دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۹۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۳ آوریل ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== <big>آخرين فراز از خطبه غدير <ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۴۲  - ۲۳۳. اسرار غدير: ص ۵۰ .</ref></big> ==
== آخرين فراز از خطبه غدير <ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۴۲  - ۲۳۳. اسرار غدير: ص ۵۰ .</ref>==
<big>آخرين فراز از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدير، دعاى پيامبرصلى الله عليه وآله براى مؤمنين و نفرين بر كافرين بود:</big>
آخرين فراز از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدير، دعاى پيامبرصلى الله عليه وآله براى مؤمنين و نفرين بر كافرين بود:


<big>اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ بِما اَدَّيْتُ وَ اَمَرْتُ وَ اغْضِبْ عَلَى الْجاحِدينَ الْكافِرينَ، وَ الْحَمْدُ للَّه رَبِّ الْعالَمينَ:</big>
اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ بِما اَدَّيْتُ وَ اَمَرْتُ وَ اغْضِبْ عَلَى الْجاحِدينَ الْكافِرينَ، وَ الْحَمْدُ للَّه رَبِّ الْعالَمينَ:


<big>خدايا، به خاطر آنچه ادا كردم و امر نمودم مؤمنين را بيامرز، و بر منكرين كه كافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.</big>
خدايا، به خاطر آنچه ادا كردم و امر نمودم مؤمنين را بيامرز، و بر منكرين كه كافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.


<big>همچنين كلمات نهايى پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه غدير دعا براى اقراركنندگان به سخنانش و نفرين بر منكرين اوامر آن حضرت بود و با حمد خداوند خطابه حضرت پايان يافت.</big>
همچنين كلمات نهايى پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه غدير دعا براى اقراركنندگان به سخنانش و نفرين بر منكرين اوامر آن حضرت بود و با حمد خداوند خطابه حضرت پايان يافت.


== <big>آيه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» <ref>نساء /  ۵۹ . غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۸۲ ۳۸۱.</ref></big> ==
== آيه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» <ref>نساء /  ۵۹ . غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۸۲ ۳۸۱.</ref>==
<big>يكى از جلوه‏ هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -  به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است -  ناگفته ‏هايى از مسئله غدير به چشم مى‏ خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى ‏شود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه‏ هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. از جمله اين موارد است:</big>
يكى از جلوه‏ هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -  به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است -  ناگفته ‏هايى از مسئله غدير به چشم مى‏ خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى ‏شود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه‏ هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. از جمله اين موارد است:


<big>«أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» :</big>
«أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» :


<big>«از خدا و رسول و اولى الامر از شما اطاعت كنيد» .</big>
«از خدا و رسول و اولى الامر از شما اطاعت كنيد» .


<big>«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ» <ref>توبه /  ۱۱۹.</ref> :</big>
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ» <ref>توبه /  ۱۱۹.</ref> :


<big>«اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد تقواى خدا داشته باشيد و با صادقين باشيد» .</big>
«اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد تقواى خدا داشته باشيد و با صادقين باشيد» .


<big>اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:</big>
اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:


'''<big>متن دعا</big>'''
'''<big>متن دعا</big>'''


<big>در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير مى‏ خوانيم، امام صادق‏ عليه السلام دستور داده ‏اند كه چنين بگوييم:</big>
در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير مى‏ خوانيم، امام صادق‏ عليه السلام دستور داده ‏اند كه چنين بگوييم:


<big>رَبَّنا انَّكَ امَرْتَنا بِطاعَةِ وُلاةِ امْرِكَ وَ امَرْتَنا انْ نَكُونَ مَعَ الصّادِقينَ فَقُلْتَ: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» وَ قُلْتَ: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ» . رَبَّنا سَمِعْنا وَ اطَعْنا<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۹. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref>:</big>
رَبَّنا انَّكَ امَرْتَنا بِطاعَةِ وُلاةِ امْرِكَ وَ امَرْتَنا انْ نَكُونَ مَعَ الصّادِقينَ فَقُلْتَ: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِى الْأَمْرِ مِنْكُمْ» وَ قُلْتَ: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ» . رَبَّنا سَمِعْنا وَ اطَعْنا<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۹. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref>:


<big>پروردگارا، تو به ما دستور اطاعت از واليان امرت داده ‏اى و نيز دستور داده ‏اى كه با صادقين باشيم و فرموده ‏اى: «اطاعت كنيد از خدا و رسول و از اولى الامرتان» و نيز فرموده ‏اى: «اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد تقواى خدا پيشه كنيد و با صادقين باشيد» . پروردگارا، ما شنيديم و اطاعت كرديم.</big>
پروردگارا، تو به ما دستور اطاعت از واليان امرت داده ‏اى و نيز دستور داده ‏اى كه با صادقين باشيم و فرموده ‏اى: «اطاعت كنيد از خدا و رسول و از اولى الامرتان» و نيز فرموده ‏اى: «اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد تقواى خدا پيشه كنيد و با صادقين باشيد» . پروردگارا، ما شنيديم و اطاعت كرديم.


