آیه ۳ مائده و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== آیه «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً»<ref>مائده /  ۳. ژرفاى غدير: ص ۱۹۷،۱۹۴،۱۹۲،۱۹۰،۹۰. اسرار غدير: ص ۱۱۸، ۱۹۹، ۲۰۱، ۲۶۳ - ۲۷۲، ۲۸۰، ۲۸۲، ۳۰۰، ۳۶۳ - ۳۶۵.چهارده قرن با غدير: ص ۴۰، ۵۹، ۷۵، ۷۹، ۸۹، ۱۱۳، ۱۵۳ - ۱۵۷، ۲۲۵ - ۲۳۱. اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۴۸،۳۶،۱۸. غدير از زبان مولى: ص ۲۵. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۱۴،۸۹. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۵۵، ۱۷۱ - ۱۷۸.تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۴۶، ۴۷، ۵۷ - ۵۹، ۶۵، ۶۶ - ۶۸، ۹۷، ۹۸، ۱۷۲.غدير در قرآن: ج ۱ ص ۱۵۱ - ۱۹۹ و ج ۳ ص ۵۰۸،۵۰۷،۳۸۰،۳۶۳،۳۶۲. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۴۶۲ - ۴۷۵. غدير در قرآن: ص ۲۰ - ۲۸. ابلاغ ولايت، اكمال رسالت، پندارها و پاسخ‏ ها (جلائيان): ص ۵۴ - ۶۱. ياد امام ‏عصرعليه السلام در عيد غدير: ص ۶۱۵۴ . الميزان: ج ۵ ص ۱۶۷ - ۱۷۵. بر ساحل غدير: ص ۹۹ - ۱۲۲. نگاهى بر زيارت غديريّه (صفاخواه، طالعى): ص ۱ ۱۱۱ - ۱۵۰. نگرشى بر غدير خم (انتصارى): ص ۵۲ - ۵۶. نقش غدير در كمال انسان‏ ها (محمد اسدى گرمارودى): ۶۱ - ۱۵۰. اكمال دين در غدير، حقيقتى انكارناپذير (يثربى، خليلى): ص ۲۰ - ۴۰، ۶۱ - ۶۴. غدير چشمه زلال ولايت (شيرازى): ص ۲۳ - ۲۴. نگرشى بر غدير خم (انتصارى): ص ۴۲ - ۵۶. قبسى از غدير: ص ۱۴ - ۱۹. مائده غدير (جعفرپور): ص ۶۶ - ۸۲ و ۸۷ - ۹۸. حديث غدير و مسئله امامت: ص ۵۹ - ۸۶. آيات ولايت (مرتضوى): ج ۳ ص ص ۲۱ - ۵۵. زيارت غديريه: ص ۴ - ۹. جايگاه غدير (دشتى): ص ۱۳۹ - ۱۴۴. غدير در قرآن: ص ۲۱ - ۲۸ نگرشى نو به غدير (رضوانى): ص ۴۴ - ۵۴. مكتب قرآن (نشريه): ص ۲۲. از غدير تا الغدير: ص ۹۷ - ۱۰۳. غدير در آئينه قرآن (كورانى ‏شمسايى): ص ۲۲۳ - ۳۶۶.</ref> ==
== «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً»<ref>مائده /  ۳. ژرفاى غدير: ص ۱۹۷،۱۹۴،۱۹۲،۱۹۰،۹۰. اسرار غدير: ص ۱۱۸، ۱۹۹، ۲۰۱، ۲۶۳ - ۲۷۲، ۲۸۰، ۲۸۲، ۳۰۰، ۳۶۳ - ۳۶۵.چهارده قرن با غدير: ص ۴۰، ۵۹، ۷۵، ۷۹، ۸۹، ۱۱۳، ۱۵۳ - ۱۵۷، ۲۲۵ - ۲۳۱. اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۴۸،۳۶،۱۸. غدير از زبان مولى: ص ۲۵. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۱۴،۸۹. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۵۵، ۱۷۱ - ۱۷۸.تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۴۶، ۴۷، ۵۷ - ۵۹، ۶۵، ۶۶ - ۶۸، ۹۷، ۹۸، ۱۷۲.غدير در قرآن: ج ۱ ص ۱۵۱ - ۱۹۹ و ج ۳ ص ۵۰۸،۵۰۷،۳۸۰،۳۶۳،۳۶۲. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۴۶۲ - ۴۷۵. غدير در قرآن: ص ۲۰ - ۲۸. ابلاغ ولايت، اكمال رسالت، پندارها و پاسخ‏ ها (جلائيان): ص ۵۴ - ۶۱. ياد امام ‏عصرعليه السلام در عيد غدير: ص ۶۱۵۴ . الميزان: ج ۵ ص ۱۶۷ - ۱۷۵. بر ساحل غدير: ص ۹۹ - ۱۲۲. نگاهى بر زيارت غديريّه (صفاخواه، طالعى): ص ۱ ۱۱۱ - ۱۵۰. نگرشى بر غدير خم (انتصارى): ص ۵۲ - ۵۶. نقش غدير در كمال انسان‏ ها (محمد اسدى گرمارودى): ۶۱ - ۱۵۰. اكمال دين در غدير، حقيقتى انكارناپذير (يثربى، خليلى): ص ۲۰ - ۴۰، ۶۱ - ۶۴. غدير چشمه زلال ولايت (شيرازى): ص ۲۳ - ۲۴. نگرشى بر غدير خم (انتصارى): ص ۴۲ - ۵۶. قبسى از غدير: ص ۱۴ - ۱۹. مائده غدير (جعفرپور): ص ۶۶ - ۸۲ و ۸۷ - ۹۸. حديث غدير و مسئله امامت: ص ۵۹ - ۸۶. آيات ولايت (مرتضوى): ج ۳ ص ص ۲۱ - ۵۵. زيارت غديريه: ص ۴ - ۹. جايگاه غدير (دشتى): ص ۱۳۹ - ۱۴۴. غدير در قرآن: ص ۲۱ - ۲۸ نگرشى نو به غدير (رضوانى): ص ۴۴ - ۵۴. مكتب قرآن (نشريه): ص ۲۲. از غدير تا الغدير: ص ۹۷ - ۱۰۳. غدير در آئينه قرآن (كورانى ‏شمسايى): ص ۲۲۳ - ۳۶۶.</ref> ==
از جمله مهم‏ترين و مشهورترين آيات غدير كه در اثناء خطبه غدير بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل شد اين آيه است:
از جمله مهم‏ترين و مشهورترين آيات غدير كه در اثناء خطبه غدير بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل شد اين آيه است:


