چشمه غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ اوت ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== آبِ چشمۀ غدير ==
== آبِ چشمۀ غدير ==
در «لسان العرب» مى‏ گويد : [[ابن‏ اثیر]] گفته است: [[غدیر]] موضعى بين مكه و مدينه است. چشمه ‏اى كه آنجاست در آن مى‏ ريزد.<ref>لسان العرب : ماده خم . النهاية : ماده خم .</ref>
در «لسان العرب» مى‏ گويد : [[ابن‏ اثیر]] گفته است: غدیر موضعى بين مكه و مدينه است. چشمه ‏اى كه آنجاست در آن مى‏ ريزد.<ref>لسان العرب : ماده خم . النهاية : ماده خم .</ref>


در «معجم» و «الروض المعطار»مى‏ گويد: در اين غدیر آب چشمه‏ اى مى‏ ريزد.<ref>معجم ما استُعجم: ج ۲ ص ۳۶۸. الروض المعطار: ص ۱۵۶</ref>
در «معجم» و «الروض المعطار»مى‏ گويد: در اين غدیر آب چشمه‏ اى مى‏ ريزد.<ref>معجم ما استُعجم: ج ۲ ص ۳۶۸. الروض المعطار: ص ۱۵۶</ref>
خط ۱۶: خط ۱۶:
كلمۀ غدير كه به معناى آبگير است همان جايى است كه آب سيل و نيز آب چشمه در آن جمع مى‏ شود و در تمام عبارات تاريخى معروف ‏ترين نام اين منطقه با همين آبگير است.
كلمۀ غدير كه به معناى آبگير است همان جايى است كه آب سيل و نيز آب چشمه در آن جمع مى‏ شود و در تمام عبارات تاريخى معروف ‏ترين نام اين منطقه با همين آبگير است.


عرام مى ‏گويد: «[[غدير خم]] در سمت طلوع آفتاب است و هيچگاه آب آن خشک نمى‏ شود».<ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۹۸.</ref>
عرام مى ‏گويد: «غدير خم در سمت طلوع آفتاب است و هيچگاه آب آن خشک نمى‏ شود».<ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۹۸.</ref>


=== مسجد كنار چشمه ===
=== مسجد كنار چشمه ===
در مكانى كه پيامبر صلى الله عليه وآله توقف نمود و نماز خواند و [[خطابه]] ايراد كرد و [[اميرالمؤمنين‏]] عليه السلام را به عنوان [[صاحب اختيار]] و [[خليفه]] مردم تعيين كرد، مسجدى ساخته شد كه محل آن بين چشمه و آبگير بوده است.
در مكانى كه پيامبر صلى الله عليه و آله توقف نمود و نماز خواند و خطابه ايراد كرد و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را به عنوان صاحب اختيار و خليفه مردم تعيين كرد، مسجدى ساخته شد كه محل آن بين چشمه و آبگير بوده است.


بكرى مى‏ گويد: «بين غدير و چشمه مسجد پيامبر صلى الله عليه وآله است» <ref>معجم ما استُعجم: ج ۲ ص ۳۶۸.</ref>
بكرى مى‏ گويد: «بين غدير و چشمه مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله است»<ref>معجم ما استُعجم: ج ۲ ص ۳۶۸.</ref>


حموى مى‏ گويد: صاحب مشارق گفته است : «[[خُم]] موضعى است كه چشمه‏ اى در آن مى‏ ريزد، و بين غدير و چشمه مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله است» <ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۸۹.</ref>
حموى مى‏ گويد: صاحب مشارق گفته است: «خُم موضعى است كه چشمه‏ اى در آن مى‏ ريزد، و بين غدير و چشمه مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله است»<ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۸۹.</ref>


تاريخچه اين مسجد در عنوان «[[مسجد غدير]]» آمده است.
تاريخچه اين مسجد در عنوان «مسجد غدير» آمده است.


=== سكونت ===
=== سكونت ===
حموى از حازمى نقل كرده كه « اين وادى به وخامت موصوف است». منظور از وخامت غير قابل سكنى بودن آن است؛ ولى حموى از عرّام نقل كرده كه در اين منطقه عده‏ اى از [[قبیله]] خزاعه و كنانه زندگى مى‏ كنند ولى بسيار كم ‏اند.<ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۸۹.</ref>  
حموى از حازمى نقل كرده كه « اين وادى به وخامت موصوف است».
 