'''<big>نتيجه اعتقادى</big>'''
'''<big>نتيجه اعتقادى</big>'''


<big>در اين فراز دو بار از اين دو آيه ياد شده است: يک بار با اشاره در اول آن است كه با كلمه «امَرْتَنا» آمده است، يعنى خدايا تو ما را به اين دو مسئله امر كرده ‏اى. بار دوم عين دو آيه آورده شده است.</big>
در اين فراز دو بار از اين دو آيه ياد شده است: يک بار با اشاره در اول آن است كه با كلمه «امَرْتَنا» آمده است، يعنى خدايا تو ما را به اين دو مسئله امر كرده ‏اى. بار دوم عين دو آيه آورده شده است.


'''<big>با اولو الامر و صادقين باشيم</big>'''
'''<big>با اولو الامر و صادقين باشيم</big>'''


<big>مطرح كردن اين دو آيه درباره غدير بدين معناست كه خدايا ما با پذيرش غدير در واقع توانسته‏ ايم به دو مسئله اساسى در قرآن عمل كنيم. به عبارت ديگر غدير آمد كه بگويد: اولى الامر كيست و صادقين كيانند، و وظيفه مردم در برابر ايشان چيست؟</big>
مطرح كردن اين دو آيه درباره غدير بدين معناست كه خدايا ما با پذيرش غدير در واقع توانسته‏ ايم به دو مسئله اساسى در قرآن عمل كنيم. به عبارت ديگر غدير آمد كه بگويد: اولى الامر كيست و صادقين كيانند، و وظيفه مردم در برابر ايشان چيست؟


<big>از پيامبرصلى الله عليه وآله درباره آيه «اولُو الامْرِ» پرسيدند. حضرت فرمود: جانشينان تا هنگامى كه بر سر حوض كوثر نزد من آيند. همه آنان هدايت كننده و هدايت شده ‏اند. خوار كردن خوار كنندگان به آنان ضرر نمى‏ رساند. آنان با قرآنند و قرآن با آنان است ... . <ref>الغيبة (نعمانى) : ص ۸۱</ref> .</big>
از پيامبرصلى الله عليه وآله درباره آيه «اولُو الامْرِ» پرسيدند. حضرت فرمود: جانشينان تا هنگامى كه بر سر حوض كوثر نزد من آيند. همه آنان هدايت كننده و هدايت شده ‏اند. خوار كردن خوار كنندگان به آنان ضرر نمى‏ رساند. آنان با قرآنند و قرآن با آنان است ... . <ref>الغيبة (نعمانى) : ص ۸۱</ref> .  


<big>در غدير پيامبرصلى الله عليه وآله اولين نفر از اين جانشينان را كه على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام است، از فراز آن منبر به همه نشان داد و آن چنان كه ممكن بود معرفى كرد و يازده امام بعد از او را نيز براى همه روشن ساخت و معرفى كرد كه «صادقين» اينانند.</big>
در غدير پيامبرصلى الله عليه وآله اولين نفر از اين جانشينان را كه على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام است، از فراز آن منبر به همه نشان داد و آن چنان كه ممكن بود معرفى كرد و يازده امام بعد از او را نيز براى همه روشن ساخت و معرفى كرد كه «صادقين» اينانند.


<big>نتيجه ‏گيرى از اين همه آن است كه هر كس امامت غدير را نپذيرد و امام ديگرى براى خود انتخاب كند، نه از اولوالامر قرآنى اطاعت كرده كه قرين خدا و رسول هستند، و نه با صادقين بوده است. در نتيجه از كسانى اطاعت كرده كه غير دستور خدا يا ضد دستور خدا را داده‏ اند و در نگاه ديگر با كاذبين بوده يا با كسانى كه صدق آنان تأييد نشده است.</big>
نتيجه ‏گيرى از اين همه آن است كه هر كس امامت غدير را نپذيرد و امام ديگرى براى خود انتخاب كند، نه از اولوالامر قرآنى اطاعت كرده كه قرين خدا و رسول هستند، و نه با صادقين بوده است. در نتيجه از كسانى اطاعت كرده كه غير دستور خدا يا ضد دستور خدا را داده‏ اند و در نگاه ديگر با كاذبين بوده يا با كسانى كه صدق آنان تأييد نشده است.


<big>آيه «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لا مِنْهُمْ...» <ref>مجادله /  ۱۹  - ۱۴. غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۲۴  - ۴۱۴.</ref></big>
آيه «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لا مِنْهُمْ...» <ref>مجادله /  ۱۹  - ۱۴. غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۲۴  - ۴۱۴.</ref>


<big>يكى از جلوه ‏هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -  به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است -  ناگفته ‏هايى از مسئله غدير به چشم مى ‏خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى ‏شود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه ‏هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. از جمله اين موارد است:</big>
يكى از جلوه ‏هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -  به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است -  ناگفته ‏هايى از مسئله غدير به چشم مى ‏خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى ‏شود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه ‏هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. از جمله اين موارد است:


<big>«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لا مِنْهُمْ وَ يَحْلِفُونَ عَلَى اللَّه الْكَذِبِ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ. أعَدَّ اللَّهُ لَهُم عَذاباً شَديداً إنَّهُم ساءَ ما كانوا يَعمَلونَ . اتَّخَذُوا أَيْمانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ . لَنْ تُغْنِىَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ . يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَما يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلى شَىْ‏ءٍ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْكاذِبُونَ . اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ» :</big>
«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لا مِنْهُمْ وَ يَحْلِفُونَ عَلَى اللَّه الْكَذِبِ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ. أعَدَّ اللَّهُ لَهُم عَذاباً شَديداً إنَّهُم ساءَ ما كانوا يَعمَلونَ . اتَّخَذُوا أَيْمانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ . لَنْ تُغْنِىَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ . يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَما يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلى شَىْ‏ءٍ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْكاذِبُونَ . اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ» :


<big>«آيا نگاه نمى‏ كنى به كسانى كه پذيرفتند ولايت قومى را كه خداوند بر آنان غضب كرده كه آنان نه از شمايند و نه از آنان؛ و به خدا قسمِ دروغ ياد مى‏ كنند در حالى كه خود مى‏ دانند. آنان قسم ‏هاى خود را سپر قرار داده‏ اند و بدين وسيله مانع راه خدا شده‏ اند و براى آنان عذاب خوار كننده‏ اى است. اموال و اولادشان هيچ فايده ‏اى براى آنان نخواهد داشت؛ آنان اصحاب آتش ‏اند كه در آن دائمى خواهند بود. روزى كه خدا همه آنان را مبعوث مى‏ فرمايد آنان براى خدا هم قسم ياد مى‏ كنند همان گونه كه براى شما قسم ياد مى ‏كنند، و گمان مى‏ كنند بر پايه ‏اى استوارند، ولى آگاه باشيد كه آنان دروغگويانند. شيطان بال خود را بر آنان گسترده و ياد خدا را از خاطر آنان برده است. اينان حزب شيطانند، و آگاه باشيد كه حزب شيطان زيانكارانند» .</big>
«آيا نگاه نمى‏ كنى به كسانى كه پذيرفتند ولايت قومى را كه خداوند بر آنان غضب كرده كه آنان نه از شمايند و نه از آنان؛ و به خدا قسمِ دروغ ياد مى‏ كنند در حالى كه خود مى‏ دانند. آنان قسم ‏هاى خود را سپر قرار داده‏ اند و بدين وسيله مانع راه خدا شده‏ اند و براى آنان عذاب خوار كننده‏ اى است. اموال و اولادشان هيچ فايده ‏اى براى آنان نخواهد داشت؛ آنان اصحاب آتش ‏اند كه در آن دائمى خواهند بود. روزى كه خدا همه آنان را مبعوث مى‏ فرمايد آنان براى خدا هم قسم ياد مى‏ كنند همان گونه كه براى شما قسم ياد مى ‏كنند، و گمان مى‏ كنند بر پايه ‏اى استوارند، ولى آگاه باشيد كه آنان دروغگويانند. شيطان بال خود را بر آنان گسترده و ياد خدا را از خاطر آنان برده است. اينان حزب شيطانند، و آگاه باشيد كه حزب شيطان زيانكارانند» .


<big>«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً»<ref>مائده /  ۳.</ref>:</big>
«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً»<ref>مائده /  ۳.</ref>:


<big>«امروز دين شما را كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» .</big>
«امروز دين شما را كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» .


<big>«إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ»<ref>رعد /  ۷.</ref> :</big>
«إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ»<ref>رعد /  ۷.</ref> :


<big>«تو ترساننده ‏اى و براى هر قومى هدايت كننده‏ اى است» .</big>
«تو ترساننده ‏اى و براى هر قومى هدايت كننده‏ اى است» .


<big>«إِنْ يَدْعُونَ إِلاّ شَيْطاناً مَرِيداً لَعَنَهُ اللَّهُ وَ قالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبادِكَ نَصِيباً مَفْرُوضاً وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فليبتكن آذان الانعام فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيّاً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاّ غُرُوراً»<ref>نساء /  ۱۲۰  - ۱۱۷.</ref> :</big>
«إِنْ يَدْعُونَ إِلاّ شَيْطاناً مَرِيداً لَعَنَهُ اللَّهُ وَ قالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبادِكَ نَصِيباً مَفْرُوضاً وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فليبتكن آذان الانعام فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيّاً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاّ غُرُوراً»<ref>نساء /  ۱۲۰  - ۱۱۷.</ref> :


<big>«جز شيطانِ عصيانگرى را -  كه خدا او را لعنت كند -  صدا نمى‏ زنند. شيطان گفت: حتماً از بندگان تو نصيب معينى خواهم گرفت و آنان را گمراه نموده و اميدوار خواهم كرد، و به آنان دستور خواهم داد تا گوش چهار پايان را به علامت جاهليت براى بت‏ها بِبُرند، و به آنان دستور خواهم داد كه خلق خدا را تغيير دهند، و هر كس شيطان را ولى خود حساب كند و خدا را كنار بگذارد، خسارت روشنى كرده است. شيطان به آنان وعده مى‏ دهد و آنان را اميدوار مى‏ كند، ولى شيطان جز مغرور كردن چيزى به آنان وعده نمى ‏دهد» .</big>
«جز شيطانِ عصيانگرى را -  كه خدا او را لعنت كند -  صدا نمى‏ زنند. شيطان گفت: حتماً از بندگان تو نصيب معينى خواهم گرفت و آنان را گمراه نموده و اميدوار خواهم كرد، و به آنان دستور خواهم داد تا گوش چهار پايان را به علامت جاهليت براى بت‏ها بِبُرند، و به آنان دستور خواهم داد كه خلق خدا را تغيير دهند، و هر كس شيطان را ولى خود حساب كند و خدا را كنار بگذارد، خسارت روشنى كرده است. شيطان به آنان وعده مى‏ دهد و آنان را اميدوار مى‏ كند، ولى شيطان جز مغرور كردن چيزى به آنان وعده نمى ‏دهد» .