خط ۹۳۵: خط ۹۳۵:
ضَمرَة بن ربيعه (م ۲۰۲ ق): احمد بن حنبل و عبدالغنى بن عبدالواحد مَقدِسى و ابوحاتِم و ابوسعيد بن يونس و محمد بن سعد و ذهبى<ref>الكمال فى اسماء الرجال (مخطوط). الكاشف: ج ۲ ص ۳۸. دول الاسلام: حوادث سال ۲۰۲.</ref>: او را به شدت توثيق كرده و بسيار ستوده ‏اند. بسيارى از بزرگان راويان و مؤلفين اهل‏ سنت از جمله ابوداوود و تِرمِذى و نَسايى و ابن‏ ماجه از او روايت كرده ‏اند.
ضَمرَة بن ربيعه (م ۲۰۲ ق): احمد بن حنبل و عبدالغنى بن عبدالواحد مَقدِسى و ابوحاتِم و ابوسعيد بن يونس و محمد بن سعد و ذهبى<ref>الكمال فى اسماء الرجال (مخطوط). الكاشف: ج ۲ ص ۳۸. دول الاسلام: حوادث سال ۲۰۲.</ref>: او را به شدت توثيق كرده و بسيار ستوده ‏اند. بسيارى از بزرگان راويان و مؤلفين اهل‏ سنت از جمله ابوداوود و تِرمِذى و نَسايى و ابن‏ ماجه از او روايت كرده ‏اند.


عبداللَّه بن شَوذَب (م 156 ق): صاحب كتاب »الكمال« و ذهبى و ابن‏حجر××× 2 الكمال فى اسماء الرجال )مخطوط( . الكاشف: ج 1 ص 356. تقريب التهذيب: ج 1 ص 423. تهذيب التهذيب: ج 5 ص 261  - 255. ×××: او را توثيق كرده و ستوده‏اند. ابوداوود و تِرمِذى و نَسايى و ابن‏ماجه از او روايت كرده‏اند. سفيان ثورى، وليد بن كثير، يحيى بن مَعين، احمد بن حنبل، ضَمرَه، ابوزُرعه دمشقى، ابن‏عمّار، نَسايى، ابوحاتم، ابن‏حبّان، ابن‏خلفون، ابن‏نُمَير و عِجلى او را توثيق كرده و ستوده‏اند.
عبدالله بن شَوذَب (م ۱۵۶ ق): صاحب كتاب »الكمال» و ذهبى و ابن‏ حجر<ref>الكمال فى اسماء الرجال (مخطوط). الكاشف: ج ۱ ص ۳۵۶. تقريب التهذيب: ج ۱ ص ۴۲۳. تهذيب التهذيب: ج ۵ ص ۲۵۵ - ۲۶۱.</ref>: او را توثيق كرده و ستوده ‏اند. ابوداوود و تِرمِذى و نَسايى و ابن ‏ماجه از او روايت كرده‏ اند. سفيان ثورى، وليد بن كثير، يحيى بن مَعين، احمد بن حنبل، ضَمرَه، ابوزُرعه دمشقى، ابن‏ عمّار، نَسايى، ابوحاتم، ابن‏ حبّان، ابن‏ خلفون، ابن ‏نُمَير و عِجلى او را توثيق كرده و ستوده ‏اند.


مَطَر ورّاق: حافظ ابونعيم<ref>حليَة الأولياء: ج ۳ ص ۷۶،۷۵.</ref>: مالک بن دينار، ابوعيسى و مالک بن دينار او را توثيق كرده و ستوده ‏اند.


مَطَر ورّاق: حافظ ابونعيم××× 3 حليَة الأولياء: ج 3 ص 76 75. ×××: مالك بن دينار، ابوعيسى و مالك بن دينار او را توثيق كرده و ستوده‏اند.
شهر بن حَوشَب اشعرى شامى حِمصى دمشقى: حافظ عبدالغنى مَقدِسى و ابن‏ حجر و ذهبى<ref>الكمال فى اسماء الرجال (مخطوط). تهذيب التهذيب: ج ۴ ص ۳۶۹ - ۳۷۲. ميزان الاعتدال فى نقد الرجال: ج ۲ ص ۲۸۴.</ref>: محمد بن عبدالله بن عمّار، يعقوب بن شَيبَه، صالح بن محمد بغدادى، ابن‏ مَعين، ابن‏ مدينى، عبدالرحمن، يعقوب بن شَيبه، يعقوب بن سفيان، ابوجعفر طبرى، ابوبكر بزّار، حرب بن اسماعيل كرمانى، احمد بن حنبل، احمد بن عبدالله، ابن‏ ابى‏ خَيثَمه، ابوحاتم، ابوزُرعه، ابن‏ عدى، فسوى، حنبل و عثمان دارمى و احمد بن عبدالله عِجلى از احمد و تِرمِذى از احمد و بخارى، همگى او را توثيق كرده و ستوده ‏اند.


بسيارى از بزرگان راويان صاحبان صحاح جز بخارى از او روايت كرده ‏اند. عمرو بن على گفته كه مُعاذ بن مُعاذ در حديث شهر بن حوشب تأمل داشت، ولى او از اسماء بنت يزيد روايات حسن نقل كرده است.