منظور از وخامت غير قابل سكنى بودن آن است؛ ولى حموى از عرّام نقل كرده كه در اين منطقه عده‏ اى از قبیله خزاعه و كنانه زندگى مى‏ كنند ولى بسيار كم ‏اند.<ref>معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۸۹.</ref>  


جغرافیدان عربستان عاتق بن غيث بلادى ، سه دليل ذكر مى‏ كند كه در اين مكان سكونت جمعى از مردم به صورت شهر يا روستاى مهمى بر قرار بوده است :
جغرافیدان عربستان عاتق بن غيث بلادى ، سه دليل ذكر مى‏ كند كه در اين مكان سكونت جمعى از مردم به صورت شهر يا روستاى مهمى بر قرار بوده است :


'''الف)''' چشمه غدير، كه يكى از اهالى بلاديه در گذشته نه چندان دور اقدام به حفر مجدد آن براى وفور آب نموده است. بايد توجه داشت كه در حجاز ، بودنِ يك چشمه مساوى با برقرارى يک روستاست. آثار باقى مانده نشان مى‏ دهد كه در اين مكان آبادى بوده كه ساختمان‏ هاى آن از [[سنگ]] بنا شده بوده و حصارى داشته است.
'''الف)''' چشمه غدير، كه يكى از اهالى بلاديه در گذشته نه چندان دور اقدام به حفر مجدد آن براى وفور آب نموده است. بايد توجه داشت كه در حجاز ، بودنِ يک چشمه مساوى با برقرارى يک روستاست.
 
آثار باقى مانده نشان مى‏ دهد كه در اين مكان آبادى بوده كه ساختمان‏ هاى آن از سنگ بنا شده بوده و حصارى داشته است.


'''ب)''' زمين‏ هاى اطراف غدير همه كوهپايه ‏اى و مايل به دشت هستند و تا آنجا كه اهل منطقه نقل مى‏ كنند سراسر آن را نخلستان پوشانده بوده است. اين آبادى مى‏ تواند دليلى بر وجود عده ‏اى به عنوان سكونت در آنجا باشد.
'''ب)''' زمين‏ هاى اطراف غدير همه كوهپايه ‏اى و مايل به دشت هستند و تا آنجا كه اهل منطقه نقل مى‏ كنند سراسر آن را نخلستان پوشانده بوده است. اين آبادى مى‏ تواند دليلى بر وجود عده ‏اى به عنوان سكونت در آنجا باشد.
خط ۳۸: خط ۴۲:
'''ج)''' بعد از شهادت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرزندان صحابه ، انصار و قريش در دشت ‏هاى حجاز متفرّق شدند و براى خود باغ‏ ها و آبادى‏ هايى ساختند كه به صراحت تاريخ مناطق اطراف غدير خم از آن مناطق است.
'''ج)''' بعد از شهادت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرزندان صحابه ، انصار و قريش در دشت ‏هاى حجاز متفرّق شدند و براى خود باغ‏ ها و آبادى‏ هايى ساختند كه به صراحت تاريخ مناطق اطراف غدير خم از آن مناطق است.


با توجه به اينكه در مناطق دور دست‏ تر از غدير آبادى‏ هايى در كنار آب‏ ها به وجود آمده، استبعادى ندارد در اين غدير هم وطن كرده باشند و اطراف آن را آباد نموده باشند، چرا كه هم به جاده و آبادى‏ هاى ديگر نزديك‏ تر است و هم سابقه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله در آنجا ثابت بوده است.
با توجه به اينكه در مناطق دور دست‏ تر از غدير آبادى‏ هايى در كنار آب‏ ها به وجود آمده، استبعادى ندارد در اين غدير هم وطن كرده باشند و اطراف آن را آباد نموده باشند، چرا كه هم به جاده و آبادى‏ هاى ديگر نزديک‏ تر است و هم سابقه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله در آنجا ثابت بوده است.