<big>«وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ. الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ»<ref>مطففين /  ۱۱ ، ۱۰.</ref> :</big>
«وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ. الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ»<ref>مطففين /  ۱۱ ، ۱۰.</ref> :


<big>«واى در آن روز بر تكذيب كنندگان كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند» .</big>
«واى در آن روز بر تكذيب كنندگان كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند» .


<big>اين آيات و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:</big>
اين آيات و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:


'''<big>متن دعا</big>'''
'''<big>متن دعا</big>'''


<big>در فرازى از دعاى بعد از نماز روز غدير چنين مى‏ خوانيم:</big>
در فرازى از دعاى بعد از نماز روز غدير چنين مى‏ خوانيم:


<big>فَاشْهَدُ يا الهى انَّ الامامَ الْهادِى الْمُرْشِدَ الرَّشيدَ عَلِىَّ بْنَ ابى ‏طالِبٍ اميرَالْمُؤْمِنينَ الَّذى ...، جَعَلْتَ الاقْرارَ بِوِلايَتِهِ تَمامَ تَوْحيدِكَ وَ الاخْلاصَ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ وَ اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ، فَقُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» .</big>
فَاشْهَدُ يا الهى انَّ الامامَ الْهادِى الْمُرْشِدَ الرَّشيدَ عَلِىَّ بْنَ ابى ‏طالِبٍ اميرَالْمُؤْمِنينَ الَّذى ...، جَعَلْتَ الاقْرارَ بِوِلايَتِهِ تَمامَ تَوْحيدِكَ وَ الاخْلاصَ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ وَ اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ، فَقُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» .


<big>فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الاخْلاصِ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ، وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ، وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ذلِكَ وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاخْلاصِ وَ التَّصْديقِ لِعَهْدِكَ وَ ميثاقِكَ وَ مِنْ اهْلِ الْوَفاءِ بِذلِكَ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ، الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامَ، وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ، وَ مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ، وَ صَدَّهُمْ عَنِ السّبيلِ وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِ ... .</big>
فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الاخْلاصِ لَكَ بِوَحْدانِيَّتِكَ، وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ، وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ذلِكَ وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاخْلاصِ وَ التَّصْديقِ لِعَهْدِكَ وَ ميثاقِكَ وَ مِنْ اهْلِ الْوَفاءِ بِذلِكَ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ، الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ، وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامَ، وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ، وَ مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ، وَ صَدَّهُمْ عَنِ السّبيلِ وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِ ... .


<big>اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجاحِدينَ وَ النّاكِثينَ وَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ الْآخِرينَ <ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۷ ۲۱۶. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref> :</big>
اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجاحِدينَ وَ النّاكِثينَ وَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ الْآخِرينَ <ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۷ ۲۱۶. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref> :


<big>الهى، من شهادت مى‏ دهم كه امام هدايت كننده ارشاد كننده هدايت شده على بن ابى ‏طالب اميرالمؤمنين است، كه اقرار به ولايت او را كامل بودن توحيدت و اخلاص در يگانگى ‏ات و كامل شدن دينت و تمام نعمتت بر همه خلقت قرار دادى و فرمودى - و كلام تو حق است -  : «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» .</big>
الهى، من شهادت مى‏ دهم كه امام هدايت كننده ارشاد كننده هدايت شده على بن ابى ‏طالب اميرالمؤمنين است، كه اقرار به ولايت او را كامل بودن توحيدت و اخلاص در يگانگى ‏ات و كامل شدن دينت و تمام نعمتت بر همه خلقت قرار دادى و فرمودى - و كلام تو حق است -  : «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» .


<big>پس تو را شكر بر آنچه بر ما منت نهاده‏اى از اخلاص به توحيدت و بر آنچه بر ما كرم كرده‏ اى، با پذيرفتن ولايت ولىّ هدايت كننده‏ ات بعد از پيامبر ترساننده منذرت، و با مولايمان اسلام را به عنوان دين ما راضى شدى، و نعمتت را با تجديد عهد و ميثاقت بر ما تمام كردى و آن پيمان را به ياد ما آوردى، و ما را از اهل اخلاص و تصديق نسبت به عهد و ميثاقت و از اهل وفا به آن قرار دادى، و ما را از عهدشكنان و تكذيب كنندگان قرار ندادى كه روز قيامت را تكذيب مى‏ كنند، و ما را از تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تحريف كنندگان و زنده كنندگان اعمال جاهليت و تغيير دهندگان خلق خدا قرار ندادى، و از كسانى كه شيطان بال خود را بر آنان گسترانده و ياد خدا را از خاطر آنان برده و از راه راست مانع شده، قرار ندادى.</big>
پس تو را شكر بر آنچه بر ما منت نهاده‏اى از اخلاص به توحيدت و بر آنچه بر ما كرم كرده‏ اى، با پذيرفتن ولايت ولىّ هدايت كننده‏ ات بعد از پيامبر ترساننده منذرت، و با مولايمان اسلام را به عنوان دين ما راضى شدى، و نعمتت را با تجديد عهد و ميثاقت بر ما تمام كردى و آن پيمان را به ياد ما آوردى، و ما را از اهل اخلاص و تصديق نسبت به عهد و ميثاقت و از اهل وفا به آن قرار دادى، و ما را از عهدشكنان و تكذيب كنندگان قرار ندادى كه روز قيامت را تكذيب مى‏ كنند، و ما را از تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تحريف كنندگان و زنده كنندگان اعمال جاهليت و تغيير دهندگان خلق خدا قرار ندادى، و از كسانى كه شيطان بال خود را بر آنان گسترانده و ياد خدا را از خاطر آنان برده و از راه راست مانع شده، قرار ندادى.