شهر بن حَوشَب اشعرى شامى حِمصى دمشقى: حافظ عبدالغنى مَقدِسى و ابن‏حجر و ذهبى××× 4 الكمال فى اسماء الرجال )مخطوط( . تهذيب التهذيب: ج 4 ص 372  - 369. ميزان الاعتدال فى نقد الرجال: ج 2 ص 284. ×××: محمد بن عبداللَّه بن عمّار، يعقوب بن شَيبَه، صالح بن محمد بغدادى، ابن‏مَعين، ابن‏مدينى، عبدالرحمن، يعقوب بن شَيبه، يعقوب بن سفيان، ابوجعفر طبرى، ابوبكر بزّار، حرب بن اسماعيل كرمانى، احمد بن حنبل، احمد بن عبداللَّه، ابن‏ابى‏خَيثَمه، ابوحاتم، ابوزُرعه، ابن‏عدى، فسوى، حنبل و عثمان دارمى و احمد بن عبداللَّه عِجلى از احمد و تِرمِذى از احمد و بخارى، همگى او را توثيق كرده و ستوده‏اند.
در طرف مقابل، چند نفر شهر بن حوشب را جرح كرده ‏اند كه البته در برابر اين توثيقات فراوان از اعتبارى ندارد. چنانچه محدّثان اهل‏ سنت پذيرفته ‏اند كه اگر تعديل بر جرح راجح باشد، در هنگام تعارض جرح را بى ‏اثر مى ‏گرداند.


به عنوان نمونه ابوالمؤيّد خوارزمى از ابن ‏جوزى نقل كرده كه وى در مورد شهر بن حوشب -  كه نامش در سند حديثى آمده است -  به اين قاعده كلى تصريح كرده، و به توثيق ابن‏ جوزى در مورد او استناد كرده و نيز تضعيف در مورد او را ردّ كرده است.<ref>جامع مسانيد ابى‏ حنيفة: ج ۱ ص ۳۹.</ref>


بسيارى از بزرگان راويان صاحبان صحاح جز بخارى از او روايت كرده‏اند. عمرو بن على گفته كه مُعاذ بن مُعاذ در حديث شهر بن حوشب تأمل داشت، ولى او از اسماء بنت يزيد روايات حسن نقل كرده است.
'''ج) بطلان سخن ابن‏ كثير پيرامون روزه روز غدير'''


ابن ‏كثير درباره ثواب روزه روز غدير -  كه در روايت ابوهريره آمده -  گفته است: اين سخن كه روزه روز هجدهم ذى‏ حجه -  يعنى روز غدير خم -  معادل روزه شصت ماه است نيز صحيح نيست، چرا كه در حديث صحيح آمده كه روزه ماه رمضان معادل روزه ده ماه است. پس چگونه ممكن است كه روزه يک روز معادل شصت ماه باشد؟ پس اين باطل است.


در طرف مقابل، چند نفر شهر بن حوشب را جرح كرده‏اند كه البته در برابر اين توثيقات فراوان از اعتبارى ندارد. چنانچه محدّثان اهل‏سنت پذيرفته‏اند كه اگر تعديل بر جرح راجح باشد، در هنگام تعارض جرح را بى‏اثر مى‏گرداند.
بطلان اين سخن بر كسى كه آگاهى اندكى از اخبار داشته باشد پوشيده نيست. از دو جهت مى ‏توان اين شبهه او را پاسخ داد:


۱. مانند آن در اخبار بسيار وارد شده است. اينک بعضى از آنها:


به عنوان نمونه ابوالمؤيّد خوارزمى از ابن‏جوزى نقل كرده كه وى در مورد شهر بن حوشب -  كه نامش در سند حديثى آمده است -  به اين قاعده كلى تصريح كرده، و به توثيق ابن‏جوزى در مورد او استناد كرده و نيز تضعيف در مورد او را ردّ كرده است.××× 1 جامع مسانيد ابى‏حنيفة: ج 1 ص 39. ×××
'''اول:''' فضل روزه بيست و هفتم ماه رجب: نورالدين حلبى در مورد مبعث پيامبر صلى الله عليه و آله در شب يا روز بيست و هفتم ماه رجب از حافظ دِمياطى در سيره ‏اش، از ابوهريره نقل كرده كه روزه روز بيست و هفتم ماه رجب معادل روزه شصت ماه است... .<ref>انسان العيون فى سيرة الامين و المأمون: ج ۱ ص ۳۸۴.</ref>


عجيب اينجاست كه حلبى در سخنى مانند ابن ‏كثير به حديث ابوهريره درباره روزه روز غدير اعتراض مى‏ كند، ولى مثل آن را درباره روز مبعث از ابوهريره نقل مى كند! البته وى در پايان اعتراضش خواننده را به تأمّل امر كرده، و از قول ذهبى نقل كرده كه اين حديث جداً منكر بلكه دروغ است، زيرا در حديث صحيح آمده كه روزه ماه رمضان معادل روزه ده ماه است. حال چگونه ممكن است كه روزه يک روز معادل روزه شصت ماه باشد؟! پس اين باطل است!<ref>انسان العيون فى سيرة الامين و المأمون: ج ۳ ص ۳۳۷.</ref>


ج. بطلان سخن ابن‏كثير پيرامون روزه روز غدير
و اما راوى اين حديث يعنى حافظ دِمياطى (ت ۶۱۳ -  م ۶۷۰ ق)، حافظ ذهبى شرح حال او را نوشته و بسيار توثيق كرده و ستوده است.<ref>تذكرة الحفّاظ: ج ۴ ص ۱۴۷۷.</ref>


ابن‏كثير درباره ثواب روزه روز غدير -  كه در روايت ابوهريره آمده -  گفته است: اين سخن كه روزه روز هجدهم ذى‏حجه -  يعنى روز غدير خم -  معادل روزه شصت ماه است نيز صحيح نيست، چرا كه در حديث صحيح آمده كه روزه ماه رمضان معادل روزه ده ماه است. پس چگونه ممكن است كه روزه يك روز معادل شصت ماه باشد؟ پس اين باطل است.
لازم به ذكر است: حديث دِمياطى در فضيلت روزه روز بيست و هفتم ماه رجب را جماعتى از بزرگان اهل‏ سنت روايت كرده ‏اند، از جمله: شيخ عبدالقادر گيلانى با سندش از شهر بن حَوشَب از ابوهريره، و نيز در «نُزهَة المجالس».<ref>غُنيَة الطالبين: ص ۵۰۲،۵۰۱ . نزهة المجالس: ج ۱ ص ۱۵۴.</ref>


