاب است و ۵۱ كتاب كه محل نگهدارى آنها مشخص نيست و يا امروزه مفقود است، بدين شرح در مراكز زير نگهدارى می ‏شود:


[[ایران]]
[[ایران]]
خط ۱۱۰: خط ۱۱۰:
مقابله خطبه غدير در نسخه ‏هاى مختلف نتايج زير را نشان داده است:
مقابله خطبه غدير در نسخه ‏هاى مختلف نتايج زير را نشان داده است:


الف) هر سه روايت توافق كلى دارند. روايت [[امام باقر علیه السلام]] و روايت [[حذیفة بن یمان یمانی|حذیفه]] و روايت [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] در متن خطبه به طور كلى توافق دارند، بجز موارد مربوط به اختلاف كلمات و عبارات كه در هر حديثى يک امر عادى است.
الف) هر سه روايت توافق كلى دارند. روايت [[امام باقر علیه السلام]] و روايت [[حذیفة بن یمان یمانی|حذیفه]] و روايت [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] در متن خطبه به طور كلى توافق دارند، به جز موارد مربوط به اختلاف كلمات و عبارات كه در هر حديثى يک امر عادى است.


اين تطابق از نظر علمى با توجه به طولانى بودن [[حدیث]] بسيار مهم است، به خصوص با در نظر گرفتن اين نكته كه امام باقر عليه السلام از طريق علم الهى و غيبى خطبه را نقل فرموده ‏اند و شخصاً در غدير حاضر نبوده ‏اند در حالى  كه حذيفه و زيد بن ارقم از شاهدان و حاضران واقعه غدير بوده ‏اند. اضافه بر آنكه حذيفه و زيد بن ارقم از راويان مورد اعتماد عامه نيز هستند.
اين تطابق از نظر علمى با توجه به طولانى بودن [[حدیث]] بسيار مهم است، به خصوص با در نظر گرفتن اين نكته كه امام باقر عليه السلام از طريق علم الهى و غيبى خطبه را نقل فرموده ‏اند و شخصاً در غدير حاضر نبوده ‏اند در حالى  كه حذيفه و زيد بن ارقم از شاهدان و حاضران واقعه غدير بوده ‏اند. اضافه بر آن كه حذيفه و زيد بن ارقم از راويان مورد اعتماد عامه نيز هستند.


ب) هر سه روايت مؤيد و مكمل يكديگرند، به اين معنى كه در مقابله نسخه ‏ها كلمه يا جمله‏اى در نسخه‏ اى از روايت امام باقر عليه السلام وجود دارد و در نسخه ديگر وجود ندارد، و همان كلمه يا جمله در روايات زيد بن ارقم و حذيفه نيز در روايتى وجود دارد و در روايتى وجود ندارد.
ب) هر سه روايت مؤيد و مكمل يكديگرند، به اين معنى كه در مقابله نسخه ‏ها كلمه يا جمله ‏اى در نسخه‏ اى از روايت امام باقر عليه السلام وجود دارد و در نسخه ديگر وجود ندارد، و همان كلمه يا جمله در روايات زيد بن ارقم و حذيفه نيز در روايتى وجود دارد و در روايتى وجود ندارد.


اين حاكى از قصور يا اشتباه راويان و ناسخين است و نشان مى‏ دهد كه اصل هر سه روايت در حد بالايى بر يكديگر منطبق بوده است.
اين حاكى از قصور يا اشتباه راويان و ناسخين است و نشان مى‏ دهد كه اصل هر سه روايت در حد بالايى بر يكديگر منطبق بوده است.