<big>خدايا، لعنت كن انكار كنندگان و پيمان شكنان و تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تكذيب كنندگانى كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند، از اولين و آخرين.</big>
خدايا، لعنت كن انكار كنندگان و پيمان شكنان و تغيير دهندگان و تبديل كنندگان و تكذيب كنندگانى كه روز قيامت را تكذيب مى ‏كنند، از اولين و آخرين.


'''<big>نتيجه اعتقادى</big>'''
'''<big>نتيجه اعتقادى</big>'''


<big>در اين فراز از دعاى روز غدير، پنج آيه به تصريح يا تضمين و يا اشاره گنجانده شده است:</big>
در اين فراز از دعاى روز غدير، پنج آيه به تصريح يا تضمين و يا اشاره گنجانده شده است:


<big>آيه اول آيه اكمال است كه ابتدا به صورت اشاره با عبارت «جَعَلْتَ الاقْرارِ بِوِلايَتِهِ ... ، اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ» آمده و بعد از آن اصل آيه عيناً آورده شده است. بعد از ذكر اصل آيه يک بار ديگر به اشاره با عبارت «وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ» آمده است.</big>
آيه اول آيه اكمال است كه ابتدا به صورت اشاره با عبارت «جَعَلْتَ الاقْرارِ بِوِلايَتِهِ ... ، اكْمالَ دينِكَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ» آمده و بعد از آن اصل آيه عيناً آورده شده است. بعد از ذكر اصل آيه يک بار ديگر به اشاره با عبارت «وَ رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ» آمده است.


<big>آيه دوم «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ ...» است كه به صورت تضمين در كلام آمده و با عبارت «بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» ذكر شده است.</big>
آيه دوم «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ ...» است كه به صورت تضمين در كلام آمده و با عبارت «بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» ذكر شده است.


<big>آيه سوم آيه «مكذبين بيوم الدين» است كه دو بار در اين فراز دعا مطرح شده است؛ بار اول از قول دعا كننده و به عنوان نفى آن با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ» ذكر شده، و بار دوم در لعنت بر مكذبين با عبارت «اللّهُمَّ الْعَنِ ... ، الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ» آمده است.</big>
آيه سوم آيه «مكذبين بيوم الدين» است كه دو بار در اين فراز دعا مطرح شده است؛ بار اول از قول دعا كننده و به عنوان نفى آن با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ النّاكِثينَ وَ الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ الْجاحِدينَ بِيَوْمِ الدّينِ» ذكر شده، و بار دوم در لعنت بر مكذبين با عبارت «اللّهُمَّ الْعَنِ ... ، الْمُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ» آمده است.


<big>آيه چهارم «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» از سوره نساء است كه به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده، با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامِ وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ» ذكر شده است.</big>
آيه چهارم «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» از سوره نساء است كه به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده، با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا مِنَ الْمُغَيِّرينَ وَ الْمُبَدِّلينَ وَ الْمُحَرِّفينَ وَ الْمُبَتِّكينَ آذانَ الانْعامِ وَ الْمُغَيِّرينَ خَلْقَ اللَّهِ» ذكر شده است.


<big>آيه پنجم «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» است كه عبارت «فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» از آيه قبل در آخر اين فراز آورده شده و به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا ... ، مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ وَ صَدَّهُمْ عَنِ السَّبيلِ» ذكر شده است.</big>
آيه پنجم «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» است كه عبارت «فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» از آيه قبل در آخر اين فراز آورده شده و به صورت تضمين در كلام و نفى آن از دعا كننده با عبارت «وَ لَمْ تَجْعَلْنا ... ، مِنَ الَّذينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ وَ صَدَّهُمْ عَنِ السَّبيلِ» ذكر شده است.


<big>از اين فراز دعاى روز غدير هفت نكته استفاده مى‏ شود: ولايت كمال توحيد، تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ» ، تفسير آيه اكمال، تفسير آيه «المكذبين بيوم الدين» ، تفسير آيات سوره نساء، تفسير «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» ، لعنت بر حزب شيطان؛ كه به تفصيل اين هفت مورد مى‏ پردازيم.</big>
از اين فراز دعاى روز غدير هفت نكته استفاده مى‏ شود: ولايت كمال توحيد، تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ» ، تفسير آيه اكمال، تفسير آيه «المكذبين بيوم الدين» ، تفسير آيات سوره نساء، تفسير «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ» ، لعنت بر حزب شيطان؛ كه به تفصيل اين هفت مورد مى‏ پردازيم.