همچنين بعضى روايت كرده ‏اند كه هر كس اين روز (روز مبعث) را روزه بگيرد، مانند كسى است كه صد سال روزه گرفته باشد. از جمله: على بن يحيى بخارى زَندَويستى (م ۳۸۲ ق) و شيخ عبدالقادر گيلانى با اسنادش از ابوهريره و سلمان فارسى از رسول‏ الله‏ صلى الله عليه وآله نقل كرده كه فرمود:


بطلان اين سخن بر كسى كه آگاهى اندكى از اخبار داشته باشد پوشيده نيست. از دو جهت مى‏توان اين شبهه او را پاسخ داد:
هرآينه در ماه رجب روز و شبى است كه هر كس آن روز را روزه بگيرد و آن شب را به نماز بايستد، پاداشش همچون كسى است كه صد سال را روزه بگيرد و به نماز بايستد. آن روز سه روز مانده به پايان ماه رجب است (يعنى روز مبعث). در «نُزهَة المجالس» نيز اين حديث را گيلانى نقل كرده است.<ref>غُنيَة الطالبين: ص ۵۰۳،۵۰۲ ، و از او: نزهة المجالس: ج ۱ ص ۱۵۴. روضة الشهداء (مخطوط).</ref>


1. مانند آن در اخبار بسيار وارد شده است. اينك بعضى از آنها:
'''دوم:''' فضيلت روزه روزهاى ماه رجب: در «غُنيَة الطالبين» پيرامون فضيلت روزه يک يا دو يا سه روز از روزهاى ماه رجب روايتى با اسناد خود اميرالمؤمنين ‏عليه السلام نقل كرده كه رسول ‏الله ‏صلى الله عليه        وآله فرمود: ماه رجب قطعاً بزرگ است. هر كس روزى از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه هزار ماه را برايش خواهد نوشت. و هر كس دو روز از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه دو هزار ماه را برايش خواهد نوشت. و هر كس سه روز از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه سه هزار ماه را برايش خواهد نوشت.


همچنين روايتى طولانى‏تر در اين كتاب آمده كه ثواب هر يک از روزهاى ماه رجب از روز نخست ذكر شده، و سپس آمده است:


اول: فضل روزه بيست و هفتم ماه رجب: نورالدين حلبى در مورد مبعث پيامبرصلى الله عليه وآله در شب يا روز بيست و هفتم ماه رجب از حافظ دِمياطى در سيره‏اش، از ابوهريره نقل كرده كه روزه روز بيست و هفتم ماه رجب معادل روزه شصت ماه است... .××× 1 انسان العيون فى سيرة الامين و المأمون: ج 1 ص 384. ×××
آفرين، آفرين، آفرين بر كسى كه ده روز از ماه رجب را روزه بگيرد كه به او پاداش ده روز نخست و ده برابر آن را مى‏ دهند و او از آنان خواهد گشت كه خدا بدى‏هاى ايشان را به خوبى تبديل مى‏ كند، و در شمار مقرّبان و كسانى در خواهد آمد كه به دادگرى براى خدا به پا خيزند، و همچون كسى خواهد گشت كه هزار سال صبورانه و با نيّت پاک خدا را به نماز و روزه عبادت كرده باشد.


و هر كس كه بيست روز را روزه بگيرد مانند پاداش مذكور و بيست برابرش را به او خواهند داد، و از كسانى خواهد گشت كه ابراهيم خليل الله را در بارگاهش همراهى كنند و خطاكاران و گناهكارنى را به شمار افراد دو قبيله ربيعه و مُضَر شفاعت نمايند. و هر كس سى روز را روزه بگيرد پاداش مذكور و سى برابر آن را خواهد داشت... .<ref>غُنيَة الطالبين: ص ۴۸۶،۴۸۳.</ref>


عجيب اينجاست كه حلبى در سخنى مانند ابن‏كثير به حديث ابوهريره درباره روزه روز غدير اعتراض مى‏كند، ولى مثل آن را درباره روز مبعث از ابوهريره نقل مى‏كند! البته وى در پايان اعتراضش خواننده را به تأمّل امر كرده، و از قول ذهبى نقل كرده كه اين حديث جداً منكر بلكه دروغ است، زيرا در حديث صحيح آمده كه روزه ماه رمضان معادل روزه ده ماه است. حال چگونه ممكن است كه روزه يك روز معادل روزه شصت ماه باشد؟! پس اين باطل است!××× 2 انسان العيون فى سيرة الامين و المأمون: ج 3 ص 337. ×××
در «روضة العلماء» آمده است: رسول ‏خدا صلى الله عليه و آله فرمود: رجب ماه بزرگى است كه خدا حسنات را در آن چندين برابر مى‏كند. پس هر كس در آن سه روز روزه بگيرد مانند آن است كه يک سال روزه گرفته باشد... .<ref>روضة العلماء (مخطوط).</ref>


در «نزهة المجالس» نيز آمده است: على ‏عليه السلام فرمود: روزه سيزدهم رجب مانند روزه سه هزار سال و روزه چهاردهم رجب مانند روزه ده هزار سال و روزه بيستم رجب مانند صد هزار سال است. نظير اين حديث درباره روزه ايّام البيض -  سه روز سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه -  خواهد آمد.


و اما راوى اين حديث يعنى حافظ دِمياطى )ت 613 -  م 670 ق( ، حافظ ذهبى شرح حال او را نوشته و بسيار توثيق كرده و ستوده است.××× 3 تذكرة الحفّاظ: ج 4 ص 1477. ×××
همچنين از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است: برترى ماه رجب بر ديگر ماه ‏ها مانند برترى قرآن بر ديگر سخن‏ هاست. و نيز روايت شده است: هر كس يک روز از ماه رجب را روزه بگيرد، گويا چهل سال را روزه گرفته است.


