مفسّر حقيقى قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:

مَعاشِرَ النّاسِ، تَدَبَّرُوا القُرْآنَ وَ افْهَمُوا آياتِهِ، وَ انْظُرُوا الى مُحْكَماتِهِ وَ لا تَتَّبِعُوا مُتَشابِهَهُ، فَوَاللَّه لَنْ يُبَيِّنَ لَكُمْ زَواجِرَهُ وَ لَنْ يُوضِحَ لَكُمْ تَفْسيرَهُ الا الَّذى انَا آخِذٌ بِيَدِهِ وَ مُصْعِدُهُ الَىَّ وَ شائِلٌ بِعَضُدِهِ وَ رافِعُهُ بِيَدَىَّ وَ مُعْلِمُكُمْ: انَّ مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ:

اى مردم، در قرآن تدبر نماييد و آيات آن را بفهميد و در محكمات آن نظر كنيد و به دنبال متشابه آن نرويد، كه به خدا قسم باطن آن را براى شما بيان نمى‏ كند و [https://wikighadir.com/index.php/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1 تفسیر] آن را برايتان روشن نمى ‏كند مگر اين شخصى كه دست او را مى‏ گيرم و او را به سوى خود بالا مى ‏برم و بازوى او را مى‏ گيرم و با دو دست او را بلند مى‏ كنم و به شما مى‏ فهمانم كه هر كس من صاحب اختيار اويم اين على صاحب اختيار اوست.<ref>اسرار غدير: ص ۱۴۴ بخش ۳.</ref>

در فرازى از فرازهاى مرحله سوم از [https://wikighadir.com/index.php/%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87_%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1 خطبه غدیر] و هنگامى كه [https://wikighadir.com/index.php/%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87 خطبه] به اوج خود نزديک مى‏شد، نهيبى لازم بود كه مخاطبين بدانند چرا على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام از آغاز سخنرانى بر فراز [https://wikighadir.com/index.php/%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B1 منبر] كنار پيامبر صلى الله عليه وآله ايستاده است.

سپس قسم ياد كردند كه باطن و تفسير [https://wikighadir.com/index.php/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] را بيان نمى ‏كند مگر اين كسى كه مى ‏خواهم دست او را بگيرم و او را بالا ببرم و بازوى او را بگيرم و با دستانم او را بلند كنم و به شما بفهمانم كه هر كس من صاحب اختيار او بوده ‏ام اين على صاحب اختيار اوست، و ولايت او از طرف خدا نازل شده است.

آيه تدبر در قرآن در دو سوره ديده مى‏ شود: در سوره نساء به دنبال دستور تدبر در قرآن به مطابقت مطالب آن با يكديگر و عدم وجود تضاد و تناقض در آن اشاره شده و مى ‏فرمايد: «وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّه لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً».

در آيه ۶۸ سوره مؤمنون نيز تعبير «أَ فَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جاءَهُمْ ما لَمْ يَأْتِ آباءَهُمُ الْأَوَّلِينَ» آمده است.

چند نكته در اينجا قابل ذكر است:

اكنون كه بايد در قرآن تدبر و تفكر نماييم دو نقطه صعب ‏العبور پيش روى ما خواهد بود: يكى متشابهات و ديگرى تفسير محكمات.

و اما تفسير محكمات و به عبارت ديگر استخراج باطن قرآن تا آنجا كه بشر تحمل نمايد و ظرفيت داشته باشد در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله با تعبير «انْظُرُوا الى مُحْكَماتِهِ» آمده است، كه منظور همان نگاه از روى تدبر و دقت است. يعنى در جايى كه نازل كننده قرآن شما را از تدبر در آيات متشابه بر حذر مى‏ دارد، بايد فكر و عقل و دقت خود را در فهم آيات محكم متمركز كنيد، و با صرف آن در آيات متشابه هم نيروى خود را هدر داده‏ ايد و هم به نتيجه‏ اى نمى‏رسيد.

عطشى كه با تدبر در قرآن براى درک حقايق آن بوجود مى ‏آيد، آرام نمى ‏گيرد جز با جرعه گوارايى كه از دست مفسِّران حقيقى آن گرفته شود، كه فقط چهارده معصوم‏ عليهم السلام هستند. تأكيد خاص مكتب اهل‏ بيت ‏عليهم السلام را در اين باره مورد دقت قرار مى‏ دهيم:

من فرزند پيامبرم، و علم كتابِ خدا نزد من است. در آن است آغاز خلقت و آنچه تا روز قيامت خواهد شد. در آن است خبر آسمان و زمين و خبر بهشت و جهنم و خبر آنچه اتفاق افتاده و آنچه به وقوع خواهد پيوست. من اينها را مى ‏دانم همان گونه كه به كف دستم مى ‏نگرم.<ref>بحار الانوار: ج ۸۹ ص ۱۰۱،۹۸.</ref>

با شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله، در همان آغاز راه دو فرهنگ قرآنى در پيشگاه كتاب الله تشكيل يافت، و غدير با سرمايه نامتناهى از [https://wikighadir.com/index.php/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] در برابر دستان خالى از قرآنِ سقيفه قرار گرفت.