حسن بصری: تفاوت میان نسخه‌ها

== <big>استناد امام باقر عليه السلام به آيه «تبليغ» در برابر حسن بصرى<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين ‏عليهم السلام:ص ۶۱ ۲۰۲ ۲۰۳.غدیر در قرآن :ج ۳ ص ۳۳۰ ۳۳۱</ref></big> ==

<big>يک قرن از غدير گذشته بود، اما هنوز ايادى [[سقيفه]] سعى در كتمان آن داشتند، و درباره آيه‏ اى كه در غدير نازل شده خود را به نادانى می زدند؛ و اين تغافل آن قدر مضحک بود كه عموم مردم را به تعجب وا می ‏داشت.</big>

<big>از سوى ديگر لب فرو بستن از حقايق قرآنىِ غدير، يكى از ضربه‏ هاى شكننده ‏اى است كه دشمنان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام توانسته‏ اند با سكوت‏ هاى بی ‏جاى خود بر پيكره فرهنگى جامعه اسلامى وارد كنند و با بی خبر گذاشتن جامعه از حقايق ولايت راه را براى سقيفه هموار كنند.</big>

<big>يكى از دشمنان مرموز و موذى و منافق خاندان نبوت حسن بصرى است. حسن بصرى از محدثان سقيفه است كه با نفاق خود گفته ‏هايش را مقبول همه قرار می داد و دورويى او براى همه معلوم بود. او كه عمرى طولانى نمود و از زمان اميرالمومنين‏ عليه السلام تا امام باقر عليه السلام زنده بود، ادعاى تقدس نيز داشت.</big>

<big>يكى از موارد نفاق او در تفسير آيات قرآن بود كه در اين جهت نيز شهرتى به دست آورده بود. او آيات مربوط به اهل‏ بيت ‏عليهم السلام را بيان نمی كرد و درباره آنها به ابهام می ‏گذراند، و اين كار او ضربه سنگينى به رواج فرهنگ اهل‏ بيت‏ عليهم السلام در ميان مردم می زد.</big>

<big>در چنين شرايط حساسى كه حسن بصرى خود را در اجتماع به عنوان يك مرجع علمى معرفى كرده بود، در مجلس امام باقر عليه السلام آيات غدير مطرح شد و سكوتى كه حسن بصرى درباره آنها به خرج می ‏دهد.</big>

<big>امام باقر عليه السلام در چنين موقعيتى دستورالعمل كامل [[آیه تبلیغ]] را شرح داد و نزول آن را براى تعيين «صاحب اختيار مردم» اعلام فرمود. اين مسئله هنگامى مطرح شد كه امام باقر عليه السلام براى مردم صحبت می كرد و مردى از اهل بصره به نام [[عثمان اعشى]] بپاخاست و عرض كرد: يابن رسول‏ اللَّه، حسن بصرى آيه «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ»<ref>مائده /  ۶۷ . </ref>را می ‏خواند و می گويد: «درباره مردى نازل شده است» و نام او را نمی گويد!</big>

<big>پیامبر صلى الله عليه و آله هم بپاخاست و دست [[على بن ابیطالب]]‏ عليه السلام را گرفت و بلند كرد و فرمود: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ، اللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۰ ح ۳۴.</ref></big>

== <big>اقرار حسن بصرى به غدير<ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۲۷ ۲۸ ۵۶</ref></big> ==

   <big>ابان</big> <big>از سليم نقل می كند كه گفت: در بيمارى [[ابوذر]] -  كه در زمان حكومت عمر مبتلا شده بود -  نزد او حاضر بودم. [[عمر]] به عنوان عيادت نزد او آمد، در حالى كه [[اميرالمومنين]] ‏عليه السلام و [[سلمان]] و [[مقداد]] هم نزد او بودند و ابوذر به آن حضرت وصيت كرده و نوشته بود و شاهد گرفته بود.</big>