ابن ‏مسعود از رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله روايت كرده است: هر كس سه روز از ماه رجب را روزه بگيرد و شب‏ هاى آن سه روز را به نماز بايستد، پاداشش مانند كسى است كه سه هزار سال را روزه گرفته و شب‏هايش را به نماز ايستاده باشد. خدا در برابر هر روز هفتاد گناه كبيره او را مى‏آمرزد و هنگام جان دادن، هفتاد حاجت او را بر مى ‏آورد و هفتاد حاجت ديگر را در قبر و هفتاد حاجت ديگر را هنگام عرضه كردن نامه اعمال و هفتاد حاجت ديگر را نزد ميزان و هفتاد حاجت ديگر را هنگام گذر از صراط.


لازم به ذكر است: حديث دِمياطى در فضيلت روزه روز بيست و هفتم ماه رجب را جماعتى از بزرگان اهل‏سنت روايت كرده‏اند، از جمله: شيخ عبدالقادر گيلانى با سندش از شهر بن حَوشَب از ابوهريره، و نيز در »نُزهَة المجالس« .××× 4 غُنيَة الطالبين: ص 502  501 . نزهة المجالس: ج 1 ص 154. ×××
سلمان فارسى از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت كرده است: هر كس يک روز از ماه رجب را روزه بگيرد گويا كه هزار سال را روزه گرفته و هزار بنده را آزاد كرده است.<ref>نزهة المجالس: ج ۱ ص ۱۵۳،۱۵۲.</ref>


'''سوم:''' فضيلت روزه روز عرفه: در «روضة العلماء» درباره فضيلت روزه روز عرفه آمده است: پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: هر كس روز عرفه را روزه بگيرد، مانند آن است كه دو سال روزه گرفته باشد.


همچنين بعضى روايت كرده‏اند كه هر كس اين روز )روز مبعث( را روزه بگيرد، مانند كسى است كه صد سال روزه گرفته باشد. از جمله: على بن يحيى بخارى زَندَويستى )م 382 ق( و شيخ عبدالقادر گيلانى با اسنادش از ابوهريره و سلمان فارسى از رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله نقل كرده كه فرمود:
در همان كتاب از ابوهريره آمده كه رسول ‏الله ‏صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس روز عرفه را روزه بگيرد، خدا ده برابر تعداد تمام كسانى كه در عمر جهان آن روز را روزه گرفته ‏اند و تمام مسلمانانى كه آن روز را روزه نگرفته ‏اند براى او پاداش مى ‏نويسد، و در قيامت هفتاد هزار فرشته او را از قبرش تا موقف حساب و كتاب و جايگاه نصب ميزان و از موقف تا صراط و از صراط تا بهشت همراهى مى‏ كنند و هراس‏ هاى روز قيامت و برخاستن از قبر را بر او آسان مى‏ گردانند، و در هر قدمى كه مركبش بر مى‏ دارد مژده تازه ‏اى به او مى ‏دهند، و به او گفته مى‏ شود: هر گونه كه مى‏ خواهى بر خداى وارد شو و به بهشت وارد شو.<ref>روضة العلماء (مخطوط).</ref>


هرآينه در ماه رجب روز و شبى است كه هر كس آن روز را روزه بگيرد و آن شب را به نماز بايستد، پاداشش همچون كسى است كه صد سال را روزه بگيرد و به نماز بايستد. آن روز سه روز مانده به پايان ماه رجب است )يعنى روز مبعث( . در »نُزهَة المجالس« نيز اين حديث را گيلانى نقل كرده است.××× 1 غُنيَة الطالبين: ص 503  502 ، و از او: نزهة المجالس: ج 1 ص 154. روضة الشهداء )مخطوط( . ×××
ابواللّيث نصر بن محمد سمرقندى از عايشه نقل كرده است: جوانى اهل سماع بود<ref>  سمرقندى در معناى «اهل سماع» نوشته است: يعنى در ميان مردم به خير و شجاعت مشهور بود.</ref>، و هنگامى كه هلال ماه ذى‏ حجه را مى ‏ديد شروع به روزه گرفتن مى ‏كرد. خبر آن جوان به پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد. آن حضرت كسى را نزد او فرستاد و وى را به سوى خود فراخواند.


چون آن جوان نزد رسول ‏خدا صلى الله عليه و آله آمد، حضرتش به او فرمود: چه تو را به روزه اين روزها وا مى‏ دارد؟ جوان گفت: پدر و مادرم به فدايت اى رسول‏ خدا، روزهاى مشعر و حج را روزه مى ‏گيرم، باشد كه خدا مرا در دعاى اهل مشعر و حج شريک گرداند.


دوم: فضيلت روزه روزهاى ماه رجب: در »غُنيَة الطالبين« پيرامون فضيلت روزه يك يا دو يا سه روز از روزهاى ماه رجب روايتى با اسناد خود اميرالمؤمنين‏عليه السلام نقل كرده كه رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله فرمود: ماه رجب قطعاً بزرگ است. هر كس روزى از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه هزار ماه را برايش خواهد نوشت. و هر كس دو روز از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه دو هزار ماه را برايش خواهد نوشت. و هر كس سه روز از آن را روزه بگيرد، خداى تعالى روزه سه هزار ماه را برايش خواهد نوشت.
پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود: روزه هر روز تو برابر آزاد كردن صد برده و قربانى كردن صد شتر و فرستادن صد اسب به نبرد در راه خداست. چون روز ترويه (هشتم ذى ‏حجّه) فرا رسد، در آن روز ثوابى معادل ثواب آزاد كردن هزار برده و قربانى كردن هزار شتر و فرستادن هزار اسب به نبرد در راه خدا را خواهى داشت. چون روز عرفه فرا رسد، در آن روز ثوابى معادل ثواب آزاد كردن دو هزار برده و قربانى كردن دو هزار شتر و فرستادن دو هزار اسب به نبرد در راه خدا را خواهى داشت. اين روزه ‏ها معادل روزه دو سال است؛ سال قبل و سال بعد از اين سالى كه در آن هستى.