'''<big>نكته اول: ولايت كمال توحيد</big>'''
'''<big>نكته اول: ولايت كمال توحيد</big>'''


<big>اقرار به يگانگى خداوند چه ارتباطى به پذيرفتن ولايت مى‏ تواند داشته باشد كه كمال توحيد حساب شده است؟ اين همان نكته ‏اى است كه در اين فراز دعا به آن اشاره شده و دو عبارت در بيان آن ذكر شده است: يكى تمام توحيد، و ديگرى اخلاص در اقرار به وحدانيت.</big>
اقرار به يگانگى خداوند چه ارتباطى به پذيرفتن ولايت مى‏ تواند داشته باشد كه كمال توحيد حساب شده است؟ اين همان نكته ‏اى است كه در اين فراز دعا به آن اشاره شده و دو عبارت در بيان آن ذكر شده است: يكى تمام توحيد، و ديگرى اخلاص در اقرار به وحدانيت.


<big>اين فصل پيچيده از غدير مى‏ تواند بدان معنى باشد كه پذيرنده ولايت كه يک امر الهى است در واقع سر تعظيم در برابر خدا فرود آورده و اين آخرين و مهم ‏ترين دستور الهى را پذيرفته است؛ و اين گونه توحيد خود را در اعلى درجه به نمايش گذاشته است. نقطه مقابل كسانى هستند كه با نپذيرفتن ولايت -  همانند شيطان -  در عين اقرار به توحيد، خداهاى ديگرى از قبيل هواى نفس و تكبر و آنان كه در برابر خدا قد عَلَم كرده‏ اند را نيز پذيرفته ‏اند.</big>
اين فصل پيچيده از غدير مى‏ تواند بدان معنى باشد كه پذيرنده ولايت كه يک امر الهى است در واقع سر تعظيم در برابر خدا فرود آورده و اين آخرين و مهم ‏ترين دستور الهى را پذيرفته است؛ و اين گونه توحيد خود را در اعلى درجه به نمايش گذاشته است. نقطه مقابل كسانى هستند كه با نپذيرفتن ولايت -  همانند شيطان -  در عين اقرار به توحيد، خداهاى ديگرى از قبيل هواى نفس و تكبر و آنان كه در برابر خدا قد عَلَم كرده‏ اند را نيز پذيرفته ‏اند.


<big>بنابراين انكار يا قبول نكردن غدير حتى در توحيد و اقرار به وحدانيت اشخاص نيز مؤثر مى ‏افتد و آن را از خالص بودن بيرون مى ‏آورد، چنان كه نقطه متقابل آن پذيرفتن غدير است كه اخلاص در توحيد و ادعاى خالصانه در اعتقاد به يگانگى خداوند است.</big>
بنابراين انكار يا قبول نكردن غدير حتى در توحيد و اقرار به وحدانيت اشخاص نيز مؤثر مى ‏افتد و آن را از خالص بودن بيرون مى ‏آورد، چنان كه نقطه متقابل آن پذيرفتن غدير است كه اخلاص در توحيد و ادعاى خالصانه در اعتقاد به يگانگى خداوند است.


'''<big>نكته دوم: تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ»</big>'''
'''<big>نكته دوم: تفسير «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ»</big>'''


<big>با توجه به آنچه در بيان آيه گذشت <ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۴  - ۱۶۹ و ج ۳ ص ۳۶۱  - ۳۵۹.</ref>، در اين فراز دعا هم تصريح مى‏ كند كه ما طبق نص آيه قرآن موظفيم بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله از هدايتگرانى پيروى كنيم. اكنون از اين فراز دعا مى‏ فهميم كه مصداق «لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ» اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است آنجا كه مى‏ فرمايد: «وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» .</big>
با توجه به آنچه در بيان آيه گذشت <ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۴  - ۱۶۹ و ج ۳ ص ۳۶۱  - ۳۵۹.</ref>، در اين فراز دعا هم تصريح مى‏ كند كه ما طبق نص آيه قرآن موظفيم بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله از هدايتگرانى پيروى كنيم. اكنون از اين فراز دعا مى‏ فهميم كه مصداق «لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ» اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است آنجا كه مى‏ فرمايد: «وَ جُدْتَ عَلَيْنا بِمُوالاةِ وَلِيِّكَ الْهادى مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ» .


'''<big>نكته سوم: تفسير آيه اكمال</big>'''
'''<big>نكته سوم: تفسير آيه اكمال</big>'''


<big>نكات جالبى از تفسير «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ ...» در اين فراز از دعاى غدير نهفته كه در جاى ديگرى به اين صراحت يافت نمى‏ شود، و بيانگر ابعاد گسترده اين يک آيه در قرآن است:</big>
نكات جالبى از تفسير «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ ...» در اين فراز از دعاى غدير نهفته كه در جاى ديگرى به اين صراحت يافت نمى‏ شود، و بيانگر ابعاد گسترده اين يک آيه در قرآن است:


'''<big>الف. اتمام نعمت بر همه مردم</big>'''
'''<big>الف. اتمام نعمت بر همه مردم</big>'''