<big>وقتى عمر بيرون رفت مردى از فاميل [[ابوذر غفاری|ابوذر]] -  كه از پسرعموهاى او از طايفه بنی ‏غفار بود -  گفت: چه مانعى داشت به اميرالمؤمنين عمر وصيت می كردى؟!</big>

<big>ابوذر گفت: من به اميرالمومنين حقيقى وصيت كرده ‏ام. پيامبر صلى الله عليه و آله به ما -  كه چهل نفر از عرب و چهل نفر از عجم بوديم -  دستور داد و ما بر علی ‏عليه السلام به عنوان «اميرالمومنين» سلام كرديم، و همين حاكم كه او را «اميرالمومنين» ناميدى (يعنى عمر) در بين ما بود.</big>

<big>هيچ يک از عرب و عجم در اين باره اعتراضى به پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله نكرد مگر همين شخص و رفيق بی مقدارش كه او را جانشين خود قرار داد. اين دو گفتند: آيا اين حقى از جانب خدا و رسولش است؟ حضرت غضب كرد و فرمود: به خدا قسم آرى، حقى از جانب خدا و رسولش است. خداوند اين دستور را به من داده و من به شما دستور دادم.</big>

<big>سليم می ‏گويد: عرض كردم: اى [[ابوالحسن]]، و تو اى سلمان و تو اى مقداد، آيا گفتار ابوذر را تأييد می ‏كنيد؟ گفتند: آرى، راست می ‏گويد. گفتم: چهار نفر عادل‏ اند كه اگر فقط يكى از آنان برايم نقل می كرد در صدق و راستى او شك نمی كردم، ولى چهار نفر شما براى اطمينان من و بصيرتم محكم ‏تر است.</big>

<big>گفتم: اصلحک اللَّه، آيا نام هشتاد نفر از عرب و غير عرب را ذكر می ‏كنى؟ [[سلمان]] نام يک يک آنها را ذكر كرد. اميرالمومنين‏ عليه السلام و ابوذر و مقداد گفتند: «سلمان راست می ‏گويد» . رحمت خدا و مغفرتش بر او و بر آنان باد.</big>

ا<big>ز جمله كسانى كه سلمان نام برد: [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]]، [[عمربن خطاب|عمر]]، [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبيده]]، [[معاذ بن جبل|معاذ]]، [[سالم مولی ابی حذیفه|سالم]]، پنج نفر ا[[صحاب شورى]] <ref>اصحاب شورى به جز اميرالمومنين‏ عليه السلام عبارتند از: عثمان، طلحه، زبير، عبدالرحمان بن عوف، سعد بن ابى‏وقاص</ref>عمار بن ياسر، سعد بن عباده و بقيه [[اصحاب عقبه]] و اُبَىّ بن كعب و ابوذر و مقداد، و عده ديگرى كه اكثرشان از اهل بدر بودند و اكثر آنها از انصار بودند. در ميان ايشان ابوالهيثم بن تَيِّهان، خالد بن وليد، ابو ايوب، اسيد بن حضير و بشير بن سعيد بودند.</big>

<big>سليم می ‏گويد: گمان می ‏كنم با همه اين افراد ملاقات كردم و از فرد فرد آنان در تنهايى و خلوت در اين مورد سؤال كردم. بعضى از آنان سكوت كردند و پاسخى ندادند و حقيقت را كتمان كردند.</big>

<big>بعضى از آنان هم آن را نقل كردند و گفتند: فتنه‏ اى به ما برخورد كه قلب و گوش و چشم ما را گرفت! و آن هنگامى بود كه ابوبكر ادعا كرد از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيده است كه بعد از آن فرموده: «ما اهل ‏بيتى هستيم كه خداوند ما را گرامى داشته و آخرت را براى ما بر دنيا ترجيح داده و خداوند نمی ‏گذارد نبوت و خلافت براى ما اهل ‏بيت جمع شود» !</big>