در روايت ديگرى آمده است كه پيامبر صلى الله عليه و آله به جوان گفت: روزه روز عرفه معادل روزه دو سال و روزه روز عاشورا معادل روزه يكسال است.<ref>تنبيه الغافلين (مخطوط).</ref>


همچنين روايتى طولانى‏تر در اين كتاب آمده كه ثواب هر يك از روزهاى ماه رجب از روز نخست ذكر شده، و سپس آمده است:
'''چهارم:''' باز فضيلت روزه سه روز از هر ماه: در «غُنيَة الطالبين» از على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام روايت كرده كه فرمود: روزى در هنگام ظهر نزد رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله رفتم، در اتاقى نشسته بود. به او سلام كردم، سلامم را پاسخ داد و سپس فرمود: يا على، اين جبرئيل است كه به تو سلام مى ‏كند. عرض كردم: اى فرستاده خدا، بر تو و بر او سلام.


سپس به من فرمود: به من نزديک شو. من به حضرتش نزديک شدم، فرمود: جبرئيل به تو مى‏ گويد: سه روز از هر ماه را روزه بگير، تا برايت در برابر روز نخست ثواب ده هزار سال روزه، و در برابر روز دوم ثواب سى هزار سال روزه، و در برابر روز سوم ثواب صد هزار سال روزه نوشته شود.


آفرين، آفرين، آفرين بر كسى كه ده روز از ماه رجب را روزه بگيرد كه به او پاداش ده روز نخست و ده برابر آن را مى‏دهند و او از آنان خواهد گشت كه خدا بدى‏هاى ايشان را به خوبى تبديل مى‏كند، و در شمار مقرّبان و كسانى در خواهد آمد كه به دادگرى براى خدا به پا خيزند، و همچون كسى خواهد گشت كه هزار سال صبورانه و با نيّت پاك خدا را به نماز و روزه عبادت كرده باشد.
عرض كردم: اى رسول‏ خدا، آيا اين ثواب تنها ويژه من است يا به هر كس كه چنين كند اين ثواب داده مى‏ شود؟ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اى على، خدا اين ثواب را به تو و به هر كس پس از تو چنين كند خواهد داد.<ref>غُنيَة الطالبين: ص ۷۳۸.</ref>


'''پنجم:''' فضيلت روزه روز عاشورا و هر يک از روزهاى ماه محرم الحرام: شيخ عبدالقادر گيلانى درباره فضيلت روزه عاشورا و هر يک از روزهاى ماه محرّم مى ‏نويسد:


و هر كس كه بيست روز را روزه بگيرد مانند پاداش مذكور و بيست برابرش را به او خواهند داد، و از كسانى خواهد گشت كه ابراهيم خليل اللَّه را در بارگاهش همراهى كنند و خطاكاران و گناهكارنى را به شمار افراد دو قبيله ربيعه و مُضَر شفاعت نمايند. و هر كس سى روز را روزه بگيرد پاداش مذكور و سى برابر آن را خواهد داشت... .××× 2 غُنيَة الطالبين: ص 486 483. ×××
بيان فضائل روز عاشورا: خداى عزوجل مى‏ فرمايد: «إنَّ عِدَّةَ الشُهُورِ عِندَ اللَّهِ اثناعَشَرَ شَهراً فى كِتابِ اللَّهِ يَومَ خَلَقَ السَماواتِ وَ الأرضَ مِنها أربَعَةٌ حُرُمٌ»<ref>توبه /  ۳۶.</ref>: بى‏ گمان تعداد ماه ‏ها نزد خدا در كتاب خدا روزى كه آسمان‏ ها و زمين را آفريد دوازده تا است كه چهار ماه از آن ها ماه ‏هاى حرام ‏اند... .
 
در »روضة العلماء« آمده است: رسول‏خداصلى الله عليه وآله فرمود: رجب ماه بزرگى است كه خدا حسنات را در آن چندين برابر مى‏كند. پس هر كس در آن سه روز روزه بگيرد مانند آن است كه يك سال روزه گرفته باشد... .××× 1 روضة العلماء )مخطوط( . ×××
 
 
در »نزهة المجالس« نيز آمده است: على‏عليه السلام فرمود: روزه سيزدهم رجب مانند روزه سه هزار سال و روزه چهاردهم رجب مانند روزه ده هزار سال و روزه بيستم رجب مانند صد هزار سال است. نظير اين حديث درباره روزه ايّام البيض -  سه روز سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه -  خواهد آمد.
 
 
همچنين از پيامبرصلى الله عليه وآله روايت شده است: برترى ماه رجب بر ديگر ماه‏ها مانند برترى قرآن بر ديگر سخن‏هاست. و نيز روايت شده است: هر كس يك روز از ماه رجب را روزه بگيرد، گويا چهل سال را روزه گرفته است.
 
 
ابن‏مسعود از رسول‏خداصلى الله عليه وآله روايت كرده است: هر كس سه روز از ماه رجب را روزه بگيرد و شب‏هاى آن سه روز را به نماز بايستد، پاداشش مانند كسى است كه سه هزار سال را روزه گرفته و شب‏هايش را به نماز ايستاده باشد. خدا در برابر هر روز هفتاد گناه كبيره او را مى‏آمرزد و هنگام جان دادن، هفتاد حاجت او را بر مى‏آورد و هفتاد حاجت ديگر را در قبر و هفتاد حاجت ديگر را هنگام عرضه كردن نامه اعمال و هفتاد حاجت ديگر را نزد ميزان و هفتاد حاجت ديگر را هنگام گذر از صراط.
 
 
سلمان فارسى از پيامبرصلى الله عليه وآله روايت كرده است: هر كس يك روز از ماه رجب را روزه بگيرد گويا كه هزار سال را روزه گرفته و هزار بنده را آزاد كرده است.××× 2 نزهة المجالس: ج 1 ص 153 152. ×××
 
 
سوم: فضيلت روزه روز عرفه: در »روضة العلماء« درباره فضيلت روزه روز عرفه آمده است: پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: هر كس روز عرفه را روزه بگيرد، مانند آن است كه دو سال روزه گرفته باشد.
 