<big>پاسخ اين سؤال كه آيا غدير نعمت را بر مؤمنان تمام كرد يا بر همه بشريت، در اين فراز دعا آمده است آنجا كه مى ‏فرمايد: جَعَلْتَ الْاقْرارَ بِوِلايَتِهِ ... ، تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ: خدايا، اقرار به ولايت على‏ عليه السلام را كامل شدن نعمت بر همه خلقت قرار دادى.</big>
پاسخ اين سؤال كه آيا غدير نعمت را بر مؤمنان تمام كرد يا بر همه بشريت، در اين فراز دعا آمده است آنجا كه مى ‏فرمايد: جَعَلْتَ الْاقْرارَ بِوِلايَتِهِ ... ، تَمامَ نِعْمَتِكَ عَلى جَميعِ خَلْقِكَ: خدايا، اقرار به ولايت على‏ عليه السلام را كامل شدن نعمت بر همه خلقت قرار دادى.


<big>اين بدان معنى است كه اگر بشريت در هر دين و مذهب و فكر و اعتقادى باشد صلاحش و كامل‏ ترين شكل استفاده‏ اش از نعمت خدا در پذيرفتن ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و خداوند با اعلام ولايت در نزول نعمتش بر بندگان هيچ فروگذار نكرده است. حتى مخالفان و دشمنان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام اولين محروميت‏شان استفاده نكردن از نعمت تامه الهى است و اين گونه بر خود ضربه زده و در برابر ذات الهى ناسپاسى بزرگى را مرتكب مى‏ شوند</big>
اين بدان معنى است كه اگر بشريت در هر دين و مذهب و فكر و اعتقادى باشد صلاحش و كامل‏ ترين شكل استفاده‏ اش از نعمت خدا در پذيرفتن ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و خداوند با اعلام ولايت در نزول نعمتش بر بندگان هيچ فروگذار نكرده است. حتى مخالفان و دشمنان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام اولين محروميت‏شان استفاده نكردن از نعمت تامه الهى است و اين گونه بر خود ضربه زده و در برابر ذات الهى ناسپاسى بزرگى را مرتكب مى‏ شوند


'''<big>ب. تحقق عملى تمام نعمت</big>'''
'''<big>ب. تحقق عملى تمام نعمت</big>'''


<big>اتمام نعمت از سوى خداوند با اعلام ولايت انجام شده، چه مردم بفهمند و چه نفهمند، و چه بپذيرند و چه نپذيرند. اما از آنجا كه آثار اين اتمام نعمت بايد در بندگان ظاهر شود و مقصود خداوند تعالى هدايت بشر است، تحقق عملى آن هنگامى است مردم ارزش اين نعمت را درک كنند و به آن ارج نهند و آن را بپذيرند. اكنون در مقام سپاسگزارى از درک اين نعمت دو جهت را مطرح مى ‏كنيم:</big>
اتمام نعمت از سوى خداوند با اعلام ولايت انجام شده، چه مردم بفهمند و چه نفهمند، و چه بپذيرند و چه نپذيرند. اما از آنجا كه آثار اين اتمام نعمت بايد در بندگان ظاهر شود و مقصود خداوند تعالى هدايت بشر است، تحقق عملى آن هنگامى است مردم ارزش اين نعمت را درک كنند و به آن ارج نهند و آن را بپذيرند. اكنون در مقام سپاسگزارى از درک اين نعمت دو جهت را مطرح مى ‏كنيم:


<big>'''اول:''' تجديد پيمان با اقرار روز الَست درباره ولايت و يادآورى آن، و تصديق خالصانه آن ميثاق و اعلام وفادارى به آن.</big>
'''اول:''' تجديد پيمان با اقرار روز الَست درباره ولايت و يادآورى آن، و تصديق خالصانه آن ميثاق و اعلام وفادارى به آن.


<big>'''دوم:''' از عهدشكنان نبودن، تكذيب نكردن به جاى اقرار، از تغيير دهندگان طبق خواسته خود نبودن، از بازگشت كنندگان به جاهليت نبودن، از حزب شيطان نبودن.</big>
'''دوم:''' از عهدشكنان نبودن، تكذيب نكردن به جاى اقرار، از تغيير دهندگان طبق خواسته خود نبودن، از بازگشت كنندگان به جاهليت نبودن، از حزب شيطان نبودن.


'''<big>ج. رمز رضايت از اسلام</big>'''
'''<big>ج. رمز رضايت از اسلام</big>'''


<big>كلمه «اليوم» گوياى آن است كه خداوند در روز غدير اسلام را به عنوان دين مردم راضى شده است، اما هنوز نياز به يک كلمه صريح احساس مى‏شود كه بگويد در «الْيَوْمَ» چه مسئله ‏اى اتفاق افتاده و چه جهت جديدى در اسلام مطرح شده كه باعث كمال آن شده است. شايد صريح‏ ترين واژه‏ اى كه گوياى اين معنا باشد همان است كه در اين فراز دعا به چشم مى ‏خورد، آنجا كه مى‏ فرمايد: «رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا» .</big>
كلمه «اليوم» گوياى آن است كه خداوند در روز غدير اسلام را به عنوان دين مردم راضى شده است، اما هنوز نياز به يک كلمه صريح احساس مى‏شود كه بگويد در «الْيَوْمَ» چه مسئله ‏اى اتفاق افتاده و چه جهت جديدى در اسلام مطرح شده كه باعث كمال آن شده است. شايد صريح‏ ترين واژه‏ اى كه گوياى اين معنا باشد همان است كه در اين فراز دعا به چشم مى ‏خورد، آنجا كه مى‏ فرمايد: «رَضيتَ لَنَا الاسْلامَ ديناً بِمَوْلانا» .


