۲۱٬۸۲۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
ج. همين طور بايد خطبه غدير را منحصر در خطبه طولانى بدانيم، و روايت صحيح السند طبرانى در«المعجم الكبير» و نيز روايت ابن مغازلى را به خاطر كوتاه بودنشان در شمار روايات خطبه غدير داخل نكنيم. | ج. همين طور بايد خطبه غدير را منحصر در خطبه طولانى بدانيم، و روايت صحيح السند طبرانى در«المعجم الكبير» و نيز روايت ابن مغازلى را به خاطر كوتاه بودنشان در شمار روايات خطبه غدير داخل نكنيم. | ||
بنابراين، فقط در صورتى كه بحث خود را متوقف به منابع موجود بدانيم، بايد بگوييم: در ميان منابع موجود، متن طولانىِ خطبه غدير در انحصار مصادر امامى است. آرى، در منابع موجود مخالفان متنى از خطبه غدير با اين حجم - حدود ۳۵۰۰ واژه - به چشم نمى خورد. اما اين امر در حالى است كه | بنابراين، فقط در صورتى كه بحث خود را متوقف به منابع موجود بدانيم، بايد بگوييم: در ميان منابع موجود، متن طولانىِ خطبه غدير در انحصار مصادر امامى است. آرى، در منابع موجود مخالفان متنى از خطبه غدير با اين حجم - حدود ۳۵۰۰ واژه - به چشم نمى خورد. اما اين امر در حالى است كه داده ها و گزارش هاى موجود نشان مى دهد كه چنين خطبه اى در منابع متقدم اهل تسنن ثبت و ضبط شده است. | ||
در مورد سير ضبط مكتوب خطبه طولانى غدير بايد گفت: | در مورد سير ضبط مكتوب خطبه طولانى غدير بايد گفت: | ||
آن چنان كه از گزارش هاى موجود بر مى آيد، خطبه طولانى غدير نخستين بار توسط احمد بن محمد طبرى معروف به خليلى (م ۲۷۵ ق)<ref>اگر چنان چه او را همان احمد بن محمد بن غالب باهلى معروف به غلام خليل بدانيم، سال وفات او ۲۷۵ هجرى قمرى است. در اين صورت وى با مؤلفان صحاح سته، از جمله بخارى و مسلم و ابن ماجه و ابو داود هم طبقه بوده، و مستقيماً از عثمان بن ابى شيبه نقل حديث مى كرده است. در غير اين صورت اطلاعاتى در خصوص سال وفات او در دسترس نيست. ما در خصوص او به تفصيل سخن خواهيم گفت. </ref> در كتاب «مناقب على بن ابى طالب عليه السلام»گرد آمده است. كتاب او - كه بى شك يكى از منابع متقدم اهل تسنن به شمار مى آيد - توسط شاگردانش جمع آورى شده، و پس از آن يک نمونه از اين كتاب در سال ۴۱۱هجرى قمرى در قاهره مورد نسخه بردارى قرار گرفته است.<ref> نذكر منه ما يختصّ بتسمية مولانا على بامير المؤمنين اول اسانيد هذا الكتاب: حدثنا احمد بن محمد الطبرى المعروف بالخليلى، و قال فى آخره: و كان الفراغ من نسخه فى ربيع الآخر سنة احدى عشرة و اربع مائة بالقاهرة ... . اليقين(سيد بن طاووس) : ص ۳۱۶. علامه امينى مى گويد: و رواه احمد بن محمد الطبرى الشهير بالخليلى فى كتاب مناقب على بن ابى طالب، المؤلف سنة ۴۱۱ بالقاهرة... . الغدير: ج ۱ ص ۲۷۰. </ref> | |||
ولى متأسفانه اصل اين كتاب هم اينک موجود نيست، و تنها تعدادى از احاديث آن و از جمله خطبه طولانى غدير در ساير منابع انعكاس يافته و هم اينک موجود است. در گفتار بعدى به تفصيل درباره مؤلف اين كتاب سخن خواهيم گفت. | |||
پس از او، ابو جعفر محمد بن جرير طبرى معروف به طبرى آملى صغير كه او را طبرى سوم <ref>مصنفان فراوانى در حال حاضر در عنوان طبرى مشترك هستند. محمد بن جرير بن يزيد آملى طبرى، تاريخ نگار مشهور سنى (ت ۲۲۴ - م ۳۱۰ ق)است. اگر او را بنا بر مشهور طبرى اول بناميم، آن گاه محمد بن جرير بن رستم طبرى آملى معروف به طبرى آملى كبير، از انديشمندان گران قدر قرن سوم و چهارم شيعه را بايد طبرى دوم نام نهيم. اين انديشمند شيعى، با مرحوم كلينى( م ۳۲۹ ق)و جناب حسين بن روح نائب سوم )( م ۳۲۶ ق) هم عصر بوده است. طبرى سوم نيز كه نام او و نام پدر و پدر بزرگش با طبرى دوم مشابهت دارد، جناب محمد بن جرير بن رستم طبرى آملى معروف به طبرى سوم با نجاشى (م ۴۵۰ ق) و شيخ طوسى (م ۴۶۰ ق) هم طبقه است و نبايد او را با طبرى دوم اشتباه گرفت. طبرى سوم با يك واسطه از شيخ صدوق نقل حديث مى كند، و شيخ صدوق نيز با يك واسطه از طبرى دوم نقل حديث مى نمايد. در نتيجه ميان طبرى دوم و سوم، سه واسطه وجود دارد. طبرى چهارم نيز ابوجعفر عماد الدين طبرى آملى از انديشمندان شيعى قرن ششم و نويسنده كتاب «بشارة المصطفى صلى الله عليه وآله لشيعة المرتضى عليه السلام» است. طبرى چهارم شاگرد فرزند شيخ طوسى معروف به مفيد دوم است. متأسفانه اطلاع دقيقى از زمان وفات هيچ يك از طبرى هاى شيعى مذكور وجود ندارد، و تنها مى دانيم طبرى چهارم تا سال ۵۵۳ زنده بوده است. </ref>مى ناميم، در يكى از آثار خود اين خطبه را از استادش ابو المفضل محمد بن عبداللَّه شيبانى نقل كرده است. متأسفانه خطبه طولانى غدير در زمره رواياتى است كه هم اينك در نسخه هاى موجود آثار او يافت نمى شود. در ادامه تفصيلاً در اين باب سخن خواهيم گفت. | |||
پس از اين دو، ابوعلى محمد بن حسن بن على فَتّال نيشابورى معروف به شيخ شهيد محمد فتّال (م ۵۰۸ ق) در كتاب «روضة الواعظين و بصيرة المتعظين » خطبه طولانى غدير را بدون ذكر سند از امام باقر عليه السلام نقل مى نمايد. | |||
اين كتاب ارزشمند در ميان آثار موجود شيعه، قديمى ترين كتابى است كه مشتمل بر خطبه طولانى غدير است. | |||