در همان كتاب از ابوهريره آمده كه رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله فرمود: هر كس روز عرفه را روزه بگيرد، خدا ده برابر تعداد تمام كسانى كه در عمر جهان آن روز را روزه گرفته‏اند و تمام مسلمانانى كه آن روز را روزه نگرفته‏اند براى او پاداش مى‏نويسد، و در قيامت هفتاد هزار فرشته او را از قبرش تا موقف حساب و كتاب و جايگاه نصب ميزان و از موقف تا صراط و از صراط تا بهشت همراهى مى‏كنند و هراس‏هاى روز قيامت و برخاستن از قبر را بر او آسان مى‏گردانند، و در هر قدمى كه مركبش بر مى‏دارد مژده تازه‏اى به او مى‏دهند، و به او گفته مى‏شود: هر گونه كه مى‏خواهى بر خداى وارد شو و به بهشت وارد شو.××× 1 روضة العلماء )مخطوط( . ×××
 
 
ابواللّيث نصر بن محمد سمرقندى از عايشه نقل كرده است: جوانى اهل سماع بود××× 2 سمرقندى در معناى »اهل سماع« نوشته است: يعنى در ميان مردم به خير و شجاعت مشهور بود. ×××، و هنگامى كه هلال ماه ذى‏حجه را مى‏ديد شروع به روزه گرفتن مى‏كرد. خبر آن جوان به پيامبرصلى الله عليه وآله رسيد. آن حضرت كسى را نزد او فرستاد و وى را به سوى خود فراخواند.
 
 
چون آن جوان نزد رسول‏خداصلى الله عليه وآله آمد، حضرتش به او فرمود: چه تو را به روزه اين روزها وا مى‏دارد؟ جوان گفت: پدر و مادرم به فدايت اى رسول‏خدا، روزهاى مشعر و حج را روزه مى‏گيرم، باشد كه خدا مرا در دعاى اهل مشعر و حج شريك گرداند.
 
 
پيامبرصلى الله عليه وآله به او فرمود: روزه هر روز تو برابر آزاد كردن صد برده و قربانى كردن صد شتر و فرستادن صد اسب به نبرد در راه خداست. چون روز ترويه )هشتم ذى‏حجّه( فرا رسد، در آن روز ثوابى معادل ثواب آزاد كردن هزار برده و قربانى كردن هزار شتر و فرستادن هزار اسب به نبرد در راه خدا را خواهى داشت. چون روز عرفه فرا رسد، در آن روز ثوابى معادل ثواب آزاد كردن دو هزار برده و قربانى كردن دو هزار شتر و فرستادن دو هزار اسب به نبرد در راه خدا را خواهى داشت. اين روزه‏ها معادل روزه دو سال است؛ سال قبل و سال بعد از اين سالى كه در آن هستى.
 
در روايت ديگرى آمده است كه پيامبرصلى الله عليه وآله به جوان گفت: روزه روز عرفه معادل روزه دو سال و روزه روز عاشورا معادل روزه يكسال است.××× 1 تنبيه الغافلين )مخطوط( . ×××
 
 
چهارم: باز فضيلت روزه سه روز از هر ماه: در »غُنيَة الطالبين« از على بن ابى‏طالب‏عليه السلام روايت كرده كه فرمود: روزى در هنگام ظهر نزد رسول‏خداصلى الله عليه وآله رفتم، در اتاقى نشسته بود. به او سلام كردم، سلامم را پاسخ داد و سپس فرمود: يا على، اين جبرئيل است كه به تو سلام مى‏كند. عرض كردم: اى فرستاده خدا، بر تو و بر او سلام.
 
 
سپس به من فرمود: به من نزديك شو. من به حضرتش نزديك شدم، فرمود: جبرئيل به تو مى‏گويد: سه روز از هر ماه را روزه بگير، تا برايت در برابر روز نخست ثواب ده هزار سال روزه، و در برابر روز دوم ثواب سى هزار سال روزه، و در برابر روز سوم ثواب صد هزار سال روزه نوشته شود.
 
 
عرض كردم: اى رسول‏خدا، آيا اين ثواب تنها ويژه من است يا به هر كس كه چنين كند اين ثواب داده مى‏شود؟ پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: اى على، خدا اين ثواب را به تو و به هر كس پس از تو چنين كند خواهد داد.××× 2 غُنيَة الطالبين: ص 738. ×××
 
 
پنجم: فضيلت روزه روز عاشورا و هر يك از روزهاى ماه محرم الحرام: شيخ عبدالقادر گيلانى درباره فضيلت روزه عاشورا و هر يك از روزهاى ماه محرّم مى‏نويسد:
 
 
بيان فضائل روز عاشورا: خداى عزوجل مى‏فرمايد: »إنَّ عِدَّةَ الشُهُورِ عِندَ اللَّهِ اثناعَشَرَ شَهراً فى كِتابِ اللَّهِ يَومَ خَلَقَ السَماواتِ وَ الأرضَ مِنها أربَعَةٌ حُرُمٌ«××× 3 توبه /  36. ×××: بى‏گمان تعداد ماه‏ها نزد خدا در كتاب خدا روزى كه آسمان‏ها و زمين را آفريد دوازده تا است كه چهار ماه از آنها ماه‏هاى حرام‏اند... .


سپس چند روايت درباره محرم و روزه در آن نقل كرده است:
سپس چند روايت درباره محرم و روزه در آن نقل كرده است:


از ابن‏عباس، از رسول‏خداصلى الله عليه وآله: هر كس يك روز از محرّم را روزه بگيرد، در برابر هر روز سى روز را برايش خواهند نوشت.
از ابن‏ عباس، از رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله: هر كس يک روز از محرّم را روزه بگيرد، در برابر هر روز سى روز را برايش خواهند نوشت.
 