<big>اين بدان معنى است كه هر چه هست از بركت وجود اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و جا دارد بگوييم: به خاطر مولاى ما، و به بركت وجود مولاى ما و به تأثيرى كه وجود مبارک حجةاللَّه در دين ما دارد، و به خاطر ضربه‏ اى كه دين از جاى خالى حجت خدا مى ‏خورد، و با توجه به نياز ابدى دين به وجود معصومى چون اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، خداوند در حالى اسلام كسى را مى ‏پذيرد و از اسلام او راضى مى ‏شود كه ولايت و صاحب اختيارى مقام عصمت را پذيرفته باشد.</big>
اين بدان معنى است كه هر چه هست از بركت وجود اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و جا دارد بگوييم: به خاطر مولاى ما، و به بركت وجود مولاى ما و به تأثيرى كه وجود مبارک حجةاللَّه در دين ما دارد، و به خاطر ضربه‏ اى كه دين از جاى خالى حجت خدا مى ‏خورد، و با توجه به نياز ابدى دين به وجود معصومى چون اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، خداوند در حالى اسلام كسى را مى ‏پذيرد و از اسلام او راضى مى ‏شود كه ولايت و صاحب اختيارى مقام عصمت را پذيرفته باشد.


'''<big>نكته چهارم: تفسير آيه «المكذبين بِيَوْمِ الدِّينِ»</big>'''
'''<big>نكته چهارم: تفسير آيه «المكذبين بِيَوْمِ الدِّينِ»</big>'''


<big>در آياتى از قرآن تكذيب به «يوم الدِّينِ» و در آياتى ديگر به «الدِّينِ» نسبت داده شده است. منظور از «دين» در اين موارد ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است كه در روايات متعددى به آن تصريح شده است. آنچه به عنوان نتيجه‏ گيرى از اين ارتباط به دست مى‏ آوريم آن است كه انكار ولايت يا به معناى انكار قيامت است كه از آن به «يوم الدِّينِ» تعبير شده، و يا انكار «دين» است كه به دين كامل الهى معنى شده است.<ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۹۶.</ref></big>  
در آياتى از قرآن تكذيب به «يوم الدِّينِ» و در آياتى ديگر به «الدِّينِ» نسبت داده شده است. منظور از «دين» در اين موارد ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است كه در روايات متعددى به آن تصريح شده است. آنچه به عنوان نتيجه‏ گيرى از اين ارتباط به دست مى‏ آوريم آن است كه انكار ولايت يا به معناى انكار قيامت است كه از آن به «يوم الدِّينِ» تعبير شده، و يا انكار «دين» است كه به دين كامل الهى معنى شده است.<ref>در اين باره مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۳ ص ۳۹۶.</ref>  


<big>امام صادق ‏عليه السلام درباره آيه «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» مى ‏فرمايد: دين ولايت على بن ابى‏ طالب است» . <ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱.</ref></big>
امام صادق ‏عليه السلام درباره آيه «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» مى ‏فرمايد: دين ولايت على بن ابى‏ طالب است» . <ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱.</ref>


<big>امام كاظم‏ عليه السلام آيات قبل را هم مطرح كرده مى ‏فرمايد: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ، ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ» ، اين انسانى كه در بهترين صورت خلق شده به خاطر بغض اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تا اسْفَل السّافِلينَ مى ‏رود. آنگاه از او مى‏ پرسند: «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» : «چه چيزى باعث شد كه دين را تكذيب نمايى» ؟ منظور از دين ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام است.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱ و ج ۴۳ ص ۲۹۱.</ref></big>
امام كاظم‏ عليه السلام آيات قبل را هم مطرح كرده مى ‏فرمايد: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ، ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ» ، اين انسانى كه در بهترين صورت خلق شده به خاطر بغض اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تا اسْفَل السّافِلينَ مى ‏رود. آنگاه از او مى‏ پرسند: «فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ» : «چه چيزى باعث شد كه دين را تكذيب نمايى» ؟ منظور از دين ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام است.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۰۵ و ج ۳۵ ص ۳۴۱ و ج ۴۳ ص ۲۹۱.</ref>


<big>امام رضاعليه السلام در بيان آيه «أَ رَأَيْتَ الَّذِى يُكَذِّبُ بِالدِّينِ» ، فرمود: منظور كسى است كه ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام را نمى‏ پذيرد و آن را انكار مى‏ كند. <ref>بحار الانوار: ج ۲۳ ص ۳۶۷.</ref></big>
امام رضاعليه السلام در بيان آيه «أَ رَأَيْتَ الَّذِى يُكَذِّبُ بِالدِّينِ» ، فرمود: منظور كسى است كه ولايت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام را نمى‏ پذيرد و آن را انكار مى‏ كند. <ref>بحار الانوار: ج ۲۳ ص ۳۶۷.</ref>


'''<big>نكته پنجم: تفسير آيات سوره نساء</big>'''
'''<big>نكته پنجم: تفسير آيات سوره نساء</big>'''