<big>هنگامى كه علی عليه السلام را براى بيعت آورده بودند به اين مطلب استدلال كرد و چهار نفر كه نزد ما از خوبان بودند و مورد تهمت نبودند او را تصديق كرده و برايش شهادت دادند كه عبارت بودند از: ابوعبيده، سالم، عمر، معاذ. و ما گمان كرديم آنان راست می گويند.</big>

<big>سليم می گويد: افرادى كه با آنان ملاقات كردم همچنين گفتند: وقتى علی ‏عليه السلام بيعت نمود به ما خبر داد كه پيامبر صلى الله عليه و آله چه مطالبى گفته و خبر داده است كه اين پنج نفر در بين خود مكتوبى نوشته ‏اند و در آن با يكديگر عهد بسته‏ اند و در كنار كعبه هم پيمان شده‏اند كه «اگر محمد از دنيا برود يا كشته شود بر عليه على قيام كنند و خلافت را از او سلب كنند».</big>

<big>اميرالمومنين‏ عليه السلام چهار نفر را كه سلمان و ابوذر و مقداد و زبير بودند شاهد گرفت، و آنان هم گواهى دادند، و اين بعد از آن بود كه بيعت لعنت شده و گمراه كننده ابوبكر بر گردن ما قرار گرفته بود. و ما دانستيم كه علی عليه السلام از قول پيامبر صلى الله عليه و آله مطلب باطلى نقل نمی كند كه نيكان از اصحاب محمد صلى الله عليه و آله به آن شهادت دهند ...</big>

<big>ابان می ‏گويد: اين حديث را براى حسن بصرى نقل كردم. او گفت: سليم و ابوذر راست گفته ‏اند. سپس حسن بصرى فضايل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را بر شمرد تا آنجا كه گفت: پيامبر صلى الله عليه وآله او را در روز غدير خم نصب كرد و براى او صاحب اختيارى بر مردم را واجب كرد همانطور كه براى خود واجب كرده بود، و فرمود: هر كس من صاحب اختيار اويم على صاحب اختيار اوست؛ و به او گفت: تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسى هستى و اين سخن را به هيچ يك از اهل‏ بيتش و احدى از امتش جز او نفرموده است.<ref>كتاب سليم: حديث ۱۹.</ref></big>

<big>ابان می گويد: با حسن بصرى ملاقات كردم و به او گفتم: اگر خلافت از طرف خدا و رسولش فقط براى علی عليه السلام باشد نه براى ديگرى، آيا بدعت ابوبكر و عمر را مثل بدعت عثمان و طلحه و زبير حساب می ‏كنى؟</big>

<big>حسن بصرى گفت: اى احمق، مبادا بگويى: «اگر براى او باشد...» ! به خدا قسم خلافت براى على است و براى آنان نيست. چگونه فقط براى او نباشد بعد از آن چهار خصلت كه موثقين بی شمار از پيامبر صلى الله عليه و آله برايم نقل كرده ‏اند.</big>

<big>پرسيدم: آن چهار خصلت كدامند؟ گفت: سخن پيامبر صلى الله عليه و آله و منصوب نمودن او در روز غدير خم؛ و كلام آن حضرت در جنگ تبوک كه: «تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى به جز پيامبرى» . اگر غير از پيامبرى چيز ديگرى هم بود حضرت آن را استثنا می ‏كرد و يقيناً می دانيم كه خلافت غير از نبوت است. ديگر اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله به ابوبكر و عمر -  كه دو نفر از هفت نفر بودند -  دستور داد تا به علی عليه السلام به عنوان «اميرالمؤمنين» سلام كنند.<ref>كتاب سليم: حديث ۵۸ </ref></big>

== <big>حسن بصرى و حديث غدير<ref>اسرار غدير: ص ۳۰۲. چهارده قرن با غدير: ص ۱۱۶</ref></big> ==

<big>حسن بصرى حديث غدير را اين گونه نقل كرده است: پيامبر صلى الله عليه و آله  على را در روز غدير خم براى مردم منصوب كرد و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ» .<ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۱۸۵ ح ۹۰۰.</ref></big>

== <big>پانویس</big> ==