 
از ابن‏عباس از رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله: هر كس روز دهم ماه محرّم را روزه بگيرد، پاداش ده هزار فرشته به او داده خواهد شد. هر كس روز دهم ماه محرّم را روزه بگيرد ثواب ده هزار حج گزارنده و عمره‏گزار و ثواب ده هزار شهيد را به او عطا كنند.
 
از ابن‏عباس از پيامبرصلى الله عليه وآله: هر كس روز عاشورا را روزه بگيرد، عبادت شصت سال همراه با روزه و نماز برايش ثبت مى‏شود.××× 1 غُنيَة الطالبين: ص 675 673 . ×××
 
 
همچنين صَفّورى مى‏نويسد: در روايت طبرانى آمده است: هر كس يك روز از ماه محرّم را روزه بگيرد، در برابر هر روز سى روز را برايش خواهند نوشت. در تورات نوشته شده است: هر كس روز عاشورا را روزه بگيرد، گويا تمام دهر را روزه گرفته است.××× 2 نزهة المجالس: ج 1 ص 174 173. ×××
 


ششم: روزه روز غدير مانند روزه شصت ماه است: غير از كسانى كه نام آنان گذشت، گروه ديگرى نيز حديث فضيلت روزه روز غدير خم را از ابوهريره روايت كرده‏اند:
از ابن‏ عباس از رسول ‏الله‏ صلى الله عليه و آله: هر كس روز دهم ماه محرّم را روزه بگيرد، پاداش ده هزار فرشته به او داده خواهد شد. هر كس روز دهم ماه محرّم را روزه بگيرد ثواب ده هزار حج گزارنده و عمره ‏گزار و ثواب ده هزار شهيد را به او عطا كنند.


از ابن ‏عباس از پيامبر صلى الله عليه و آله: هر كس روز عاشورا را روزه بگيرد، عبادت شصت سال همراه با روزه و نماز برايش ثبت مى‏ شود.<ref>غُنيَة الطالبين: ص ۶۷۵،۶۷۳ .</ref>


سيد على همدانى در »المودّة فى القربى« گويد:
همچنين صَفّورى مى‏ نويسد: در روايت طبرانى آمده است: هر كس يک روز از ماه محرّم را روزه بگيرد، در برابر هر روز سى روز را برايش خواهند نوشت. در تورات نوشته شده است: هر كس روز عاشورا را روزه بگيرد، گويا تمام دهر را روزه گرفته است.<ref>نزهة المجالس: ج ۱ ص ۱۷۴،۱۷۳.</ref>


'''ششم:''' روزه روز غدير مانند روزه شصت ماه است: غير از كسانى كه نام آنان گذشت، گروه ديگرى نيز حديث فضيلت روزه روز غدير خم را از ابوهريره روايت كرده ‏اند:


از ابوهريره روايت شده كه گفت: هر كس روز هجدهم ماه ذى‏حجه را روزه بگيرد مانند آن است كه شصت ماه را روزه گرفته باشد. و آن روزى است كه در آن، پيامبرصلى الله عليه وآله دست على‏عليه السلام را در غدير خم گرفت و فرمود: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. خدايا، با هر كس با او دوستى كند دوستى كن، و با هر كس با وى دشمنى كند دشمنى فرما، و هر كس او را رها كند رها كن. مانند اين روايت از امام باقر از پدرانش‏عليهم السلام نيز روايت شده است. افزون بر اين، اين خبر از شمار بسيارى از صحابه در جاهاى گوناگون نقل گشته است.××× 1 ر.ك: ينابيع المودّة: ص 249. ×××
سيد على همدانى در «المودّة فى القربى» گويد:


از ابوهريره روايت شده كه گفت: هر كس روز هجدهم ماه ذى‏ حجه را روزه بگيرد مانند آن است كه شصت ماه را روزه گرفته باشد. و آن روزى است كه در آن، پيامبر صلى الله عليه و آله دست على‏عليه السلام را در غدير خم گرفت و فرمود: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. خدايا، با هر كس با او دوستى كند دوستى كن، و با هر كس با وى دشمنى كند دشمنى فرما، و هر كس او را رها كند رها كن. مانند اين روايت از امام باقر از پدرانش‏ عليهم السلام نيز روايت شده است. افزون بر اين، اين خبر از شمار بسيارى از صحابه در جاهاى گوناگون نقل گشته است.<ref>ر.ک: ينابيع المودّة: ص 249.</ref>


همچنين خطيب خوارزمى و حموئى هر كدام با اسنادشان از ابوهريره نقل كرده‏اند: هر كس روز هجدهم ماه ذى‏حجه را روزه بگيرد، برايش روزه شصت ماه را ثبت خواهند كرد. و آن روز غدير خم است؛ وقتى كه پيامبرصلى الله عليه وآله دست على‏عليه السلام را گرفت و فرمود: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. خدايا، با هر كس با او دوستى كند دوستى كن، و با هر كس با وى دشمنى كند دشمنى فرما. سپس عمر بن خطاب به على‏عليه السلام گفت: آفرين، آفرين به تو اى پسر ابوطالب! مولاى من و مولاى هر مرد و زن مسلمانى گشتى.××× 2 مناقب على‏بن ابى‏طالب‏عليه السلام: ص 79. فرائد السمطين: ج 1 ص 77. ×××
همچنين خطيب خوارزمى و حموئى هر كدام با اسنادشان از ابوهريره نقل كرده‏اند: هر كس روز هجدهم ماه ذى‏حجه را روزه بگيرد، برايش روزه شصت ماه را ثبت خواهند كرد. و آن روز غدير خم است؛ وقتى كه پيامبر صلى الله عليه و آله دست على‏ عليه السلام را گرفت و فرمود: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. خدايا، با هر كس با او دوستى كند دوستى كن، و با هر كس با وى دشمنى كند دشمنى فرما. سپس عمر بن خطاب به على‏ عليه السلام گفت: آفرين، آفرين به تو اى پسر ابوطالب! مولاى من و مولاى هر مرد و زن مسلمانى گشتى.<ref>مناقب على‏ بن ابى‏ طالب‏عليه السلام: ص ۷۹. فرائد السمطين: ج ۱ ص ۷۷.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==