اين سه دليل ثابت مى كند كه سرزمين غدير خم كه امروزه فقط چند چادر نشين در اين سو و آن سويش خيمه زده ‏اند، روزگارى شهر يا روستاى آبادى بوده است.
اين سه دليل ثابت مى كند كه سرزمين غدير خم كه امروزه فقط چند چادر نشين در اين سو و آن سويش خيمه زده ‏اند، روزگارى شهر يا روستاى آبادى بوده است.
خط ۴۴: خط ۴۸:
از نظر شيعه دليل ديگرى موارد فوق را تأييد مى‏ كند و آن صراحت تاريخ به وجود مسجد غدير در آنجاست.
از نظر شيعه دليل ديگرى موارد فوق را تأييد مى‏ كند و آن صراحت تاريخ به وجود مسجد غدير در آنجاست.


قرائن مذكور نيز مؤيدى قوى بر وجود [[مسجد غدير]] است كه طبعاً به خاطر عبور حجاج زمينه سكونت نيز در آنجا فراهم بوده است.<ref>على طريق الهجرة: ص ۶۷  - ۶۰ . معجم معالم الحجاز: ج ۳ ص ۱۵۹.</ref>
قرائن مذكور نيز مؤيدى قوى بر وجود مسجد غدير است كه طبعاً به خاطر عبور حجاج زمينه سكونت نيز در آنجا فراهم بوده است.<ref>على طريق الهجرة: ص ۶۰ - ۶۷. معجم معالم الحجاز: ج ۳ ص ۱۵۹.</ref>


==خصوصيات چشمۀ غدير<ref>غدير كجاست؟ : ص ۵۰ .</ref>==
==خصوصيات چشمۀ غدير<ref>غدير كجاست؟ : ص ۵۰ .</ref>==
شرايط جغرافيايى منطقه غدير در طول تاريخ تغييراتى داشته است، به خصوص آنكه در مسير سيل بوده و شكل آن به راحتى تغيير مى‏ يابد. به  همين جهت در توصيف غدير خم جنبه ‏هاى حياتى و طبيعى از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تاكنون تغييراتى داشته، كه به شرح زير است:
شرايط جغرافيايى منطقه غدير در طول تاريخ تغييراتى داشته است، به خصوص آنكه در مسير سيل بوده و شكل آن به راحتى تغيير مى‏ يابد. به  همين جهت در توصيف غدير خم جنبه ‏هاى حياتى و طبيعى از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تاكنون تغييراتى داشته، كه به شرح زير است:


'''الف)''' در نزديک [[آبگیر]] (غدير) چشمه آبى بوده كه پس از جارى شدن به سمت غدير آمده و در آن مى‏ ريخته است. اين چشمه گاهى كم آب يا خشك مى‏ شده و گاهى در اثر عوامل طبيعى مسيرش از غدير عوض مى‏ شده و به سمت ديگرى مى‏ رفته است.
'''الف)''' در نزديک [[آبگیر]] (غدير) چشمه آبى بوده كه پس از جارى شدن به سمت غدير آمده و در آن مى‏ ريخته است. اين چشمه گاهى كم آب يا خشک مى‏ شده و گاهى در اثر عوامل طبيعى مسيرش از غدير عوض مى‏ شده و به سمت ديگرى مى‏ رفته است.


'''ب)''' در اطراف چشمه درختانى سرسبز و انبوه رشد كرده و محل زيبايى را ايجاد كرده بوده است. گاهى در اثر سيلاب‏ ها اين درختان از بين مى‏ رفته و يا در سال‏هايى كه آب چشمه كم بوده يا خشك شده درختان نيز سرسبزى خود را از دست داده يا خشكيده ‏اند.
'''ب)''' در اطراف چشمه درختانى سرسبز و انبوه رشد كرده و محل زيبايى را ايجاد كرده بوده است. گاهى در اثر سيلاب‏ ها اين درختان از بين مى‏ رفته و يا در سال‏هايى كه آب چشمه كم بوده يا خشک شده درختان نيز سرسبزى خود را از دست داده يا خشكيده ‏اند.


'''ج)''' كنار آبگير درختان صحرايى كهنسالى بوده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در سايه آنها سخنرانى فرموده است. اين درختان نيز در اثر عمر زياد خشكيده و سيل نيز در از بين رفتن آنها مؤثر بوده است.
'''ج)''' كنار آبگير درختان صحرايى كهنسالى بوده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در سايه آنها سخنرانى فرموده است. اين درختان نيز در اثر عمر زياد خشكيده و سيل نيز در از بين رفتن آنها مؤثر بوده است.